Maawatyo Aya ti Disiplina?

‘KADAGITOY nga al-aldaw dagiti nagannak ti mangsipsipat laengen kadagiti tam tam (ti pagsala a tambor), saan a dagiti annakda.’ Daytoy a komento ti nangngegan manipud ngiwngiwat ti sumagmamano nga ages-eskuela a babbai idiay Africa. Ania ti kayatda a sawen? A ti panangdisiplina ket saanen nga uso. Di kayat nga ipakat dayta dagiti nagannak, ket dagiti annak ti maragsakan met a di mangawat iti dayta.

Dagitoy kadi dagiti nainsiriban a kababalin? Sigun iti diksionario, ti disiplina iti kangrunaanna isu ti “panangsanay a mangkorihir, mangmolde, wenno mangperpekto kadagiti kapampanunotan wenno moral a kababalin.” Pudno kadi nga adda asinoman a makapagtultuloy nga awan dayta a kita ti panangdisiplina? Apay a dagidiay nga Africano nga ages-eskuela a babbai​—ken dagiti dadakkelda​—pagarupda a mabalinanda?

Kinapudnona, ti negatibo a kababalin maipapan iti disiplina ket saan a limitado kadagiti Africano nga ages-eskuela a babbai ken dagiti dadakkelda. Agparang a kaaduan a tattao ita matmatmatanda ti aniaman a balakad wenno panangdisiplina kas ti maikari a panangsinga iti wayawayada, maysa a panangguped kadagiti kalinteganda. Nupay kasta, ti kasta a kababalin saan a gagangay iti maika-20 a siglo. Rinibo a tawtawenen ti napalabas, ti Dios a mismo kunana a “ti darepdep ti puso ti tao dakes manipud iti kinaubingna.” (Genesis 8:21) Iti panangitudona iti resulta ti rinibribo a tawtawen a kasta a dakes a darepdep, insurat ni apostol Pablo: “Dagiti tattao agayatdanto iti bagbagida, naagumda iti pirak, managpasindayaw, napalangguad, managuy-uyaw, nasukir kadagiti dadakkelda, awan panagyamanda, saanda a nasingpet, awananda ti ayat a nakayanakan, awan pannakapnekda, managpadpadakes, saanda a managparbeng, nauyongda, gumurgurada kadagiti naimbag, mangliliput, nasubeg, natangsit.” (2 Timoteo 3:2-4) Di ngarud pagsiddaawan a saan a gagangay ti panangdisiplina!

Talaga Kadi a Dakes ti Panangdisiplina?

Talaga kadi a kasapulan ti Kristiano ti pannakadisiplina? Bueno, kuna ni Jesus a ti dalan nga agturong iti biag ket “nailet.” (Mateo 7:13, 14) Nakalaklaka ti mailisi iti dayta. Gapuna saan kadi a nainsiriban ti panangawat iti disiplina, panangsanay, kas pangawag ti diksionario iti dayta? Usigenyo ti kaso ti maysa nga agdaldaliasat a dina ingaggagara napukaw iti dalanna ket nagpatingga nga asidegen iti maysa a napeggad a lugar. No ti maysa a ganggannaet intukonna ti panangipakitana kenkuana no kasano ti panagsubli iti dalanna, kasano ti panagriknana koma? Sipupungtotto aya a laksidenna ti tulong, nga ipapilitna nga isut’ addaan ti kalintegan a mapan iti sadinoman a kayatna? Pabasolennanto kadi ti nainggayyeman a ganggannaet nga isu ti makibibiang kadagiti kalinteganna? Narigat a kasta. Isu ti agyaman gapu iti naitukon a tulong kenkuana.

Gapuna ti masirib a Kriatiano ti agyaman no maitukon ti tulong babaen iti naasi a disiplina. Dagiti sasao ti mammadto pudnoda agpapan pay aniaman ti edad wenno kapadasantayo iti biag: “O Jehova, ammok a ti dalan ti tao saan nga agtaud kenkuana met laeng. Saan nga agtaud iti tao a magna iti panangiturong kadagiti addangna.” (Jeremias 10:23) Gapuna, datay amin kasapulantay iti disiplina.

Linaksidda ti Disiplina

Maysa a nangilaksid ti disiplina isu ni Cain, a nagimonanna ni kabsatna nga Abel. Idi makitana a mangrugi ni Cain a maisiasi manipud iti umiso a dalan, ni Jehova a mismo ti namagbaga kenkuana, a sinaludsodna: “Apay-apay nga agpungpungtotka ket apay-apay narupanget ta rupam? No naimbag ti aramidem, apay a dinto makaparagsak? Ket no dika agaramid ti naimbag, ti basol kumleb iti ruangan ket ti kalikagumanna sika; ngem sika, gundawayam koma aya?” (Genesis 4:6, 7) Di nangipangag ni Cain. Pinapatayna ni kabsatna nga Abel ket iti kasta naiserrek ti panangpapatay iti natauan a historia.​—Genesis 4:8-16.

Kadagiti kaaldawan ni Samuel, dagiti annak ni Eli dida met inawat ti pannakadisiplina. Ni amada ti nangato a padi idiay santuario ni Jehova, ngem inusar dagiti annakna ti saadda nga agtakaw manipud kadagiti datdaton ket inallukoyda dagiti babbai nga agaramid iti imoralidad a kaduada. Tinubngar ni amada ida​—ngem medio nakapuy​—​ngem saanda a dimngeg. Ti resulta? Ti panangilaksidda ti disiplina ti nangiturong iti pannakapapatayda idiay pagbabakalan, ket ti panangkellaat ti damag ti nakapapatay ken ni Eli a mismo.​—1 Samuel 2:12-17, 22-25; 3:11-18; 4:1-4, 10-18.

Dadduma Nagimdengda

Dagiti dadduma, nupay kasta, inawatda ti disiplina. Ni David, maysa nga ari ken lalaki a mannakigubat, ti nakaaramid iti nakaam-amak a krimen idi insikatna ti ipapatay ken ni Urias, ti makin-asawa iti daydiay babai a nakikamalalaan ni David. Ngem inawat ni David ti panangtubngar nga imbaon ti Dios babaen ken mammadto a Natan, ket ni Jehova ti di nangilaksid a naan-anay kenkuana. (2 Samuel 12:1-14) Wen, ti disiplina ti makatulong kadatayo a makapagsubli uray manipud iti nadagsen unay a basbasol.

Ni Job binalakadan ti maysa nga agtutubo a lalaki a ni Eliu ket mabalin a sipupungtot koma a linaksidna dayta a balakad. Nupay nagkaro ti panagsagaba ni Job kadagiti im-ima ni Satanas, isu dina ‘indian ti Dios ket matay.’ Gapu iti kasta a rekord, mabalin nga awan koma ti nakitana a rason a pangipangagan iti balakad daytoy nga agtutubo a lalaki. Ngem dimngeg ni Job, ket naammuanna nga, agpapan pay iti kinatarnawna, kasapulan ti bassit a panagbalbaliw iti kababalinna. Kalpasanna isut’ naaddaan iti pribilehio nga umawat iti balakad manipud ken ni Jehova a mismo ket iti kamaudiananna nagunggonaan kadagiti adu a bendision. (Job 2:9, 10; 32:6; 42:12-16) Gapuna, ti disiplina ti makatulong uray kadagidiay addaan pay kadagiti naisangsangayan a rekord ti panagibtur ken kinamatalek.

Uray met ni apostol Pedro immawat iti disiplina. Laglagipenyo, ni Pedro ket maysa nga apostol ni Jesu-Kristo, maysa kadagiti nakasaksi iti panagbalbaliw ti langa ni Jesus, ken daydiay nangitalkan ni Kristo “kadagiti tulbek ti pagarian.” (Mateo 16:18, 19) Kaskasdi, iti naminsan nga okasion ni apostol Pablo, a no iyar-arig ket baro laeng a pasurot ni Jesus, ti nangtubngar ken Pedro iti imatang dagiti tattao gapu iti kababalinna idiay kongregasion ti Antioquia. Kaawatan nga inawat ni Pedro ti disiplina, ta iti kamaudiananna dinakamatna “ni ay-ayatentayo a kabsat a Pablo.” (2 Pedro 3:15; Galacia 2:11-14) Gapuna, uray met ti Kristiano nga aduan kadagiti pribilehio, mangnamnama met nga umawat iti disiplina.

Dagiti Moderno a Kristiano ken ti Disiplina

Iti kongregasion, ditay koma agsiddaaw iti panangawat iti balakad manipud asinoman a nataengan a tao. Ngem dagidiay nangnangruna a nakaiparabawan ti responsabilidad a mangbantay kadagiti interesestayo ket isu dagiti nadutokan a panglakayen. Kadagitoy a naespirituan a papastor a kunaen ti Biblia: “Gagetam nga ammuen ti kasasaad dagiti pangenmo. Ken imatangam a naimbag dagiti arbanmo.”​—Proverbio 27:23.

Mabalin a makatulong kadatayo ti panangawat iti disiplina no ammotayo a kasapulanna ti pudpudno nga ayat, agraman ti kinatured, tapno mangbalakad dagiti panglakayen. Masansan a dagiti panglakayen maabogda no padpadasenda ti tumulong. Kas pangarigan, maysa a panglakayen a taga Africa ti nakisao iti nabayagen a Kristiano, a pinakdaaranna daytoy a babai nga isu ti mairamramanen iti maysa a banag a di nakristianuan. Nagrigat ti panangted iti dayta a balakad, ket saan a napalaka daytoy idi a nasaktan ti riknana. Idi agangay, linaksidna ti balakad ket daydiay nakaitukonan dayta madin a maaddaan iti aniaman a pannakilangen iti panglakayen a nangpadpadas a tumulong kenkuana. Anian a nainsiriban koma no nalagip daytoy a babai a ‘natalek dagiti panangdanar ti matalek a gayyem.’​—Proverbio 27:6.

Ti disiplina makatulong kadatayo a mangiyaplikar iti sabali pay a Proverbio iti Biblia: “Ti manakem a tao madlawna ti dakes ket aglemmeng, ngem ti nanengneng aglayon laeng ket agsagaba.” (Proverbio 22:3) Dagidiay a sasao ti nakatulong koma iti maysa a Kristiano a lalaki iti daytoy met laeng a pagilian. Naiyugalina ti mapmapan kadagiti restauran ti publiko a dina kakuyog ni baketna ken ti anakna. Daytoy ti nangriribuk ti dadduma gapu ta iti dayta a lugar dagiti serbidora iti adu kadagiti restauran kinapudnona ti balangkantis nga agsapsapul kadagiti mabiktimada. Gapuna namin-adu a nakisao dagiti lokal a panglakayen iti daytoy a lalaki maipapan iti dayta a banag. Ngem linaksidna ti balakad, a masansan napudot ti ulona. Kamaudiananna, isut’ natnag iti silo ti imoralidad. Anian a nainsiriban koma ti panangipangagna iti nasayaat-panggepna a balakad!

No lipatantay laeng dagiti kabukbukodantayo a panangmatmat iti apagbiit ket padpadasentayo a kitaen dagiti bambanag kas panangkita ni Jehova kadakuada, ad-adda a nalaka ti intay panangawat iti disiplina. Pudno, ti disiplina ti mabalin a di maabrasa a pammalagip kadagiti kabukbukodan a kinaimperpektotayo. Mabalin a dayta ti mangpabain kadatayo bassit, ngem panunotenyo no kasano a makaparagsak ken Jehova no dagiti ad-adipenna agtignayda a sisisirib ket lisianda ti pannakatnagda iti basol. “Anakko, agsiribka,” kuna ti Saona, “tapno masungbatak ti mangumsi kaniak.” (Proverbio 27:11) No tilmonentay ti kinatangsittayo, ket awatentayo ti maituktukon a disiplina, mairamantayto kadagidiay mangipapaay ken ni Jehova iti sungbat kadagiti panangkarit ni Satanas.

Ti Disiplina Mangted iti Nasayaat a Bunga

Kas nakitatayon, ti disiplina ket agpaay kadatay amin. Daytat’ kasapulan dagiti lallaki ken babbai, ub-ubbing ken lallakay, dagidiay nabayagen iti kinapudno ken dagiti kabbaro pay. Gapuna, rebbengtay a namnamaen ti disiplina, nga uray pay sapulen dayta. Adalenyo ti Sao ti Dios ket kitaenyo ti ibagbagana a makapagserbi kas balakad kadakayo. (2 Timoteo 3:16, 17) Tumabuno kadagiti gimong ken agimdeng a naimbag tapno makitayo no ania dagiti agaplikar kadakayo. (Hebreo 10:24, 25) No maipaay a personal ti naayat a Nainkasuratan a disiplina, awatenyo koma dayta iti espiritu ti pannakaipaayna. Gundawayanyo ti aniaman a makapalinteg a panangsanay nga aggapgapu ken Jehova.

Kuna ni Pablo kadagiti Hebreo: “Pudno, awan ti disiplina nga ita maipagarup a pagragsakan, no di ket pagladingitan; ngem kalpasanna pataudenna ti natalna a bunga ti kinalinteg a maipaay kadagiti nairuam iti daytoy.” (Hebreo 12:11) Gapuna, nupay no maminsan ti disiplina ket nasakit, daytat’ addaan naimbag a bunga. Ti panangawat ti disiplina ti makatulong kadatayo a mairaman kadagidiay mangparparagsak ken Jehova. Ti disiplina ti makatulong kadatayo a ‘magna a nalinteg, ken agaramid ti kinalinteg, ken agsao ti pudno iti pusona.’ (Salmo 15:1, 2) Gapuna, sapay koma ta datay amin ti umawat ti disiplina.