Panagadal—Makagunggona ken Makaparagsak
“No isu birokem . . . , masarakamto ti pannakaammo iti Dios.”—PROVERBIO 2:4, 5.
1. Kasano a mabalin a makaay-ayo unay ti panagbasa kas pagpalpaliwaan?
ADU a tattao ti agbasa kas pagpalpaliwaan laeng. No nasayaat ti material, makapabang-ar ti agbasa. Malaksid iti regular a panagbasada iti Biblia, maay-ayatan dagiti dadduma a Kristiano nga agbasa iti aniaman a paset dagiti Salmo, Proverbio, salaysay a nailanad kadagiti Ebanghelio, wenno dadduma pay a paset ti Biblia. Kaay-ayoda unay dagiti nagimnas a balikas ken kapanunotan. Paglinglingayan ti dadduma a basaen ti Yearbook of Jehovah’s Witnesses, ti magasin nga Agriingkayo!, dagiti pakasaritaan ti biag a maipabpablaak iti daytoy a pagiwarnak, wenno dagiti maipapan iti historia, geograpia, ken nakaparsuaan.
2, 3. (a) Kasano a mayarig ti nauneg a naespirituan nga impormasion iti taraon ti nataengan? (b) Ania ti ramanen ti panagadal?
2 Mabalin a paglinglingayan ti basta panagbasa, ngem ti panagadal kalikagumanna ti napasnek a panagpanunot. Insurat ti Ingles a pilosopo a ni Francis Bacon: “Adda dagiti libro a masapul a ramanan, dagiti dadduma tilmonen, ken adda sumagmamano a masapul a ngalngalen ken runawen.” Nabatad a maibilang ti Biblia iti maudi a kategoria. Insurat ni apostol Pablo: “Maipapan kenkuana [ni Kristo, nga inladawan ti Ari ken Padi a ni Melquisedec] adu ti maisaomi ket narigat a mailawlawag, yantangay nagbalinkayo a ngelngel iti panagdengngegyo. . . . Ti nakired a taraon agpaay kadagiti nataengan a tattao, kadagidiay a babaen iti panangusar nasanay dagiti pannakabalin ti pannakaawatda a mangilasin agpadpada iti umiso ken di umiso.” (Hebreo 5:11, 14) Ti taraon ti nataengan ket masapul a ngalngalen sakbay a tilmonen ken runawen. Ti nauneg a naespirituan nga impormasion kalikagumanna ti panangutob tapno maawatan ken ditay malipatan.
3 Iti maysa a diksionario, nadepinar ti “panagadal” kas “ti panangipamaysa iti panunot tapno magun-od ti pannakaammo wenno pannakaawat, babaen ti panagbasa, panangusig, ken dadduma pay.” No kasta, saan nga umdas ti basta panagbasa, nalabit pananguged kadagiti sao. Ti panagadal kaipapananna ti panagtrabaho, panagpanunot, ken panangtarus. Nupay kalikaguman ti panagadal ti panagregget, dina kayat a sawen a saan a makaay-ayo dayta.
No Kasano nga Agbalin a Makaay-ayo ti Panagadal
4. Sigun iti salmista, kasano a makapabang-ar ken makagunggona ti panagadal iti Sao ti Dios?
4 Makapabang-ar ken makapabileg ti panagbasa ken panagadal iti Sao ti Dios. Kinuna ti salmista: “Ti linteg ni Jehova awan pagkuranganna, pabaruenna ti kararua: ti pammaneknek ni Jehova manamnama, pagsiribenna ti nanengneng. Dagiti al-alagaden ni Jehova nalintegda, paragsakenda ti puso: ti bilin ni Jehova nasin-aw, lawaganna dagiti matmata.” (Salmo 19:7, 8) Dagiti linteg ken pammalagip ni Jehova pabaruenda ti kararuatayo, pabilgenda ti espiritualidadtayo, pagrag-oendatayo, ken lawaganda ti pannakaawattayo kadagiti nakaskasdaaw a panggep ni Jehova. Anian a makaay-ayo!
5. Kadagiti ania a pamay-an a makaparagsak unay ti agadal?
5 No makitatayo dagiti nasayaat a resulta ti trabahotayo, maragsakantay a mangaramid iti dayta. Tapno ngarud makaay-ayo ti panagadal, alistotay koma a mangipakat iti pannakaammo a kagungun-odtayo. Insurat ni Santiago: “Ti mangsukimat iti perpekto a linteg a kukua ti wayawaya ken agtultuloy iti dayta, daytoy a tao, agsipud ta isu nagbalin, saan a maysa a mananglipat a managdengngeg, no di ket maysa a managaramid iti trabaho, naragsakto iti panangaramidna iti dayta.” (Santiago 1:25) Dakkel a pannakapnek ti itden ti panangyaplikar a dagus kadagiti naadaltayo. Makaparagsak met unay ti panagsirarak iti sungbat ti saludsod dagiti tattao kadatayo bayat a mangaskasaba wenno mangisursurotayo.
Panagayat iti Sao ti Dios
6. Kasano nga inyebkas ti nagsurat iti Salmo 119 ti panagayatna iti sao ni Jehova?
6 Ti nangputar iti Salmo 119, nalabit a ni Ezekias idi maysa pay laeng nga agtutubo a prinsipe, inyebkasna ti panagayatna iti sao ni Jehova. Indaniwna: “Maragragsakanakto [“maay-ayatanak,” NW] kadagiti al-alagadem: diakto lipaten ti saom. Dagiti pammaneknekmo isuda met ti pagray-oak . . . Ket pagrayrayuakto dagiti bilbilinmo, nga inay-ayatko. Dagiti nasnek a kaasim umayda kadi kaniak, tapno makapagbiagak; ta ti lintegmo isu ti linglingayko. Sinegseggaak ti panangisalakanmo, O Jehova; ket ti lintegmo isu ti linglingayko.”—Salmo 119:16, 24, 47, 77, 174.
7, 8. (a) Sigun iti maysa a reperensia, ania ti kayat a sawen ti ‘panagayat’ iti Sao ti Dios? (b) Kasanotay a maipakita ti panagayattayo iti Sao ni Jehova? (c) Kasano a nagsagana ni Esdras sakbay a binasana ti Linteg ni Jehova?
7 Iti panangilawlawagna iti sao a naipatarus a ‘maay-ayatan’ iti Salmo 119, kuna ti maysa a diksionario ti Hebreo a Kasuratan: “Ti pannakaaramatna iti b. Sal 119:16 ket katupag dagiti [berbo] para iti panagrag-o . . . ken iti panagmennamenna . . . Kastoy ti panagsasaganadda: agrag-o, agmennamenna, maay-ayo . . . Mabalin nga ipasimudaag daytoy a kombinasion a nasken ti addaan panggep a panangutob tapno maay-ayo ti maysa a tao iti sao ni Yahweh. . . . Adda nainaig iti dayta a rikrikna.”a
8 Wen, ti panagayattayo iti Sao ni Jehova agubbog koma iti pusotayo, nga isu ti sentro ti emosion. Pagay-ayattay koma a pampanunoten dagiti teksto a kabasbasatayo. Usigen, anagen, ken mennamennaentayo dagiti nauneg a naespirituan a kapanunotan. Kalikaguman daytoy ti panangutob ken kararag. Kas ken Esdras, nasken nga isaganatayo ti pusotayo nga agbasa ken agadal iti Sao ti Dios. Maipapan kenkuana, adda a naisurat: “Ni met laeng Esdras insaganana ti pusona nga umuman iti linteg ni Jehova ken mangaramid iti dayta ken mangisuro idiay Israel iti alagaden ken hustisia.” (Esdras 7:10, NW) Imutektekanyo ti tallo a panggep nga insagana ni Esdras ti pusona: tapno agadal, iyaplikarna ti masursurona, ken mangisuro. Tuladentay koma ti inaramidna.
Panagadal kas Paset ti Panagdayaw
9, 10. (a) Kadagiti ania a pamay-an nga impakita ti salmista ti pannakaseknanna iti Sao ni Jehova? (b) Ania ti kayat a sawen ti Hebreo a berbo a naipatarus a ‘maseknan’? (c) Apay a nasken nga ibilangtayo a “paset ti panagdayaw” ti panagadal iti Biblia?
9 Kinuna ti salmista nga isu ket maseknan kadagiti linteg, bilin, ken pammalagip ni Jehova. Inkantana: “Imutektekakto dagiti alagadem, ket pagraemakto dagiti dalanmo. . . . Itag-aykonto met dagiti im-imak kadagiti bilbilinmo, nga inay-ayatko; ket imutektekakto dagiti alagadem. O anian a panangayatko iti lintegmo! Isu ti imutektekak [“pakaseknak,” NW] nga agmalmalem. Ad-adda ti pannakaawatko ngem amin dagiti mannursuro kaniak; ta dagiti pangpaneknekmo isuda ti utobek.” (Salmo 119:15, 48, 97, 99) Ania ti kayat a sawen ti ‘pannakaseknan’ iti Sao ni Jehova?
10 Ti Hebreo a berbo a naipatarus a ‘maseknan’ kaipapananna met ti “agmennamenna, anagen,” “panangpampanunot iti maysa a banag.” “Naaramat dayta mainaig iti panangutob kadagiti aramid ti Dios . . . ken iti sao ti Dios.” (Theological Wordbook of the Old Testament) Ti nombre a porma ti ‘maseknan’ tuktukoyenna ti “panagmennamenna ti salmista,” “ti panagadalna gapu iti panagayat” iti linteg ti Dios, kas “panagdayaw.” Ad-adda a serioso ti panagadal iti Sao ti Dios no ibilangtay dayta a paset ti panagdayawtayo. Rumbeng ngarud a napasnek dayta ken nabuyogan iti kararag. Ti panagadal ket paset ti panagdayawtayo ket aramidentay dayta tapno sumayaat ti panagdayawtayo.
Naun-uneg a Panagadal iti Sao ti Dios
11. Kasano ti panangipalgak ni Jehova iti nauneg a naespirituan a pampanunot iti ilina?
11 Buyogen ti nadayaw a panagraem, kinuna ti salmista: “Anian a nagdadakkel dagiti ar-aramidmo, O Jehova! Dagiti pampanunotmo naunegda unay.” (Salmo 92:5) Ken dinakamat ni apostol Pablo “dagiti nauneg a bambanag ti Dios,” dagiti adalem a pampanunot nga ipalpalgak ni Jehova iti ilina “babaen ti espirituna” nga agtigtignay iti klase matalek ken masirib nga adipen. (1 Corinto 2:10; Mateo 24:45) Siaanep a mangipapaay ti klase adipen iti naespirituan a taraon para iti amin—“gatas” para kadagiti kabbaro ngem “nakired a taraon” para kadagiti “nataengan a tattao.”—Hebreo 5:11-14.
12. Mangtedkayo iti ehemplo “dagiti nauneg a bambanag ti Dios” nga inlawlawag ti klase adipen.
12 Tapno maawatantayo dagiti kasta a “nauneg a bambanag ti Dios,” nasken nga adalentayo a buyogen ti kararag ken utobentayo ti Saona. Kas pagarigan, adda naipablaak a nagsayaat a material a mangilawlawag no kasano a nainkalintegan ken naasi ni Jehova iti aniaman a kanito. Ti panangngaasina ket saan a panangpakapsut iti hustisiana; imbes ketdi, ti nadiosan nga asi ket ebkas ti kinahustisia ken ayat ti Dios. No ukomen ni Jehova ti nakabasol, tingitingenna pay nga umuna no mabalin a kaasian maibatay iti daton a pangsubbot ti Anakna. No di agbabawi wenno nasukir ti nakabasol, ipakat ti Dios ti hustisia a di mapakuyogan iti di maiparbeng nga asi. Iti aniaman a kasasaad, ipatungpalna dagiti nangato a prinsipiona.b (Roma 3:21-26) ‘O nagunegen ti sirib ti Dios!’—Roma 11:33.
13. Kasanotay a maipakita ti apresasiontayo iti “pakadagupan” dagiti naespirituan a kinapudno a naipalgaken?
13 Kas iti salmista, maragsakantayo ta ipakpakaammo ni Jehova kadatayo ti adu kadagiti pampanunotna. Insurat ni David: “Anian a nagpategda met kaniak dagiti panunotmo, O Dios! Amangan a nagdakkel ti pakadagupanda! No bilangek koma ida, ad-adu ti bilangda ngem ti darat.” (Salmo 139:17, 18) Nupay ti ammotayo ita ket bassit la a paset ti di matukod a pampanunot nga ipalgakto ni Jehova iti agnanayon, apresiarentay unay ‘ti pakadagupan’ dagiti agkakapateg a naespirituan a kinapudno a naipalgaken ken paunegentayo pay ti pannakaawattayo iti pakadagupan, wenno kababagas, ti Sao ti Dios.—Salmo 119:160, footnote iti New World Translation of the Holy Scriptures With References.
Kasapulan ti Panagregget ken Dagiti Epektibo a Katulongan
14. Kasano nga ipaganetget ti Proverbio 2:1-6 a kasapulan ti panagregget iti panagadal iti Sao ti Dios?
14 Ti nauneg a panagadal iti Biblia kalikagumanna ti panagregget. Nabatad unay daytoy no basaentay a naimbag ti Proverbio 2:1-6. Imutektekanyo dagiti nabiag a sasao nga inaramat ni masirib nga Ari Solomon a mangipaganetget a kasapulan ti panagregget tapno magun-od ti nadiosan a pannakaammo, sirib, ken pannakaawat. Insuratna: “Anakko, no awatemto dagiti saok, ket ipempenmo kenka dagiti bilinko; iti kasta iyallingagmo ta lapayagmo iti kinasirib, ken ikapetmo ita pusom iti pannakaawat; wen, awagam ti kinasaririt; ket idir-im ta timekmo a maipaay iti pannakaawat; no isu birokem a kas pirak, ken tuntonem a kas nalmeng a gamgameng; iti kasta maawatamto ti panagbuteng ken ni Jehova, ken masarakamto ti pannakaammo iti Dios. Ta ni Jehova mangted iti sirib; agtaud iti ngiwatna ti pannakaammo ken pannakaawat.” Wen, ti makagunggona a panagadal kalikagumanna ti panagsirarak, panagkali, a kas man la agbirbiroktayo iti nalmeng a gameng.
15. Ania nga ilustrasion iti Biblia ti mangipaganetget a nasken dagiti nasayaat a pamay-an ti panagadal?
15 Ti panagadal a makagunggona iti naespirituan kalikagumanna met dagiti nasayaat a pamay-an ti panagadal. Insurat ni Solomon: “No ti landok mauped, ket awan ti mangasa ti tademna, maipapilit a maaramat iti ad-adda a pigsa.” (Eclesiastes 10:10) No agusar ti maysa a tao iti namudel a remienta wenno no dina unay ammo nga usaren, saysayangenna laeng ti pigsana ken sinsinan ti trabahona. Umasping iti dayta, mabalin nga agduduma dagiti resulta ti panagadal, depende kadagiti pamay-an ti panagadaltayo. Masarakan iti Adalen 7 ti Giya ti Teokratiko nga Eskuelaan ti Panagministroc dagiti ekselente a praktikal a singasing no kasano a maparang-ay ti panagadaltayo.
16. Aniada a praktikal a singasing ti tumulong kadatayo nga agadal a sipapasnek?
16 No rugian ti maysa a tao ti agtrabaho, isaganana dagiti remienta a kasapulanna. Umasping iti dayta, no rugiantayo ti agadal, nasken a mangpilitayo kadagiti mausartayo iti panagadal nga adda iti personal a librariatayo. Laglagipentayo a ti panagadal ket trabaho ken kalikagumanna ti napasnek a panagpanunot, isut’ gapuna nga umiso koma ti posisiontayo. Tapno alerto ti panunottayo, nasaysayaat no nakatugawtayo iti sanguanan ti lamisaan wenno desk imbes a nakaidda iti kama wenno nakatugaw iti komportable a tugaw nga addaan iti pagsandagan. Kabayatan ti panagadalyo, nasayaat no aginat wenno agpariirkayo iti apagbiit.
17, 18. Mangtedkayo kadagiti ehemplo no kasano nga aramaten dagiti nasayaat a katulongan iti panagadal a magun-odanyo.
17 Adu dagiti magun-odantayo a nagsayaat a katulongan iti panagadal. Ti kangrunaan kadagitoy isu ti New World Translation a Biblia, a magun-odan itan a kompleto wenno ti dadduma a pasetna iti 37 a pagsasao. Naglaon ti regular nga edision ti New World Translation kadagiti cross-reference ken iti “Listaan Dagiti Libro ti Biblia” a nakailanadan ti nagan ti mannurat, no sadino a naisurat, ken ti panawen a nasaklaw. Addaan met iti benneg dagiti balikas a naaramat iti Biblia, apendise, ken mapa. Iti dadduma a pagsasao, naipablaak daytoy a Biblia iti dakdakkel nga edision, a maaw-awagan Reference Bible. Addaan daytoy iti amin a paset a nadakamat iti ngato ken dadduma pay, a pakairamanan ti adu a footnote, a nabennebenneg met. Naan-anay kadi nga ap-aprobetsarenyo ti adda a magun-odan iti pagsasaoyo tapno naun-uneg ti panangsukisokyo iti Sao ti Dios?
18 Ti sabali pay a nagpateg a katulongan iti panagadal isu ti dua-tomo nga ensiklopedia ti Biblia nga Insight on the Scriptures. No addaankayo iti daytoy a reperensia iti pagsasao a maawatanyo, usarenyo a kanayon no agadalkayo. Naglaon dayta iti impormasion maipapan iti kaaduan kadagiti topiko iti Biblia. Makatulong met ti libro nga “Amin a Kasuratan Impaltiing ti Dios ket Naimbag.” No rugianyo a basaen ti maysa a libro ti Biblia, nasayaat a sukimatenyo ti maipapan iti dayta iti libro nga “Amin a Kasuratan” tapno makagun-odkayo iti geograpikal ken historikal nga impormasion, malaksid pay iti pakagupgopan ti linaon ti libro ti Biblia ken ti pategna kadatayo. Ti nabiit pay a nainayon iti adu a naimaldit a katulongan iti panagadal isu ti Watchtower Library iti kompiuter a magun-odanen iti siam a pagsasao.
19. (a) Apay nga impaayannatayo ni Jehova kadagiti nasayaat a katulongan iti panagadal iti Biblia? (b) Ania ti nasken iti umiso a panagbasa ken panagadal iti Biblia?
19 Impaay ni Jehova amin dagitoy a katulongan babaen ti “matalek ken masirib nga adipen” tapno dagiti adipenna ditoy daga ‘mabirokan ken masarakanda ti pannakaammo iti Dios.’ (Proverbio 2:4, 5) Matulongandatayo dagiti nasayaat a pamay-an ti panagadal a mangparayray iti pannakaammotayo maipapan ken ni Jehova ken mangtagiragsak iti nasingsinged a relasion kenkuana. (Salmo 63:1-8) Wen, ti panagadal ket trabaho, ngem makaparagsak ken makagunggona a trabaho. Nupay kasta, kalikaguman dayta ti panawen, ket nalabit pampanunotenyo, ‘Kasano a maiwayaak ti agbasa iti Biblia ken ti personal a panagadal?’ Daytoy ti mausig iti maudi nga artikulo daytoy a serye.
[Footnotes]
a New International Dictionary of Old Testament Theology & Exegesis, Tomo 4, panid 205-7.
b Kitaenyo Ti Pagwanawanan nga Agosto 1, 1998, panid 13, parapo 7. Kas proyekto iti panagadal iti Biblia, mabalinyo a repasuen dagiti artikulo a napagadalan iti dayta a ruar ken dagiti artikulo a “Justice,” “Mercy,” ken “Righteousness” iti ensiklopedia ti Biblia nga Insight on the Scriptures, nga impablaak ti Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
c Impablaak ti Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. No saan a magun-odan daytoy a libro iti pagsasaoyo, masarakanyo dagiti nasayaat a balakad maipapan kadagiti pamay-an ti panagadal kadagitoy a ruar Ti Pagwanawanan: Agosto 15, 1993, panid 13-17; Mayo 15, 1986, panid 19-20.
Dagiti Pangrepaso a Saludsod
• Kasanotay a mapagbalin a makapabang-ar ken makagunggona ti personal a panagadaltayo?
• Kas iti salmista, kasanotay a maipakita ti ‘panagayat’ ken ‘pannakaseknan’ iti Sao ni Jehova?
• Kasano nga ipakita ti Proverbio 2:1-6 a nasken ti panagregget iti panagadal iti Sao ti Dios?
• Ania dagiti nasayaat a katulongan iti panagadal nga impaay ni Jehova?
[Ladawan iti panid 14]
Ti panangutob ken panagkararag tulongannatayo a mangipateg iti Sao ti Dios
[Dagiti Ladawan iti panid 17]
Us-usarenyo kadi a naimbag dagiti magun-odan a katulongan iti naun-uneg a panagadal iti Sao ti Dios?