Liklikanyo a Kitaen Dagiti Awan Pategna a Bambanag!

“Iliklikmo dagiti matak manipud panangkita iti awan pategna; taginayonennak a sibibiag iti bukodmo a dana.”​—SAL. 119:37.

 1. Kasano kapateg ti sagut a panagkita?

NAKAPATPATEG ti panagkitatayo! Babaen iti dayta, dagus a makitatayo ti kolor ken dadduma pay a detalye ti aglawlaw. Babaen ti panagkita, mailasintayo no ti maysa ket makaay-ayo wenno napeggad. Babaen pay iti dayta, makitatayo ti pintas, maapresiartayo dagiti nakaskasdaaw a parsua, ken mabigbigtayo dagiti pammaneknek iti kinadayag ken kaadda ti Dios. (Sal. 8:3, 4; 19:1, 2; 104:24; Roma 1:20) Ken kas nakapatpateg a pagnaan ti impormasion nga agturong iti isip, dakkel ti akem ti panagkita iti pananggun-od iti pannakaammo maipapan ken ni Jehova ken iti panangpatanor iti pammati kenkuana.​—Jos. 1:8; Sal. 1:2, 3.

 2. Apay a nasken nga agannadtayo kadagiti makitkitatayo, ken ania ti masursurotayo iti napasnek a pakaasi ti salmista?

² Ngem mabalin a mamagpeggad kadatayo dagiti makitkitatayo. Nagdakkel ti pagnaigan ti panagkita ken ti isiptayo ta aniaman a makitatayo kabaelanna a patanoren wenno pakaruen dagiti ambision ken tarigagay iti pusotayo. Ken gapu ta agbibiagtayo iti nalulok ken managimbubukodan a lubong ni Satanas a Diablo, nagabsuonantayo kadagiti mabuya ken propaganda a nalaka a mangisiasi kadatayo​—uray taldiapantayo laeng dagita. (1 Juan 5:19) Saan ngarud a pakasdaawan nga impakaasi ti salmista iti Dios: “Iliklikmo dagiti matak manipud panangkita iti awan pategna; taginayonennak a sibibiag iti bukodmo a dana.”​—Sal. 119:37.

No Kasano a Maallilawnatayo ti Matatayo

3-5. Aniada a salaysay iti Biblia ti mangipakita a napeggad no palubosantayo a magargaritayo kadagiti makitatayo?

³ Usigentayo ti napasamak iti umuna a babai a ni Eva. Imparipirip ni Satanas a “sigurado a maluktan” dagiti matana no mangan iti bunga ti “kayo ti pannakaammo iti naimbag ken dakes.” Interesado la ketdi ni Eva iti posibilidad a “maluktan” dagiti matana. Ad-adda a narubroban ti tarigagayna a mangan iti naiparit a bunga idi ‘nakitana a ti kayo nasayaat a pagtaraon ken maysa a banag a pakailiwan dagiti mata, wen, ti kayo ket makaay-ayo a matmatan.’ Ti panangmingming ni Eva iti kayo buyogen ti panaggartem ti nangituggod kenkuana nga agsukir iti bilin ti Dios. Nagsukir met ni lakayna nga Adan, a nangyeg kadagiti didigra iti intero a sangatauan.​—Gen. 2:17; 3:2-6; Roma 5:12; Sant. 1:14, 15.

⁴ Idi kaaldawan ni Noe, naguyugoy ti rikna ti dadduma nga anghel kadagiti nakitada. Kuna ti Genesis 6:2 maipapan kadakuada: “Ti annak ti pudno a Dios nangrugi a mapaliiwda ti annak a babbai ti tattao, a napipintasda; ket nangalada iti assawa a maipaay iti bagbagida, awan sabali, dagiti amin a pinilida.” Ti sidederrep a panangmatmat dagiti rebelde nga anghel kadagiti babbai ditoy daga ti nangriing iti di naikasigudan a tarigagay a makidenna kadagiti tattao. Kas resultana, naaddaan dagita nga anghel kadagiti naranggas nga annak. Ti kinadakes ti tao kadagidi a tiempo ket nagbanag iti pannakadadael ti sangatauan. Nupay kasta, naispal ni Noe ken ti pamiliana.​—Gen. 6:4-7, 11, 12.

⁵ Sinigsiglo kalpasanna, nagargari ti Israelita a ni Acan gapu kadagiti nakitana isu a nagtakaw iti sumagmamano a bambanag manipud iti pinarmekda a siudad ti Jerico. Imbilin ti Dios a dadaelenda ti amin a banag iti siudad malaksid iti sumagmamano a banag a masapul a maikabil iti pagidulinan iti gameng ni Jehova. Napakdaaran dagiti Israelita: “Umadayokayo iti banag a naikeddeng iti pannakadadael, amangan no agtarigagaykayo” ket mangalakayo iti sumagmamano a banag manipud iti siudad. Idi nagsukir ni Acan, naabak dagiti Israelita iti siudad ti Ai ken adu kadakuada ti natay. Saan nga inadmitir ni Acan ti panagtakawna agingga a naduktalan dayta. Kinunana: “Idi nakakitaak” kadagiti bambanag, “tinarigagayak ida, ket innalak ida.” Ti panangtarigagayna kadagiti nakitana ket nagbanag iti pannakadadaelna, agraman ti “isuamin a kukuana.” (Jos. 6:18, 19; 7:1-26) Tinarigagayan ni Acan iti pusona dagiti naiparit kenkuana.

Kasapulan ti Disiplina ti Bagi

6, 7. Ania kadagiti ‘gakat’ ni Satanas ti masansan nga us-usarenna a mangsilo kadatayo, ken kasano nga us-usaren dayta dagiti negosiante iti adbertismen?

⁶ Maipaspasango ti sangatauan iti isu met laeng a pamay-an ti panangsulisog a nausar idi ken Eva, Acan, ken kadagiti nasukir nga anghel. Kadagiti amin a ‘gakat’ nga us-usaren ni Satanas a mangyaw-awan iti sangatauan, kaepektibuan ti panangguyugoy “ti derrep dagiti mata.” (2 Cor. 2:11; 1 Juan 2:16) Dagiti moderno a negosiante iti adbertismen ammoda a kanayon nga adda epektona kadagiti tattao ti makitkitada. “Kadagiti amin a sentido, ti panagkita ti kapigsaan a manggargari,” kuna ti maysa a kangrunaan nga eksperto iti negosio idiay Europa. “Masansan a ringbawanna ti dadduma a sentido, ken kabaelannatayo a tignayen a mangaramid iti maysa a banag uray ammotayo a saan nga umiso dayta.”

⁷ Saan a pakasdaawan a gabsuonandatayo dagiti agar-aramid iti adbertismen kadagiti mabuya a sisisikap a nadisenio a mangpaamanga kadatayo tapno tarigagayantayo dagiti produkto wenno serbisioda! Ti maysa a managsirarak iti Estados Unidos a nangadal no kasano a dagiti adbertismen impluensiaanda dagiti indibidual, kinunana a “nadisenio [dagita] saan laeng a tapno mangyallatiw kadagiti impormasion a pagpampanunotan, no di ket nangnangruna a nairanta a mangpatanor iti partikular a rikna ken reaksion dagiti agbuybuya.” Dagiti makaparugso a ladawan ket maysa kadagiti masansan nga us-usarenda. Nagpateg ngarud a pilientayo no ania ti kitaen ken ikabiltayo iti isip ken pusotayo!

 8. Kasano a naipaganetget iti Biblia ti kinapateg ti panangsaluad kadagiti matatayo?

⁸ Makarikna met dagiti pudno a Kristiano iti tarigagay ti mata ken lasag. Gapuna, paregtaennatayo ti Sao ti Dios a sukayentayo ti disiplina ti bagi mainaig kadagiti makitkita ken tartarigagayantayo. (1 Cor. 9:25, 27; basaen ti 1 Juan 2:15-17.) Ti nalinteg a tao a ni Job binigbigna ti dakkel a pagnaigan ti panagkita ken tarigagay. Kinunana: “Maysa a tulag ti pinatalgedak kadagiti matak. Gapuna kasano koma nga agparangak a simamatmat iti maysa a birhen?” (Job 31:1) Saan laeng a nagkedked ni Job nga aktual a makidenna iti dina asawa no di ket saanna man la a pinanunot dayta. Impaganetget ni Jesus a masapul a pagtalinaeden a nadalus ti isip manipud kadagiti imoral a bambanag idi kinunana: “Tunggal maysa nga agtultuloy a mangmatmat iti maysa a babai tapno gartemanna nakikamalalan kenkuana iti pusona.”​—Mat. 5:28.

Dagiti Awan Pategna a Bambanag a Liklikan

 9. (a) Apay a nangnangruna nga agannadtayo iti panangusar iti Internet? (b) Ania ti resulta ti uray apagbiit laeng a pannakakita iti pornograpia?

⁹ Iti lubong ita, gagangay unayen ti ‘agtultuloy a panangmatmat’ iti pornograpia, nangruna iti Internet. Saan a narigat a biroken dagita a site! Apay? Dagus lattan nga agparang iti kompiuter ti maysa nga adbertismen a napakuyogan iti makagargari a ladawan. Wenno adda dagiti kasla saan a napeggad nga e-mail a no maluktan, dagus nga agpakita ti pornograpiko a ladawan nga uray la narigat nga iddepen dayta. Uray mataldiapan laeng dayta ti maysa sakbay nga i-delete-na ti e-mail, nabatin ti ladawan iti panunotna. Adda dakes nga epektona ti uray apagbiit laeng a pannakakita iti pornograpia. Mabalin a sidirenna ti konsiensia ti maysa nga indibidual ken marigatan a mangiwaksi iti isipna kadagiti imoral nga eksena a nakitana. Nakarkaro pay, ti maysa a mangigaggagara nga “agtultuloy a mangmatmat” iti pornograpia masapul a papatayenna dagiti imoral a tarigagayna.​—Basaen ti Efeso 5:3, 4, 12; Col. 3:5, 6.

10. Apay a nalaka a magargari dagiti ubbing iti pornograpia, ken ania ti mabalin nga epekto ti panagbuyada iti dayta?

¹⁰ Gapu ta naikasigudan kadagiti ubbing ti panagusioso, mabalin a magargarida iti pornograpia. No mapasamak dayta, mangyeg iti agpaut nga epekto iti panangmatmatda iti sekso. Sigun iti maysa a report, mabalin nga agresulta dayta iti di umiso a panangmatmat iti sekso wenno ‘marigatanda pay ketdi a mangtaginayon iti nasayaat ken makaay-ayo a relasion, saan a realistiko a panangmatmat kadagiti babbai, ken posible a pannakaadikto iti pornograpia a mangapektar iti panageskuela, pannakigayyem, ken relasionda iti pamiliada.’ Dakdakes pay, mabalin a dadaelenna ti relasionda kadagiti agbalinto nga asawada.

11. Mangted iti pagarigan a mangyilustrar iti peggad ti panagbuya iti pornograpia.

¹¹ “Kadagiti amin a nakaadiktuak sakbay a nagbalinak a Saksi, ti pornograpia ti karigatan pay laeng a naisardengko,” insurat ti maysa a Kristiano a lalaki. “Makitkitak pay laeng dagita a ladawan iti isipko bayat dagiti di ninamnama a tiempo​—nangruna no adda maangotko, adda mangngegko a musika, adda banag a makitak, wenno bayat nga agkalkallautang ti isipko. Inaldaw ken agtultuloy dayta a pannakidangadang.” Adda sabali a kabsat nga idi ubing pay, buybuyaenna dagiti pornograpiko a magasin ni tatangna no awan dagiti nagannakna iti pagtaenganda. Insuratna: “Nagdakes ti epektona dagidi a ladawan iti naganus a panunotko! Uray ita a 25 a tawen ti napalabasen, mapampanunotko latta ti dadduma kadagidi a ladawan. Kasanoman ti panangikagumaak a mangiwaksi kadagita, addada latta iti isipko. Dagita ti pakakonkonsiensiaak uray liklikak a panunoten.” Anian a nainsiriban a liklikan dagiti kasta a pakakonsiensiaan babaen ti saan a panangkita kadagiti awan pategna a banag! Kasano a maaramidan dayta ti maysa? Masapul nga ikagumaanna a ‘kautibuen ti tunggal panunot tapno pagbalinenna a natulnog iti Kristo.’​—2 Cor. 10:5.

12, 13. Ania dagiti awan pategna a bambanag a masapul a liklikan a buyaen dagiti Kristiano, ken apay?

¹² Ti maysa pay nga “awan kaes-eskanna,” wenno awan pategna, a banag a liklikan ket ti paglinglingayan a mangitandudo iti materialismo, okulto, wenno kinaranggas, panagibukbok iti dara, ken pammapatay. (Basaen ti Salmo 101:3.) Iti imatang ni Jehova, responsabilidad dagiti Kristiano a nagannak no ania ti ipalubosda a buyaen ti pamiliada. Siempre, awan ti pudno a Kristiano a mangigagara a makiraman iti espiritismo. Kaskasdi, masapul nga ammo dagiti nagannak no ania a pelikula, programa iti telebision, video game, ken uray dagiti komiks ken pang-ubbing a libro ti mangitampok kadagiti datdatlag iti nasikap a pamay-an.​—Prov. 22:5.

¹³ Agtutubo man wenno nataengan, karimontayo koma dagiti video game ken pabuya a mangitampok iti kinaranggas ken kasla agpaypayso a nakaam-ames a panangpapatay. (Basaen ti Salmo 11:5.) Masapul a naan-anay nga iwaksitayo iti isiptayo ti aniaman nga aktibidad a kondenaren ni Jehova. Laglagipentayo a punpuntiriaen ni Satanas ti isiptayo. (2 Cor. 11:3) Uray ti panangbusbos iti adu unay a tiempo kadagiti pabuya a saan met a dakes mabalin a takawenna ti panawentayo agpaay iti panagdaydayaw ti pamilia, inaldaw a panagbasa iti Biblia, ken panagsagana kadagiti gimong.​—Fil. 1:9, 10.

Tuladen ti Ulidan ni Jesus

14, 15. Ania ti nakakadkadlaw iti maikatlo a panangsulisog ni Satanas ken ni Kristo, ken kasano a napagballigian dayta ni Jesus?

¹⁴ Nakalkaldaang ta saantay a maliklikan a makita ti dadduma nga awan pategna a banag iti daytoy dakes a lubong. Naipasango met ni Jesus iti kasta a situasion. Iti maikatlo a panangpadas ni Satanas a mangisiasi kenkuana a mangaramid iti pagayatan ti Dios, “impan ti Diablo iti maysa a bantay a nagpaiduma ti kangatona, ket imparangna kenkuana dagiti amin a pagarian ti lubong ken ti dayagda.” (Mat. 4:8) Apay nga inaramid dayta ni Satanas? Awan duadua nga ammona a dakkel ti epektona iti maysa dagiti banag a makitana. Pampanunotenna a no makita ni Jesus ti kinadayag ti amin a pagarian iti lubong, mabalin a magargari daytoy nga agtarigagay iti nailubongan a kinalatak. Ania ti inaramid ni Jesus?

¹⁵ Dina impamaysa ti atensionna iti daytoy makagargari a tukon. Saanna nga impalubos a tumanor iti pusona dagiti dakes a tarigagay. Ken dina masapul a panunoten pay no ilaksidna ti tukon ti Diablo. Imbes ketdi, dagus a nagtignay ket imbilinna: “Pumanawka, Satanas!” (Mat. 4:10) Impamaysa ni Jesus ti isipna iti relasionna ken Jehova isu a nakapagtignay maitunos iti panggepna iti biag​—ti panangaramidna iti pagayatan ti Dios. (Heb. 10:7) Kas resultana, nagballigi ni Jesus a nangilaksid kadagiti nasikap a gakat ni Satanas.

16. Ania dagiti maadaltayo iti panangsaranget ni Jesus kadagiti pannulisog ni Satanas?

¹⁶ Adu ti maadaltayo iti inaramid ni Jesus. Umuna, maipaspasangotayo amin kadagiti silo ni Satanas. (Mat. 24:24) Maikadua, ti aniaman a pangiturongantayo iti atensiontayo ket mabalin a mangrubrob kadagiti tarigagay iti pusotayo, naimbag man dagita wenno dakes. Maikatlo, ar-aramiden ni Satanas ti amin a kabaelanna a manggundaway iti “derrep dagiti mata” tapno mayaw-awannatayo. (1 Ped. 5:8) Ken maikapat, kabaelantayo met a sarangten ni Satanas, nangruna no dagus nga agtignaytayo.​—Sant. 4:7; 1 Ped. 2:21.

Taginayonenyo ti “Simple” a Mata

17. Apay a saan a nainsiriban nga urayentayo a maipasangotayo kadagiti awan pategna a banag sakbay nga ikeddengtayo no ania ti aramidentayo?

¹⁷ Ti panagdedikartayo ken Jehova ramanenna ti sagrado a panangikari a tallikudantayo dagiti awan pategna a banag. Idi nagkaritayo nga aramidentayo ti pagayatan ti Dios, nakidanggaytayo iti salmista a nagkuna: “Manipud tunggal dakes a dana pinawilak dagiti sakak, iti panggep a masalimetmetak ti saom.” (Sal. 119:101) Saan a nainsiriban nga urayentayo a maipasangotayo kadagiti awan pategna a banag sakbay nga ikeddengtayo no ania ti aramidentayo. Nailawlawag kadatayo dagiti banag a kondenaren ti Kasuratan. Saantayo nga ignorante kadagiti gakat ni Satanas. Kaano a naipasango ni Jesus iti sulisog nga aramidenna a tinapay dagiti bato? Kalpasan a nagayunar iti 40 nga aldaw ken rabii ken nakarikna iti ‘panagbisin.’ (Mat. 4:1-4) Makita ni Satanas no kaano a nakapuytayo ken nalakatayo a tumulok iti sulisog. Gapuna, imbes nga itantantayo, nasayaat no ita pay laeng ket usigentayon a naimbag dagitoy a banag! No inaldaw a silalagiptayo iti karitayo ken Jehova idi nagdedikartayo, mapatibker ti determinasiontayo a mangilaksid kadagiti awan pategna a banag.​—Prov. 1:5; 19:20.

18, 19. (a) Pagdiligenyo ti “simple” a mata ken ti ‘dakes’ a mata. (b) Apay a nasken nga itultuloytayo nga utoben dagiti napateg a banag, ken ania ti ibalakad ti Filipos 4:8 maipapan iti daytoy?

¹⁸ Inaldaw a maipaspasangotayo iti nakaad-adu a makagargari iti mata a pakasingaan, ken agtultuloy nga umad-adu dagita. Ad-adda ngarud a maipategtayo ti balakad ni Jesus a taginayonentayo ti “simple” a mata. (Mat. 6:22, 23) Ti “simple” a mata ket naan-anay a naiturong iti maysa a panggep​—ti panangaramid iti pagayatan ti Dios. Maisupadi iti dayta, ti ‘dakes’ a mata ket nasikap, naagum, ken nalaka a maatrakar kadagiti awan pategna a banag.

¹⁹ Laglagipentayo a no ania ti makitkitatayo, isu ti mapampanunottayo ket daytanto met ti tarigagayan ti pusotayo. Nasken ngarud nga itultuloytayo nga utoben dagiti napateg a banag. (Basaen ti Filipos 4:8.) Sapay koma ta itultuloytayo ti makidanggay iti kararag ti salmista: “Iliklikmo dagiti matak manipud panangkita iti awan pategna.” Iti kasta, bayat nga ikagkagumaantayo ti agtignay maitunos iti dayta a kararag, makapagtalektayo a ni Jehova ‘taginayonennatayo a sibibiag iti bukodna a dana.’​—Sal. 119:37; Heb. 10:36.

Repaso

• Ania ti pagnanaigan dagiti mata, isip, ken puso?

• Ania dagiti peggad ti panagbuya iti pornograpia?

• Apay a napateg ti panangtaginayon iti “simple” a mata?

[Dagiti Ladawan iti panid 23]

Ania dagiti awan pategna a banag a masapul a liklikan a kitaen dagiti Kristiano?