PANAGANI, PANAGBURAS

Ti panagummong kadagiti apit; maysa kadagiti banag a saan a pulos agsarday “iti amin nga al-aldaw a panagtultuloy ti daga.” (Ge 8:22) Ti tiempo ti panagani ket napakuyogan iti dakkel a panagrag-o, nupay kasta unay a napinget a panagtrabaho ti kasapulan iti panangummong kadagiti apit. (Sal 126:5, 6; Isa 9:3; 16:9, 10) Ti sumagmamano a pasamak iti Biblia nailanad kas napasamak mainaig iti tiempo ti panagani.​—Ge 30:14; Jos 3:15; Uk 15:1; Ru 1:22; 2:23; 1Sm 6:13; 2Sm 21:9; 23:13.

Dagiti Sabbath ken ti Jubileo. Iti linteg ti Dios a naited iti Israel, naibalabala ti sumagmamano a makalikaguman ken probision maipapan iti panagani. Yantangay napateg ti Sabbath, saan a nawayawayaan dagiti Israelita iti pagrebbenganda a mangngilin iti dayta, ta awan probision iti Linteg maipaay iti panagani iti dayta nga aldaw no dumteng ti narikut a kasasaad. (Ex 34:21; idiligyo ti Ne 13:15.) Yantangay awan panagmula a maaramid bayat ti tawen ti Sabbath, kasta met ti tawen a Jubileo, siempre awan dagiti maapit, malaksid iti timmubo manipud naregreg a binukel iti immun-una a panagani. Ngem uray daytoy saan nga anien ti makinkukua, nupay isu, dagiti adipenna ken dagiti patangtangdanan a trabahadorna, dagiti makipaggigian kenkuana ken dagiti ganggannaet nga agnanaed, kasta met dagiti naamo nga animal ken dagiti atap nga animal mabalinda ti mangan iti apit manipud iti daga.​—Ex 23:10, 11; Le 25:3-7, 11, 12, 20-22.

Umuna a Bungbunga, ken Pannakaseknan Kadagiti Napanglaw. Ti umuna a bungbunga ti tunggal panagani maidatag idi ken Jehova. (Le 23:10, 11; De 26:1-4) Ti bunga ti maysa a kayo saan a mabalin a burasen maipaay iti kabukbukodan a panangusar agingga iti maikalima a tawen dayta.​—Le 19:23-25.

No ti maysa nga Israelita mabisin, mabalinna ti sumrek iti talon wenno kaubasan ti sabali ket agpennek a mangan iti apit dayta, ngem saanna a mabalin ti mangikabil iti aniaman iti pagkargaanna wenno mangaramat iti kumpay tapno paraspasenna ti binukel ti padana a tao.​—De 23:24, 25; idiligyo ti Mt 12:1; Lu 6:1; kitaenyo ti PANAGADAS.

Iti tiempo ti panagani, dagiti Israelita saanda idi a naan-anay nga apiten dagiti igid ti taltalonda ket saanda met a piduten dagiti maadas, ta dagita a natedda kadagiti kataltalonan ken kaubasanda nairanta nga agpaay iti daydiay naparigatan ken iti ganggannaet nga agnanaed.​—Le 19:9, 10; 23:22; De 24:19.

Paniempo. Iti Naikari a Daga kadagidi kadaanan a tiempo, kas met laeng ita, manmano a nagtudo bayat ti tiempo ti panagani; iti kinapudnona, idi impalubos ni Jehova nga agtudo ken aggurruod kas sungbat iti kararag ni Samuel, pinaneknekan daytoy kadagiti Israelita a nakaaramidda iti dakkel a kinadakes iti panagkiddawda iti maysa a natauan nga ari. (1Sm 12:17-19; kitaenyo met ti Pr 26:1.) Ngem ti Karayan Jordan aglippias iti ig-igidna gapu kadagiti naladaw a tudo iti nasapa a paset ti primavera ken kadagiti marunrunaw a niebe manipud Bambantay ti Libano.​—Jos 3:15; 5:10, 11.

Napudot ti paniempo iti tiempo ti panagani, a gapu iti dayta makapasalibukag unay ti ulep ti linnaaw. (Isa 18:4) Maapresiar ti inumen a pinalamiis ti niebe manipud iti bambantay, ket daytoy, imbes a ti agtinnag a niebe, ti nabatad a matuktukoy iti umas-asping a panangiladawan a nailanad iti Proverbio 25:13, yantangay ti niebe iti tiempo ti panagani ket maysa a didigra.

Lino, Sebada, Trigo. Iti aglikmut ti Jerico, nangrugi a maapit ti lino iti maika-12 a bulan, iti Adar (Pebrero-Marso), wenno iti nasapa a paset ti Nisan (Marso-Abril), ti umuna a bulan iti sagrado a tawen dagiti Hebreo. Nabag-ut wenno nagabion dagiti ungkay ti lino ket kalpasanna nayaplag tapno magango. Adda ung-ungkay ti lino iti pangatepan ni Rahab idi inlemmengna dagiti managsimisim (Jos 2:6) iti umuna nga al-aldaw ti Nisan.​—Jos 2:16, 22, 23; 3:1, 2; 4:19.

Simmaganad ti panagani iti sebada iti bulan ti Nisan (Marso-Abril). Simrek dagiti Israelita iti Naikari a Daga idi tiempo ti panagani iti sebada, ket iti Nisan 15 nangrugida a nangan iti apit ti daga. (Jos 3:15; 5:10, 11) Bayat ti panagtultuloy ti panagani iti sebada kadagiti turod ti Palestina, simmaruno ti panagani iti trigo kadagiti tanap (Ru 1:22; 2:23; 2Sm 21:9), a nangrugi bayat ti bulan ti Ziv, wenno Iyyar (Abril-Mayo).

Kalpasanna, bayat ti bulan ti Sivan (Mayo-Hunio), madaman ti panagani iti trigo iti nangatngato a dagdaga. Dagiti managani petpetanda dagiti ungkay ti binukel iti maysa nga imada, ket gapasenda ida babaen iti kumpay.​—Idiligyo ti De 23:25; Isa 17:5.

Ubas, Datiles, Higos, Olibo. Ti bulan ti Tammuz (Hunio-Hulio) ket tiempo dagiti umuna a naluom nga ubas, a ti panagburas iti ubas nangrugi iti bulan ti Ab (Hulio-Agosto). Iti dayta a tiempo, naluom metten dagiti olibo iti nababbaba a dagdaga. Bayat ti bulan ti Elul (Agosto-Setiembre), madaman ti sapasap a panagburas iti ubas, naluomen dagiti datiles, agluluomen dagiti granada, ket naburasen dagiti higos ti kalgaw. (Nu 13:23) Ti panagburas kaaduanna a nalpasen iti bulan ti Etanim, wenno Tisri (Setiembre-Oktubre), nupay mabalin a maburburas pay laeng dagiti olibo iti makin-amianan a Galilea iti bulan ti Bul, wenno Hesvan (Marheshvan) (Oktubre-Nobiembre). Naburas dagiti olibo babaen ti panangapras iti sangsanga ti kayo a naaramat ti pagapras a kayo.​—De 24:20; kitaenyo ti KALENDARIO.

Dagiti Piesta. Ti tallo a kangrunaan a piesta ti Israel ket direkta a nainaig iti panagani. (Ex 23:14-17) Ti Piesta dagiti Di Pinaalsa a Tinapay, a mangrugi iti Nisan 15, ket kagiddan ti panagani iti sebada. Iti Nisan 16, “iti aldaw a kalpasan ti sabbath” (saan a kanayon a ti linawas a sabbath, ta ti umuna nga aldaw ti piesta ket naituding a sabbath aniaman nga aldaw ti nakaitumpongan dayta), ti nangato a padi ililina nga agsublisubli iti sanguanan ni Jehova ti sangabettek iti umuna a bungbunga ti panagani iti sebada.​—Le 23:6-11.

Ti Piesta dagiti Lawas, wenno Pentecostes, naangay iti maika-50 nga aldaw manipud Nisan 16. Daytoy ket iti tiempo ti panagani iti trigo. Kalpasanna, maidatag idi kas mailili a daton ken Jehova ti dua a nalebaduraan a tinapay iti umuna a bungbunga ti baro a bukbukel. (Le 23:15-17) Nabatad a ti pito a lawas ti panagani iti nagbaetan ti Piesta dagiti Di Pinaalsa a Tinapay ken ti Piesta ti Pentecostes ti tuktukoyen ni Jeremias idi dineskribirna ni Jehova kas “Daydiay mangsaluad uray kadagiti naibilin a lawas ti panagani maipaay kadatayo,” a taginayonenna daytoy a periodo kas kalgaw, yantangay ti tudo makadadael iti panagani.​—Jer 5:24; idiligyo ti Am 4:7.

Ti Piesta dagiti Abong-abong, wenno ti Panagurnong, a nangrugi iti maika-15 nga aldaw ti maikapito a bulan nga Etanim, wenno Tisri, ti nagpaay kas narag-o a pagpatinggaan ti kangrunaan a paset ti tawen ti panagtalon, ta kaaduanna a ti panagani nalpasen iti dayta a tiempo.​—Le 23:33-36, 39-43; kitaenyo ti PIESTA ken ti tunggal maysa kadagiti piesta iti sidong ti bukodda a paulo.

Piguratibo a Pannakausar. Ti isusubli dagiti umili manipud pannakaidestiero ken ti panangurnong iti tattao maipaay iti biag ket naipadis iti panagani (Os 6:11; Mt 9:37, 38; Lu 10:2; Jn 4:35-38), kasta met ti pannakaurnong ken pannakadadael dagiti nadangkes. (Jer 51:33; Apo 14:17-20) Tinukoy ni Kristo Jesus ti “panungpalan ti sistema ti bambanag” kas ti panagani, nga iti dayta a tiempo, dagiti anghel, nga agak-akem kas managani, ummongenda dagiti amin nga arig dakes a ruot a tattao ket ipuruakda ida iti “umap-apuy nga urno,” idinto ta dagiti arig trigo a tattao “agsilnagdanto a siraraniag a kas iti init iti pagarian ni Amada.” (Mt 13:24-30, 36-43) Daytoy a panagani ket maitungtungpal iti sidong ti panangiwanwan ni Jesu-Kristo, ta iti libro ti Apocalipsis, isu, kas “maysa a . . . kaasping ti anak ti tao,” nailadawan nga adda natadem a kumpay iti imana.​—Apo 14:14-16; kitaenyo ti AGRIKULTURA.