Ti Panagungar​—Sursuro a Mangapektar Kenka

“Adda inanamak iti Dios . . . nga addanto panagungar agpadpada dagiti nalinteg ken dagiti nakillo.”​—ARAMID 24:15.

 1. Kasano a ti panagungar nagbalin nga isyu iti saklang ti Sanhedrin?

ADDA ni apostol Pablo idiay Jerusalem idi arinunos ti maikatlo a panagdaliasatna kas misionero idi 56 K.P. Kalpasan ti panangarestar kenkuana dagiti Romano, napalubosan a dumatag iti saklang ti nangato a korte dagiti Judio, ti Sanhedrin. (Aramid 22:29, 30) Nadlaw ni Pablo a buklen dagiti Saduceo ken Fariseo dayta a korte. Adda dakkel a nagdumaan daytoy dua a grupo. Dagiti Saduceo dida patien ti panagungar, idinto ta patien dayta dagiti Fariseo. Tapno ipakitana no ania ti takderna iti dayta nga isyu, kinuna ni Pablo: “Lallaki, kakabsat, maysaak a Fariseo, maysa nga anak dagiti Fariseo. Mauk-ukomak maipapan iti namnama a panagungar dagiti natay.” Gapu iti dayta, nagririkiar ti tallaong!​—Aramid 23:6-9.

 2. Apay a nakasagana ni Pablo a mangidepensa iti pammatina iti panagungar?

² Tawtawen sakbayna, bayat ti panagturongna iti Damasco, nangngeg ni Pablo ti timek ni Jesus babaen ti maysa a sirmata. Inimtuod pay ketdi ni Pablo ken ni Jesus: “Ania ti aramidek, Apo?” Simmungbat ni Jesus: “Tumakderka, mapanka idiay Damasco, ket sadiay maibaganto kenka maipapan iti amin a banag a naituding nga aramidem.” Idi dimteng ni Pablo idiay Damasco, isu ket nasarakan ni Ananias, maysa a manangtulong a Kristiano nga adalan. Kinunana ken ni Pablo: “Ti Dios dagidi ammatayo pinilinaka tapno maammuam ti pagayatanna ken tapno makitam Daydiay nalinteg [ni napagungar a Jesus] ken tapno mangngegmo ti timek ti ngiwatna.” (Aramid 22:6-16) Saan ngarud a pakasdaawan a nakasagana ni Pablo a mangidepensa iti pammatina iti panagungar.​—1 Pedro 3:15.

Publiko a Panangipakaammo iti Namnama a Panagungar

3, 4. Ania ti mangipakita a ni Pablo ket napinget a manangitandudo iti panagungar, ken ania ti maadaltayo iti inaramidna?

³ Kalpasanna, dimmatag ni Pablo iti saklang ni Gobernador Felix. Iti dayta a gundaway, ni Tertulo, “maysa a pumapalawag iti publiko” a nangidaulo iti darum dagiti Judio maibusor ken Pablo, inakusaranna ti apostol kas lider ti maysa a sekta ken pinabasolna iti sedision. Di nagpangadua a simmungbat ni Pablo: “Annugotek kenka daytoy, a, sigun iti dalan nga awaganda a ‘sekta,’ iti kastoy a pamay-an mangipapaayak ti sagrado a panagserbi iti Dios dagidi ammak.” Kalpasanna, dinakamatna ti kangrunaan nga isyu: “Adda inanamak iti Dios, ti inanama nga ab-abrasaen met dagitoy a tattao, nga addanto panagungar agpadpada dagiti nalinteg ken dagiti nakillo.”​—Aramid 23:23, 24; 24:1-8, 14, 15.

⁴ Kalpasan ti dua a tawen, ni Porcio Festo a simmukat ken ni Felix inawisna ni Ari Herodes Agripa tapno palutpotenda ti balud a ni Pablo. Inlawlawag ni Festo a dagiti mangak-akusar dida umanamong iti kinuna ni Pablo nga adda “maysa a Jesus a natay ngem . . . sibibiag.” Iti depensana, inyimtuod ni Pablo: “Apay a maipato a di nakapappapati kadakayo a ti Dios ibangonna dagiti natay?” Kalpasanna, kinunana: “Nupay kasta, agsipud ta nagun-odak ti tulong a naggapu iti Dios agtultuloy a saksiak agpadpada dagiti babassit ken dadakkel agingga itoy nga aldaw, ngem awan sasawek malaksid iti bambanag a sinao dagiti Mammadto kasta met ni Moises a maaramidto, a ti Kristo agsagaba ket, kas umuna a mapagungar kadagiti natay, ibunannagna ti lawag agpadpada iti daytoy nga ili ken kadagiti nasion.” (Aramid 24:27; 25:13-22; 26:8, 22, 23) Anian a sipipinget nga insuro ni Pablo ti maipapan iti panagungar! Kas ken Pablo, sikokompiansa met nga ipakaammotayo nga adda panagungar. Ngem ania a reaksion ti manamnamatayo? Mabalin a kas met laeng iti napasaran ni Pablo.

5, 6. (a) Ania ti reaksion dagiti tattao idi insuro dagiti apostol ti maipapan iti panagungar? (b) Ania ti napateg bayat nga isaritatayo ti pammatitayo iti panagungar?

⁵ Usigenyo no ania ti napasamak idi rugrugi ti maikadua a panagdaliasat ni Pablo kas misionero (agarup 49-52 K.P.) idi napan idiay Atenas. Nakirinnason ni Pablo kadagiti tattao a mamati kadagiti adu a didiosen ket indagadagna nga ammuenda ti panggep ti Dios a mangukom a sililinteg iti mapagnaedan a daga babaen ti maysa a lalaki a dinutokanna. Awan sabali a dinutokanna no saan a ni Jesus. Kinuna ni Pablo a pinasingkedan dayta ti Dios babaen ti panangpagungarna ken ni Jesus. Ania ti reaksionda? Mabasatayo: “Ala ket, idi nangngegda maipapan ti panagungar dagiti natay, nangrugi a mangrabrabak ti sumagmamano, bayat a kinuna ti dadduma: ‘Dumngegkaminto kenka maipapan itoy iti sabali pay a tiempo.’”​—Aramid 17:29-32.

⁶ Ti kasta a reaksion ket umasping iti napasaran da Pedro ken Juan di nagbayag kalpasan ti Pentecostes 33 K.P. Naminsan pay, dakkel ti paset dagiti Saduceo iti dayta a kontrobersia. Isalaysay ti Aramid 4:1-4 no ania ti napasamak: “Ita bayat a dagiti dua agsasaoda kadagiti tattao, dimmarup kadakuada ti panguluen a papadi ken ti kapitan iti templo ken dagiti Saduceo, a siluluksawda agsipud ta isursuroda dagiti tattao ken idekdeklarada a silalawag ti panagungar kadagiti natay iti kaso ni Jesus.” Nupay kasta, immimdeng dagiti dadduma. “Adu kadagidiay nagimdeng iti sasao namatida, ket ti bilang dagiti lallaki nagbalin nga agarup lima ribu.” Nalawag a manamnamatayo met ti nagduduma a reaksion no isaritatayo ti namnama a panagungar. Maigapu iti dayta, napateg a pabilgentayo ti pammatitayo iti daytoy a sursuro.

Pammati ken ti Panagungar

7, 8. (a) Kas ipakita ti surat iti kongregasion ti Corinto idi umuna a siglo, kasano nga agbalin nga ubbaw ti pammati? (b) Kasano a ti umiso a pannakaawat iti namnama a panagungar idumana dagiti pudno a Kristiano?

⁷ Dadduma a nagbalin a Kristiano idi umuna a siglo K.P. ti narigatan a nangakseptar iti namnama a panagungar. Dadduma kadakuada ket kameng ti kongregasion sadi Corinto. Nagsurat kadakuada ni Pablo: “Inyawatko kadakayo, mairaman iti immuna a bambanag, daydiay inawatko met, a ni Kristo natay maipaay kadagiti basoltayo sigun iti Kasuratan; ket isu naitabon, wen, nga isu naibangon iti maikatlo nga aldaw sigun iti Kasuratan.” Kalpasanna, pinatalgedan ni Pablo dayta a kinapudno babaen ti panangikunana a “nagparang [ni napagungar a Kristo] iti nasurok a lima gasut a kakabsat,” sana innayon a kaaduan kadagita ti sibibiag pay iti daydi a tiempo. (1 Corinto 15:3-8) Intuloyna ti nakirinnason: “No ni Kristo maikaskasaba nga isu naibangon manipud kadagiti natay, kasano a ti sumagmamano kadakayo kunaenda nga awan ti panagungar dagiti natay? Kinapudnona, no awan ti panagungar dagiti natay, uray ni Kristo saan met a naibangon. Ngem no ni Kristo saan a naibangon, ti panangaskasabami pudno unay nga ubbaw, ken ti pammatitayo ubbaw.”​—1 Corinto 15:12-14.

⁸ Wen, nakapatpateg ti sursuro a panagungar ta maibilang nga ubbaw ti Nakristianuan a pammati no saan a pudno ti panagungar. Ti umiso a pannakaawat iti panagungar idumana ti pudno a Kristiano manipud iti ulbod a Kristiano. (Genesis 3:4; Ezequiel 18:4) Gapuna, inraman ni Pablo ti sursuro a panagungar “iti pagdamdamuan a doktrina” ti Kinakristiano. Sapay koma ta determinadotayo nga ‘agregget a rumang-ay iti kinanataengan.’ ‘Ket aramidentayo daytoy,’ indagadag ni Pablo, “no pudno nga ipalubos ti Dios.”​—Hebreo 6:1-3.

Ti Namnama a Panagungar

9, 10. Ania ti kayat a sawen ti Biblia no tukoyenna ti panagungar?

⁹ Tapno ad-adda a mapatibker ti pammatitayo iti panagungar, repasuentayo dagiti salsaludsod a kas iti: Ania ti kayat a sawen ti Biblia no tukoyenna ti panagungar? Kasano a ti sursuro a panagungar itandudona ti ayat ni Jehova? Dagiti sungbat kadagitoy a saludsod ti ad-adda a mangyadani kadatayo iti Dios ken tumulong kadatayo a mangisuro kadagiti sabsabali.​—2 Timoteo 2:2; Santiago 4:8.

¹⁰ Ti sao a “panagungar” ket patarus ti Griego a sao a literal a kaipapananna “itatakder manen.” Ania ti kayat a sawen dayta nga ebkas? Sigun iti Biblia, ti namnama a panagungar ket panamati nga agbiag manen dagiti natay. Inayon nga ipakita ti Biblia a ti maysa a tao ket mabalin a mapagungar iti pisikal wenno espiritu a bagi, depende no naindagaan wenno nailangitan ti namnamana. Pagamangaennatayo ti ayat, sirib, ken pannakabalin ni Jehova a maiparangarang babaen iti daytoy nagsayaat a namnama a panagungar.

11. Ania ti agur-uray kadagiti napulotan nga adipen ti Dios inton agungarda?

¹¹ Ni Jesus ken dagiti napulotan a kakabsatna napagungarda iti espiritu a bagi tapno makapagserbida idiay langit. (1 Corinto 15:35-38, 42-53) Isuda ti agturay iti Mesianiko a Pagarian, a mamagbalinto a Paraiso iti daytoy a daga. Iti sidong ni Jesus kas Nangato a Padi, dagiti napulotan ti mangbukel iti naarian a kinapadi. Iti baro a lubong ti kinalinteg, iburaydanto dagiti gunggona ti pangsubbot a sakripisio ni Kristo iti sangatauan. (Hebreo 7:25, 26; 9:24; 1 Pedro 2:9; Apocalipsis 22:1, 2) Kabayatanna, dagiti napulotan a sibibiag pay laeng ditoy daga kayatda ti agtalinaed a makaay-ayo iti Dios. Inton matayda, awatendanto ti ‘gunggonada’ babaen ti panagungarda kas imortal nga espiritu idiay langit. (2 Corinto 5:1-3, 6-8, 10; 1 Corinto 15:51, 52; Apocalipsis 14:13) “No naikaykaysatayo kenkuana iti kaasping ti ipapatayna,” insurat ni Pablo, “sigurado a maikaykaysatayto met kenkuana iti kaasping ti panagungarna.” (Roma 6:5) Ngem komusta met dagidiay mapagungar tapno agbiagda manen ditoy daga? Kasano a ti namnama a panagungar ad-adda nga iyadanina ida iti Dios? Adu ti maadaltayo iti ulidan ni Abraham.

Ti Panagungar ken ti Pannakigayyem ken ni Jehova

12, 13. Ania ti nabileg a makagapu a namati ni Abraham iti panagungar?

¹² Naisangsangayan ti pammati ni Abraham, a nailadawan kas “gayyem ni Jehova.” (Santiago 2:23) Namitlo a dinakamat ni Pablo ti pammati ni Abraham iti listaan dagiti matalek a lallaki ken babbai a nailanad iti maika-11 a kapitulo ti Hebreo. (Hebreo 11:8, 9, 17) Iti maikatlo a panangdakamatna, intampokna ti pammati nga impakita ni Abraham idi situtulnog a nagsagana a mangidaton iti anakna a ni Isaac. Kombinsido ni Abraham a pinatalgedan ni Jehova ti naikari a bin-i babaen ken ni Isaac. Uray no matay ni Isaac kas maysa a daton, “pinanunot [ni Abraham] nga isu [ni Isaac] kabaelan ti Dios nga ibangon uray pay manipud kadagiti natay.”

¹³ Kas ipakita dagiti pasamak, idi nakita ni Jehova ti kabileg ti pammati ni Abraham, inyurnosna ti pannakaidaton ti maysa nga animal kas kasukat. Kaskasdi, ti napasamak ken ni Isaac ket agserbi a mangiladawan iti panagungar, kas inlawlawag ni Pablo: “Manipud sadiay [ni Abraham] inawatna met [ni Isaac] iti mangiladawan a pamay-an.” (Hebreo 11:19) Malaksid iti dayta, adda pay sabali a nabileg a makagapu no apay a namati ni Abraham iti panagungar. Saan kadi nga insubli ni Jehova ti kapasidad da Abraham ken Sara nga agpaadu uray lakay ken baketdan, isu a naaddaanda iti anak a ni Isaac?​—Genesis 18:10-14; 21:1-3; Roma 4:19-21.

14. (a) Sigun iti Hebreo 11:9, 10, ania ti inur-uray ni Abraham? (b) Tapno matagiragsakna dagiti bendision nga iburay ti Pagarian iti baro a lubong, ania ti masapul a mapasamak ken ni Abraham? (c) Kasano a matagiragsaktayo dagiti bendision ti Pagarian?

¹⁴ Ni Pablo dineskribirna ni Abraham kas maysa a ganggannaet nga umili ken agnanaed iti tolda nga ‘agur-uray iti siudad nga addaan kadagiti pudpudno a pamuon, a ti nangibangon ken nangaramid iti dayta a siudad isu ti Dios.’ (Hebreo 11:9, 10) Saan a literal a siudad dayta kas iti Jerusalem, a pakasarakan iti templo ti Dios. Maysa dayta a simboliko a siudad. Isu dayta ti nailangitan a Pagarian ti Dios a buklen ni Kristo Jesus ken ti 144,000 a kakaduana nga agturay. Ti 144,000 a naipadayag idiay langit natukoyda met kas “ti nasantuan a siudad, ti Baro a Jerusalem,” ti “nobia” ni Kristo. (Apocalipsis 21:2) Idi 1914, ni Jehova insaadna ni Jesus kas Mesianiko nga Ari iti nailangitan a Pagarian ken imbilinna nga agturay iti tengnga dagiti kabusorna. (Salmo 110:1, 2; Apocalipsis 11:15) Masapul nga agbiag manen ni Abraham, ti “gayyem ni Jehova,” tapno matagiragsakna dagiti bendision ti panagturay ti Pagarian. Umasping iti dayta, tapno matagiragsaktayo dagiti bendision ti Pagarian, masapul a sibibiagtayo iti baro a lubong ti Dios kas kameng ti dakkel a bunggoy a nakalasat iti Armagedon wenno kas maysa kadagidiay napagungar. (Apocalipsis 7:9, 14) Ngem ania ti pakaibatayan ti namnama a panagungar?

Ti Ayat ti Dios​—Pakaibatayan ti Namnama a Panagungar

15, 16. (a) Kasano a ti kaunaan a padto iti Biblia ipasdekna ti pakaibatayan ti namnamatayo a panagungar? (b) Kasano a ti panamati iti panagungar ad-adda nga iyadaninatayo ken ni Jehova?

¹⁵ Maibilangtayo a nalinteg ken gayyem ni Jehova no nasinged ti relasiontayo kenkuana kas ti naayat a nailangitan nga Amatayo, no tuladentayo ti natibker a pammati ni Abraham, ken no natulnogtayo kadagiti bilin ti Dios. Dayta ti mangted kadatayo iti gundaway a mangsagrap kadagiti gunggona nga iyeg ti turay ti Pagarian. Kinapudnona, ti kaunaan a padto a nairekord iti Sao ti Dios, iti Genesis 3:15, ipasdekna ti pakaibatayan ti namnama a panagungar ken ti gundaway nga agbalin a gayyem ti Dios. Ipakpakaunana saan laeng a ti pannakarumek ti ulo ni Satanas no di ket uray ti pannakasugat ti mukod ti Bin-i ti babai a kukua ti Dios. Piguratibo a nasugat ti mukod ni Jesus idi isu ket natay iti kayo. Naglunit dayta a sugat idi napagungar iti maikatlo nga aldaw ket dayta ti nangrugian ti naganat a tignay maibusor iti “daydiay addaan iti pannakabalin a mangyeg iti ipapatay, awan sabali, ti Diablo.”​—Hebreo 2:14.

¹⁶ Ipalagip kadatayo ni Pablo a “ti Dios irekomendana ti bukodna nga ayat kadatayo ta, bayat a managbasoltayo pay laeng idi, ni Kristo natay a maipaay kadatayo.” (Roma 5:8) No ipategtayo dayta a di kaikarian a kinamanangngaasi, ad-adda a mayadanitayo ken ni Jesus ken iti naayat a nailangitan nga Amatayo.​—2 Corinto 5:14, 15.

17. (a) Ania a namnama ti inyebkas ni Job? (b) Ania ti ipalgak ti Job 14:15 maipapan ken ni Jehova, ket ania ti panagriknayo iti dayta?

¹⁷ Ni Job, a maysa a matalek a tao sakbay ti panawen dagiti Kristiano, pinadpadaananna met ti panagungar. Nakaro ti sinagabana iti ima ni Satanas. Saan a kas kadagiti sinsinan a gagayyemna, a di pulos nangdakamat iti panagungar, naliwliwa ni Job gapu iti dayta a namnamana isu nga inyimtuodna: “No ti nabaneg a lalaki matay mabalinna kadi ti agbiag manen?” Ni Job met laeng ti nangsungbat: “Amin dagiti aldaw ti inkapilitan a panagtrabahok agurayakto, agingga a ti gin-awak dumteng.” Kinunana iti Diosna a ni Jehova: “Umawagkanto, ket siak sungbatankanto.” No maipapan iti panagrikna ti naayat a Namarsua kadatayo, kinuna ni Job: “Kailiwmonto ti aramid dagita imam.” (Job 14:14, 15) Wen, segseggaan ni Jehova ti kanito inton agbiagto manen dagiti matalek babaen ti panagungar. Dayta ti talaga nga ad-adda a mangpasinged kadatayo kenkuana bayat nga ut-utobentayo ti ayat ken di kaikarian a kinamanangngaasina uray imperpektotayo!​—Roma 5:21; Santiago 4:8.

18, 19. (a) Ania ti manamnama ni Daniel inton agbiag manen? (b) Ania ti repasuentayo iti sumaganad nga artikulo?

¹⁸ Simamatalek a nagserbi iti naunday a tiempo ti mammadto a ni Daniel, a dineskribir ti anghel ti Dios kas maysa a “makaay-ayo unay a lalaki.” (Daniel 10:11, 19) Saan a pulos a nagbaliw ti kinasungdona ken ni Jehova manipud iti pannakaidestierona idi 617 K.K.P. agingga iti ipapatayna sumagmamano a panawen kalpasan a naawatna ti maysa a sirmata idi 536 K.K.P., ti maikatlo a tawen ti panagturay ni Ciro, ti ari ti Persia. (Daniel 1:1; 10:1) Kabayatan dayta a maikatlo a tawen ti panagturay ni Ciro, nasirmata ni Daniel ti panagsasaganad dagiti pannakabalin ti lubong agingga nga agpatingga dayta iti umad-adani a dakkel a rigat. (Daniel 11:1–12:13) Gapu ta dina naan-anay a matarusan ti sirmata, inimtuod ni Daniel iti anghel a mensahero a nangidanon iti dayta: “O apok, anianto ti kamaudianan a paset dagitoy a banag?” Kas sungbat, dinakamat ti anghel ti maipapan iti “tiempo ti panungpalan,” inton ‘dagidiay addaan iti pannakatarus maawatandanto.’ No maipapan ken Daniel, ania dagiti manamnamana? Kinuna ti anghel: “Aginanakanto, ngem tumakderkanto maipaay iti bingaymo iti panungpalan dagiti aldaw.” (Daniel 12:8-10, 13) Agsublinto ni Daniel “inton panagungar dagiti nalinteg,” kabayatan ti Milenio a Turay ni Kristo.​—Lucas 14:14.

¹⁹ Agbibiagtayon iti arinunos ti tiempo ti panungpalan ken as-asidegtayon iti rugi ti Milenio a Turay ni Kristo ngem idi damo a nagbalintayo a manamati. Gapuna, nasken nga imtuodentayo iti bagitayo, ‘Addaakto kadi idiay baro a lubong tapno makatimpuyogko da Abraham, Job, Daniel, ken dadduma pay a matalek a lallaki ken babbai?’ Addatayto sadiay no la ket ta agtalinaedtayo a nasinged ken ni Jehova ken agtulnogtayo kadagiti bilinna. Iti sumaganad nga artikulo, repasuentayo ti namnama a panagungar buyogen dagiti kanayonan a detalye tapno matukoytayo no siasinonto dagiti mapagungar.

Malagipyo Kadi?

• Ania ti reaksion a nakaipasanguan ni Pablo idi impakaammona ti namnamana iti panagungar?

• Apay a ti panagungar idumana dagiti pudno a Kristiano manipud kadagiti ulbod a Kristiano?

• Kasanotay nga ammo a da Abraham, Job, ken Daniel namatida iti panagungar?

[Ladawan iti panid 8]

Idi dimmatag iti saklang ni Gobernador Felix, sikokompiansa nga impakaammo ni Pablo ti namnama a panagungar

[Ladawan iti panid 10]

Apay a namati ni Abraham iti panagungar?

[Ladawan iti panid 12]

Nakaliwliwa ken ni Job ti namnama a panagungar

[Ladawan iti panid 12]

Agbiagto manen ni Daniel inton agungar dagiti nalinteg