Pannakaawat nga Inted ni Jehova
“Ket kadagiti addaan pannakaawat kadagiti tattao, ipaaydanto ti pannakaawat kadagiti adu.”—DANIEL 11:33.
1, 2. (a) Nupay no napadasanen dagiti Israelitas ti naayat a kinamanangngaasi ti Dios, apay a managalsada? (b) Ania koma ti makagunggona nga aramidentayo? (Jeremias 51:10)
DAGITI tattao iti kadaanan nga Israel ammoda a ni Jehova isu ti kakaisuna a pudno a Dios. Naibaga kadakuada ti pannakilangenna kadagiti ammada, ket personal a napadasanda ti naayat a kinamanangngaasina. Ngem iti saan a namnaminsan, nagtignayda a kurang ti pannakaawatda. Dagitoy ket “immalsada” ken ni Jehova ken kadagiti pannakabagina. Apay? Agsipud ta “saanda a nalagip” ti inaramidna kadakuada. (Salmo 106:7, 13) Saan a gapu ta dida ammo dagitoy a bambanag; saanda a pinampanunot ida a buyogen ti panangapresiar. Kas banagna, dagitoy nagbalinda a “tattao a naagum kadagiti bambanag a dakes.”—1 Corinto 10:6.
2 Iti kaaldawantayo, ti kangrunaan a pamay-an a nangidumaan ni Jehova kadagiti saksina kas naiduma nga ili ket babaen iti pannakaawat nga impaayna babaen iti makitkita nga organisasionna. Ti panangapresiartayo iti pamay-an ti panangiturturong ni Jehova iti ilina ket mapabileg babaen iti panangrepaso kadagiti sumagmamano nga ulidan iti kasta a pannakaawat. Maysa kadagitoy iramanna ti pinakasentro ti pammatitayo—ti kinaisu ti Dios a mismo.
Trinidad Kadi ti Dios?
3. Ania ti namagbalin kadagiti ad-adipen ni Jehova, iti nasuroken a sangagasut a tawtawen, a nakabigbig iti kinapudno maipapan iti kinaisu ti Dios? (1 Corinto 8:5, 6)
3 Sipipinget a tinaginayon ti Kakristianuan a dagidiay saan a mangpatalged iti pammati a Trinidad ket erehes. Ngem imbes nga agbuteng kadagiti tattao, dagiti ad-adipen ni Jehova nabigbigda a, saan a dagiti tradision ken kredo dagiti di napaltiingan a tattao, no di ket ti Nasantuan a Kasuratan ti mangipaay iti pagalagadan iti pannakaawat no ania ti kinapudno. Babaen ti panangibangon iti daytoy a pamuon, idi 1882 dagitoy a dedikado nga estudiante ti Biblia nalawag a kinunada iti Watch Tower: “Dagiti managbasami ammoda a nupay patienmi ni Jehova a Dios ken ni Jesus, ken ti nasantuan nga Espiritu, laksidenmi a kas naan-anay a di nainkasuratan, ti sursuro a dagitoy ket tallo a Dios iti maymaysa a persona, wenno kas kunaen dagti dadduma, maysa a Dios iti tallo a persona.”—Juan 5:19; 14:28; 20:17.
4. (a) Babaen iti panangsukimat a naimbag, ania ti naawatan ti ili ni Jehova no maipapan iti nakaibatayan ti doktrina a Trinidad ken ti epekto iti kasta a sursuro? (b) Apay nga inted ni Jehova ti kasta a pannakaawat kadagiti ad-adipenna?
4 Dagitoy a managayat iti kinapudno ti Biblia nagsukimatda iti naun-uneg pay ket nakitada a dagiti pammati dagiti Trinitario ket timmaud kadagiti saan a Kristiano a relrelihion. Babaen iti naannad a panagadal iti Kasuratan, nabigbigda met a no dagiti dadduma a teksto ti Biblia ti kasla mangpaneknek kadagiti kapanunotan dagiti Trinitario, daytoy ket gapu iti mangidumduma a panangmatmat dagiti managipatarus, saan a gapu ta dayta ket adda kadagiti orihinal a pagsasao a manuskrito. Nabigbigda a daytoy a sursuro, a nalawag a mangidaydayaw ken ni Jesus, ket pudno a maisuppiat iti sursurona ket dina idaydayaw ni Jehova. Gapuna, ti bilang ti Watch Tower a nadakamaten iti ngato kinunana: “Pagsayaatantayo a managsapul iti kinapudno, ti mangtaming a sipupudno kadagiti bagbagitayo ken iti Sao ti Ama, isu a pudno a mamagsirib kadatayo. Ngarud, babaen ti di panangikankano kadagiti tradision ken kredo dagiti di napaltiingan a tattao ken ti dakes a sistema, salimetmetantayo dagiti nasasayaat a sasao nga inawattayo manipud iti Apotayo ken kadagiti Apostoles.” Gapu ta pudno nga inayatda ti kinapudno ken impaayda ti atensionda saan laeng a kadagiti sumagmamano a paboritoda a bersikulo iti Biblia no di ket iti intero a Sao ti Dios, inted ni Jehova kadakuada ti pannakaawat nga awan biddutna a nangilasin kadakuada manipud iti Kakristianuan.—2 Timoteo 3:16, 17; kitaenyo ti New World Translation Reference Bible, panid 1580, paset 6B.
Ti Umiso a Lugar ti Nagan ti Dios
5. Ania ti adda iti likudan ti pagannayasan a panangikkat iti personal a nagan ti Dios kadagiti patarus ti Biblia? (Apocalipsis 22:18, 19)
5 Usigenyo ti maikadua nga ulidan: Idi a dagiti umad-adu a patarus ti Biblia pinagbalinda a nalidem wenno naan-anay nga inikkatda ti personal a nagan ti Dios, ti Watch Tower Society nangipaay iti ad-adda pay a panangipaganetget iti kinapateg dayta a nagan. Inkalintegan ti Kakristianuan a ti pannakaikkat iti nagan a Jehova mangipaay ti ad-adda a sapasap a pannakaawis iti Ebanghelio, ngem naawatan dagiti napulotan nga ad-adipen ni Jehova no sino ti adda iti likudan ti gakat iti panangikkat ti kapapatgan a nagan iti isuamin manipud iti Sagrado a Kasuratan. (Idiligyo ti Jeremias 23:27.) Nabigbig ti ili ti Dios a daytoy ket rinugian ti Diablo tapno punasen manipud iti pakalaglagipan ti tao ti nagan ti pudno a Dios.
6. Maisupadi iti kurso ti Kakristianuan, ania ti inaramid dagiti pudno nga ad-adipen ti Dios tapno maitan-okda ti naganna? (Aramid 15:14)
6 Maisupadi iti kurso nga innala ti Kakristianuan, manipud iti umuna a tawen ti pannakaipablaakna (1879), ti Watch Tower pinagbalinna a nalatak ti nadiosan a nagan a, JEHOVA. Idi 1926 daytoy a magasin imparangna ti artikulo a “Sinonto ti Mangidayaw ken Jehova?” (Salmo 135:21) Idi 1931 dagiti estudiante ti Biblia a nainaig iti Watch Tower Society inabrasada ti nagan a Saksi ni Jehova. (Isaias 43:10-12) Dagitoy inapresiarda met nga ad-adda pay ti kasta unay a kinapateg iti pannakasantipikar iti nagan ni Jehova. (Isaias 12:4, 5) Idi 1944 rinugianda nga impablaak ti American Standard Version iti Biblia, isu a nangiraman ti nagan a Jehova iti nasurok a 6,800 a daras. Mainaig iti pannakaipablaak ti Biblia, nupay kasta, ti naisangsangayan unay isu ti pannakapataud, nanipud idi 1950, iti New World Translation. Daytoy ipaayna ti nadiosan a nagan iti umiso a lugarna agpadpada iti Hebreo ken Kristiano a Griego a Kasuratan.
7. Kasano a nagunggonaan dagiti adu a tattao iti panangikabil ti panangipaganetget iti nagan ti Dios ken kadagiti amin a nainaig iti dayta?
7 Ti panangipaganetget a naikabil iti personal a nagan iti Dios ket nagragsakan dagiti minilion a managayat iti kinalinteg iti aglikmut ti globo. Dayta ti nakatulong kadakuada a mangapresiar iti pudno a Dios kas maysa a Persona. Ket bayat ti pannakaammoda kadagiti daldalanna, nakapagtignayda a buyogen ti kinamanakem, wenno addaan iti pannakaawat.—Mikias 4:2, 5.
Saan Kadi a Matay ti Natauan a Kararua?
8. Nasapa pay iti moderno-aldaw a historiada, ania ti naammuan dagiti Saksi ni Jehova maipapan iti kararua ken ti kasasaad dagiti natay?
8 Itan, ti maikatlo nga ulidan: Iti nasapa pay a paset ti moderno-aldaw a historia dagiti Saksi ni Jehova, ti panagayat iti Sao ti Dios ti nanglukat kadagiti matmatada iti sabali pay a napapateg a kinapudno. Iti nasuroken a maysa a siglo, “ti matalek ken naannad nga adipen” siuumiso a naawatanna a ti kararua ket saan a maysa nga intelihente ken suminsina nga espiritu nga agtataeng kadagiti tattao no di ket dayta isu ti tao a mismo. (Mateo 24:45-47) Idi 1880 inusig ti Watch Tower dagiti sasao ti orihinal a pagsasao a naipatarus a Sheol ken Hades iti Biblia ket nagkonklusion a dagitoy kaipapananna ti tanem. Intudo met dayta a dagiti tattao a mapan idiay Gehenna ket madadaelda, saan a matutuok.—Kitaenyo met ti New World Translation Reference Bible, pinanid 1573-5.
9. Idi 1894, ania ti kunaen ti Watch Tower maipapan iti nagtaudan ti sursuro a ti natauan a kararua ket nainkasigudan a di matay?
9 Idi 1894 nangibangon ti Watch Tower ti saludsod a, “Sadino ngarud ti nagtaudan ti nalatak a kapanunotan a dagiti amin a tattao ik-ikutanda ti saan nga ipapatay, a nainkasigudan, tinawid?” Buyogen iti pannakaawat, simmungbat dayta: “Iti panangsukimat kadagiti pinanid iti historia, nasarakanmi a, nupay no ti doktrina a saan nga ipapatay ti tao ket saan nga isursuro dagiti pinaltiingan ti Dios a sasaksi, dayta ti kababagas dagiti amin a pagano a relrelihion. . . . Saan a pudno, ngarud, a ni Socrates ken ni Plato isuda dagiti immuna a nangisuro iti doktrina: daytat’ addaan iti immun-una a mannursuro ngem ti asino man kadakuada, ngem ad-adda a makabael. Dagitoy, nupay kasta, ti nangpasayaat iti doktrina . . . ket nangaramidda ti maysa a pilosopia iti dayta, ket pinagbalinda nga ad-adda a makaawis ken maawat kadagiti nasursuruan a klase idi kaaldawanda ken nanipud idin. Ti immuna a rekord daytoy nga ulbod a sursuro ket masarakan iti kadaanan a historia a naammuanen ti tao—ti Biblia. Ti ulbod a mannursuro isu ni Satanas.”a
10. Ania ti dakes nga epekto dagiti relihiuso a kinaulbod maipapan iti kararua ken ti kasasaad dagiti natay, ngem ania ti naaramid a tumulong kadagiti mannakaawat a tattao?
10 Babaen ti panangpaaduna ti kinaulbod a dagiti amin a tattao addaanda ti di matay a kararua ket dagiti nadangkes ti matutuok nga agnanayon iti impierno nga apuy, ni Satanas di umiso nga inrepresentarna ken tinabbaawanna ti nagan ti Dios. Ti immuna nga editor ti Watch Tower, ni C. T. Russell, nabigbigna dayta. Nakitana dagiti intelihente a tattao a mangilaklaksid iti kapanunotan a pannakatutuok nga agnanayon ngem, nakalkaldaang, laklaksidenda met ti Biblia gapu ta pagarupenda a dayta ti gubuayan dayta a di nainkalintegan a doktrina. Tapno malawlawagan ti asuk ti Edad Media iti is-isip dagiti mannakaawat a tattao, kas panangikunana, ni Kabsat Russell nangipaay iti makatignay a palawag publiko a “Ti Ipapan iti Impierno ken ti Panagsubli Manipud iti Dayta! No Siasino dagiti Adda Sadiay.”
11. (a) Idi rumangrang-ay ti espiritismo, ania a pakdaar ti inwaragawag ti klase ‘matalek nga adipen’? (b) Sino ti nagunggonaan itoy a pakdaar, ken kasano?
11 Dayta ket maysa a panawen a ti espiritismo ket rumangrang-ay. Ngem babaen ti pannakaawat a pinagbalin ni Jehova a posible a magun-odan babaen iti Saona, ti klase a ‘matalek nga adipen’ naawatanda a dagiti maipagarup nga espiritu dagiti pimmusay a pakisarsaritaan dagiti tattao ket isu dagiti demonio. Dagiti nabibileg a Nainkasuratan a panangikalintegan ket naiparang kadagiti palawag publiko ken iti naisurat a porma tapno lukatan dagiti mata dagiti nasingpet panagpuspusona iti peggad iti pannakiraman kadagiti espiritistiko nga ar-aramid. (Deuteronomio 18:10-12; Isaias 8:19) Kas banag daytoy a pannakaawat nga inted ni Jehova kadagiti ad-adipenna, adu a ribo a tattao iti aglikmut ti lubong ti nawayawayaan manipud iti panagbuteng kadagiti natay, manipud iti ar-aramid iti espiritismo, ken manipud kadagiti makaipababa nga ug-ugali a mainaig iti espiritismo.
Nakristianuan a Kababalin iti Narungsot a Lubong
12, 13. (a) Ilawlawagyo ti Daniel 11:32, 33. (b) Aniada dagiti dadduma a kangrunaan a kinapudno iti Biblia a nangipaay iti pakaibatayan iti pannakaawat nga impaay “dagidiay nga addaan iti pannakaawat”?
12 Impamatmat ni mammadto a Daniel a dagiti ad-adipen ti Dios mangiparangarangdanto iti pannakaawat a mainaig iti maikapat a banag, maysa a nasken nga isyu—ti neutralidad. Kalpasan ti detalyado a panangdeskribir iti panagdangadang iti nagbaetan dagiti nalatak a napolitikaan a dasig iti lubong, ti Daniel 11:32, 33 kunaenna: “Ket kadagidiay agaramid a sidadangkes a maibusor iti tulag, pagbassawangannanto ida a gapu kadagiti manangpasablog.” Dayta ket, ti totalitariano nga ari ti amianan iturongna iti apostasia dagidiay agkunkuna a Kristiano ngem agayatda iti lubong, agtarigagayda iti pananganamongna, ket iti kasta laisenda ti tulag ni Jehova a maipaay iti maysa a Pagarian a ni Jesu-Kristo ti agturayto iti isuamin a daga. “Ngem,” intuloy ni Daniel, “dagiti tattao a bigbigenda ti Diosda, napigsadanto ken agaramiddanto iti nakaskasdaaw. Ket dagiti addaan iti pannakaawat kadagiti tattao, ipaaydanto ti pannakaawat kadagiti adu.”
13 Ti pannakaawat a kasapulan tapno nainsiriban ti pannakilangen kadagiti masansan a narungsot a kasasaad iti aglawlaw kadatayo ket namunganay iti panangapresiar kadagiti kangrunaan a kinapudno ti Biblia. Babaen iti panangiturong ni Jehova, ti klase ‘matalek nga adipen’ naawatanna dagitoy a kinapudno. Maysa kadakuada isu ti kinapudno a, kas impamatmat ni Jesus, ti di makita nga agturay daytoy a lubong isu ni Satanas a Diablo. (Lucas 4:5-8; Juan 12:31) Maitunos itoy a kinapudno, ti 1 Juan 5:19 inayonna a saan laeng a maymaysa a dasig wenno ti sabali no di ket “ti intero a lubong [ti isuamin a sangatauan iti ruar ti pudno a kongregasion Kristiano] ti adda iti pannakabalin ti nadangkes.” (Apocalipsis 12:9) Agsipud ta kinuna ni Jesus a dagiti paspasurotna ket “saanda a paset ti lubong,” daytoy sapulenna ti Nakristianuan a neutralidad iti biangda.—Juan 17:16.
14. (a) Iti ania a naintiempuan a bambanag ti nakaiturongan ti atension dagiti ad-adipen ni Jehova idi 1939 ken 1941? (b) Kasano a ti kasta a pannakaawat nakatulong kadagiti Saksi ni Jehova nga agtignay a nainsiriban?
14 Naintiempuan, ngarud, a bayat a dagiti ulep iti Gubat Sangalubongan II ket naglidemdan iti Europa, ti isyu iti Nakristianuan a neutralidad ket naipaganetget iti The Watchtower a Nobiembre 1, 1939. Mainaig iti daytoy a banag isu ti sabali pay a kangrunaan a kinapudno—ti kinapateg iti isyu iti sapasap a kinasoberano ken ti paset ti Mesianiko a Pagarian iti panangrisot iti daytoy nga isyu. Maitutop ngarud, idi 1941 daytoy nga isyu ket naiparang iti maysa a palawag idiay kumbension dagiti Saksi ni Jehova idiay St. Louis, Missouri, E.U.A., ket iti sumaganad a tawen iti libro a The New World. Anian a pannalaknib nga impaay ti kasta a pannakaawat para kadagiti ad-adipen ni Jehova iti daytoy nabingaybingay ken aggugubat a lubong! Nupay no nasinasina dagiti relihiuso a sistema iti Kakristianuan gapu ta pinalubosanda ti bagbagida a naigamer iti internasional a panagdadangadang ken iti movimiento a guerilia tapno ituang dagiti gobgobierno, dagiti Saksi ni Jehova iti amin a daga nagkaykaysada a nangitultuloy iti panangipamaysa iti bagbagida iti panangipablaak iti Pagarian ti Dios kas ti kakaisuna a namnama iti sangatauan. Nagbalinda nga okupado iti panangisalakan-biag a trabaho nga impadto ni Jesu-Kristo idi kinunana: “Daytoy naimbag a damag ti pagarian maikaskasabanto iti isuamin a mapagnaedan a daga a maipaay a pammaneknek iti isuamin a nasnasion; ket kalpasanna umayton ti panungpalan.”—Mateo 24:14.
Kaitungpalan dagiti Padpadto ti Biblia
15. Apay nga addaan dagiti ad-adipen ni Jehova iti pannakaawat?
15 Apay nga addaan dagiti ad-adipen ni Jehova iti kasta a pannakaawat? Agsipud ta addaanda iti naan-anay a panagtalek iti naisurat a Sao ti Dios, tungpalenda dayta, ket ti espiritu ni Jehova adda kadakuada. Daytoy ti nangipaay kadakuada iti nasken a pannakaawat kadagiti padpadto iti Biblia, ket daytoy ti maikalima a punto nga usigentayo.
16, 17. (a) Apay a dagiti petsa nga inusar dagiti Saksi ni Jehova no dadduma ket naidumada kadagidiay inted dagiti sekular a historiador? (b) Kasano a nagunggonaan dagiti Saksi ni Jehova manipud iti panagtalekda iti Biblia no maipapan iti panangipetsa iti maika-20 a tawen ni Artaxerxes ken ti tiempo iti panangdadael dagiti taga Babilonia iti Jerusalem?
16 Dagiti sekular a historiador, iti panagpannurayda iti interpretasionda no dadduma maipapan iti no ania dagiti adda kadagiti rebbek a tableta a nakali dagiti arkeologo, ket nagkonklusionda a ti 464 K.K.P. isu ti umuna a tawen ti panagari ni Artaxerxes Longimanus ket ti 604 K.K.P. isu ti umuna a tawen ti panagari ni Nabucodonosor II. No pudno dayta, ti maika-20 a tawen ni Artaxerxes ngarud ket mangrugi iti 445 K.K.P., ket ti petsa ti pananglangalang dagiti taga Babilonia iti Jerusalem (iti maika-18 a tawen ti panagari ni Nabucodonosor) ket idi 587 K.K.P. Ngem no usaren ti estudiante ti Biblia dagidiay a petsa iti panangpattapattana ti kaitungpalan ti padto, isut’ basta mariro.
17 Dagiti Saksi ni Jehova nagbalinda nga interesado kadagiti nasarakan dagiti arkeologo ta dagitoy ket mainaigda iti Biblia. Nupay kasta, no ti interpretasion dagitoy a nasarakanda ket maisuppiat iti nalawag a sasao ti Biblia, awatenmi a buyogen iti panagtalek ti kunaen ti Nasantuan a Kasuratan, dayta man ket maipapan kadagiti bambanag a mainaig iti kronolohia wenno aniaman a sabali a topiko. Kas banagna, dagiti ad-adipen ni Jehova nabayagen a nabigbigda a ti naimpadtuan a tiempo a nangrugi idi maika-20 a tawen ni Artaxerxes ket mabilang manipud 455 K.K.P. ket iti kasta ti Daniel 9:24-27 mapagtalkan ti panangitudona iti tawen 29 K.P. iti otonio a kas ti tiempo iti pannakapulot ni Jesus kas Mesias.b Gapu itoy a rason, nabigbigda a ti padto iti Daniel kapitulo 4 maipapan ti “pito a panawen” ket nangrugi a mabilang idi 607-606 K.K.P. ket dayta intudona a mismo ti 1914 K.P. iti otonio a kas ti tawen a pannakaitrono ni Kristo idiay langit kas ti agturay nga Ari ket daytoy a lubong simreken iti tiempo ti panungpalanna.c Ngem saanda koma a naawatan dagitoy a nakaragragsak a kaitungpalan iti padto no kimmapuy ti panagtalekda iti naipaltiing a Nasantuan a Kasuratan. Gapuna, ti pannakaawat nga impakitada ket direkta a nainaig iti panagtalekda iti Sao ti Dios.
18. Ania ti ikari ti Isaias 65:13, 14 no maipapan iti naespirituan a kasasaad dagiti nasungdo nga ad-adipen ni Jehova?
18 No pagdiligen ti naespirituan a kasasaad dagiti nasungdo nga ad-adipenna kadagiti indibidual ken dagiti grupo a mangiwalin a dagus iti Kasuratan a pabor iti aniaman a nalatak itatta, kunaen ni Jehova: “Adtoy! Dagiti adipenko mangandanto, ngem dakayo mabisinankayto. Adtoy! Dagiti adipenko uminumdanto, ngem dakayo mawawankayto. Adtoy! Dagiti adipenko agrag-odanto, ngem dakayo mabainankayto. Adtoy! Dagiti adipenko agkantadanto gapu iti rag-o ti puso, ngem dakayo agpukkawkayto a gapu iti ladingit ti puso, ken agdung-awkayto a gapu iti tuok ti espiritu.”—Isaias 65:13, 14.
19. (a) Kangrunaanna, babaen iti ania a pamay-an a “ti matalek ken naannad nga adipen” mangipaay iti panangilawlawag iti Kasuratan? (b) Ania a kita ti programa ti panagadal ti mamagbalin kadatayo a magunggonaan a naan-anay manipud iti naespirituan a taraon?
19 Kas impakita daytoy nga ababa a historikal a panangrepaso, babaen kadagiti benneg Ti Pagwanawanan nga impaay kadatayo ti “matalek ken naannad nga adipen” ni Jehova dayta a panangilawlawag kadagiti nasken a Nainkasuratan a kinapudno. Ti Pagwanawanan isu ti kangrunaan nga instrumento nga inusar ti klase “adipen” a mangipaay iti naespirituan a taraon. Magunggunggonaankayo aya a naan-anay iti dayta? Basbasaenyo aya ti tunggal isyu, ket ti kadi programa ti panagadalyo iramanna ti panangkita kadagiti kasuratan a naisitar ngem saan a naadaw? Ug-ugalienyo kadi ti mangmennamenna iti naadalyo, a pabilgenyo ti panangapresiaryo iti dayta, nga usigenyo no kasano ti panangapektarna iti kababalinyo, dagiti tarigagayyo, dagiti inaldaw nga ar-aramidyo, dagiti kalatyo iti biag? Ti panangaramidyo iti kasta ket maysa a dakkel a banag iti panangaramidyo kadagiti pangngeddeng a naibatay iti pudpudno a pannakaawat nga impaay laeng ni Jehova.
[Dagiti Footnote]
a Ni Satanas ti nangiturong ken Eva a mamati nga iti lasag isut’ saan a matay a pulos. (Genesis 3:1-5) Gapuna di nagbayag kamaudiananna rinugianna ti ulbod a sursuro a dagiti tattao addaanda ti di matay a kararua nga agbiag kalpasan ti ipapatay ti bagi.—Kitaenyo ti The Watchtower, Setiembre 15, 1957, panid 575.
Ania ti Malagipyo?
◻ Ti kadi Dios Trinidad, ken apay a kasta ti sungbatyo?
◻ Sadino ti umiso a pakailugaran ti nagan ti Dios?
◻ Saan kadi a matay ti natauan a kararua?
◻ Ania a pannakaawat ti impaay ni Jehova maipapan iti Nakristianuan a kababalin iti nariribuk a lubong?
◻ Nakaawat dagiti Saksi ni Jehova iti ania a pannakaawat maipapan iti kaitungpalan dagiti padpadto ti Biblia?
[Dagiti ladawan iti panid 18]
Babaen Ti Pagwanawanan, “ti matalek ken naannad nga adipen” mangipaay iti pannakaawat no maipapan iti kaipapanan ti kasuratan ken ti aplikasionda iti kaaldawantayo