Ti Panagbuteng iti Dios​—‘Maysa a Disiplina nga Agturong iti Sirib’

TI PUDNO a sirib nangyurnos iti maysa a dakkel a padaya. “Imbaonna dagiti katulonganna a babbai, tapno ipukkawna koma iti tapaw dagiti kangatuan ti ili: ‘Siasinoman ti awanan kapadasan, agturong koma ditoy.’ Siasinoman ti awanan iti puso​—kinunana kenkuana: ‘Umaykayo, agtaraonkayo iti tinapayko ket makiinninumankayo iti arak a pinaggamporko. Baybay-anyo dagidiay awanan kapadasan ket agtultuloykayo nga agbiag, ket magnakayo a sililinteg iti dalan ti pannakaawat.’”​—Proverbio 9:1-6.

Ti pannakipangan iti lamisaan ti sirib di pulos mangyeg iti aniaman a pagdaksan wenno pakadangranan. Imbes ketdi, bin-ig a naimbag a bambanag ti masagrap no maipangag dagiti nadiosan a sirib a linaon dagiti naipaltiing a proverbio ken maakseptar ti disiplinana. Kasta ti iyeg ti nainsiriban a sasao a nairekord iti Proverbio 15:16-33.a Ti panangipangag kadagiti balakad a linaonna matulongannatayo nga agbalin a kontento uray bassit laeng ti ik-ikutantayo, agbalin a narang-ay, ken agbalin a naragsak bayat nga agbibiagtayo. Matulongannatayo met a mangaramid kadagiti umiso a desision ken agtalinaed iti dana ti biag.

No Nasaysayaat ti Basbassit nga Ik-ikutan

“Nasaysayaat ti bassit buyogen ti panagbuteng ken Jehova ngem iti naruay nga abasto ket pannakariribuk ti naipakuyog iti dayta,” kuna ni Solomon nga ari iti nagkauna nga Israel. (Proverbio 15:16) Kinamaag no ti maysa dina ikabilangan ti Namarsua ken ipangpangrunana iti biagna ti pananggun-od kadagiti material a sanikua. Ti kasta a biag ket napno iti makabannog a panangikagumaan ken kasta unay a panagdandanag. Anian a bain ti maysa no maamirisnanto bayat ti kinalakayna a kawaw ken awan kaipapanan gayam ti wagas ti panagbiagna! Saan a talaga a nainsiriban ti panagurnong kadagiti sanikua buyogen ti “pannakariribuk.” Anian a nasaysayaat nga amang a sursuruen ti sekreto ti pannakapnek ken agbiag a kasta! Ti pudpudno a pannakapnek ket resulta ti panagbuteng ken ni Jehova​—iti relasiontayo kenkuana​—saan a kadagiti material a sanikua.​—1 Timoteo 6:6-8.

Kas panangipaganetget iti dakdakkel a pateg ti nasayaat a relasion kadagiti sabsabali ngem iti material a kinasaliwanwan, kuna ni Solomon: “Nasaysayaat ti putahe a natnateng a sadiay adda ayat ngem iti toro a pinalukmeg iti kulluong ket gura ti naipakuyog iti dayta.” (Proverbio 15:17) Wen, ad-adda a matarigagayan ti sangakabbalayan a napno iti ayat ngem iti aglaplapusanan a naimas a taraon. Iti pagtaengan nga agsolsolo ti nagannak, nalabit a limitado laeng ti material a sanikuada. Iti dadduma a lugar, mabalin a simple laeng a taraon ti kabaelanda nga idasar. Kaskasdi, naballigi ti pamilia no adda ayat ken kinadungngo.

Ngem tumaud latta dagiti parikut uray kadagiti pamilia a napno iti ayat. Maysa a kameng ti pamilia ti nalabit a makaisawang wenno makaaramid iti maysa a banag a makasair iti dadduma. Kasano koma nga agtignay ti nasair? Kuna ti Proverbio 15:18: “Ti managpungtot a tao gutugotenna ti rinnupir, ngem daydiay nabannayat nga agunget pagulimekenna ti panagririri.” Ti naalumamay a tignay, saan ket a ti panagpungtot, ti mangitandudo iti talna. Agaplikar met laeng ti balakad daytoy a proverbio iti dadduma a paset ti biag, agraman kadagiti aktibidad iti kongregasion ken iti tay-ak ti ministerio.

No ti ‘Dalan ket Nalantag’

Ti sumaruno a proverbio itampokna ti pagdumaan ti maysa a saan a nangipangag iti sirib ken ti maysa a nangipangag iti dayta. “Ti dalan daydiay nasadut ket kas iti alad a siitan,” kuna ti masirib nga ari, “ngem ti dana dagidiay napalungdo ket dalan a nagaburan a silalantag.”​—Proverbio 15:19.

Ti nasadut a tao mapanunotna ti amin a kita ti bangen ket usarenna dagita a pagpambar iti saanna a marugian a proyekto. Iti sabali a bangir, dagiti napalungdo dida pakariribukan dagiti bangen a mabalin a manglapped kadakuada. Nagagetda nga agtrabaho ken naipamaysada iti trabahoda. Iti kasta, maliklikanda ti adu nga arig siit a parikut a sumangbay kadakuada no nagbalinda koma a managliway. ‘Nalantag’ ti dalanda, kayatna a sawen, narang-ay. Rugianda ti trabahoda ket maragsakanda iti panagrang-ay dayta.

Alaentayo a pagarigan ti pananggun-od iti umiso a pannakaammo iti Sao ti Dios ken ti panagrang-ay agturong iti kinamataengan. Kasapulan ti panagregget. Nalaka la a pagpambar ti maysa a tao ti nababa nga adalna, ti rigatna nga agbasa, wenno ti nakapuy a memoriana tapno dina igaed ti bagina iti personal a panagadal iti Biblia. Anian a nasaysayaat koma no dina matmatan dagiti kasta a bambanag a kas lapped iti pananggun-odna iti pannakaammo! Uray no limitado dagiti kabaelantayo, mabalintayo nga ikagumaan a parang-ayen ti abilidadtayo nga agbasa ken mangtarus iti basbasaentayo, nalabit agusartayo iti diksionario no kasapulan. Ti positibo a kababalin tulongannatayo a gumun-od iti pannakaammo ken rumang-ay iti naespirituan.

No ‘Agrag-o ti Maysa nga Ama’

“Ti masirib nga anak isu daydiay mamagrag-o iti ama,” kuna ti ari ti Israel, “ngem ti maag a tao umsienna ni inana.” (Proverbio 15:20) Saan aya nga agrag-o dagiti nagannak no nainsiriban nga agtignay dagiti annakda? Pudno, makalikaguman ti panangsanay ken panangdisiplina dagiti nagannak sakbay a magun-od dagiti kasta nga agkakaimbag a resulta. (Proverbio 22:6) Ngem anian a gubuayan ti rag-o kadagiti nagannak ti maysa a masirib nga anak! Iti sabali a bangir, ti maag nga anak mangyeg iti awan sardayna a saem.

Iti panangusarna iti termino a “mamagrag-o” iti sabali pay a situasion, kuna ti masirib nga ari: “Ti kinamaag maysa a panagrag-o iti daydiay awanan iti puso, ngem ti tao nga addaan panangilasin isu daydiay mapan a sililinteg.” (Proverbio 15:21) Dagidiay arigna nga awanan iti puso pagrag-oanda dagiti minamaag a katkatawa ken ragragsak a saan a makaipaay iti pudpudno a pannakapnek wenno kinaragsak. Ngem ti tao nga addaan iti panangilasin makitana ti kinamaag ti panagbalin a “managayat iti ragragsak imbes a managayat iti Dios.” (2 Timoteo 3:1, 4) Ti panangipangag kadagiti nadiosan a prinsipio ti tumulong kenkuana nga agtalinaed a napalungdo ken mangtaginayon a nalinteg ti danana.

No “Adda Maitungpal”

Ti panagbiag maitunos kadagiti nadiosan a prinsipio ket mangyeg kadagiti gunggona iti dadduma a paset ti biagtayo. Kuna ti Proverbio 15:22: “Adda pannakapaay dagiti gakat no sadino nga awan ti kompidensial a saritaan, ngem iti kinaadu dagiti manangbalakad adda maitungpal.”

Ti kompidensial a saritaan kaipapananna ti pribado ngem prangka a panagsarita. Ti Hebreo a sao a naipatarus kas “kompidensial a saritaan” ket naipatarus kas “nasinged a bunggoy” iti Salmo 89:7. Ipasimudaag daytoy ti nasinged a panagsasarita. Imbes a maysa laeng a gagangay a panagpatang, ti kompidensial a saritaan ket panagiinnallawat kadagiti napasnek a kapanunotan ken rikna. No kastoy ti wagas ti silulukat a panagsarita iti nagbaetan ti agassawa ken iti nagbaetan dagiti nagannak ken annak, agari kadakuada ti talna ken panagkaykaysa. Ngem no awan ti kompidensial a saritaan, tumaud dagiti pannakaupay ken parikut iti uneg ti pamilia.

No mangaramidtayo kadagiti napateg a desision, nainsiriban no ipangagtayo daytoy a balakad: “Iti kinaadu dagiti manangbalakad adda maitungpal.” Kas pagarigan, no agpilitayo iti medikal a pannakaagastayo, saan kadi a nainsiriban no mangalatayo iti maikadua wenno maikatlo nga opinion, nangnangruna no nainaig dagiti serioso nga isyu?

Napateg met ti adu a manangbalakad no maipapan iti panangasikaso kadagiti naespirituan a bambanag. No agkikinnunsulta dagiti papanglakayen ken usarenda ti nagkaykaysa a siribda, “adda maitungpal.” Maysa pay, dagiti baro a nadutokan a panglakayen dida koma bumdeng nga agpabalakad kadagiti natataengan ken ad-adu ti kapadasanda a papanglakayen, nangnangruna no narikut a banag ti matamtaming.

No Adda “Panagrag-o iti Sungbat”

Ania ti naimbag a resulta ti sasao a naisawang buyogen ti nauneg a pannakaawat? “Ti maysa a tao addaan panagrag-o iti sungbat ti ngiwatna,” kuna ti ari ti Israel, “ket ti sao iti umiso a tiempona O anian a nagsayaat!” (Proverbio 15:23) Saantay kadi nga agrag-o no maipangag ti sungbat wenno balakad nga intedtayo ken agresulta dayta iti naimbag? Ngem tapno agbalin nga epektibo ti balakadtayo, agkalikagum daytoy iti dua a banag.

Umuna, masapul a ti balakadtayo ket naan-anay a naibatay iti Sao ti Dios, ti Biblia. (Salmo 119:105; 2 Timoteo 3:16, 17) Kalpasanna, nasken a maisawang dayta iti umiso a tiempo. Mabalin a makadangran uray dagiti umiso a sasao no maisawang dagita iti saan nga umiso a tiempo. Kas pagarigan, saan a nainsiriban wenno makatulong no balakadantayo ti maysa idinto ta ditay pay nangngeg ti dasigna. Anian a nagpateg nga agbalintayo koma a “nasiglat no iti panagdengngeg, nainayad no iti panagsao”!​—Santiago 1:19.

‘Agpangato ti Dana ti Biag’

Kuna ti Proverbio 15:24: “Ti dana ti biag agpangato iti daydiay agtigtignay a buyogen ti pannakatarus, tapno maadaywanna ti Sheol iti baba.” No agtignay ti maysa a tao buyogen ti pannakatarus wenno nauneg a pannakaawat, maliklikanna ti dana nga agturong iti Sheol, ti tanem ti sangatauan. Liklikanna ngamin dagiti makadangran nga aramid kas iti nalulok a sekso, panangabuso iti droga, ken panagbartek​—iti kasta, maliklikanna ti nasapa nga ipapatay. Agturong iti biag ti danana.

Imutektekanyo ti dana dagidiay awanan iti nauneg a pannakaawat: “Ti balay dagidiay nangitan-ok iti bagbagida rakrakento ni Jehova, ngem ipasdeknanto ti beddeng ti balo a babai. Dagiti gandat daydiay dakes nakarimrimonda ken Jehova, ngem ti makaay-ayo a sasao nadalusda. Daydiay gumunggun-od iti nakillo a gunggona mangyeg iti pannakailaksid iti bukodna a balay, ngem ti gumurgura iti sagsagut [pasuksok] isu daydiay agtultuloyto nga agbiag.”​—Proverbio 15:25-27.

Iti panangipakitana kadatayo no kasano a maliklikan ti maysa a gagangay a silo, kuna ti ari ti Israel: “Ti puso daydiay nalinteg agmennamenna tapno makasungbat, ngem ti ngiwat dagidiay nadangkes agyesngaw iti dakes a bambanag.” (Proverbio 15:28) Anian a nagpateg ti balakad daytoy a proverbio! Awan la ketdi ti naimbag nga iyeg dagiti awan mamaayna ken minamaag a sungbat. No ikabilangantayo ti nagduduma a banag a mainaig iti maysa a banag, agraman dagiti kasasaad ken rikna ti dadduma, sigurado a ditay mangisawang iti maysa a banag a pagbabawyantayto inton agangay.

Ania ngarud ti gunggona nga iyeg ti panagbuteng iti Dios ken panangipangag iti disiplinana? Sumungbat ti masirib a tao: “Adayo ni Jehova kadagidiay nadangkes, ngem ti kararag dagidiay nalinteg denggenna.” (Proverbio 15:29) Ti pudno a Dios saan nga asideg kadagiti nadangkes. “Daydiay mangyadayo ti lapayagna iti panagdengngeg iti linteg,” kuna ti Biblia, “uray ti kararagna nakarimrimon.” (Proverbio 28:9) Dagidiay addaan iti panagbuteng iti Dios ken mangikagkagumaan a mangaramid no ania ti umiso iti imatangna mabalinda ti umadani kenkuana iti aniaman a kanito, a naan-anay nga agtalekda nga ipangagna ida.

No Ania ti ‘Mamagrag-o iti Puso’

Iti panangusarna iti mamagpanunot a panamagdilig, kuna ni Solomon: “Ti kinaraniag dagiti mata pagrag-oenna ti puso; ti damag a naimbag palukmegenna dagiti tulang.” (Proverbio 15:30) ‘Lumukmeg’ dagiti tulang no napnoda iti pata. Daytoy ti mangpapigsa iti bagi ken mamagrag-o iti puso. Ken ti rag-o ti puso mayanninaw iti kinaraniag dagiti mata. Kasta ti epekto ti naimbag a damag!

Saan aya a pudno a makaparegta dagiti damag maipapan iti sangalubongan a panagrang-ay ti panagdayaw ken ni Jehova? Bayat a maam-ammuantayo ti amin a magapgapuanan mainaig iti pannakaikasaba ti Pagarian ken iti panangaramid kadagiti adalan, awan duadua a mapabilegtayo nga ad-adda a makiraman iti ministerio. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Mapno iti rag-o ti pusotayo no maadaltayo dagiti kapkapadasan dagiti tattao a pinagbalinda a Diosda ni Jehova ken inannurotda ti pudno a panagdayaw. Gapu ta kasta kabileg ti epekto ti maysa a “naimbag a damag manipud adayo a daga,” anian a nagpateg a siuumiso ken siaannad nga ireporttayo ti nagapuanantayo iti ministerio!​—Proverbio 25:25.

“Sakbay ti Dayag Adda Kinapakumbaba”

Iti panangipaganetgetna iti pateg ti panangakseptar iti nadumaduma a kita ti disiplina, kuna ti masirib nga ari: “Ti lapayag nga umimdeng iti pannubngar ti biag agtaeng iti mismo a nagtetengngaan dagiti masirib a tattao. Asinoman nga umadayo iti disiplina laksidenna ti bukodna a kararua, ngem daydiay umimdeng iti pannubngar gumunggun-od iti puso.” (Proverbio 15:31, 32) Ti pannubngar, wenno disiplina, danonen ken aturenna ti puso ti maysa a tao, banag a mangriing kenkuana. Saan a pagsiddaawan a “ti pagbaut ti disiplina” ti mangikkat iti ‘kinamaag a naisinggalut iti puso ti maysa nga ubing’! (Proverbio 22:15) Daydiay umimdeng iti disiplina makagun-od met iti puso, kayatna a sawen, masukayna ti nasayaat a motibo. Iti sabali a bangir, ti panangyaleng-aleng iti disiplina ket panangilaksid iti biag.

Wen, pagimbagantayo no sipapakumbaba nga ipangag ken awatentayo ti disiplina. Saan laeng a mangyeg dayta iti pannakapnek, panagrang-ay, panagrag-o, ken gapuanan no di ket uray pay iti dayag ken biag. Ingngudo ti Proverbio 15:33: “Ti panagbuteng ken Jehova maysa a disiplina nga agturong iti sirib, ket sakbay ti dayag adda kinapakumbaba.”

[Footnote]

[Ladawan iti panid 17]

Ti sangakabbalayan a napno iti ayat ket ad-adda a matarigagayan ngem iti aglaplapusanan a naimas a taraon

[Ladawan iti panid 18]

Uray no addaantayo kadagiti limitasion, makatulong ti positibo a panangmatmat tapno makagun-odtayo iti pannakaammo

[Ladawan iti panid 19]

Ti kompidensial a saritaan ket panagiinnallawat kadagiti napasnek a kapanunotan ken rikna

[Ladawan iti panid 20]

Ammoyo kadi no kasano a ti maysa a “damag a naimbag palukmegenna dagiti tulang”?