SIHOR

[manipud Egipcio, kaipapananna ti “Libtong ni Horus”].

Nabatad a daytoy ti kadadayaan a sanga ti Karayan Nilo iti Delta a rehion. Iti uppat a panagparang ti Sihor iti Hebreo a teksto, kanayon a nainaig dayta iti Egipto. (Jos 13:3, “sanga ti Nilo”; 1Cr 13:5, “karayan”; Isa 23:3; Jer 2:18) Kunaen ti dadduma a komentarista nga isu dayta ti “naapres a ginget ti Egipto” (Nu 34:5), a kadawyan a maikunkuna nga isu ti Wadi el-ʽArish iti abagatan a laud ti Gaza. Ngem agparang nga iti Jeremias 2:18 ken Isaias 23:3, ad-adda a nainaig dayta iti Egipto ken iti Nilo imbes nga iti nadakamat a naapres a ginget, wenno wadi. Ti teksto ti Isaias a mangtuktukoy iti “bin-i ti Sihor” ket nangnangruna nga agaplikar iti di maat-atianan a waig (na·harʹ) imbes nga iti maysa a waig a maaddaan laeng iti danum no agtudo (naʹchal). Gapu kadagitoy dua a teksto, masansan a maikunkuna a ti Sihor ti kadadayaan a sanga ti Nilo (kalpasan a mabingay iti sumagmamano a sanga apaman a makadanon iti Delta a rehion). Gapu iti daytoy nga ayanna, natukoy kas “adda iti sanguanan [kayatna a sawen, iti daya] ti Egipto,” a kas iti Josue 13:3.

Nupay kasta, ti naud-udi a teksto ket paset ti pannakailadawan ti daga a parmekento pay laeng dagiti Israelita kalpasan dagiti immuna a pannakigubat nga indauluan ni Josue, a dimmanon agingga iti amianan iti “seserkan ti Hamat.” (Jos 13:1-6) Dagidiay mangipilpilit a dayta ti Wadi el-ʽArish dakamatenda a dagiti beddeng ti tawid ti Israel ket manipud iti “naapres a ginget ti Egipto” agingga iti “seserkan ti Hamat” kas nailanad iti dadduma pay a paset ti Kasuratan. (Nu 34:2, 5, 7, 8) Nupay kasta, ibilang ti sumagmamano a patarus (RS, NW) a ti pannakatukoy ti Sihor (“sanga ti Nilo,” NW) iti Josue 13:3 ket paset laeng ti sasao a naiparentesis a mangdakdakamat no kasano kaadayo idi iti abagatan a laud ti sigud a nasakupan ti daga dagiti Canaanita. Maibatay iti daytoy, imbes a madesdeskribir ti teritoria a maparmekto, mabalin nga ipakpakita laeng ti teksto nga adda idi tiempo a nagnaed dagiti Canaanita agingga iti kadadayaan a beddeng ti mismo nga Egipto.

Kasta met, mapaliiw nga adda panagpada ti pannakatukoy ti panangummong ni David kadagiti umili ti Israel manipud Sihor (“karayan ti Egipto,” NW) agingga iti Hamat (idi ikagkagumaanna nga ipan ti lakasa ti tulag idiay Jerusalem) ken ti pannakaummong dagiti umili idi kaaldawan ni Solomon manipud “seserkan ti Hamat agingga idiay naapres a ginget ti Egipto.” (1Cr 13:5; 1Ar 8:65) Mabalin a kayatna a sawen nga idi tiempo ni Solomon, tuktukoyen ti salaysay dagiti aktual a beddeng ti pagnanaedan dagiti Israelita. Ti rehion iti nagbaetan ti Wadi el-ʽArish ken ti makindaya a sanga ti Nilo ket kaaduanna a desierto a lugar ken aduan iti babassit a mulmula. Gapuna, mayanatup a daytoy a naapres a ginget ti pagpatinggaan ti teritoria a maikanatad a pagnaedan dagiti Israelita, idinto ta idi tiempo ni David, mabalin a ti mailadladawan ket ti intero a rehion a pagnanaedan dagiti Israelita nga aktual nga inturayan ni David, a pudno a dimmanon iti beddeng ti Egipto.

Sakbay pay a nagturay ni David, kinamat ni Ari Saul dagiti Amalekita agingga iti Sur, “nga adda iti sango ti Egipto” (1Sm 15:7), ket nadakamat a ti pagturayan nga inawat ni Solomon manipud ken David ket dimmanon iti “beddeng ti Egipto.” (1Ar 4:21) Gapuna, nupay ti teritoria nga aktual a naibunong kadagiti tribu ti Israel saan a limbes ti “naapres a ginget ti Egipto,” agparang a tumunos daytoy iti panangikuna a ti Sihor ket isu ti maysa a “sanga ti Nilo” iti Josue 13:3 ken ti “karayan ti Egipto” iti 1 Cronicas 13:5.

Ti “Sihor” ket saan nga agparang iti Genesis 15:18, a sadiay inkari ni Jehova ken Abraham ti daga a mangrugi iti “karayan ti Egipto agingga iti dakkel a karayan, ti karayan Eufrates.” Saan a masigurado no ti “karayan [porma ti na·harʹ] ti Egipto” ket tumukoy iti maysa a paset ti Nilo wenno iti “naapres a ginget [naʹchal] ti Egipto” (ti Wadi el-ʽArish). Maammuan ti matuktukoy no ti dineskribir ni Jehova ditoy ket aktual a lugar a naibunong kas tawid ti tribu wenno ti kalalawaan a rehion nga inturayan ti pagarian ti Israel. No ti matuktukoy ket ti “naapres a ginget ti Egipto,” mabalin a dakdakamaten daytoy a teksto ti Wadi el-ʽArish; ngem no ti “karayan ti Egipto,” agaplikar ngarud iti Sihor.​—Kitaenyo ti EGIPTO, NAAPRES A GINGET TI.