“Ipapusom” ti Templo ti Dios!

“Anak ti tao, . . . ipapusom dagiti amin nga iparangkonto kenka . . .Ipalawagmo amin a makitam iti balay ti Israel.”​—EZEQUIEL 40:4.

 1. Idi 593 K.K.P., ania ti kasasaad ti ili a pinili ti Dios?

TAWEN 593 K.K.P. idi, ti maika-14 a tawen ti pannakaidestiero ti Israel. No kadagiti Judio nga agnanaed idiay Babilonia, talaga a kasla adayo unay kadakuada ti patpatgenda a daga. Iti daydi naudi a pannakakita ti kaaduan kadakuada iti Jerusalem, maur-uramen, narban ti nabileg a paderna, narbeken dagiti nadaeg a patakderna. Nagbalinen a mukumok ti templo ni Jehova, a dati a kadayagan a paset ti siudad, ti kakaisuna a sentro ti nasin-aw a panagdayaw iti intero a daga. Mabayag pay idi nga agpatingga ti pannakaidestiero ti Israel. Adda pay 56 a tawen sakbay ti naikari a pannakawayawayana.​—Jeremias 29:10.

 2. Apay a naladingitan la ketdi ni Ezequiel a magpampanunot iti templo ti Dios sadi Jerusalem?

² Naladingitan la ketdi ni matalek a propeta Ezequiel a mangpampanunot iti pannakalangalang ti templo ti Dios a ginasgasut a kilometro ti kaadayona, a nagbalinen nga ayuyang dagiti atap nga animal. (Jeremias 9:11) Nagserbi sadiay ni Buzi nga amana kas padi. (Ezequiel 1:3) Tinagiragsak met koma ni Ezequiel ti kasta a pribilehio, ngem naidestiero a kadua dagiti prinsipe ti Jerusalem idi 617 K.K.P., idi agtutubo pay laeng. Itan ta agarup 50 ti tawennan, nalabit ammo ni Ezequiel a dinanto makitan ti Jerusalem wenno makipaset iti pannakabangon manen ti templona. Gapuna, panunotenyo no kasano kapateg ken Ezequiel ti sirmata nga inawatna maipapan iti nadayag a templo!

 3. (a) Ania ti panggep ti sirmata ni Ezequiel maipapan iti templo? (b) Ania dagiti uppat a kangrunaan a paset dayta a sirmata?

³ Daytoy nalawa ti saklawenna a sirmata, a nailanad iti siam a kapitulo ti libro ni Ezequiel, impaayanna dagiti naidestiero a Judio iti makapakired pammati a kari. Maisublinto ti nasin-aw a panagdayaw! Kadagiti siglo nanipud idin, uray agingga iti kaaldawantayo, nagbalin daytoy a sirmata a gubuayan ti pammaregta kadagiti agayat ken Jehova. Kasano a kasta? Usigentayo no ania ti kaipapanan ti propetiko a sirmata ni Ezequiel kadagidi Israelita a naidestiero. Adda uppat a kangrunaan a paset daytoy: ti templo, dagiti papadi, ti pangulo, ken ti daga.

Mabangon Manen ti Templo

 4. Sadino ti nakaipanan ni Ezequiel iti rugi ti sirmatana, ania ti nakitana sadiay, ken siasino ti nangipasiar kenkuana?

⁴ Umuna, naipan ni Ezequiel iti “nangato unay a bantay.” Iti abagatan ti bantay, adda nagdakkel a templo, a kasla napaderan a siudad. Maysa nga anghel “a ti langana kasla langa ti gambang” ti nangipasiar iti mammadto iti uneg ken aglawlaw ti templo. (Ezequiel 40:2, 3) Bayat nga agtultuloy ti sirmata, buybuyaen ni Ezequiel ti anghel a siaannad a mangrukrukod kadagiti tallo nga agkakapareho a ruangan ti templo nga addaan kadagiti siled a pagguardiaan, makinruar a paraangan, makin-uneg a paraangan, komedor, altar, ken ti santuario ti templo agraman dagiti siled a Nasantuan ken Kasasantuan.

 5. (a) Ania ti impanamnama ni Jehova ken Ezequiel? (b) Ania dagiti ‘bangkay dagiti arida’ a masapul a maikkat iti templo, ken apay a napateg daytoy?

⁵ Kalpasanna, nagparang a mismo ni Jehova iti dayta a sirmata. Simrek iti templo ket impasiguradona ken Ezequiel nga Isu agnaedto sadiay. Ngem imbilin ni Jehova ti pannakadalus ti balayna, a kunkunana: “Ngarud ipanawda koma ti kinabalangkantisda, ken dagiti bangkay dagiti arida, iti adayo kaniak; ket agnaedakto iti tengngada iti agnanayon.” (Ezequiel 43:2-4,7, 9) Dagitoy a “bangkay dagiti arida” nabatad a tuktukoyenda dagiti idolo. Dagiti nadangkes nga ari ken umili ti Jerusalem tinulawanda ti templo ti Dios kadagiti idolo ket, no an-anagen, pinagbalinda nga ar-ari dagitoy. (Idiligyo ti Amos 5:26.) Saan a sibibiag a didios wenno ar-ari dagitoy, no di ket awan biagda, narugit a bambanag iti imatang ni Jehova. Masapul a maikkat dagitoy.​—Levitico 26:30; Jeremias 16:18.

 6. Ania ti kaipapanan ti pannakarukod ti templo?

⁶ Ania ti punto daytoy a paset ti sirmata? Impanamnamana kadagiti naidestiero ti naan-anay a pannakaisubli ti nasin-aw a panagdayaw iti templo ti Dios. Mainayon pay, ti pannakarukod ti templo ket maysa a nadibinuan a pammatalged a matungpalto a di bumurong ti sirmata. (Idiligyo ti Jeremias 31:39, 40; Zacarias 2:2-8.) Maikkatto amin a banag a nainaig iti idolatria. Bendisionanto manen ni Jehova ti balayna.

Dagiti Papadi ken ti Pangulo

 7. Ania ti naikuna maipapan kadagiti Levita ken papadi?

⁷ Madalusan wenno magugoranto met dagiti papadi. Matubngarto dagiti Levita gapu ta pinanuynoyanda ti idolatria, ngem mapadayawan ken magunggonaanto dagiti papadi nga annak ni Zadok gapu iti panagtalinaedda a nadalus.a Kaskasdi, agpada nga addanto latta annongen dagita a grupo iti napabaro a balay ti Dios​—nga awan duadua agpannuray iti kinamatalekda kas indibidual. Mainayon pay, imbilin ni Jehova: “Isurodanto ti ilik iti paggidiatan ti nasantuan ken ti sapasap [“natulawan,” NW], ket pailasindanto kadakuada ti narugit ken ti nadalus.” (Ezequiel 44:10-16, 23) No kasta, agannongto manen dagiti papadi, ket masupapakanto ti matalek a panagibturda.

 8. (a) Siasino dagiti pangulo ti nagkauna nga Israel? (b) Kadagiti ania a pamay-an nga aktibo iti nasin-aw a panagdayaw ti pangulo iti sirmata ni Ezequiel?

⁸ Dinakamat met ti sirmata daydiay maaw-awagan pangulo. Nanipud kaaldawan ni Moises, addaanen ti nasion kadagiti pangulo. Ti Hebreo a sao para iti pangulo, na·siʼʹ, mabalin a tuktukoyenna ti ulo ti sangakabbalayan, tribu, wenno uray pay nasion. Iti sirmata ni Ezequiel, natubngar dagiti agturay ti Israel kas grupo gapu iti panangirurumenda kadagiti umili ket nabalakadanda a dida mangidumduma ken agbalinda a nalinteg. Nupay saan a padi, aktibo ken prominente ti akem ti pangulo iti nasin-aw a panagdayaw. Sumrek ken rummuar iti makinruar a paraangan a kadua dagiti tribu a saan a papadi, agtugaw iti balkon ti Makindaya a Ruangan, ken mangted kadagiti daton nga idatag dagiti umili. (Ezequiel 44:2,3; 45:8-12,17) No kasta, ti sirmata impanamnamana iti ili ni Ezequiel a ti nangabaruanan a nasion maparaburanto kadagiti mapagulidanan a panguluen, lallaki a tumulong kadagiti papadi a mangorganisar iti ili ti Dios ken agbalinda a nasayaat a pagwadan kadagiti naespirituan a banag.

Ti Daga

 9. (a) Kasano ti pannakabingbingay ti daga, ngem siasino dagiti awanan iti tawid? (b) Ania ti nasantuan a bingay, ket ania ti adda iti dayta?

⁹ Kamaudiananna, karaman iti sirmata ni Ezequiel ti sapasap a pannakamatmat ti daga ti Israel. Mabingbingayto daytoy, nga adda binglay ti kada tribu. Uray ti pangulo maaddaanto met iti tawid. Ngem awanan dagiti papadi, ta kinuna ni Jehova, “Siak ti tawidda.” (Ezequiel 44:10,28; Numeros 18:20) Impakita ti sirmata a ti daga a bingay ti pangulo masarakanto iti aniaman kadagiti agsumbangir a sikigan ti naisangayan a lugar a naawagan nasantuan a bingay. Kuadrado a lote daytoy a nabingbingay iti tallo a benneg​—ti uluanan para kadagiti nagbabawi a Levita, ti makintengnga para kadagiti papadi, ket ti sakaanan para iti siudad agraman dagiti nabunga a dagana iti aniaman kadagiti agsumbangir a sikigan. Maibangonto ti templo ni Jehova iti benneg ti daga a para kadagiti papadi, iti tengnga ti kuadrado a bingay.​—Ezequiel 45:1-7.

10. Ania ti kaipapananna kadagiti naidestiero a matalek a Judio ti padto maipapan iti pannakabingbingay ti daga?

¹⁰ Anian a pammaregta amin dagitoy kadagidiay naidestiero! Naipanamnama iti kada pamilia ti tawidda iti dayta a daga. (Idiligyo ti Mikias 4:4.) Maitan-ok ken maipangpangrunanto sadiay ti nasin-aw a panagdayaw. Ken paliiwenyo iti sirmata ni Ezequiel a ti pangulo, kas kadagiti papadi, agnaedto iti daga nga imbingay dagiti umili. (Ezequiel 45:16) Gapuna iti napabaro a daga, tumulongto dagiti umili iti trabaho dagidiay dinutokan ni Jehova a mangidaulo, a suportaranda ida babaen ti panagpaiturongda kadakuada. No dagupen, daytoy a daga iladladawanna ti kinaorganisado, panagtitinnulong, ken kinatalged.

11, 12. (a) Kasano a naimpadtuan nga impanamnama ni Jehova iti ilina a bendisionannanto ti napabaro a dagada? (b) Ania idi ti iladladawan dagiti kayo kadagiti igid ti karayan?

¹¹ Bendisionanto kadi ni Jehova ti dagada? Sungbatan ti padto daytoy a saludsod babaen ti makaay-ayo a panangiladawan. Adda waig nga agay-ayus manipud iti templo, a lumawlawa bayat nga agay-ayus, ket agbalin a naapres a karayan apaman a makamangna ti Natay a Baybay. Biagenna sadiay ti awan biagna a dandanum, a mangibunga iti narang-ay nga industria ti panagkalap. Iti igid ti karayan, adu dagiti kayo nga agbungbunga iti intero a makatawen, a maipaay a taraon ken pagagas.​—Ezequiel 47:1-12.

¹² Kadagidi naidestiero, inulit ken pinasingkedan daytoy a kari dagiti immun-una a padto maipapan iti panangabaruanan nga il-iliwenda. Saan la a namnaminsan nga inladawan dagiti napaltiingan a mammadto ni Jehova ti arig paraiso a kasasaad ti napabaro, natagitauan manen nga Israel. Naulit-ulit a naipadto ti iyuungar dagiti naglangalang a disso. (Isaias 35:1, 6,7; 51:3; Ezequiel 36:35; 37:1-14) Gapuna mainanama dagiti umili a dagiti mangted-biag a bendision ni Jehova agayusdanto kas karayan manipud iti napabaro a templo. Iti kasta, agungarto ti nasion a natay iti naespirituan. Ti nangabaruanan nga ili maparaburanto kadagiti naisangsangayan a naespirituan a lallaki​—lallaki a nalinteg ken natibker kas kadagiti kayo a naintar kadagiti igid ti nasirmata a karayan, lallaki a mangidaulo iti pannakabangon manen ti nadadael a daga. Nagsurat met idi ni Isaias maipapan iti “dadakkel a kayo ti kinalinteg” a ‘mangbangonto kadagiti kadaanan a langalang.’​—Isaias 61:3, 4.

Kaano a Natungpal ti Sirmata?

13. (a) Iti ania nga anag a pinaraburan ni Jehova ti nangabaruanan nga ilina iti “dadakkel a kayo ti kinalinteg”? (b) Kasano a natungpal ti padto maipapan iti Natay a Baybay?

¹³ Napaay kadi dagidi nagsubli a kautibo? Saan a pulos! Adda dagiti nangabaruanan a natda a nagsubli iti patpatgenda a daga idi 537 K.K.P. Idi agangay, babaen ti panangidalan dagitoy “dadakkel a kayo ti kinalinteg”​—kas ken Esdras nga eskriba, da propeta Haggeo ken Zacarias, ken ti Nangato a Padi a ni Josue​—nabangon manen dagidi disso a nabayag a naglangalang. Dagiti pangulo, a kas kada Nehemias ken Zorobabel, nagturayda iti daga nga awan panangidumduma ken sililinteg. Nabangon manen ti templo ni Jehova, ket dagiti probisionna maipaay iti biag​—dagiti bendision nga iyeg ti panagbiag a mayannurot iti tulagna​—nagayus manen. (Deuteronomio 30:19; Isaias 48:17-20) Ti maysa a bendision isu ti pannakaammo. Nagannong manen dagiti papadi, ket insuroda ti Linteg kadagiti umili. (Malakias 2:7) Kas resultana, dagiti umili nakaungarda iti naespirituan ket nagbalinda manen a nabunga nga ad-adipen ni Jehova, kas inladawan ti Natay a Baybay a naagasan ken namataud iti narang-ay nga industria ti panagkalap.

14. Apay nga addaan ti padto ni Ezequiel iti kaitungpalan a dakdakkel ngem ti napasamak kalpasan ti panagsubli dagiti Judio a naidestiero sadi Babilonia?

¹⁴ Dagitoy la kadi a paspasamak ti kaitungpalan ti sirmata ni Ezequiel? Saan; adda pay dakdakkel a banag nga ipasimudaagna. Amirisenyo: Saan a mabalin a bangonen sigun iti pannakadeskribirna ti templo a nakita ni Ezequiel. Pudno, impapuso dagiti Judio dayta a sirmata ken inyaplikarda pay ketdi iti literal a pamay-an ti dadduma a detalyena.b Nupay kasta, dakkel unay ti nasirmata a templo ket di malaon uray ti Bantay Moria, ti nakaibangonan ti immuna a templo. Mainayon pay, ti templo a nasirmata ni Ezequiel ket awan iti siudad no di ket iti adayo a lugar iti naiputputong a paset ti daga, idinto ta nabangon ti maikadua a templo iti nagtakderan idi ti immun-una, iti siudad ti Jerusalem. (Esdras 1:1, 2) Maysa pay, awan literal a karayan a nagayus manipud iti templo ti Jerusalem. No kasta, bassit laeng a kaitungpalan ti padto ni Ezequiel ti nakita ti nagkauna nga Israel. Iparipirip daytoy nga adda la ketdi dakdakkel, naespirituan a kaitungpalan daytoy a sirmata.

15. (a) Kaano a nagandar ti naespirituan a templo ni Jehova? (b) Ania ti mangipamatmat a saan a natungpal ti sirmata ni Ezequiel bayat ti panagbiag ni Kristo ditoy daga?

¹⁵ Nalawag ngarud a masapul a birokentayo ti kangrunaan a kaitungpalan ti sirmata ni Ezequiel iti naindaklan a naespirituan a templo ni Jehova, nga isu ti sinalaysay a naan-anay ni apostol Pablo iti libro a Hebreo. Nagandar dayta a templo idi a napulotan ni Jesu-Kristo kas Nangato a Padi idi 29 K.P. Ngem natungpal kadi ti sirmata ni Ezequiel idi kaaldawan ni Jesus? Nabatad a saan. Ni Jesus, kas Nangato a Padi, tinungpalna ti propetiko a kayulogan ti Aldaw a Panangabbong babaen ti bautismona, ti pannakaidatonna ken patay, ken ti iseserrekna iti Kasasantuan, idiay langit a mismo. (Hebreo 9:24) Nupay kasta, makapainteres ta iti sirmata ni Ezequiel awan a pulos ti nadakamat a nangato a padi wenno Aldaw a Panangabbong. No kasta, agparang a saan nga idi umuna a siglo K.P. ti ipatpatuldo daytoy a sirmata. Ania, ngarud, a panawen ti pagaplikaranna?

16. Ti eksena iti sirmata ni Ezequiel ipalagipna kadatayo ti ania pay a padto, ket kasano a matulongannatay daytoy a mangilasin iti tiempo ti kangrunaan a kaitungpalan ti sirmata ni Ezequiel?

¹⁶ Tapno masungbatan, subliantayo ti mismo a sirmata. Insurat ni Ezequiel: “Kadagiti sirmata ti Dios isu impannak iti daga ti Israel, ket indissonak iti rabaw ti maysa a nangato unay a bantay, isu a yan idi ti kas kaasping ti maysa nga ili iti abagatan.” (Ezequiel 40:2) Ti eksena daytoy a sirmata, ti “nangato unay a bantay,” ipalagipna kadatayo ti Mikias 4:1: “Kadagiti maud-udi nga al-aldaw maaramidto, a ti bantay ti balay ni Jehova maipasdekto iti tuktok dagiti bambantay, ket isu maitan-okto iti tapaw dagiti turturod; ket dagiti il-ili agayusdanto kenkuana.” Kaano a matungpal daytoy a padto? Ipakita ti Mikias 4:5 a mangrugi daytoy bayat a dagiti nasion agdaydayawda pay laeng kadagiti didiosen. Kinapudnona, iti mismo a tiempotayo, “kadagiti maud-udi nga al-aldaw,” a naitan-ok ti nasin-aw a panagdayaw, naisubli iti maitutop a lugarna iti biag dagiti adipen ti Dios.

17. Kasano a matulongannatayo ti padto iti Malakias 3:1-5 a mangammo no kaano a nadalusan ti templo iti sirmata ni Ezequiel?

¹⁷ Kasano a posible daytoy a panangabaruanan? Laglagipenyo, iti kapatgan a pasamak iti sirmata ni Ezequiel, simrek ni Jehova iti templo ket imbilinna a ti balayna madalusan iti idolatria. Kaano a nadalusan ti naespirituan a templo ti Dios? Idiay Malakias 3:1-5, impakauna ni Jehova ti tiempo nga ‘iyaayna iti templona,’ a kuyogen ti “babaonen ti tulag,” a ni Jesu-Kristo. Ti panggepna? “Isu kasla iti apuy ti manggugor, ken kasla sabon ti agpapuskol ti lupot.” Nangrugi daytoy a pananggugor kabayatan ti umuna a sangalubongan a gubat. Ti resultana? Nagnaed ni Jehova iti balayna ken binendisionanna ti naespirituan a daga ti ilina nanipud 1919 ken kalpasanna. (Isaias 66:8) Maikunatay, ngarud, a ti padto ni Ezequiel maipapan iti templo naaddaan iti napateg a kaitungpalan kadagitoy maudi nga al-aldaw.

18. Kaanonto a maaddaan iti maudi a kaitungpalan ti sirmata maipapan iti templo?

¹⁸ Kas kadagiti dadduma pay a padto maipapan iti panangabaruanan, ti sirmata ni Ezequiel adda pay sabali a kaitungpalanna, ti maudin, idiay Paraiso. Iti daytanto laeng a tiempo a magun-od ti nalinteg a sangatauan ti naan-anay a gunggona nga iyeg ti arig templo nga urnos ti Dios. Ipakatto ni Kristo ti pateg ti datonna a panubbot, a kaduana dagiti nailangitan a papadi a 144,000. Mapagbalinto a perpekto amin dagiti natulnog a tattao nga iturayan ni Kristo. (Apocalipsis 20:5, 6) Nupay kasta, ti Paraiso di mabalin nga isu ti kangrunaan a tiempo a pannakatungpal ti sirmata ni Ezequiel. Apay a saan?

Naipamaysa ti Sirmata iti Kaaldawantayo

19, 20. Apay nga ita, saan ket nga idiay Paraiso, a maaramid ti kangrunaan a kaitungpalan ti sirmata?

¹⁹ Maysa a templo ti nakita ni Ezequiel a masapul a madalusan iti idolatria ken naespirituan a pannakiabig. (Ezequiel 43:7-9) Nalawag a saan nga agaplikar daytoy iti panagdayaw ken Jehova idiay Paraiso. Kanayonanna, dagiti papadi iti sirmata iladladawanda ti napulotan a klase papadi bayat nga addada pay laeng ditoy daga, saan a kalpasan ti nailangitan a panagungarda wenno kabayatan ti Milenio. Apay? Paliiwenyo ta nailadawan dagiti papadi kas agserserbi iti makin-uneg a paraangan. Dagiti artikulo kadagiti napalpalabas a ruar ti Pagwanawanan impakitada a daytoy a paraangan iladladawanna ti naisangsangayan a naespirituan a takder dagiti papadi a katulong ni Kristo bayat nga addada pay laeng ditoy daga.c Imutektekanyo met a ti sirmata ipaganetgetna ti kinaimperpekto dagiti papadi. Naibaga kadakuada nga agdatonda maipaay kadagiti basolda. Naballaaganda maipapan iti peggad ti panagbalin a narugit​—iti naespirituan ken moral. No kasta, saanda nga iladladawan dagidiay nagungar a napulotan, a maipapan kadakuada insurat ni apostol Pablo: “Aguninto ti trumpeta, ket dagiti natay mapagungardanto a di agrupsa.” (1 Corinto 15:52; Ezequiel 44:21, 22, 25, 27) Dagiti papadi iti sirmata makipulapol ken agserbida a direktamente kadagiti umili. Saanto a kasta idiay Paraiso, inton addan sadi langit ti klase papadi. Mangipaay ngarud ti sirmata iti naisangsangayan a panangiladawan iti nasinged a panagtinnulong dagiti napulotan ken ti “dakkel a bunggoy” ditoy daga ita.​—Apocalipsis 7:9; Ezequiel 42:14.

²⁰ No kasta, ti sirmata ni Ezequiel maipapan iti templo iladladawanna ti makaay-ayo nga epekto ti naespirituan a panangdalus a maar-aramid ita. Ngem ania ti kaipapanan dayta kadakayo? Saan daytoy a basta teolohikal a banag a narigat nga ibuksilan. Dakkel ti pakainaigan daytoy a sirmata iti inaldaw a panagdayawyo iti kakaisuna a pudno a Dios, ni Jehova. Iti sumaganad nga artikulo, makitatayo no kasano a kasta.

[Footnotes]

Malagipyo Kadi?

◻ Ania ti umuna a kaitungpalan ti sirmata ni Ezequiel maipapan iti templo ken dagiti papadi?

◻ Kasano ti damo a pannakatungpal ti sirmata ni Ezequiel maipapan iti pannakabingbingay ti daga?

◻ Iti panangabaruanan ti nagkauna nga Israel, siasino dagiti nagakem a kas matalek a papangulo, ken siasino dagiti nagakem a kas “dadakkel a kayo ti kinalinteg”?

◻ Apay a kadagitoy maudi nga al-aldaw a maaramid ti kangrunaan a kaitungpalan ti sirmata ni Ezequiel maipapan iti templo?