Dayawen ti Anak, ti Kangrunaan nga Ahente ni Jehova
“Ti saan a mangpadayaw iti Anak saanna a padayawan ti Ama a nangibaon kenkuana.”—JUAN 5:23.
1. Kasano a ti pammati ti Kakristianuan iti Trinidad maysa a pakaibabainan ni Jesus?
ADU iti Kakristianuan itatta kunada a padpadayawanda ni Jesu-Kristo, ngem ti kasunganina ti ar-aramidenda. Kasano? Bueno, adut’ agkunkuna a ni Jesus isut’ Dios a Mannakabalin-amin, ket ti Dios, ti Namarsua ti isuamin a bambanag, immay ditoy daga ket nakipagnaed ken natay kas tao. Daytoy ti naibagi iti doktrina a Trinidad, nga isut’ pamunganayan a sursuro ti Kakristianuan. Ngem no ti Trinidad ket palso, no ni Jesus ket, iti kinapudnona, basbassit ken nababbaba ngem ti Dios, saan aya a daytoy di umiso a panangirepresentar iti pannakirelasionna iti Dios ti mangpaladingit ken Jesus? Talaga, ibilangna dayta a di umiso a panangirepresentar a pannakaipababa ti dayawna ken isuamin nga insurona.
2. Kasanot’ panangipakita a silalawag ti Kasuratan a ni Jesus nababbaba ngem iti Dios ken isut’ agpaituray kenkuana?
2 Ti kinapudnona ket, di pulos kinunkuna ni Jesus nga isut’ Dios, ngem inulit-ulitna a sinao ti bagina kas “Anak ti Dios.” Uray dagiti kabusorna binigbigda daytoy. (Juan 10:36; 19:7) Kanayon a silalagip ni Jesus a mangitan-ok iti Ama ken ipasakop ti bagina Kenkuana, kas impudnona: “Ti Anak saanna a mabalinan ti agbukbukod nga agaramid iti uray ania no di ket ti makitana nga aramiden ti Ama. Ta amin nga aramiden ti Ama dagitoy ti Anak aramidenna met a kasta. Awan ti pannakabalinko nga agaramid a sisiak iti uray ania . . . ta diak sapulen ti nakemko, no di ket ti nakem ti nangibaon kaniak.” Sa kinunana manen: “Ta naggapuak kenkuana, ket Isu imbaonnak.” Kinunana met: “Ta immayak ken naggapuak iti Dios.” (Juan 5:19, 30; 7:28, 29; 8:42) Di pulos insingasing ni Jesus nga isut’ Dios wenno pumadpad kenkuana. Gapuna ti panangisuro ti kasta a banag mangibabain ken Jesus.
Dadduma a Pamay-an nga Ibabainda ni Jesus
3. (a) Babaen panangilibak ti ania maipapan ken Jesus a ti dadduma iti Kakristianuan mangibabainda kenkuana? (b) Ania a pammaneknek ti inted ni Jesus maipapan iti kaaddana sakbay panagtaona?
3 Karkarna, addada met dadduma iti Kakristianuan itatta a mangibabain ken Jesus babaen ti panangilibakda nga isut’ addan sakbay ti panagtaona. Nupay kasta, no laeng apresiarentayo a literal a bimmaba ni Jesus manipud langit nga immay ditoy daga a mabalintay ti mangrugi a mangidayaw a siuumiso kenkuana. Inulit-ulit a mismo ni Jesus nga adda biagna sakbay ti panagtaona. “Ket awan immuli sadi langit,” kunana, “no di ti bimmaba nanipud langit, ti Anak ti tao.” Iti kamaudianan kinunana: “Siak ti tinapay a sibibiag a bimmaba manipud langit . . . Anianto ketdin, no makitayonto ti Anak ti tao nga umuli idiay yanna nga immuna?” Sa manen: “Dakayo taga babakayo; siak taga ngatoak. . . . Pudno, pudno, kunak kadakayo, Idi kasanguanan ti pannakayanak ni Abraham, addaakon.” (Juan 3:13; 6:51, 62; 8:23, 58) Tinukoy met ni Jesus ti kaaddana sakbay panagtaona iti kararagna iti nailangitan nga Amana iti rabii a pannakaliputna.—Juan 17:5.
4. (a) Iti ania a kanayonan a pamay-an nga adu ti mangibabain ken Jesus? (b) Ania nga ebidensia ti rebbeng supisienten a mangipasdek a talaga a nagbiag ni Jesus, ken apay?
4 Dadduma iti Kakristianuan madandanonda pay ti kakaruanen babaen panangilibakda a ni Jesus ket maysa a historikal a persona, nga isut’ nagbiag kas maysa a tao. No isut’ di aktual a nagbiag, awanen pulos punto a pagsasaritaan pay no apay ken kasano ti rebbeng a pammadayawtayo kenkuana. Kaskasdi ti aglaplapusanan a naitalimeng a pammaneknek dagiti nakakita nga adda iti Kasuratan rebbeng nga umdasen nga ebidensia a mangipasdek nga awan duadua a pudno a nagbiag ni Jesus ditoy daga. (Juan 21:25) Nangnangruna a pudno daytoy yantangay dagiti immuna a Kristiano masansan nanursuroda maipapan ken Jesus a nakairisguan ti mismo a biagda ken wayawayada. (Aramid 12:1-4; Apocalipsis 1:9) Nupay kasta, malaksid pay iti insursurat dagiti paspasurotna maipapan kenkuana, maidemostra aya ti kaadda ni Jesus?
5, 6. Aniat’ ipakita ti ebidensia ti historia, malaksid iti Kasuratan, maipapan iti aktual a kaadda ni Jesu-Kristo?
5 Kuna ti The New Encyclopædia Britannica (1987): “Paneknekan dagiti agbukbukod a salaysay nga idi ugma uray dagiti bumusbusor iti Kinakristiano dida pulos nagduaduaan ti kinahistoria ni Jesus.” Ania ti sumagmamano kadagitoy agbukbukod a salaysay? Sigun iti eskolar a Judio a ni Joseph Klausner, adda ti pammaneknek ti immuna a Talmudiko a sursurat. (Jesus of Nazareth, panid 20) Adda met ti pammaneknek ti umuna-siglo a Judio a historiador a ni Josephus. Kas pangarigan, insalaysayna ti pannakaubor ni Santiago, nga isut’ intudona kas “ti kabsat ni Jesus a maaw-awagan ti Kristo.”—Jewish Antiquities, XX, [ix, 1].
6 Mainayon pay, adda met ti pammaneknek dagiti immuna a historiador a Romano, nangnangruna ti maitantan-ok unay a ni Tacitus. Isut’ nasapa a nagsurat iti maikadua a siglo maipapan “ti maysa a klase a nagurgura gapu kadagiti kinarimonda, nga aw-awagan dagiti umili a Kristiano. Ni Christus [Kristo], nga isut’ namunganayan ti nagan [a Kristiano], nagsagaba ti nakaro a pannusa bayat ti panagturay ni Tiberio kadagiti im-ima ti maysa kadagiti prokuradortayo.” (The Annals, XV, XLIV) Iti panangmatmatna a mangnibinibi ti ebidensia a historikal a persona ni Jesus, ti pilosopikal a moralista a Pranses idi maika-18 a siglo, a ni Jean-Jacques Rousseau, ti nagtestigo: “Ti historia ni Socrates, nga awan agkuna a pagduaduaanda, saan a napaneknekan unay kas ken Jesu-Kristo.”
Dagiti Rason a Panangpadayaw iti Anak
7. (a) Ania a Nainkasuratan a pammaneknek ti mangobligar kadatayo a mangdayaw ken Jesu-Kristo? (b) Kasano pay ti kanayonan a panangpadayaw ni Jehova iti Anakna?
7 Itan mapantayon iti banag a panangpadayaw ken Jesu-Kristo. Nga obligado dagiti paspasurotna a mangpadayaw kenkuana ti makita manipud sasaona idiay Juan 5:22, 23: “Ta ti Ama awan ti ukomenna, no di ket isuamin a panangukom intedna iti Anak, tapno dagiti isuamin padayawanda ti Anak a kas met iti panangpadayawda iti Ama. Ti saan a mangpadayaw iti Anak saanna a padayawan ti Ama a nangibaon kenkuana.” Nanipud panagungar ni Kristo, pinadayawan ni Jehova ti Anakna iti dakdakkel pay a pamay-an, ‘a binalangatanna ti dayag ken dayaw gapu iti panagsagabana iti ipapatay.’ (Hebreo 2:9; 1 Pedro 3:22) Kangrunaanna, addaantayo kadagiti rason a padayawan ni Jesus agpadpada gapu iti kinasiasinona ken gapu iti naaramidanna.
8. Gapu iti ania a naisalsalumina a kinapudno maipapan ken Jesu-Kristo nga isut’ maikari iti dayaw?
8 Ni Jesu-Kristo maikari ti dayaw agsipud ta isu, kas ti Logos, wenno Verbo, ti tagapagsao ni Jehova a nangatngato ngem kadagiti dadduma. Manipud iti Kasuratan nalawag a ti designasion a “ti Verbo” agaplikar ken Jesus sakbay nga immay ditoy daga agraman kalpasan ti iyuulina sadi langit. (Juan 1:1; Apocalipsis 19:13) Idiay Apocalipsis 3:14 sawenna ti bagina kas “ti pangrugian ti panamarsua ti Dios.” Saan laeng nga isu “ti inauna kadagiti amin a naparsua” ngem kas ti “bugbugtong nga Anak” isut’ kakaisuna a direkta a pinarsua ni Jehova a Dios. (Colosas 1:15; Juan 3:16) Mainayon pay, “isuamin napaaddada gapu kenkuana, ket no isu awan, awan ti napaadda kadagiti adda.” (Juan 1:3) Gapuna, no basaentayo ti Genesis 1:26 a kuna ti Dios, “Aramidentayo koma ti tao iti ladawantayo, kas kaaspingtayo,” dayta “tayo” ramanenna ti Logos, wenno Verbo. Pudno unay, ti banag a ni Jesus iti kaaddana sakbay panagtaona ket addaan ti nakaskasdaaw a pribilehio a makiraman ken Jehova a Dios iti panamarsua ti mamagbalin kenkuana a maikari iti dakkel a dayaw.
9. Apay a maikunatayo a ni Jesus isu ti arkanghel a Miguel, ken kasano a ni Miguel pinadayawanna ni Jehova maipapan iti bagi ni Moises?
9 Ni Jesu-Kristo ad-adda pay a maikari ti dayaw agsipud ta isut’ kangrunaan nga anghel ni Jehova, wenno arkanghel. Iti ania a pakaibatayan a magtengantayo dayta a konklusion? Bueno, ti puonna nga “ark,” a kayatna a sawen “hepe” wenno “prinsipal,” ipamatmatna nga adda laeng maymaysa nga arkanghel. Isut’ sawen ti Sao ti Dios maipapan ken napagungar nga Apo Jesu-Kristo. Mabasatayo: “Ta ti Apo met laeng aggapunto sadi langit a buyogen ti ariwawa, ti timek ti arkanghel ken ti trumpeta ti Dios, ket dagiti natay ken Kristo bumangondanto nga umuna.” (1 Tesalonica 4:16) Daytoy nga arkanghel adda naganna, kas mabasatayo idiay Judas 9: “Ngem ni Miguel nga arkanghel idi a nakibakal iti Diablo ket nakisussusik iti maipapan iti bagi ni Moises, saanna a naitured ti nagipato a sitatabbaaw, no di ket kinunana: ‘Ni Jehova tubngarennaka koma.’” Iti saanna a panangun-una ken Jehova babaen ti panangukomna kontra ti Diablo, iti kasta ni Jesus pinadayawanna ti nailangitan nga Amana.
10. (a) Kasano a ni Miguel ti mangidaulo iti pannakidangadang a maipaay ti Pagarian ti Dios? (b) Ania a paset ti naaramidan ni Miguel maipapan iti nasion ti Israel?
10 Ni arkanghel a Miguel makidangadang a maipaay iti Pagarian ti Dios, nga idauluanna ti pannakadalus dagiti langlangit manipud ken Satanas ken kadagiti nademoniuan a buybuyotna. (Apocalipsis 12:7-10) Ken kuna ni mammadto a Daniel nga ‘isu ti agtakder a maipaay kadagiti annak ti ili ti Dios.’ (Daniel 12:1) Ngarud, agparang, a ni Miguel isu “ti anghel ti Dios a nagna iti sango ti pakarso ti Israel” ken isu daydiay inusar ti Dios a mangyeg ti ilina iti Naikari a Daga. “Agannadkayo iti sangona ket ipangagyo ti timekna,” imbilin ti Dios. “Dikayo pagpungtoten, . . . ta ti naganko adda kenkuana.” (Exodo 14:19; 23:20, 21) Awan duadua mabalin a naaddaan ti dakkel nga interes ti arkanghel ni Jehova iti mangiladladawan a napanaganan ili ti Dios. Maiyanatup unay nga isut’ bimmadang iti sabali nga anghel a naibaon a mangliwliwa ken mammadto a Daniel, ken linapdan ti napigpigsa a demonio. (Daniel 10:13) Ngarud mabalin a nainkalintegan nga ipato a ti anghel a nangdadael kadagiti 185,000 a mannakigubat ni Senakerib awan sabali no di ni Miguel nga arkanghel.—Isaias 37:36.
11. Gaput’ panangsurotna ti ania a kurso ti biag ditoy daga a ni Jesus maikari iti pammadayawtayo?
11 Saan laeng a maikari ni Jesu-Kristo a mapadayawan gapu iti kinaisuna ngem isut’ maikari met ti dayaw gapu iti naaramidanna. Kas pangarigan, isu laeng ti tao a naaddaan ti perpekto a biag. Ni Adan ken Eva naparsuada a perpekto, ngem apagbiit laeng ti kinaperpektoda. Nupay kasta, ni Jesu-Kristo nagtalinaed a ‘nasungdo, awan basolna, di natulawan, adayo kadagiti managbasol’ agpapan pay amin a maiyeg ti Diablo kenkuana babaen kadagiti pannulisog wenno pannakaidadanes. Babaen iti amin dayta “Isu saan a nagaramid iti basol ket awan ti nasarakan nga allilaw iti ngiwatna.” Siuumiso mabalinna a kariten dagiti narelihiusuan a kabkabusorna: “Asino kadakayo ti mangbabalaw kaniak iti basol?” Awan uray maysa kadakuada! (Hebreo 7:26; 1 Pedro 2:22; Juan 8:46) Ken gapu ti panangsalimetmetna ti awan basolna a kinatarnaw, inalangon ni Jesus ti nailangitan nga Amana kas ti nainkalintegan a Soberano ti uniberso ken pinaneknekanna ti Diablo kas kadadaksan ken kadadakkelan a managulbod.—Proverbio 27:11.
12. (a) Ania a kita ti tao idi ni Jesus, ken gapuna aniat’ inaramidna ken sinagabana a maipaay kadagiti dadduma? (b) Apay a maikunayo a ni Jesus maikari ti pammadayawtayo gapu iti naaramidanna ken gapu iti sinagabana?
12 Ni Jesu-Kristo maikari ti dayawtayo, saan laeng a gapu ta nagbiag iti perpekto, awan basolna a biag no di ket isu pay met ti naimbag a tao, maysa nga awan-agumna, managsakripisio a tao. (Idiligyo ti Roma 5:7.) Awan bannogna a sinerserbianna dagiti naespirituan ken nainlasagan a kasapulan dagiti tattao. Anian a regta ti imparangarangna iti balay ni Amana, ket anian nga anus ti imparangarangna iti pannakilangenna kadagiti adalanna! Anian a panagsagaba ti situtulok a linak-amna iti panagaramidna ti pagayatan ni Amana! Iti rigatna idiay minuyogan ti Getsemani, kuna ti Biblia: “Ket idi nga agtutuok unay nagkararag iti nasnasged; ket nagling-et iti kasla kadagiti tedted ti dara a nagtinnag iti daga.” Wen, “nangidaton kadagiti karkararag ken dawdawat . . . a nabuyogan iti nasged nga araraw ken lulua.” (Lucas 22:44; Hebreo 5:7) Anian nga apagpag-isu ti panangipadto ni mammadto Isaias ti rigatna idiay Isaias 53:3-7!
13. Ania a nagsayaat nga ulidan ti impakita ni Jesus kadatayo iti panangidayaw ti nailangitan nga Amana?
13 Maikari met ni Jesus ti dayawtayo gapu iti nasayaat nga ulidan nga impakitana kadatayo iti pammadayaw iti nailangitan nga Amana. Maikunana a sisasayaat: “Padayawak ni Amak.” (Juan 8:49) Iti amin a tiempo nangyeg dayaw ken Jehova a Dios babaen iti sasao ken ar-aramidna. Gapuna, idi inagasanna ti maysa a lalaki, kuna ti salaysay ti Biblia, saan a gapu ta dagiti tattao pinadayawanda ni Jesus, no di ket “dinaydayawda ti Dios.” (Marcos 2:12) Gapuna, iti panagpatingga ti naindagaan a ministeriona, maikuna a siuumiso ni Jesus iti kararag iti nailangitan nga Amana: “Siak indaydayawka ditoy daga, naturposko ti aramid nga intedmo nga aramidek.”—Juan 17:4.
No Ania ti Naaramidanna Agpaay Kadatayo
14. Aniat’ naaramidan ti ipapatay ni Jesus para kadatayo a namagbalin kenkuana a maikari iti dayaw?
14 Ken anian a nagdakkel ti pannakaikari ni Jesu-Kristo iti dayawtayo gapu kadagiti amin a naaramidanna nga agpaay kadatayo! Isut’ natay nga agpaay kadagiti basbasoltayo tapno datayo ti maikappia ken Jehova a Dios. Kuna ni Jesus maipapan iti bagina: “Kas met ti Anak ti tao, saan nga immay tapno pagserbian, no di ket tapno agserbi ken itedna ti biagna, a maysa a subbot kadagiti adu.” (Mateo 20:28) Ngarud, ti ipapatayna ti namagbalin a posible amin a magapuanan ti Pagarian kadatayo a tattao: imortal a biag kadagiti langlangit para kadagiti 144,000 a mangbukel ti nobiana ken biag nga agnanayon iti paraiso a daga para kadagiti minilmilion a dadduma pay a nangpaneknek ti pammatida ken panagtulnogda iti sidong ti suot.—Salmo 37:29; Apocalipsis 14:1-3; 21:3, 4.
15. Aniat’ maysa nga ulidan ti panangipanayag ni Jesus ti personalidad ni Amana kadatayo?
15 Ni Jesu-Kristo maikari met ti dayaw gapu ta, kas ti Naindaklan a Mannursuro, isut’ nangipanayag a naan-anay ti pagayatan ken personalidad ni Amana kadatayo. Kas pangarigan, iti Sermonna idiay Bantay, intudona ti kinadakkel ti puso ni Amana iti panangipapaayna ti init ken tudo agpadpada kadagiti naimbag ken dakes ket sana kinunana: “Agimbagkayo ngarud nga awan pagkuranganna, a kas ken Amayo a nailangitan nga awan pagkuranganna.”—Mateo 5:44-48.
16. Kasanot’ pananggupgop ni apostol Pablo ti maikarit’-dayaw a kurso ni Jesus?
16 Apagpag-isu ti pananggupgop ni apostol Pablo ti maikarit’-dayaw a kurso ni Jesus idi a nagsurat: “Isu nga idinto nga addaan galad a Dios, [isu] saanna nga inkankano ti pannakipada iti Dios, banag a rebbengna idi a salimetmetan. No di ket binaybay-anna ket innalana ti galad nga adipen, a naaramid a kapadpada dagiti tao. Ket idinto a nagparang iti kasasaad ti tao, nagpakumbaba a naknakemna, a nagtulnog agingga ken patay, wen, patay iti kayo a pagtutuokan.”—Filipos 2:5-8.
No Kasanotay a Mapadayawan ti Anak
17, 18. Iti ania a nagduduma a pamay-an a makaiyegtayo ti dayaw ken Jesu-Kristo?
17 Yantangay awan duadua a ni Jesu-Kristo ket maikari ti dayawtayo, umaytayo iti saludsod: Kasanotay ngay a mapadayawan ti Anak? Maaramidantayo babaen ti panangalagad ti pammati iti pannubbot a datonna, ken paneknekantayo dayta a pammati babaen ti panangala kadagiti nesesita nga addang ti panagbabawi, pannakakumberte, dedikasion, ken bautismo. Babaen ti iyaay ken Jehova iti kararag iti nagan ni Jesus, padpadayawantayo ni Jesus. Isu pay ti mapadayawantayo no ipangagtayo dagiti sasaona: “No sinoman a tao ti mayat nga umay sumurot kaniak, paglikudanna ti bagina ket alaenna ti kayona a pagtutuokan ket surotennak.” (Mateo 16:24) Mapadayawantayo ni Jesu-Kristo no ipangagtayo ti bilinna nga itultuloytay a biruken nga umuna ti Pagarian ti Dios ken ti kinalintegna, ken isut’ mapadayawantayo no ipangagtayo ti bilinna a makiraman iti trabaho a panagaramid-adalan. Sa manen, mapadayawantayo ni Jesus no iparangarangtayo ti nainkakabsatan nga ayat a kunana nga isut’ pakailasinan amin dagiti pudno a paspasurotna.—Mateo 6:33; 28:19, 20; Juan 13:34, 35.
18 Mainayon pay, mapadayawantayo ti Anak babaen ti panangaklontay iti bagbagitayo ti naganna, nga aw-awagantay ti bagitayo kas Kristiano, ken kalpasanna agbiag a maitunos iti dayta a nagan babaen iti nasayaat a kababalintayo. (Aramid 11:26; 1 Pedro 2:11, 12) Kuna ni apostol Pedro a rebbengtay a suroten a siinget dagiti addang ni Jesus. (1 Pedro 2:21) Babaen ti panangtuladtayo kenkuana iti amin nga ug-ugalitayo, isu met ti padpadayawantayo. Ken pudno unay, no tinawen a ramrambakantayo ti Panglaglagip ti ipapatay ni Kristo, ipapaayantayo met ti naisangsangayan a pammadayaw.—1 Corinto 11:23-26.
19, 20. (a) Ania dagiti gunggona nga iyawat ni Jesus kadagiti paspasurotna a mangidayaw kenkuana, ita ken iti masanguanan? (b) Ania a panagtalek ti maadda kadatayo maipapan iti Anak?
19 Ania a gunggona ti iyawat ni Jesus kadagiti ad-adalanna gaput’ panangsurot ti kurso a mangpadayaw kenkuana? Kunana: “Pudno kunak kadakayo, Awan ti tao a nangpanaw ti balay wenno kakabsat a lallaki wenno babbai wenno ama wenno ina wenno annak wenno dagdaga gapu kaniak ken gapu iti naimbag a damag a dinto umawat ita itoy nga aldaw, ti maminsangagasut a balbalay ken kakabsat a lallaki ken babbai ken inna ken annak ken dagdaga, agraman kadagiti pannakaidadanes, ket iti umay a sistema dagiti bambanag, biag nga agnanayon.”—Marcos 10:29, 30.
20 Kaawatan a no agsakripisiotayo a gapu ken Jesus, kitaennanto a datay ti magunggonaan. Impasiguro ni Jesus kadatayo: “Tunggal maysa, ngarud, a mangipaduyakyak kaniak iti sanguanan dagiti tao, isu ipaduyakyakkonto met iti sanguanan ni Amak nga adda sadi langit.” (Mateo 10:32) Gapuna no kasano a ti nailangitan nga Ama padayawanna dagidiay mangdayaw kenkuana, agtalektayo met a ti bugbugtong nga Anak ni Jehova tuladennanto ni Amana iti daytoy a banag, kas met ti ar-aramiden ti Anak kadagiti dadduma a bambanag.
Kasanot’ Panangsungbatyo?
◻ Kasano nga adu iti Kakristianuan ti mangibabain iti Anak?
◻ Ania a pammaneknek ti inted ni Jesus maipapan iti kaaddana sakbay panagtaona?
◻ Aniat’ sumagmamano a rason nga adda kadatayo a mangidayaw ken Jesus?
◻ Aniat’ sumagmamano a pamay-an a mabalintayo a pangidayaw ken Jesus?
◻ Ti panangidayaw ken Jesu-Kristo ti mangibunga kadagiti ania a gunggona?