Dagiti Buya Manipud Naikari a Daga

Mangankayo Mangankayo ti Tinapay

IDI naminsan nga adda ni Jesus ken dagiti adalanna iti maysa a balay “uray mangan la koma, saanda a mabalin,” gapu kadagiti umariwekwek. (Marcos 3:20) Iti sabali pay a gundaway simrek ni Jesus iti pagtaengan ti maysa a Fariseo “tapno mangan.” (Lucas 14:1) Ania a klase ti kanen ti sumiplot iti panunotyo?

Dagiti Israelitas idi ugma nalabit adda iti panunotda ti tinapay gapu ta ti Hebreo ken Griego nga ebkas para iti “mangan” literal a kaipapananna “mangan ti tinapay.” Kaawatan daytoy, yantangay ti tinapay a naaramid iti trigo wenno cebada ket maysa kadagiti kangrunaan a taraonda.

Kaaduan a tattao ita panunotenda dagiti Hebreo a patriarka kas papastor ken dagiti adalan ni Jesus kas mangngalap. Ket ti dadduma kasta idi ti kita ti trabahoda ngem saan nga amin. Napateg idi ti trigo iti panagbiag ti adu. Agparang a pudno dayta kada Isaac ken Jacob no dadduma, kas ipasimudaag kadatayo ti Genesis 26:12; 27:37; ken Ge 37:7. Ket yantangay ti panagtalon isu idi ti kangrunaan a panggedan idiay Galilea idi panawen ni Jesus, mabalin ngata a dadduma kadagiti nagbalin nga apostol ket mannalonda iti trigo?

Posible a kasta, gapu ta nasaknap idi ti panagmula ti trigo idiay Naikari a Daga, ken addaan ti Biblia ti nawadwad a panangtukoy iti dayta. (Deuteronomio 8:7-9; 1 Samuel 6:13) Aniat’ nairaman?

Kalpasan a ti nasapa a tudo iti Oktubre ken Nobiembre padam-egenna ti daga, ti mannalon ti trigo agarado sana imula ti bin-i. Ti naladladaw a tudo tumulong a mangpadakkel iti mulana ket kalpasanna, iti Abril ken Mayo, matangkenandan a pamalitoken a kayumanggi ti marisna sakbay ti pudot ti kalgaw. Ti panagani ti trigo ket nakalatlatak a mabasayo dayta kas pagilasin ti panawen. (Genesis 30:14; Oc-ocom 15:1) Mailasinyo kadi no ania a tiempo ti tawen ti pannakaala ti retrato iti kannigid?a Ket ania a panawen idi a dagiti adalan ni Jesus nangkutimda iti sumagmamano a dawa?​—Mateo 12:1.

Ti panagani ti trigo kaipapanannat’ nawadwad a trabaho para kadagiti mannalon. Dagiti agani gapasenda ti trigo sada betteken, kas makitayo iti baba. Siempre, mabalin a malabsan dagiti dadduma wenno mabalin a maregreg iti daga, isut’ gapuna a nabalinan ni Ruth ti nagtudtod. (Ruth 2:2, 7, 23; Marcos 4:28, 29) Dagiti nabettek a trigo sumaruno a maipan iti pagtaltagan, kas iti daydiay kukua ni Aruana. Aniat’ maaramid sadiay? Dakamaten ti Biblia “ti pagibasbasan ken dagiti aruaten ti baka.” (2 Samuel 24:18-22; 1 Cronicas 21:23) Dagiti nabettek a trigo maiwarasda iti daplat a bato wenno nasedsed a daga. Maysa a baka wenno sabali nga animal ti agrikos a mangpayat iti trigo. Mabalin a guyoden ti animal ti pagtaltag a kayo a makatulong a mamagsina iti garami ken ti trigo.​—Isaias 41:15.

Kalpasanna maitaep ti trigo babaen ti suplad wenno tinidor, kas makita iti ngato. (Mateo 3:12) Ti mannalon mabalin nga agtaep iti rabii no ti pul-oy itayabna dagiti taep (ukis ti trigo) ken ipaigidna ti garami. No naurnongen ken nayakayaken ti trigo tapno maikkat dagiti rinet, mabalinen nga ipempen​—wenno aramiden a tinapay, daydiay nagpateg a taraon.​—Mateo 6:11.

No maysakayo nga agtagibalay nga agar-aramid ti tinapay, tunggal aldaw agusarkayo ti alsong ken al-o tapno mabellaayyo ti trigo, nalabit saan unay a napino nga arina. Wenno mabalinyo a gilingen iti “nasayaat a bellaay,” kas ti inusar ni Sara idi nangaramid kadagiti “nagbukel a bibingka” para kadagiti naglasag nga anghel wenno dagidi inusar dagiti Israelitas a datdaton a bukel agpaay ken Jehova. (Genesis 18:6; Exodo 29:2; Levitico 2:1-5; Numeros 28:12) Binabasa ni Sara ti arina iti danum sana minasa.

Iti baba, makakitakayo kadagiti nagbukel a masa ken maysa a daplat, naingpis a tinapay nga agur-uray a mailuto. Dagita a dadakkel, nagbukel a tinapay mailutoda kadagiti bato wenno paryok a landok, kas ti ar-aramiden ti babai. Matulongannakayo kadi daytoy a mangiladawan no aniat’ simmaruno nga inaramid ni Sara maipaay kadagiti sangaili nga anghel ken no aniat’ inaramid ti pamilia ni Lot sumagmamano a panawen kalpasanna? Mabasatayo: “[Dagiti anghel] napanda kenkuana ket simrekda iti balayna. Ket inyaramidanna ida iti maysa a daya, ket nagluto kadagiti di nalebaduraan a tinapay, ket intuloyda ti nangan.”​—Genesis 19:3.

[Footnote]

[Picture Credit Line iti panid 24]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Picture Credit Line iti panid 24]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Picture Credit Line iti panid 25]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Picture Credit Line iti panid 25]

Garo Nalbandian