“Ibagam Kadakami, Kaanonto a Mapasamak Dagitoy a Bambanag?”
“Babbaro a bambanag ti ipablaakko. Sakbay ti itutuppuarda, ibagak kadakayo ti maipapan kadakuada.”—ISAIAS 42:9.
1, 2. (a) Ania ti insaludsod dagiti apostol ni Jesus maipapan iti masanguanan? (b) Kasano a natungpal ti sungbat ni Jesus maipapan iti ragup a pagilasinan?
NI Jehova a Dios, “Daydiay mangipalawag ti panungpalan manipud iti pangrugian,” ti pagtaudan ti nadiosan a pannursuro. (Isaias 46:10) Kas impakita ti napalabas nga artikulo, tinarigagayan dagiti apostol ti kasta a pannursuro manipud ken Jesus, a sinaludsodda kenkuana: “Ibagam kadakami, Kaanonto a mapasamak dagitoy a bambanag, ket anianto ti pagilasinan inton amin dagitoy a bambanag maikeddengda a manungpal?”—Marcos 13:4.
2 Kas sungbat, sinalaysay ni Jesus ti ragup a “pagilasinan” a buklen dagiti pasamak a mangpaneknek a dandanin agpatingga ti sistema a Judio. Natungpal daytoy iti pannakadadael ti Jerusalem idi 70 K.P. Ngem maaddaan ti padto ni Jesus iti dakdakkel a kaitungpalan kalpasan ti adu a tawen iti masanguanan. Apaman a naggibus ‘ti naituding a pampanawen dagiti nasion’ idi 1914, nangrugi nga agparang ti nasaknap a pagilasinan, a mangipakita nga asidegen a manungpal ti agdama a dakes a sistema iti “dakkel a rigat.”a (Lucas 21:24) Riniwriw a sibibiag ita ti makapaneknek a natungpalen daytoy a pagilasinan kadagiti sangalubongan a gubat ken dadduma pay a makadidigra a pasamak iti daytoy maika-20 a siglo. Dagitoy met ti mangtanda iti kangrunaan a kaitungpalan ti padto ni Jesus iti moderno a panawen, nga inladawan ti napasamak manipud 33 agingga iti 70 K.P.
3. Maipapan iti sabali pay a pagilasinan, ania a kanayonan a paspasamak ti impadto ni Jesus?
3 Kalpasan ti panangdakamat ni Lucas iti naituding a pampanawen dagiti nasion, saritaen dagiti agkakaarngi a salaysay iti Mateo, Marcos, ken Lucas dagiti dadduma pay nga agsasaruno a pasamak a pakairamanan ti maysa a pagilasinan a nayon ti ragup a ‘pagilasinan ti panungpalan ti sistema ti bambanag.’ (Mateo 24:3) (Iti panid 15, namarkaan daytoy a punto iti salaysay iti dua a linea.) Kuna ni Mateo: “Dagus kalpasan ti rigat kadagita nga aldaw agsipngetto ti init, ket ti bulan dinanto itden ti lawagna, ket dagiti bituen matnagdanto manipud langit, ket dagiti pannakabalin ti langlangit agkintayegdanto. Ket iti kasta ti pagilasinan ti Anak ti tao agparangto iti langit, ket kalpasanna isuamin a tribo ti daga saplitendanto ti bagbagida iti panagun-unnoy, ket makitadanto ti Anak ti tao nga um-umay kadagiti ulep ti langit agraman pannakabalin ken dakkel a dayag. Ket ibaonnanto dagiti anghelna a buyogen ti dakkel nga uni ti trumpeta, ket urnongendanto a sangsangkamaysa dagiti pinilina manipud kadagiti uppat nga angin, manipud iti maysa nga ungto ti langlangit agingga iti sabali nga ungtoda.”—Mateo 24:29-31.
Ti Rigat ken Dagiti Nailangitan a Pagsidsiddaawan
4. Aniada a saludsod ti tumaud maipapan kadagiti nailangitan a pagsidsiddaawan a dinakamat ni Jesus?
4 Kaanonto a matungpal dayta? Dinakamat dagiti salaysay kadagiti tallo nga Ebanghelio ti maikunatayo a nailangitan a pagsidsiddaawan—ti panagsipnget ti init ken bulan ken panagtinnag dagiti bituen. Kinuna ni Jesus a mapasamak dagitoy kalpasan “ti rigat.” Sipapanunot kadi ni Jesus iti rigat a ti kangitingitanna ket dimteng idi 70 K.P., wenno tuktukoyenna ti dakkel a rigat a dumtengto pay laeng iti masanguanan iti moderno a panawentayo?—Mateo 24:29; Marcos 13:24.
5. Ania ti naipagarup maipapan iti rigat iti moderno a panawen?
5 Sipud idi naggibus ti naituding a pampanawen dagiti nasion idi 1914, interesado unay ti ili ti Dios iti “dakkel a rigat.” (Apocalipsis 7:14) No mano a tawen nga impagarupda a nangrugi ti moderno-aldaw a dakkel a rigat idi tiempo ti Gubat Sangalubongan I, ket kalpasan ti panagsardengna iti sumagmamano a tiempo, dumteng ti maudi a pasetna, “ti gubat ti naindaklan nga aldaw ti Dios a Mannakabalin-amin.” No kasta, ania ti mapasamak iti las-ud dagiti dekada ti “panungpalan ti sistema” iti nagbaetan [ti umuna ken maudi a paset]?—Apocalipsis 16:14; Mateo 13:39; 24:3; 28:20.
6. Ania ti naipagarup a kaitungpalan ti padto ni Jesus maipapan kadagiti nailangitan a pagsidsiddaawan?
6 Bueno, naipagarup nga iti daytoy a tiempo agparang ti ragup a pagilasinan, agraman ti trabaho a panangasaba ti naurnong nga ili ti Dios. Naipagarup met a mainanama nga agparang dagiti naipadto a nailangitan a pagsidsiddaawan kabayatan ti panawen iti nagbaetan kalpasan ti panangrugi ti umuna a paset idi 1914-18. (Mateo 24:29; Marcos 13:24, 25; Lucas 21:25) Naitaeng ti atension kadagiti literal a bambanag iti langlangit—dagiti space probe, rocket, cosmic wenno gamma ray, ken dagiti panagdisso wenno base idiay bulan.
7. Ania a nabalbaliwan a pannakaawat ti naipaay maipapan iti dakkel a rigat?
7 Nupay kasta, inulit nga inusig Ti Pagwanawanan a Hunio 15, 1970, ti padto ni Jesus, nangruna ti um-umay a dakkel a rigat. Impakitana nga iti lawag ti napasamak idi umuna a siglo, saan a mabalin a nangrugi ti moderno a rigat idi 1914-18, ket kalpasan ti panagsardengna iti sumagmamano a dekada, maituloyto. Ingngudo dayta a magasin: “Dumtengto pay laeng iti masanguanan ti ‘dakkel a rigat’ a saanton a mapasamak uray kaano, ta kaipapanan dayta ti pannakadadael ti sangalubongan nga imperio ti ulbod a relihion (agraman ti Kakristianuan) a sarunuen ti ‘gubat ti naindaklan nga aldaw ti Dios a Mannakabalin-amin’ inton Armagedon.”
8. Maitunos iti nabalbaliwan a panangmatmat iti rigat iti moderno a panawen, kasano a nailawlawag ti Mateo 24:29?
8 Ngem kuna ti Mateo 24:29 a dagiti nailangitan a pagsidsiddaawan dumteng a “dagus kalpasan ti rigat.” Kasano a kasta? Insingasing Ti Pagwanawanan a Nobiembre 1, 1975, a “ti rigat” ditoy kaipapananna daydi rigat a ti kangitingitanna ket dimteng idi 70 K.P. Ngem iti ania a pamay-an a napasamak dagiti nailangitan a pagsidsiddaawan iti tiempotayo “dagus” kalpasan ti maysa a pasamak idi 70 K.P.? Nairason nga iti imatang ti Dios ababa laeng dagiti siglo iti nagbaetan. (Roma 16:20; 2 Pedro 3:8) Nupay kasta, mangipaay iti naiduma unay a panangilawlawag ti naun-uneg a panangsukimat iti daytoy a padto, nangruna ti Mateo 24:29-31. Ipakita daytoy no kasano a “rumaniag a rumaniag [ti lawag] agingga iti naan-anay nga aldaw.” (Proverbio 4:18, American Standard Version)b Intay usigen no apay a mayanatup ti baro, wenno nabalbaliwan, a panangilawlawag.
9. Kasano a mangipaay ti Hebreo a Kasuratan iti impormasion mainaig iti sasao ni Jesus maipapan kadagiti pasamak iti langlangit?
9 Iti uppat kadagiti apostolna, inted ni Jesus ti padto maipapan iti ‘panagsipnget ti init, di panangited ti bulan iti lawag, ken panagtinnag dagiti bituen.’ Kas Judio, mailasinda dagita a sasao manipud iti Hebreo a Kasuratan. Idiay Sofonias 1:15, kas pangarigan, naawagan ti panawen a panangukom ti Dios kas “aldaw ti bagio ken langalang, aldaw ti sipnget ken lulem, aldaw dagiti ulep ken napuskol a kinasipnget.” Dinakamat met dagiti nadumaduma a mammadto a Hebreo ti panagsipnget ti init, di panagsilnag ti bulan, ken di panagraniag dagiti bituen. Masarakanyo dagita a sasao kadagiti mensahe ti Dios maibusor iti Babilonia, Edom, Egipto, ken ti makin-amianan a pagarian ti Israel.—Isaias 13:9, 10; 34:4, 5; Jeremias 4:28; Ezequiel 32:2, 6-8; Amos 5:20; 8:2, 9.
10, 11. (a) Ania ti impadto ni Joel maipanggep kadagiti bambanag iti langlangit? (b) Ania a paset ti padto ni Joel ti natungpal idi 33 K.P., ket ania ti saan a natungpal?
10 Idi nangngegda ti kuna ni Jesus, mabalin a nalagip ni Pedro ken dagiti tallo pay ti padto ni Joel a masarakan idiay Joel 2:28-31 ken Joe 3:15: “Iparukpokkonto ti espirituk iti tunggal kita ti lasag, ket agipadtonto dagiti annakyo a lallaki ken babbai. . . . Mangtedakto kadagiti pagilasinan iti langlangit ken iti daga, dara ken apuy ken monmonmon nga asuk. Ti init agbalinto a sipnget, ket ti bulan dara, sakbay a dumteng ti naindaklan ken nakabutbuteng nga aldaw ni Jehova.” “Agsipngetto ti init ken ti bulan, ket ipaidamto dagiti bituen ti raniagda.”
11 Kas naisalaysay idiay Aramid 2:1-4 ken 14-21, idi Pentecostes 33 K.P., imparukpok ti Dios ti nasantuan nga espiritu kadagiti 120 nga adalan, agpadpada kadagiti lallaki ken babbai. Impakaammo ni apostol Pedro nga isu daytoy ti impadto ni Joel. Nupay kasta, aniat’ kaipapanan dagiti sasao ni Joel maipapan iti ‘panagsipnget ti init ken panagbalin ti bulan a dara ken panangipaidam dagiti bituen iti raniagda’? Awan ti mangipamatmat a natungpal daytoy idi 33 K.P. wenno bayat ti nasurok a 30-tawen-kapautna a panungpalan ti Judio a sistema ti bambanag.
12, 13. Kasano a natungpal dagiti nailangitan a pagsidsiddaawan nga impadto ni Joel?
12 Nalawag nga ad-adda a nainaig ti maudi a paset ti padto ni Joel iti ‘idadateng ti naindaklan ken nakabutbuteng nga aldaw ni Jehova’—ti pannakadadael ti Jerusalem. Kastoy ti kuna Ti Pagwanawanan a Mayo 15, 1967, maipapan iti rigat a dimteng iti Jerusalem idi 70 K.P.: “Pudno a maysa dayta nga ‘aldaw ni Jehova’ no maipapan iti Jerusalem ken kadagiti annakna. Ket mainaig iti dayta nga aldaw, nakaad-adu ti ‘dara ken apuy ken angep ti asuk,’ saan a malawagan ti init ti kinasipnget ti siudad iti aldaw, ket ti bulan ipalagipna ti naibukbok a dara, saan a ti nalinak, sumilsilap a kasla pirak a silnag ti bulan iti rabii.”c
13 Wen, kas kadagiti dadduma a padto a nausigtayon, natungpal dagiti nailangitan a pagsidsiddaawan nga impadto ni Joel idi imbanag ni Jehova ti panangukomna. Napasamak ti panagsipnget ti init, bulan, ken dagiti bituen idi dimteng dagiti puersa a nangikisap iti Jerusalem, a saan ket nga iti intero a panawen ti panungpalan ti sistema a Judio. Gapuna, mainanamatayo ti dakdakkel a kaitungpalan dayta a paset ti padto ni Joel inton mangrugi ti panangdadael ti Dios iti agdama a sistema.
Ania a Rigat ti Dumteng Sakbay Dagiti Nailangitan a Pagsidsiddaawan?
14, 15. Ania ti pakainaigan ti padto ni Joel iti pannakaawattayo iti Mateo 24:29?
14 Ti kaitungpalan ti padto ni Joel (maitunos kadagiti dadduma pay a padto a nagusar iti umasping a sasao) tulongannatayo a mangtarus iti sasao idiay Mateo 24:29. Nalawag, ti kuna ni Jesus maipapan iti ‘panagsipnget ti init, di panangited ti bulan iti lawag, ken panagtinnag dagiti bituen’ saanna a tuktukoyen dagiti bambanag a mapasamak iti las-ud ti adu a dekada ti panungpalan ti agdama a sistema, kas dagiti rocket iti law-ang, panagdisso idiay bulan, ken dadduma pay a kas kadagitoy. Saan, tuktukoyenna dagiti bambanag a mainaig iti “naindaklan ken nakabutbuteng nga aldaw ni Jehova,” ti pannakadadael a dumtengto pay laeng.
15 Makatulong daytoy kadatayo a mangtarus no kasano a mapasamak dagiti nailangitan a pagsidsiddaawan “dagus kalpasan ti rigat.” Saan a tuktukoyen ni Jesus ti rigat a ti kangitingitanna ket dimteng idi 70 K.P. Ngem ketdi, tuktukoyenna ti panangrugi ti dakkel a rigat a dumteng iti sistema ti lubong iti masanguanan, nga isu ti kangitingitan ti naikari a “kaadda[na].” (Mateo 24:3) Mapasamakto pay laeng dayta a rigat iti masanguanantayo.
16. Ania a rigat ti tuktukoyen ti Marcos 13:24, ket apay a kasta?
16 Dagiti met ngay sasao iti Marcos 13:24: “Kadagidiay nga aldaw, kalpasan dayta a rigat, agsipngetto ti init, ket ti bulan dinanto itden ti lawagna”? Ditoy, dagiti sasao a “kadagidiay” ken “dayta” ket porma ti Griego a sao nga e·keiʹnos, maysa a demonstrative pronoun a mangipasimudaag iti maysa a banag nga adayo no iti tiempo. Mabalin nga aramaten ti e·keiʹnos a mangipasimudaag iti maysa a banag a nabayagen a napasamak (wenno nadakamaten iti napalabas) wenno iti maysa a banag a mabayag pay a mapasamak. (Mateo 3:1; 7:22; 10:19; 24:38; Marcos 13:11, 17, 32; 14:25; Lucas 10:12; 2 Tesalonica 1:10) No kasta, tuktukoyen ti Marcos 13:24 “dayta a rigat,” saan a ti rigat nga inyeg dagiti Romano, no di ket ti naindaklan nga aramid ni Jehova iti panagpatingga ti agdama a sistema.
17, 18. Ania ti ipakita ti Apocalipsis maipapan iti panangrugi ti dakkel a rigat?
17 Ti kapitulo 17 agingga iti 19 ti Apocalipsis ket maitunos ken pasingkedanna daytoy nabalbaliwan a pannakaawat iti Mateo 24:29-31, Marcos 13:24-27, ken Lucas 21:25-28. Iti ania a pamay-an? Ipakita dagiti Ebanghelio a saan a mangrugi ken agpatingga a mammaminsan ti rigat. Kalpasan ti panangrugina, sibibiagto pay laeng ti sumagmamano iti nasukir a sangatauan ket makitadanto “ti pagilasinan ti Anak ti tao” ket mangriknadanto—agunnoydanto ken, kas kuna ti Lucas 21:26, “matalimudawda[nto] gapu iti buteng ken panangpadpadaan kadagiti bambanag nga um-umay iti mapagnaedan a daga.” Malapunosdanto iti buteng gapu iti pannakakitada iti “pagilasinan” a mangipakdaar nga asidegen ti pannakadadaelda.
18 Ipakita ti salaysay iti Apocalipsis a mangrugi ti masanguanan a dakkel a rigat inton bueltaan dagiti namilitariaan a “sara” ti internasional nga “atap nga animal” “ti dakkel a balangkantis,” ti Babilonia a Dakkel.d (Apocalipsis 17:1, 10-16) Ngem adunto ti agtalinaed, ta agdung-awto dagiti ari, agtagtagilako, kapitan ti barko, ken dadduma pay gapu iti panaggibus ti ulbod a relihion. Awan duadua nga adunto ti makabigbig nga isuda ti sumaruno a maukom.—Apocalipsis 18:9-19.
Ania ti Umay?
19. Ania ti mainanamatayo inton mangrugi ti dakkel a rigat?
19 Dagiti sasao ti Ebanghelio da Mateo, Marcos, ken Lucas agraman ti Apocalipsis kapitulo 17-19 ilawlawagda no anianto ti mapasamak iti din agbayag. Iti tiempo nga inkeddeng ti Dios, mangrugi ti dakkel a rigat iti pannakaraut ti sangalubongan nga imperio ti ulbod a relihion (Babilonia a Dakkel). Nangnangrunanto a nabara daytoy maibusor iti Kakristianuan, a katupag ti di matalek a Jerusalem. “Dagus kalpasan” daytoy a paset ti rigat, “addanto dagiti pagilasinan iti init ken bulan ken kadagiti bitbituen, ket iti daga [awan kaaspingna a] tuok dagiti nasion.”—Mateo 24:29; Lucas 21:25.
20. Ania a nailangitan a pagsidsiddaawan ti mainanamatay pay?
20 Iti ania a pamay-an nga ‘agsipngetto ti init, dinto itden ti bulan ti lawagna, agtinnagto dagiti bituen manipud langit, ken agkintayegto ti pannakabalin ti langlangit’? Awan duadua, iti rugrugi ti dakkel a rigat, adun a silsilaw—dagiti prominente a klero ti relihiuso a lubong—ti naibutaktak ken naparmekton “dagiti sangapulo a sara” a nadakamat idiay Apocalipsis 17:16. Awan duadua a nakintayegto metten dagiti politikal a pannakabalin. Addanto kadi met nakabutbuteng a paspasamak iti pisikal a langlangit? Nalabit nga addanto, ken adayo a nakabutbuteng ngem dagidiay inladawan ni Josephus a napasamak idi dandanin agpatingga ti sistema a Judio. Ammotayo nga idi ugma, imparangarang ti Dios ti pannakabalinna a mangpataud kadagiti kasta a makadidigra nga epekto, ket kabaelanna nga aramiden manen dayta.—Exodo 10:21-23; Josue 10:12-14; Oc-ocom 5:20; Lucas 23:44, 45.
21. Kasano a mapasamak ti maysa a “pagilasinan” iti masanguanan?
21 Iti daytoy a punto inaramat amin dagiti tallo a nagsurat iti Ebanghelio ti toʹte (iti kasta) a mangiruangan iti sumaruno a pasamak. “Iti kasta ti pagilasinan ti Anak ti tao agparangto iti langit.” (Mateo 24:30; Marcos 13:26; Lucas 21:27) Nanipud Gubat Sangalubongan I, nailasinen dagiti pudno nga adalan ni Jesus ti ragup a pagilasinan ti di makita a kaaddana, ngem saan a nadnadlaw ti kaaduan a tao. Ngem tuktukoyen ti Mateo 24:30 ti kanayonan a “pagilasinan” nga agparangto iti masanguanan, ti pagilasinan “ti Anak ti tao,” ket mapilitanto ti amin a nasion a makakita. Inton umay ni Jesus kadagiti ulep ti di pannakakita, mabigbigto dagiti bumusbusor a tattao iti intero a lubong dayta a “yaay” (Griego, er·khoʹme·non) gapu iti nakaskasdaaw a pannakaiparangarang ti naarian a pannakabalinna.—Apocalipsis 1:7.
22. Anianto ti epekto ti pannakakita iti “pagilasinan” iti Mateo 24:30?
22 Inaramat manen ti Mateo 24:30 ti toʹte a mangiruangan iti sumaruno a mapasamak. Gapu ta ammoda ti pagtungpalan ti kasasaadda, saplitento dagiti nasion ti bagbagida ken agunnoydanto, nalabit mabigbigda nga asidegen ti pannakadadaelda. Anian a naiduma kadagiti adipen ti Dios, ta maitangadtayto dagiti ulotayo, nga ammotayo nga asidegen ti pannakaispal! (Lucas 21:28) Ipakita met ti Apocalipsis 19:1-6 nga agrag-onto dagiti pudno a managdaydayaw idiay langit ken ditoy daga gapu iti panaggibus ti dakkel a balangkantis.
23. (a) Anianto ti aramiden ni Jesus kadagiti napili? (b) Ania ti maikuna maipapan iti pannakaipalangit dagiti natda?
23 Ituloy a kunaen ti padto ni Jesus, idiay Marcos 13:27: “Iti kasta [toʹte] ibaonnanto dagiti anghel ket urnongendanto a sangsangkamaysa dagiti pinilina manipud kadagiti uppat nga angin, manipud iti ungto ti daga agingga iti ungto ti langit.” Intaeng ditoy ni Jesus ti atension kadagiti natda ti 144,000 a ‘napili’ a sibibiag pay ditoy daga. Iti rugrugi ti panungpalan ti sistema ti bambanag, naiyeg dagitoy napulotan nga adalan ni Jesus iti teokratiko a panagkaykaysa. Nupay kasta, sigun iti nausar a panagsasagadsadna, adda sabali pay a dinakamat ti Marcos 13:27 ken Mateo 24:31. “Buyogen ti dakkel nga uni ti trumpeta,” maurnongto ti natda kadagiti ‘napili’ manipud kadagiti ungto ti daga. Kasano ti pannakaurnongda? Awan duadua a ‘maselioan[danto]’ ken silalawag nga ilasin ida ni Jehova kas paset “dagidiay naayaban ken napili ken matalek.” Ket iti tiempo nga intuding ti Dios, maurnongdanto idiay langit nga agbalin nga ar-ari ken papadi.e Mangyegto daytoy iti rag-o kadakuada ken kadagiti matalek a kakaduada, ti “dakkel a bunggoy,” a namarkaan a maipaay iti ‘iruruar iti dakkel a rigat’ tapno sagrapenda dagiti bendision iti paraiso a daga.—Mateo 24:22; Apocalipsis 7:3, 4, 9-17; 17:14; 20:6; Ezequiel 9:4, 6.
24. Ania nga agsasaruno a pasamak iti masanguanan ti ipalgak ti Mateo 24:29-31?
24 Idi kinuna dagiti apostol, “Ibagam kadakami . . . ,” ad-adu ngem ti maawatanda ti sinaklaw ti sungbat ni Jesus. Kaskasdi, kabayatan ti panagbiagda naragsakanda a nakakita iti umuna a kaitungpalan ti padtona. Naipamaysa ti panagadaltayo iti sungbat ni Jesus iti paset ti padtona nga asidegen a matungpal. (Mateo 24:29-31; Marcos 13:24-27; Lucas 21:25-28) Makitkitatayon nga umas-asidegen ti pannakaispaltayo. Mabalintay a padaanan ti panangrugi ti dakkel a rigat, kalpasanna ti pagilasinan ti Anak ti tao, ket kalpasanna ti panangurnong ti Dios kadagiti napili. Kamaudiananna, kas Mammapatay ni Jehova inton Armagedon, ‘an-anayento [ti Mannakigubat nga Aritayo, ni naitronon a Jesus] ti panagballigina.’ (Apocalipsis 6:2) Dayta nga aldaw ni Jehova, inton agibales, dumtengto kas naindaklan a kangitingitan ti panungpalan ti sistema ti bambanag a nangtanda iti aldaw ni Apo Jesus nanipud 1914 nga agtultuloy.
25. Kasanotay a makiraman iti masanguanan pay laeng a kaitungpalan ti Lucas 21:28?
25 Sapay koma ta agtultuloy a magunggonaankayo iti nadiosan a panangisuro, tapno makapagtignaykayo a maitunos iti masanguanan pay laeng a kaitungpalan ti sasao ni Jesus a: “Bayat a dagitoy a bambanag mangrugida a mapasamak, tumakderkayo a sililinteg ket itangadyo dagiti uloyo, agsipud ta ti pannakaispalyo umas-asidegen.” (Lucas 21:28) Anian a naindaklan a masakbayan ti agur-uray kadagiti napili ken iti dakkel a bunggoy bayat a santipikaren ni Jehova ti nasantuan a naganna!
[Dagiti Footnote]
a Maragsakan dagiti Saksi ni Jehova a mangipaay iti pammaneknek iti daytoy, a mangipakita no kasano a tungtungpalen dagiti pasamak iti kaaldawantayo ti padto ti Biblia.
b Agparang ti kanayonan a material iti pinanid 296-323 ti God’s Kingdom of a Thousand Years Has Approached, nga impablaak idi 1973 ti Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., ken Ti Pagwanawanan a Marso 15, 1983, pinanid 13-8.
c Insurat ni Josephus dagiti pasamak iti nagbaetan ti umuna nga iraraut dagiti Romano iti Jerusalem (66 K.P.) ken ti pannakadadaelna: “Iti rabii dimteng ti nadawel a bagio; bumanerber ti allawig, bumayakabak ti tudo, saan nga agsardeng ti panaggilap ti kimat, nakabutbuteng dagiti gurruod, nagkintayeg ti daga a makapatuleng ti ungorna. Ti pannakadidigra ti sangatauan ti nabatad nga inladawan daytoy a pannakarba ti intero a sangal ti bambanag, ket awan duadua nga impakdaar dagiti pagilasinan ti pannakadidigra nga awan kapadana.”
d Ti tinukoy ni Jesus kas “dakkel a rigat” ken “rigat” iti umuna a kaitungpalanna isu ti pannakadadael ti sistema a Judio. Ngem kadagiti bersikulo nga agaplikar laeng iti kaaldawantayo, inusarna ti piho nga artikulo a “ti,” a kunkunana “ti rigat.” (Mateo 24:21, 29; Marcos 13:19, 24) Iti Apocalipsis 7:14, naawagan daytoy masanguanan a pasamak kas “ti dakkel a rigat,” iti literal “ti rigat a dakkel.”
e Kitaenyo ti “Dagiti Saludsod Manipud Kadagiti Managbasa” iti Pagwanawanan nga Agosto 15, 1990.
Malagipyo Kadi?
◻ Kasano a natungpal idi umuna a siglo ti Joel 2:28-31 ken Joe 3:15?
◻ Ania a rigat ti tuktukoyen ti Mateo 24:29, ken apay a maikunatayo a kasta?
◻ Ania a nailangitan a pagsidsiddaawan ti tuktukoyen ti Mateo 24:29, ken kasano a mapasamak a dagus daytoy kalpasan ti rigat?
◻ Kasano a matungpal ti Lucas 21:26, 28 iti masanguanan?
[Ladawan iti panid 16, 17]
Ti templo ken ti aglawlawna
[Credit Line]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.