Maseknan ti Dios Kadagiti Nataengan
SAAN a pagsiddaawan ti nasaknap ita a di umiso a panangtrato kadagiti lallakay ken babbaket. Nabayagen nga impadto ti Biblia a bayat ‘dagiti maudi nga aldaw’ daytoy dakes a sistema, “dagiti tattao managayatdanto iti bagbagida, . . . awanan nainkasigudan a panagayat.” (2 Timoteo 3:1-3) Ti Griego a sao a naipatarus kas “nainkasigudan a panagayat” mabalin nga iramanna ti ayat a kadawyan kadagiti agkakapamilia. Maitunos iti padto ti Biblia, nakadkadlaw a mapukpukawen ita ti kasta a kita ti panagayat.
Maisupadi unay kadagidiay mangab-abuso kadagiti lallakay ken babbaket, ni Jehova a Dios ipatpateg ken maseknan unay kadagiti nataengan. Usigenyo no kasano a naipakita daytoy iti Biblia.
“Ukom Dagiti Balo a Babbai”
Ipakita ti Hebreo a Kasuratan ti pannakaseknan ni Jehova a Dios kadagiti lallakay ken babbaket. Iti Salmo 68:5, kas pagarigan, ni David inawaganna ti Dios kas ti “ukom dagiti balo a babbai,” a baketen ti kaaduan kadakuada.a Iti dadduma a patarus ti Biblia, ti sao nga “ukom” ket naipatarus a “manangidepensa,” “mannalaknib,” ken “bannuar.” Nabatad, maseknan ni Jehova kadagiti balo a babbai. Kinapudnona, kunaen ti Biblia a no maabuso dagitoy, gumil-ayab ti pungtotna. (Exodo 22:22-24) Ti Dios ken dagiti adipenna ipatpategda unay dagiti balo a babbai, agraman ti amin a matalek a nataengan. Kastoy ti panangyebkas ti Proverbio 16:31 iti panangmatmat ni Jehova a Dios ken ti ilina: “Ti kinaubanan ket korona ti kinapintas no masarakan dayta iti dalan ti kinalinteg.”
Di pagsiddaawan, ti panagraem kadagiti natataengan ket maysa a kangrunaan a linaon ti Linteg ni Jehova iti Israel. Naibilin kadagiti Israelita: “Iti sanguanan ti ubanan rebbeng a tumakderka, ket masapul nga ipakitaam ti konsiderasion ti kinatao ti maysa a lakay, ket masapul nga agbutengka iti Diosmo. Siak ni Jehova.” (Levitico 19:32) Gapuna, iti Israel, ti panangipateg kadagiti nataengan ket nainaig unay iti relasion ti maysa ken ni Jehova a Dios. Saan a maibaga ti maysa a tao nga ay-ayatenna ti Dios no saan nga umiso ti panangtratona kadagiti nataengan.
Awanen dagiti Kristiano iti sidong ti Mosaiko a Linteg. Nupay kasta, addada iti sidong ti “linteg ni Kristo,” nga adda dakkel nga epektona iti kondukta ken kababalinda, agraman ti panangipakita iti ayat ken pannakaseknan kadagiti nagannak ken natataengan. (Galacia 6:2; Efeso 6:1-3; 1 Timoteo 5:1-3) Ken ipakita dagiti Kristiano ti panagayatda saan laeng a gapu ta naibilin kadakuada nga aramidenda dayta no di ket gapu ta natignay ti pusoda. “Ayatenyo ti maysa ken maysa a nasged unay manipud iti puso,” indagadag ni apostol Pedro.—1 Pedro 1:22.
Dinakamat ni adalan a Santiago ti maysa pay a makagapu nga aywanantayo dagiti nataengan. Insuratna: “Ti porma ti panagdaydayaw a nadalus ken di natulawan iti panangmatmat ti Dios ken Amatayo isu daytoy: panangtaripato kadagiti ulila ken iti balo a babbai kadagiti rigatda, ken panamagtalinaed ti maysa iti bagina nga awanan mulit manipud iti lubong.” (Santiago 1:27) Makagutugot ti punto ni Santiago. Ipakpakaammona a nakapatpateg ken ni Jehova dagiti ulila ken balo.
Gapuna, saan nga umdas ti basta saan a panangabuso kadagitoy a natataengan. Imbes ketdi, nasken nga ipakitatayo ti aktibo a pannakaseknan kadakuada babaen ti panangaramid kadagiti banag a makagunggona kadakuada. (Kitaenyo ti kahon nga “Ayat a Nabuyogan iti Aramid,” iti panid 6-7.) Insurat ni Santiago: “Ti pammati nga awanan ar-aramid natay.”—Santiago 2:26.
Panangliwliwa Kadakuada “Kadagiti Rigatda”
Adda sabali pay a punto a maadaltayo iti sasao ni Santiago. Imutektekanyo ta kinuna ni Santiago kadagiti Kristiano a taripatuenda dagiti balo a babbai “kadagiti rigatda.” Ti Griego a sao a naipatarus a “rigat” ket kangrunaan a tuktukoyenna ti leddaang, ut-ot, wenno panagsagaba a resulta dagiti narigat a kasasaad iti biag. Di pagduaduaan nga adu a lallakay ken babbaket ti makapaspasar iti kasta a rigat. Dadduma kadakuada ti malmalday. Adda dagiti agledleddaang gapu kadagiti pagkapuyan nga iyeg ti kinalakay. Mabalin a maupay uray dagiti naregta nga agserserbi iti Dios. Maysa a pagarigan ni John,b a matalek a mangiwarwaragawag iti Pagarian ti Dios iti nasurok nga uppat a dekada, a ti naudi a tallo kadagita ket binusbosna iti naisangsangayan nga amin-tiempo a serbisio. Ita ta agtawenen iti nasurok a 80, bigbigen ni John a no dadduma makarikna iti pannakaupay. Kunana: “Masansan a kumitaak iti napalabas ket malagipko dagiti kamalik, nagadu a kamali. Kanayon a mapanunotko a nasaysayaat pay koma ti naaramidak.”
Makaliwliwa kadagiti nataengan ti pannakaammo a saan a perpeksionista ni Jehova nupay isu ket perpekto. Nupay ammona dagiti kamalitayo, kuna ti Biblia maipapan kenkuana: “No dagiti biddut koma ti siputam, O Jah, O Jehova, siasino ti makapagtakder?” (Salmo 130:3) Wen, ammo ni Jehova dagiti kamalitayo ngem kitkitaenna met no ania ti adda iti pusotayo. Kasanotayo nga ammo dayta?
Ti mismo a nagbasol ken imperpekto a ni Ari David ket pinaltiingan ti Dios a mangputar kadagiti sumaganad a sasao, a nairekord iti Salmo 139:1-3: “O Jehova, sinukimatnak, ket ammonak. Sika naammuam ti panagtugawko ken itatakderko. Naimutektekam ti panunotko manipud adayo. Ti panagbaniagak ken panagunnatko rinukodmo, ket naammuam unay uray pay ti amin a daldalanko.” Ditoy, ti sao a “rinukodmo” literal a kaipapananna “yakayaken,” kas iti maysa a mannalon no ilasinna ti taep tapno mabati dagiti binukel. Ti Dios pinaltiinganna ni David tapno ipanamnamana kadatayo nga ammo ni Jehova no kasano a yakayaken ken italimengna iti lagipna dagiti naimbag nga aramidtayo.
Malaglagip ken ipateg ti naasi a nailangitan nga Amatayo dagiti naimbag nga aramidtayo no la ket ta agtalinaedtayo a matalek kenkuana. Kinapudnona, kuna ti Biblia a matmatanna a kinakillo ti pananglipat iti aramid ken ti ayat nga impakitatayo iti naganna.—Hebreo 6:10.
“Ti Immuna a Bambanag Naglabasdan”
Ipakita ti Biblia a saan a pinanggep ti Dios a lumakay ken bumaket ti tao. Dagiti makadangran nga epekto ti panaglakay ket nangrugi laeng a mapasaran ti tao idi a dagiti orihinal a nagannak kadatayo, ti umuna a lalaki ken babai, nagrebeldeda iti Namarsua kadakuada. (Genesis 3:17-19; Roma 5:12) Ngem saan nga agnanayon dagita.
Kas nailawlawagen, adu kadagiti mapaspasaran a dakes a kasasaad ita—agraman ti di umiso a panangtrato kadagiti lallakay ken babbaket—paneknekanda nga agbibiagtayon “kadagiti maudi nga aldaw” daytoy sistema ti bambanag. (2 Timoteo 3:1) Panggep ti Dios nga ikkaten dagiti epekto ti basol, agraman dagiti makadangran nga epekto ti panaglakay ken ipapatay. Kuna ti Biblia: “Punasennanto ti amin a lua kadagiti matada, ket awanton ni patay, awanto metten ti panagleddaang wenno panagsangit wenno ut-ot. Ti immuna a bambanag naglabasdan.”—Apocalipsis 21:4.
Iti baro a lubong ti Dios, dagiti ut-ot ken saem ti panaglakay ken panagbaket ket agbalinto laengen a paset ti napalabas. Awanto metten ti panangabuso kadagiti natataengan. (Mikias 4:4) Agungarto dagidiay natay nga adda iti lagip ti Dios tapno maaddaandanto met iti gundaway nga agbiag nga agnanayon iti paraiso a daga. (Juan 5:28, 29) Iti dayta a tiempo, ad-addanto nga agminar ti pannakaseknan ni Jehova a Dios saan laeng a kadagiti natataengan no di ket kadagiti amin a natulnog kenkuana.
[Footnotes]
a Siempre, saan nga amin a balo a babbai ket baket. Kas pagarigan, naipakita iti Levitico 22:13 ti kinapudno a ti Dios maseknan met kadagiti balo a saan pay a babbaket.
b Nabaliwan ti naganna.
[Kahon/Dagiti Ladawan iti panid 6, 7]
Ayat a Nabuyogan iti Aramid
Kadagiti Saksi ni Jehova, dagiti panglakayen iti kongregasion ti mangidaulo iti panangaywan kadagiti lallakay ken babbaket. Serioso nga ipangagda ti imbalakad ni apostol Pedro: “Ipastoranyo ti arban ti Dios nga adda iti aywanyo.” (1 Pedro 5:2) Ti panangaywan kadagiti lallakay ken babbaket kadagiti praktikal a pamay-an ket paset ti panangaywan iti arban ti Dios. Ngem ania ti mabalin nga iramanna daytoy?
Tapno naan-anay a maammuan ti kasapulan ti maysa a nataengan, kasapulan ti panaganus ken nalabit adu a panagsarungkar ken nainggayyeman a pannakipatang kadakuada. Nalabit a kasapulanda ti tulong no iti pannakitienda ken panagdalus, panangitulod kadakuada kadagiti Nakristianuan a gimong, panangibasa kadakuada iti Biblia ken kadagiti Nakristianuan a publikasion, ken panangipaay iti dadduma pay a kasapulanda. Agingga a posible, maaramid koma dagiti praktikal ken mapagpannurayan nga urnos.c
No ngay dakkel ti parikut ti maysa a lakay wenno baket a kabsat iti kongregasion, nalabit agkasapulan iti pinansial a tulong? Umuna, nasayaat nga ammuen no adda dagiti makatulong nga annak wenno dadduma a kabagianna. Maitunos dayta iti nailanad iti 1 Timoteo 5:4: “No ti asinoman a balo a babai addaan iti annak wenno appoko, sursuruen koma nga umuna dagitoy ti panangannurot iti nadiosan a debosion iti bukodda a sangakabbalayan ket agtultuloyda a mangibayad iti maiparbeng a pangsubad kadagiti nagannakda ken kadagiti apongda, ta makaay-ayo daytoy iti imatang ti Dios.”
Nalabit a ti maysa a lakay wenno baket ket agkasapulan iti tulong tapno ammuenna no adda aniaman a tulong a maipaay ti gobierno. Mabalin a makatulong ti dadduma iti kongregasion. No awan kadagita a tulong ti pakakualipikaranna, mabalin nga ikeddeng dagiti panglakayen no ti maysa ket maikari nga umawat iti tulong ti kongregasion. Iti dadduma a kasasaad, naipalubos daytoy iti kongregasion idi umuna a siglo, gapu ta insurat ni apostol Pablo ken ni Timoteo a katrabahuanna: “Mailista koma ti maysa a balo a babai a saan a nakurkurang ngem innem a pulo ti tawenna, asawa ti maymaysa a lalaki, adda pangsaksi a naited kenkuana gapu iti nasayaat nga ar-aramid, no nangpadakkel iti annak, no nangsangaili kadagiti ganggannaet, no binugguanna ti saksaka dagiti sasanto, no pinabang-aranna dagidiay adda iti rigat, no sinurotna a sigaganetget ti tunggal naimbag nga aramid.”—1 Timoteo 5:9, 10.
[Footnote]
c Para iti kanayonan a panangusig, kitaenyo ti artikulo a “Panangipaay Kadagiti Kasapulan ti Natataengantayo―Maysa a Karit iti Kristiano,” iti Hulio 15, 1988, a ruar ti Pagwanawanan.
[Ladawan iti panid 5]
Tinaripato ni Dorcas dagiti agkasapulan a balo.―Aramid 9:36-39