Apay a Nagdakes Dagitoy a Tiempo?
NO AGTUGAWKAYO tapno agbasa iti diario wenno agbuya iti damdamag iti TV wenno dumngeg iti pannakaiwaragawag ti damdamag iti radio, dakes a damag ti manamnamayo, saan kadi? Nalabit saankayo a masdaaw a makaammo a nakaro pay laeng ti mapaspasamak a gubat, nga agsaksaknap pay laeng ti naranggas a krimen, wenno ib-ibusen pay laeng ti bisin ti kired ti maysa a napanglaw a pagilian.
No adayo ti pagnanaedanyo kadagitoy a pasamak, nalabit saankayo a kanayon a mariribukan unay iti kakasta a damag. Total, siasino koma ti makabael a makipagrikna kadagidiay amin agsagsagaba a tattao? Uray pay kasta, nagrigat ti agtalinaed a di-matignay no maipasangotayo iti panagsagaba dagiti tattao. Iti sabali a pannao, nupay maysa a banag ti pannakabasa maipapan iti gubat ken panangutob iti kaadu dagiti matmatay, sabali a banag ti pannakabasa maipapan ken ni Adnan, maysa a siam-ti-tawenna nga ubing a taga-Bosnia a natay ni nanangna idi rinebbek ti bomba ti pagtaenganda. Natay ti tatang ni Adnan idi pinaltogan ti maysa nga sniper kalpasan ti sumagmamano laeng a bulan bayat a magmagnada a dua iti maysa a kalye. Sumagmamano laeng a lawas kalpasanna daradara a natay iti sanguananna ti kabsatna a babai, a maysa a biktima ti bala ti kanyon a nagdisso iti arubayan ti eskuelaanda. Naduktalan dagiti doktor a nangagas ken ni Adnan iti trauma a ti ubing ket nakamulengleng, awan aniaman a mariknana—uray ti panaginteres a makaammo. Rirriribuken ti buteng ken kadagiti lagip dagiti oras a sipupuot; di paturogen dagiti batibat. Saan a maysa nga estadistika ni Adnan. Isu ket maysa nga agsagsagaba nga ubing; awan maaramidantayo no di maasian kenkuana.
Pudno met daytoy iti dadduma pay dakes a kasasaad iti lubong. Maysa a banag ti pannakabasa maipapan iti bisin; sabali a banag ti pannakakita iti ladawan ti maysa a lima-ti-tawenna nga ubing a babai a bumbumsog ti tianna ken nakakutkuttong dagiti takiagna, maysa laeng a sibibiag a biktima ti bisin. Maysa a banag ti pannakabasa maipapan iti adu a krimen; sabali a banag ti pannakangngeg maipapan iti baket a balo a siuulpit a namalmalo, natakawan, ken narames. Maysa a banag ti pannakabasa maipapan iti panagrakaya ti pamilia; sabali a banag ti pannakaammo maipapan iti maysa nga ina a naan-anay a nabisinan ken siraranggas a nangabuso iti mismo nga anakna.
Makapaladingit ti pannakabasa iti maipapan kadagita a banag. Ngem anian a nakarkaro pay no datayo a mismo ti apektaran ti maysa kadagitoy a sangalubongan a saplit! No personal nga agsagabakayo iti dakes, mabalin a mariribukankayo iti sangalubongan a kasasaad a maipadpadamag. Nakaam-amak a sanguen ti kinapudno a ti panagsagaba iti krimen, gubat, bisin, ken sakit ket kumarkaro iti rukod a di pay napasamak uray kaano iti pakasaritaan ti tao. Pudno a di mailadawan dagiti epekto ti panangsango kadagiti pasamak iti daytoy maika-20 siglo—gagangayen ti pannakariribuk, buteng, ken panagleddaang.
Agsapsapul dagiti tattao manipud iti adu a relihion iti sungbat kadagiti makariribuk a saludsod a kas iti, Apay a nagdakes dagiti bambanag? Sadinot’ pagturturongan ti sangatauan?
Makapaladingit, manmano a makaited iti makapnek a sungbat dagiti relihion ita. Idi damoyo a makita ti saludsod iti akkub daytoy a magasin, mabalin nga immapay kadakayo ti panagduadua—maysa a reaksion a nakaaawat. Masansan nga ikagumaan dagiti relihion a pundamentalista nga ipatarus manipud Biblia ti awan iti dayta—ti mismo nga aldaw ken oras ti panagpatingga daytoy lubong. (Kitaenyo ti Mateo 24:36.) Pinili dagiti agipabpablaak iti daytoy a magasin a palubosan ti Biblia a mangilawlawag iti mismo a linaonna. Mabalin a masdaawkayo a makaammo a pudno ken nainkalintegan ti panangsalaysay ti Biblia maipapan kadagiti maudi nga al-aldaw. Ken saan laeng nga ilawlawag ti Biblia no apay a nagdakes dagiti bambanag. Mangipaay met iti namnama iti masakbayan, a talaga a makaliwliwa. Awisendakayo a mangusig kadagiti sumaganad nga artikulo tapno makitayo no kasano a kasta.
[Picture Credit Line iti panid 3]
Jobard/Sipa Press