Tuladenyo ni Jehova​—Ipakatyo ti Kinahustisia ken Kinalinteg

“Siak ni Jehova nga agaramid iti kinamanangngaasi, kinahustisia, ken kinalinteg ditoy daga; ta kadagitoy a bambanag agragsakak.”​—JEREMIAS 9:24.

 1. Ania a nagsayaat a gundaway ti impaay ni Jehova?

INKARI ni Jehova a dumtengto ti aldaw nga isu ket am-ammonto amin a tattao. Babaen ken Isaias a mammadtona, kinunana: “Didanto mangranggas wenno mangdadael iti amin a bantayko a nasantuan; ta ti daga mapnonto iti pannakaammo ken ni Jehova, a kasla dagiti dandanum saknapanda ti baybay.” (Isaias 11:9) Anian a nagsayaat a gundaway dayta!

 2. Ania ti ramanen ti panangammo ken Jehova? Apay?

² Ngem, ania ti kayat a sawen ti panangammo ken Jehova? Impalgak ni Jehova ken Jeremias no ania ti kapatgan: ‘Ti pannakaadda iti pannakaawat ken pannakaammo, a siak ni Jehova nga agaramid iti kinamanangngaasi, kinahustisia, ken kinalinteg ditoy daga; ta kadagitoy a bambanag agragsakak.’ (Jeremias 9:24) No kasta, ti panangammo ken Jehova ramanenna ti panangammo no kasano ti panangipakatna iti kinahustisia ken kinalinteg. No iparangarangtayo dagita a kalidad, maay-ayo ni Jehova kadatayo. Kasanotay a maaramid dayta? Iti Saona, ti Biblia, intalimeng ni Jehova ti rekord ti pannakilangenna kadagiti imperpekto a tattao iti panaglabas ti panawen. No adalentayo dayta, maammuantayo ti panangipakat ni Jehova iti kinahustisia ken kinalinteg ket iti kasta matuladtayo.​—Roma 15:4.

Nalinteg Ngem Naasi

3, 4. Apay a nainkalintegan ti panangdadael ni Jehova iti Sodoma ken Gomorra?

³ Ti panangukom ti Dios iti Sodoma ken Gomorra ket maitutop a pagarigan a mangiladawan iti nagduduma nga aspeto ti kinahustisia ni Jehova. Saan laeng nga imbanag ni Jehova ti kasapulan a pannusa no di pay ket insalakanna dagiti maikari. Pudno kadi a nainkalintegan ti pannakadadael dagidi a siudad? Idi damo, impagarup ni Abraham a saan a nainkalintegan. Nalabit dina ammo idi no kasano kakaro ti kinadakes ti Sodoma. Impatalged ni Jehova ken Abraham a saanna a dadaelen dayta a siudad no makasarak iti uray sangapulo laeng a nalinteg a tattao. Nalawag, saan a nadarasudos wenno awanan asi ti kinahustisia ni Jehova.​—Genesis 18:20-32.

⁴ Silalawag a naipakita ti kinalulok iti moral ti Sodoma idi simmarungkar dagiti dua nga anghel sadiay. Idi naammuan dagiti lallaki iti siudad, “bumaro man ken lumakay,” nga adda dua a lallaki nga immay umyan iti pagtaengan ni Lot, dinarupda ti balayna ta kayatda a ramesen dagitoy a padada a lallaki. Pudno a nakaro ti kinadakesda! Di pagduaduaan, nalinteg ti panangukom ni Jehova iti siudad.​—Genesis 19:1-5, 24, 25.

 5. Kasano a ti Dios insalakanna ni Lot ken ti pamiliana idiay Sodoma?

⁵ Kalpasan a dinakamatna ti pannakadadael ti Sodoma ken Gomorra kas pakaballaagan, insurat ni apostol Pedro: “Ammo ni Jehova no kasanona nga ispalen dagiti tattao nga addaan nadiosan a debosion manipud iti pannakasuot.” (2 Pedro 2:6-9) Saan koma a naipakat ti kinahustisia no nairaman a nadadael ni nalinteg a Lot ken ti pamiliana kadagiti nadangkes a tattao iti Sodoma. Gapuna, dagiti anghel ni Jehova pinakdaaranda ni Lot maipapan iti sumungsungad a pannakadadael. Idi nagmayeng ni Lot, iniggaman dagiti anghel ti imana, ti ima ti asawana, ken ti im-ima dagiti annakna a babbai ta “naasi unay ni Jehova” ket pinapanawda ida iti siudad. (Genesis 19:12-16) Masiguradotayo a saluadanto met ni Jehova dagiti nalinteg iti sumungsungad a pannakadadael daytoy dakes a sistema.

 6. Apay a di rumbeng a pakadanagantayo ti sumungsungad a pannakadadael ti dakes a sistema ti bambanag?

⁶ Nupay ti panungpalan daytoy a sistema ket tiemponto ti “panangipakat ti kinahustisia,” awan ti rumbeng a pagdanagantayo. (Lucas 21:22) ‘Nalintegto’ ti panangukom ti Dios inton Armagedon. (Salmo 19:9) Kas nasursuro ni Abraham, datayo a tattao makapagtalektayo a naan-anay iti kinahustisia ni Jehova, a natantan-ok nga amang ngem iti kinahustisiatayo. Insaludsod ni Abraham: “Saan aya a ti Ukom ti amin a daga agaramid iti nalinteg?” (Genesis 18:25; idiligyo ti Job 34:10.) Wenno kas maitutop a kinuna ni Isaias, ‘asino ti mangisuro [ken Jehova] iti dalan ti kinahustisia?’​—Isaias 40:14.

Nalinteg a Tignay a Mangispal iti Sangatauan

 7. Ania ti pakainaigan ti kinahustisia ti Dios iti asina?

⁷ Maiparangarang ti kinahustisia ti Dios saan laeng nga iti panangdusana kadagiti managdakdakes. Dineskribir ni Jehova ti bagina kas “maysa a nalinteg a Dios ken maysa a Manangisalakan.” (Isaias 45:21) Nabatad nga agkanaig unay ti kinalinteg, wenno kinahustisia, ti Dios ken ti tarigagayna a mangisalakan iti sangatauan kadagiti epekto ti basol. Iti panangkomentona iti daytoy a teksto, inlawlawag ti The International Standard Bible Encyclopedia, 1982 nga Edision, a “ti kinahustisia ti Dios sapulenna dagiti praktikal a wagas a mangyebkas iti asina ken mangibanag iti panangisalakanna.” Dina kayat a sawen a nasken a matenneb iti asi ti kinahustisia ti Dios. Imbes ketdi, ti asi ket ebkas ti kinahustisia ti Dios. Ti panangipaay ti Dios iti subbot a pakaisalakanan ti sangatauan ti kasayaatan a pannakaiparangarang daytoy nga aspeto ti nadiosan a kinahustisia.

8, 9. (a) Ania ti nairaman iti nadeskribir kas ‘nalinteg a tignay’? Apay? (b) Ania ti dawdawaten ni Jehova kadatayo?

⁸ Gapu ta agpaay iti isuamin dagiti pagalagadan ni Jehova, ken sursurotenna a mismo dagitoy, nakapatpateg ti gatad ti mismo a daton​—ti napateg a biag ti bugbugtong nga Anak ti Dios, ni Jesu-Kristo. (Mateo 20:28) Perpekto a biag, daydi biag ni Adan, ti napukaw, isu a perpekto a biag ti kasapulan a pangsubbot iti biag nga agpaay kadagiti kaputotan ni Adan. (Roma 5:19-21) Kinuna ni apostol Pablo a ti kinatarnaw ni Jesus, agraman ti panangbayad iti subbot, ket “maysa a nalinteg nga aramid.” (Roma 5:18, footnote iti New World Translation of the Holy Scriptures​—With References.) Apay a kasta? Agsipud ta iti imatang ni Jehova, ti panangsubbot iti sangatauan ti umiso ken nainkalintegan nga aramiden, nupay dakkel a panagsakripisio dayta iti biangna. Nayarig dagiti kaputotan ni Adan iti “naparpar a runo,” a di kayat a tukkolen ti Dios, wenno iti “umas-asuk a pabilo a lino,” a dina kayat nga iddepen. (Mateo 12:20) Ammo ti Dios nga adunto a matalek a lallaki ken babbai ti agtaud kadagiti kaputotan ni Adan.​—Idiligyo ti Mateo 25:34.

⁹ Kasanotay a subadan daytoy a katan-okan nga ebkas ti ayat ken kinahustisia? Ti maysa kadagiti dawdawaten ni Jehova kadatayo isu ti ‘panangaramidtayo iti nalinteg.’ (Mikias 6:8) Kasanotay a maaramid daytoy?

Sapulenyo ti Kinahustisia, Surotenyo ti Kinalinteg

10. (a) Ania ti maysa a pamay-an a maipakattayo ti kinahustisia? (b) Kasanotay a biroken nga umuna ti kinalinteg ti Dios?

¹⁰ Umuna iti amin, masapul nga agbiagtayo a mayannurot kadagiti moral a pagalagadan ti Dios. Tangay umiso ken nalinteg dagiti pagalagadan ti Dios, iparparangarangtayo ti kinahustisia no agbiagtayo a maitunos kadagitoy. Dayta ti namnamaen ni Jehova iti ilina. “Sursuruenyo ti agaramid iti naimbag; sapulenyo ti kinahustisia,” kinuna ni Jehova kadagiti Israelita. (Isaias 1:17) Kasta met laeng ti imbalakad ni Jesus kadagiti agdengdengngeg idi iti Sermonna iti Bantay, idi a binilinna ida a ‘sapulenda nga umuna ti pagarian ken ti kinalinteg ti Dios.’ (Mateo 6:33) Pinaregta ni Pablo ni Timoteo a ‘mangsurot iti kinalinteg.’ (1 Timoteo 6:11) No agbiagtayo a maitunos kadagiti pagalagadan ti Dios iti kababalin ken ikawestayo ti baro a personalidad, sursurotentayo ti pudno a kinahustisia ken kinalinteg. (Efeso 4:23, 24) Iti sabali a pannao, sapsapulentayo ti kinahustisia babaen ti panangaramid kadagiti bambanag sigun iti wagas ti Dios.

11. Apay ken kasano a parmekentayo ti basol?

¹¹ Kas pagaammotayo amin, saan a kanayon a nalaka para kadagiti imperpekto a tattao ti agaramid iti nalinteg ken umiso. (Roma 7:14-20) Pinaregta ni Pablo dagiti Romano a Kristiano a parmekenda ti basol, tapno maidatagda ti bagbagida iti Dios kas “ig-igam iti kinalinteg,” nga usaren ti Dios a mangibanag iti panggepna. (Roma 6:12-14) Kasta met, babaen ti regular a panagadal ken panangyaplikar iti Sao ti Dios, maipasagepsep kadatayo ti “panangiturong-panunot ni Jehova” ken ‘madisiplinatayo iti kinalinteg.’​—Efeso 6:4; 2 Timoteo 3:16, 17.

12. Ania koma ti liklikantayo no tratuentayo dagiti sabsabali iti wagas a kayattayo a panangtrato ni Jehova kadatayo?

¹² Maikadua, maiparangarangtayo ti kinahustisia no tratuentayo dagiti sabsabali iti wagas a kayattayo a panangtrato ni Jehova kadatayo. Nalaka ti maaddaan iti dua a pagalagadan​—napanuynoytayo iti bagbagitayo ngem nainget kadagiti sabsabali. Dagdagus a maikalintegantayo dagiti bukodtayo a pagkapuyan, ngem nasiglattayo a mangbabalaw kadagiti biddut dagiti sabsabali, a nalabit nakabasbassit no idilig kadagiti bidduttayo. Sipaprangka nga insaludsod ni Jesus: “Apay, ngarud, a matmatam ti garami iti mata ni kabsatmo, ngem dika imutektekan ti pasanggir iti bukodmo a mata?” (Mateo 7:1-3) Pulos a ditay koma liplipatan nga awan kadatayo ti makapagtakder no sukimaten ni Jehova dagiti babaktayo. (Salmo 130:3, 4) No ipalubos ti kinahustisia ni Jehova a palabsenna ti pagkapuyan dagiti kakabsattayo, siasinotayo tapno ukomentay ida a siiinget?​—Roma 14:4, 10.

13. Apay a marikna ti nalinteg a tao nga obligado a mangikasaba iti naimbag a damag ti Pagarian?

¹³ Maikatlo, iparparangarangtayo ti nadiosan a kinahustisia no siaanep a makiramantayo iti trabaho a panangasaba. Balakadannatayo ni Jehova: “Dika medmedan ti imbag kadagiti karbenganna, no adda ita imam iti pannakabalin a mangaramid.” (Proverbio 3:27) Saan nga umiso a bukbukodantayo ti makaited-biag a pannakaammo a sibubuslon nga impaay ti Dios kadatayo. Pudno, mabalin nga adu dagiti di mangipangag iti mensahetayo, ngem agingga nga agtultuloy a pakpakitaan ida ti Dios iti asi, sidadaan nga itultuloytay koma nga ipaayan ida iti gundaway a ‘makagteng iti panagbabawi.’ (2 Pedro 3:9) Ket kas ken Jesus, maragsakantayo no matulongantayo ti maysa a tao nga agbaw-ing iti kinahustisia ken kinalinteg. (Lucas 15:7) Itan ti nasayaat a tiempo nga ‘agmulatayo iti kinalinteg.’​—Oseas 10:12.

“Dagiti Panguluen Agturaydanto iti Kinahustisia”

14. Ania ti akem dagiti panglakayen no maipapan iti kinahustisia?

¹⁴ Masapul a magnatayo amin iti dana ti kinalinteg, ngem dagiti panglakayen iti kongregasion Kristiano adda naisangsangayan a rebbengenda iti daytoy a banag. ‘Masalimetmetan [ti panagturay ni Jesus] babaen ti kinahustisia ken kinalinteg.’ No kasta, nadiosan a kinahustisia ti pagalagadan nga agpaay kadagiti panglakayen. (Isaias 9:7) Silalagipda iti nailadawan iti padto ti Isaias 32:1: “Adtoy, maysa nga ari agarinto iti kinalinteg, ken dagiti panguluen agturaydanto iti kinahustisia.” Kas manangaywan, wenno ‘mayordomo ti Dios’ a dinutokan ti espiritu, dagiti panglakayen rumbeng nga aramidenda dagiti bambanag sigun iti wagas ti Dios.​—Tito 1:7.

15, 16. (a) Kasano a matulad dagiti panglakayen ti matalek a pastor iti pangngarig ni Jesus? (b) Kasano ti panagrikna dagiti panglakayen maipapan kadagidiay napukaw iti naespirituan?

¹⁵ Impakita ni Jesus a mannakipagrikna, naasi, ken nainkalintegan ti kinahustisia ni Jehova. Kangrunaan iti amin, inkagumaanna a tinulongan dagidiay addaan kadagiti parikut ken ‘sinapul ken insalakanna ti napukaw.’ (Lucas 19:10) Kas iti daydi pastor iti pangngarig ni Jesus a di nauma a nagsapul agingga a nasarakanna ti napukaw a karnero, sapulen dagiti panglakayen dagidiay naiwawa iti naespirituan ken ikagumaanda nga iturong ken isubli ida iti pagaponan.​—Mateo 18:12, 13.

¹⁶ Imbes a kondenarenda dagidiay nakabasol iti nadagsen, ikagumaan dagiti panglakayen a paimbagen ken iturong ida iti panagbabawi no mabalin. Agrag-oda no matulonganda ti maysa a naiwawa. Ngem, maladingitanda no saan nga agbabawi ti nakabasol. Iti kasta, kalikaguman dagiti nalinteg a pagalagadan ti Dios nga ilaksidda ti saan nga agbabawi. Uray pay kasta, kas iti ama daydi barayuboy nga anak, mangnamnamada nga addanto aldaw a ‘makapagpanunot’ ti nakabasol. (Lucas 15:17, 18) Gapuna, dagiti panglakayen ti umuna a mapan mangsarungkar kadagiti sumagmamano a nailaksid tapno palagipanda ida no kasanoda a makasubli iti organisasion ni Jehova.a

17. Ania ti kalat dagiti panglakayen iti panangtamingda iti kaso dagiti nakabasol, ket ania a kababalin ti tumulong kadakuada a mangragpat iti dayta a kalat?

¹⁷ Nasken a suroten nangnangruna dagiti panglakayen ti kinahustisia ni Jehova iti panangtaming iti kaso dagiti nakabasol. Dagiti managbasol “nagtultuloyda nga umasideg” ken Jesus agsipud ta ammoda a maawatan ken tulonganna ida. (Lucas 15:1; Mateo 9:12, 13) Siempre, saan a kinonsintir ni Jesus ti dakes nga aramid. Iti naminsan a pannakipangan ni Jesus ken Zaqueo, maysa nga agdindinamag a naagum a tao, natignay ni Zaqueo nga agbabawi ken mangsulnit iti amin nga atrasona kadagiti sabsabali. (Lucas 19:8-10) Kasta met laeng ti kalat dagiti panglakayen ita iti panagdengngegda kadagiti kaso​—nga iturongda ti nakabasol nga agbabawi. No nalakada a maasitgan kas ken Jesus, adu a nakabasol ti saan a marigatan nga agpatulong kadakuada.

18. Ania ti makatulong kadagiti panglakayen nga agbalin a kas “maysa a paglemmengan no agangin”?

¹⁸ Ti mannakipagrikna a puso tulonganna dagiti panglakayen a mangipakat iti nadiosan a kinahustisia, a saan a naulpit wenno awanan pannakipagrikna. Makapainteres, insagana ni Esdras ti pusona, saan laeng a ti panunotna, tapno maisurona ti kinahustisia kadagiti Israelita. (Esdras 7:10) Ti mannakaawat a puso tulonganna dagiti panglakayen a mangyaplikar kadagiti maitutop a Nainkasuratan a prinsipio ken mangikonsiderar iti kasasaad ti tunggal indibidual. Idi pinaimbag ni Jesus ti babai nga agsagsagaba iti panagbulos ti dara, impakitana a ti kinahustisia ni Jehova kaipapananna ti panangtarus iti kababagas ken sasao ti linteg. (Lucas 8:43-48) Dagiti panglakayen a siaasi a mangipakat iti kinahustisia mayarigda iti “maysa a paglemmengan no agangin” para kadagidiay agsagsagaba gapu kadagiti bukodda a pagkapuyan wenno gapu iti daytoy dakes a sistema a pagbibiagantayo.​—Isaias 32:2.

19. Kasano nga impangag ti maysa a kabsat a babai ti pannakaipakat ti nadiosan a kinahustisia?

¹⁹ Nasursuro a mismo ti maysa a sister a nagbasol iti nadagsen nga inapresiar ti nadiosan a kinahustisia. “Kinapudnona, mabutengak idi a mapan kadagiti panglakayen,” inaminna. “Ngem trinatodak buyogen ti pannakipagrikna ken dignidad. Kasda la amma dagiti panglakayen imbes a nainget nga uk-ukom. Tinulongandak a mangbigbig a dinak laksiden ni Jehova no determinadoak a mangilinteg iti kabibiagko. Naammuak a mismo no kasano ti panangdisiplinana kadatayo a kas naayat nga Ama. Imbukbokko ken Jehova ti linaon ti pusok, ta agtalekak nga ipangagna ti ararawko. No lagipek, sipupudno a maikunak a maysa a bendision a naggapu ken Jehova ti pannakisaritak kadagiti panglakayen pito a tawenen ti napalabas. Nanipud idin, natibtibkeren nga amang ti pannakirelasionko kenkuana.”

Salimetmetanyo ti Kinahustisia ken Aramidenyo ti Nalinteg

20. Aniada a gunggona ti itden ti pannakatarus ken panangipakat iti kinahustisia ken kinalinteg?

²⁰ Makaparagsak ta ti kaipapanan ti nadiosan a kinahustisia ket saan la a basta panangipaay iti tunggal tao iti pakaikarianna. Ti kinahustisia ni Jehova ti nangtignay kenkuana a mangipaay iti biag nga agnanayon kadagidiay mamati. (Salmo 103:10; Roma 5:15, 18) Kasta ti pannakilangen ti Dios kadatayo agsipud ta ti kinahustisiana ikonsiderarna ti kasasaadtayo, ken isalakan imbes a kondenarennatayo. Pudno unay, ti nasaysayaat a pannakaawat iti saklawen ti kinahustisia ni Jehova ad-adda nga iyadaninatay kenkuana. Ket no ikagumaantayo a tuladen daytoy nga aspeto ti personalidadna, sibabaknang a maparaburan ti biagtayo ken ti biag dagiti sabsabali. Ammo ti nailangitan nga Amatayo ti panangsurottayo iti kinahustisia. Inkari ni Jehova kadatayo: “Salimetmetanyo ti kinahustisia, ken agaramidkayo iti kinalinteg; ta ti panangisalakanko umasideg, ken ti kinalintegko maiparangarang. Nagasat ti tao a mangaramid itoy.”​—Isaias 56:1, 2.

[Footnote]

Malagipyo Kadi?

◻ Ania ti isuro kadatayo ti pannakadadael ti Sodoma ken Gomorra maipapan iti kinahustisia ni Jehova?

◻ Apay a ti subbot ket naisangsangayan nga ebkas ti kinahustisia ken ayat ti Dios?

◻ Ania dagiti tallo a pamay-an a maipakattayo ti kinahustisia?

◻ Iti ania a naisangsangayan a pamay-an a matulad dagiti panglakayen ti nadiosan a kinahustisia?

[Dagiti Ladawan iti panid 15]

Babaen ti panangaskasabatayo, iparparangarangtayo ti nadiosan a kinahustisia

[Ladawan iti panid 16]

No iparangarang dagiti panglakayen ti nadiosan a kinahustisia, nalaklaka para kadagidiay addaan parikut ti agpatulong kadakuada