Ni Jehova—Ti Kasayaatan nga Ulidan ti Kinaimbag
“Idayawyo ni Jehova ti buybuyot, ta ni Jehova naimbag!”—JEREMIAS 33:11.
1. Apay a matignaytayo a mangidayaw iti Dios gapu iti kinaimbagna?
NAAN-ANAY ti kinaimbag ni Jehova a Dios. “O anian a nagdakkel ti kinaimbagna!” inyikkis ni propeta Zacarias. (Zacarias 9:17) Kinapudnona, nayanninaw ti kinaimbag iti amin nga inaramid ti Dios a panangisagana iti daga a pagragsakantayo. (Genesis 1:31) Ditayto pulos matukod ti amin a komplikado a linteg nga impasdek ti Dios idi pinarsuana ti uniberso. (Eclesiastes 3:11; 8:17) Ngem ti bassit nga ammotayo tignayennatay a mangidayaw iti Dios gapu iti kinaimbagna.
2. Kasanoyo a depinaren ti kinaimbag?
2 Ania ti kinaimbag? Isu ti naan-anay a kinasayaat ti kababalin, wenno kinasingpet. Ngem saan laeng dayta a kinaawan ti aniaman a kinadakes. Ti kinaimbag, a bunga ti espiritu, ket maysa a positibo a galad. (Galacia 5: 22, 23) Maipakitatayo ti kinaimbag no agaramidtayo iti naimbag ken makagunggona iti sabsabali. Iti daytoy a sistema ti bambanag, mabalin a matmatan ti sabsabali a naimbag ti matmatan ti dadduma a dakes. Ngem tapno matagiragsaktayo ti talna ken kinaragsak, masapul nga adda maymaysa a pagalagadan ti kinaimbag. Asino ti nainkalintegan a mangipasdek iti dayta a pagalagadan?
3. Ania ti ipasimudaag ti Genesis 2:16, 17 maipapan iti pagalagadan ti kinaimbag?
3 Impasdek ti Dios ti pagalagadan ti kinaimbag. Idi rugrugi ti pakasaritaan ti tao, ni Jehova ti nangibilin iti umuna a tao: “Manipud iti tunggal kayo iti minuyongan mabalinmo ti agpennek a mangan. Ngem no maipapan iti kayo ti pannakaammo iti naimbag ken dakes dika mangan manipud iti dayta, ta iti aldaw a manganka manipud iti dayta mataykanto a di bumurong.” (Genesis 2:16, 17) Wen, nasken nga agpannuray dagiti tattao iti Namarsua kadakuada agpaay iti pannakaammo iti naimbag ken dakes.
Panangiparangarang iti Di Kaikarian a Kinaimbag
4. Ania ti inaramid ti Dios agpaay iti sangatauan idi nagbasol ni Adan?
4 Nagpeggad ti namnama ti sangatauan a maaddaan iti agnanayon a kinaragsak ken kinaperpekto idi nagbasol ni Adan ken dina binigbig ti kalintegan ti Dios a mangipasdek iti pagalagadan ti kinaimbag. (Genesis 3:1-6) Ngem sakbay a naipasngay ken tinawid dagiti annak ni Adan ti basol ken ipapatay, impakpakauna ti Dios ti iyaay ti perpekto a Bin-i. Kinuna ni Jehova iti “kadaanan a serpiente,” ni Satanas a Diablo: “Mangikabilakto ti panagginnura iti nagbaetanyo iti babai ken iti nagbaetan ti bin-im ken ti bin-ina. Dunorennakanto iti ulo ket dunoremto iti mukod.” (Apocalipsis 12:9; Genesis 3:15) Panggep ni Jehova a subboten ti managbasol a sangatauan. Kas panangiparangarang iti di kaikarian a kinaimbag, impaay ni Jehova ti probision a mangisalakan kadagidiay mangipakita iti pammati iti daton a pangsubbot ti dungdunguenna nga Anak.—Mateo 20:28; Roma 5:8, 12.
5. Nupay natawidtayo ti dakes a pagannayasan ti puso, apay a maiparangarangtayo latta ti kinaimbag?
5 Siempre, gapu iti basol ni Adan, natawidtayo ti dakes a pagannayasan ti puso. (Genesis 8:21) Ngem makaparagsak ta tulongannatayo ni Jehova a mangiparangarang iti kinaimbag. Ti agtultuloy a panangyaplikartayo kadagiti bambanag a naadal kadagiti agkakapateg a nasantuan a sursuratna saanda laeng a ‘mamagsirib kadatayo maipaay iti pannakaisalakan’ ken ‘mangkabal kadatayo maipaay iti tunggal naimbag nga aramid’ no di pay ket tulongandatayo nga agaramid iti naimbag iti imatangna. (2 Timoteo 3:14-17) Ngem tapno magunggonaan kadagiti Nainkasuratan a bilin ken maiparangarang ti kinaimbag, masapul a maaddaantayo iti panangmatmat a kas iti salmista a nagkanta: “Naimbagka [Jehova] ken agar-aramidka iti naimbag. Isurom kaniak dagiti alagadem.”—Salmo 119:68.
Naitan-ok ti Kinaimbag ni Jehova
6. Kalpasan nga impan ni Ari David ti lakasa ti tulag idiay Jerusalem, ania nga ebkas ti linaon ti kinanta dagiti Levita?
6 Ni David nga ari ti nagkauna nga Israel binigbigna ti kinaimbag ti Dios ket nagpaiwanwan kenkuana. “Naimbag ken nalinteg ni Jehova,” kinuna ni David. “Dayta ti makagapu a dagiti managbasol isurona maipapan iti dalan.” (Salmo 25:8) Nairaman kadagiti nadibinuan a bilin a naited kadagiti Israelita ti sangapulo a napateg a linteg—ti Sangapulo a Bilin—a naisurat iti dua a tapi ti bato ken naitalimeng iti sagrado a baul a naawagan a lakasa ti tulag. Kalpasan nga impan ni David ti Lakasa idiay Jerusalem, ti kabesera a siudad ti Israel, nagkanta dagiti Levita iti samiweng a naglaon iti kastoy nga ebkas: “Agyamankayo ken Jehova ta isu naimbag, ta ti naayat a kinamanangngaasina ket agingga iti tiempo a di nakedngan.” (1 Cronicas 16:34, 37-41) Anian a nagragsak a mangngegan ti kasta a sasao manipud kadagiti kumakanta a Levita!
7. Ania ti napasamak kalpasan a naipan ti Lakasa iti Kasasantuan a siled ken kalpasan ti kararag ni Solomon kas panangidedikar?
7 Naulit dagita a sasao a pammadayaw idi naidedikar ti templo ni Jehova a binangon ni Solomon nga anak ni David. Kalpasan a naipuesto ti lakasa ti tulag iti Kasasantuan a siled iti baro a templo, dagiti Levita indaydayawda ni Jehova, “ta isu naimbag, ta ti naayat a kinamanangngaasina ket agingga iti tiempo a di nakedngan.” Iti dayta nga okasion, simimilagro a napno ti templo iti ulep a mangisimbolo iti nadayag a kaadda ni Jehova. (2 Cronicas 5:13, 14) Idi nalpas ti kararag ni Solomon kas panangidedikar, “ti met laeng apuy bimmaba manipud iti langlangit ket inibusna ti daton a mapuoran ken dagiti sakripisio.” Idi naimatanganda daytoy, “ti amin nga annak ti Israel . . . dagus a nagrukobda a dagiti rupada dumanon iti daga iti rabaw ti dappat ket inruknoyda ti bagbagida ket nagyamanda ken Jehova, ‘ta isu naimbag, ta ti naayat a kinamanangngaasina ket agingga iti tiempo a di nakedngan.’” (2 Cronicas 7:1-3) Kalpasan ti 14 nga aldaw a piesta, nagawid dagiti Israelita a ‘sirarag-o ken nasayaat ti panagrikna ti pusoda gapu iti kinaimbag nga inaramid ni Jehova maipaay ken David ken maipaay ken Solomon ken maipaay iti Israel nga ilina.’—2 Cronicas 7:10.
8, 9. (a) Nupay dagiti Israelita indaydayawda ni Jehova gapu iti kinaimbagna, ania a panagbiag ti sinurotda kalpasanna? (b) Ania ti impadto ni Jeremias maipapan iti Jerusalem, ket kasano a natungpal dayta?
8 Makapaladingit ta di nagtultuloy a nagbiag dagiti Israelita maitunos kadagiti kanta ti panagdayawda iti Dios. Idi agangay, ti ili ti Juda ‘indaydayawda ni Jehova babaen laeng dagiti bibigda.’ (Isaias 29:13) Imbes a surotenda ti impasdek ti Dios a pagalagadan ti kinaimbag, nagaramidda iti dakes. Ania dagiti inaramidda a kinadakes? Rabakenyo, natnagda iti idolatria, imoralidad, panangidadanes kadagiti napanglaw, ken dadduma pay a nadagsen a basol! Kas resultana, nadadael ti Jerusalem ken nakautibo idiay Babilonia ti ili ti Juda idi 607 K.K.P.
9 Dinisiplina ngarud ti Dios ti ilina. Ngem babaen ken propeta Jeremias, impadtona nga iti Jerusalem addanto dagiti mangngeg nga agkuna: “Idayawyo ni Jehova ti buybuyot, ta ni Jehova naimbag; ta ti naayat a kinamanangngaasina ket agingga iti tiempo a di nakedngan!” (Jeremias 33:10, 11) Ket kasta a talaga ti napasamak. Kalpasan ti 70 a tawen a pannakalangalang ti daga, adda natda a Judio a nagsubli idiay Jerusalem idi 537 K.K.P. (Jeremias 25:11; Daniel 9:1, 2) Binangonda manen ti altar iti deppaar ti templo idiay Bantay Moria ket nagidatonda sadiay. Naipasdek ti pundasion ti templo idi maikadua a tawen ti panagsublida. Anian a makapagagar a panawen! “Idi a dagiti managibangon insaadda ti pamuon ti templo ni Jehova,” kinuna ni Ezra, “idin ti papadi a sikakawes iti opisial a pagan-anay, nga addaan kadagiti trumpeta, ken dagiti Levita nga annak ni Asaf, nga addaan kadagiti piangpiang, timmakderda tapno idaydayawda ni Jehova maitunos iti panangiwanwan ni David nga ari ti Israel. Ket rinugianda ti sumungbat babaen iti panangidaydayaw ken panagyaman ken Jehova, ‘ta isu naimbag, ta ti naayat a kinamanangngaasina maipaay iti Israel ket agingga iti tiempo a di nakedngan.’”—Esdras 3:1-11.
10. Iti ania a naisangsangayan nga ebkas a mangrugi ken agleppas ti Salmo 118?
10 Nagparang iti dadduma pay a salmo ti kasta nga ebkas ti panangidayaw iti kinaimbag ni Jehova. Maysa kadagita ti Salmo 118, a kantaen idi dagiti sangakabbalayan ti Israel iti ngudo ti panangrambakda iti Paskua. Dayta a salmo ti mangrugi ken agleppas iti sasao nga: “Agyamankayo ken Jehova ta isu naimbag; ta ti naayat a kinamanangngaasina ket agingga iti tiempo a di nakedngan.” (Salmo 118:1, 29) Nalabit a dayta ti pangserra a sasao ti pammadayaw a kinanta da Jesu-Kristo ken dagiti matalek nga apostolna iti rabii sakbay ti ipapatayna idi 33 K.P.—Mateo 26:30.
“Ipakitam Kaniak, Pangngaasim, ti Dayagmo”
11, 12. Idi nasaripatpatan ni Moises ti dayag ti Dios, ania a pakaammo ti nangngegna?
11 Damo a napagnaig ti kinaimbag ni Jehova ken ti naayat a kinamanangngaasina sinigsiglo sakbay ti panawen ni Ezra. Kalpasan unay a nagdayaw dagiti Israelita iti balitok a sinan-urbon a baka iti let-ang ken naikisap dagidiay nagbasol, impakaasi ni Moises ken ni Jehova: “Ipakitam kaniak, pangngaasim, ti dayagmo.” Gapu ta ammona a matay ni Moises no makitana ti rupa ti Dios, kinuna ni Jehova: “Siak palabasekto iti sanguanan ti rupam ti isuamin a kinaimbagko.”—Exodo 33:13-20.
12 Iti simmaruno nga aldaw, nakita ni Moises ti kinaimbag ni Jehova idiay Bantay Sinai. Iti daydi a gundaway, nasaripatpatan ni Moises ti dayag ti Dios ken nangngegna daytoy a sasao: “Jehova, Jehova, maysa a Dios a naasi ken managparabur, nabannayat nga agunget ken naruay iti naayat a kinamanangngaasi ken kinapudno, mangsalsalimetmet iti naayat a kinamanangngaasi maipaay iti rinibu, mamakpakawan iti biddut ken salungasing ken basol, ngem nikaanoman saanto a mangipaay iti pannakailaksid iti dusa, a gapu iti biddut ti amma mangyeg iti pannusa iti annak ken iti appoko, iti maikatlo a kaputotan ken iti maikapat a kaputotan.” (Exodo 34:6, 7) Dagitoy a sasao ti mangipamatmat a ti kinaimbag ni Jehova ket nainaig iti naayat a kinamanangngaasina ken iti dadduma nga aspeto ti personalidadna. Ti panangusig kadagitoy tulongandatayo a mangiparangarang iti kinaimbag. Usigentay nga umuna ti galad a namindua a nadakamat iti daytoy nakaskasdaaw a panangipakaammo iti kinaimbag ti Dios.
“Dios a . . . Naruay iti Naayat a Kinamanangngaasi”
13. Idi naipakaammo ti kinaimbag ti Dios, ania a galad ti namindua a nadakamat, ket apay a maikanatad dayta?
13 ‘Ni Jehova ket Dios a . . . naruay iti naayat a kinamanangngaasi . . . , mangsalsalimetmet iti naayat a kinamanangngaasi maipaay iti rinibu.’ Ti Hebreo a sao a naipatarus a “naayat a kinamanangngaasi” kaipapananna met ti “nasungdo nga ayat.” Dayta laeng ti galad a namindua a nadakamat idi nagsao ti Dios ken ni Moises. Anian a maikanatad yantangay ti kangrunaan a galad ni Jehova ket ayat! (1 Juan 4:8) Itampok daytoy a galad ti nalatak nga ebkas ti panangidayaw ken ni Jehova “ta isu naimbag, ta ti naayat a kinamanangngaasina ket agingga iti tiempo a di nakedngan.”
14. Siasino ti kangrunaanna a mangtagiragsak iti kinaimbag ken naayat a kinamanangngaasi ti Dios?
14 Ti maysa a mangipakita iti kinaimbag ni Jehova isu ti ‘kinaruay ti naayat a kinamanangngaasina.’ Ad-adda nga agminar dayta iti nadungngo a panangaywanna kadagiti dedikado ken matalek nga adipenna ditoy daga. (1 Pedro 5:6, 7) Kas paneknekan dagiti Saksi ni Jehova, ‘salsalimetmetanna ti naayat a kinamanangngaasi’ agpaay kadagidiay agayat ken agserbi kenkuana. (Exodo 20:6) Gapu ta linaksidda ti Anakna, saan a nagtultuloy a tinagiragsak ti natural nga Israel ti naayat a kinamanangngaasi wenno nasungdo nga ayat ni Jehova. Ngem agnanayon ti kinaimbag ken nasungdo a panagayat ti Dios kadagiti matalek a Kristiano iti amin a nasion.—Juan 3:36.
Ni Jehova—Naasi ken Naalumamay
15. (a) Iti ania a sasao a nangrugi ti pakaammo a nangngeg ni Moises idiay Bantay Sinai? (b) Ania ti iraman ti asi?
15 Ti pakaammo a nangngeg ni Moises idiay Bantay Sinai ket nangrugi iti sasao a: “Jehova, Jehova, maysa a Dios a naasi ken managparabur [wenno, naalumamay].” Ti Hebreo a sao a naipatarus nga “asi” nalabit tukoyenna dagiti “bagis,” a mainaig unay iti termino para iti “aanakan.” No kasta, ti asi ket nadungngo a pannakipagrikna nga adda iti kaunggan ti tao. Ngem saan a basta pannakarikna dayta iti napudno nga asi. Nasken a tignayennatayo nga agaramid iti banag a mangpabang-ar iti panagsagaba ti sabsabali. Kas pagarigan, ammo dagiti naayat a Kristiano a panglakayen a masapul a naasi kadagiti kapammatian, a ‘siraragsak nga ipakita ti asi’ iti maitutop a tiempo.—Roma 12:8; Santiago 2:13; Judas 22, 23.
16. Apay a maikuna a naalumamay ni Jehova?
16 Naiparangarang met ti kinaimbag ti Dios iti kinaalumamayna. Ti naalumamay a tao ket “sipapanayag a nakonsiderar iti rikna ti sabsabali” ken mangipakita iti ‘nadungngo a kinamanangngaasi nangnangruna kadagiti daksanggasat.’ Ni Jehova ti kasayaatan nga ulidan iti kinaalumamay no iti pannakilangen kadagiti matalek nga adipenna. Babaen dagiti anghel, kas pagarigan, siaalumamay a pinabileg ti Dios ni lakayen a propeta Daniel ken impakaammona iti birhen idi a ni Maria ti maipapan iti pribilehiona a mangipasngay ken Jesus. (Daniel 10:19; Lucas 1:26-38) Kas tattao ni Jehova, sigurado nga apresiarentayo ti naalumamay a wagas ti pannakisaritana kadatayo babaen dagiti binulong ti Biblia. Idayawtayo ti Dios gapu iti dayta a kinaimbagna ket ikagumaantayo ti agbalin a naalumamay no makilangentayo iti sabsabali. Dagidiay addaan iti naespirituan a kualipikasion aturenda koma dagiti kapammatian “iti espiritu ti kinaalumamay.”—Galacia 6:1.
Dios a Nabannayat nga Agunget
17. Apay nga agyamantayo a “nabannayat nga agunget” ni Jehova?
17 “Dios a . . . nabannayat nga agunget.” Dagita a sasao ti mangitampok iti maysa pay nga aspeto ti kinaimbag ni Jehova. An-anusan ni Jehova dagiti pagkurangantayo ket ikkannatay iti gundaway a mangparmek kadagiti serioso a pagkapuyantayo ken rumang-ay iti naespirituan. (Hebreo 5:12–6:3; Santiago 5:14, 15) Ti kinaanus ti Dios ket pagimbagan met dagiti saan pay nga agdaydayaw kenkuana. Adda pay gundawayda a mangipangag iti mensahe ti Pagarian ken agbabawi. (Roma 2:4) Ngem nupay naanus ni Jehova, ti kinaimbagna ti mangtignay kenkuana no dadduma a mangyebkas iti pungtotna, kas inaramidna idi nagdayaw dagiti Israelita iti balitok a sinan-urbon a baka idiay Bantay Sinai. Nabarbaranto pay ti asidegen a panangyebkas ti Dios iti ungetna inton dadaelenna ti dakes a sistema ni Satanas.—Ezequiel 38:19, 21-23.
18. No maipapan iti kinapudno, ania ti nakaidumaan ni Jehova kadagiti natauan a papangulo?
18 ‘Ni Jehova ket Dios a . . . naruay iti . . . kinapudno.’ Anian a naiduma ni Jehova kadagiti natauan a papangulo, nga agikarida iti kasta unay ngem dida met matungpal! Maisupadi iti dayta, dagiti agdaydayaw ken Jehova makapagpannurayda iti amin a linaon ti naipaltiing a Saona. Yantangay naruay iti kinapudno ti Dios, makapagtalektayo a kanayon kadagiti karina. Gapu iti kinaimbagna, agtultuloy a sungbatan ti nailangitan nga Amatayo dagiti ikarkararagtay a naespirituan a kinapudno babaen ti sipaparabur a panangipaayna iti dayta.—Salmo 43:3; 65:2.
19. Ania a naisangsangayan a kinaimbag ti impakita ni Jehova kadagiti nakabasol nga agbabawi?
19 ‘Ni Jehova ket Dios a . . . mangpakawan iti biddut ken salungasing ken basol.’ Gapu iti kinaimbagna, sidadaan a pakawanen ni Jehova dagiti nakabasol nga agbabawi. Awan duadua nga agyamantayo unay ta ti naayat a nailangitan nga Amatayo impaayna ti probision a pammakawan babaen ti daton ni Jesus. (1 Juan 2:1, 2) Anian a nakaay-ayat ta amin a mangipakita iti pammati iti subbot tagiragsakenda ti makaay-ayo a relasion ken Jehova, a mangnamnamada nga agbiag nga agnanayon iti inkarina a baro a lubong. Nagsayaat la ketdi dagitoy a rason tapno idayaw ni Jehova gapu iti kinaimbag nga ipakpakitana iti sangatauan!—2 Pedro 3:13.
20. Ania ti pammatalged kadatayo a di panuynoyan ti Dios ti kinadakes?
20 “Nikaanoman saanto a mangipaay [ni Jehova] iti pannakailaksid iti dusa.” Maysa pay daytoy a rason tapno idayaw ni Jehova gapu iti kinaimbagna. Apay? Agsipud ta ti maysa a napateg nga aspeto ti kinaimbag isu ti dina panangpanuynoy iti kinadakes iti aniaman a wagas. Maysa pay, “iti pannakaipanayag ni Apo Jesus manipud langit a kadua dagiti mannakabalin nga anghelna,” dumteng ti pammales “kadagidiay saan a makaammo iti Dios ken kadagidiay saan nga agtulnog iti naimbag a damag. . . . Agpasardanto iti pannakaukom a dusa nga agnanayon a pannakadadael.” (2 Tesalonica 1:6-9) Dagiti makalasat nga agdaydayaw ken Jehova tagiragsakendanto a naan-anay ti biag ket awanto ti mangsinga kadakuada a nadangkes a tattao, dagidiay “awanan panagayat iti kinaimbag.”—2 Timoteo 3:1-3.
Tuladenyo ti Kinaimbag ni Jehova
21. Apay a nasken nga iparangarangtayo ti kinaimbag?
21 Di pagduaduaan nga adu ti rasontayo a mangidayaw ken agyaman ken ni Jehova gapu iti kinaimbagna. Kas ad-adipenna, ditay kadi pagreggetan nga iparangarang daytoy a galad? Pagreggetantayo, yantangay indagadag ni apostol Pablo kadagiti padana a Kristiano: “Agbalinkayo a tumutulad iti Dios, kas annak a dungdungnguen.” (Efeso 5:1) Awan panagbalbaliw ti kinaimbag ti nailangitan nga Amatayo, ket kastatayo met koma.
22. Ania ti usigentayo iti sumaruno nga artikulo?
22 No naimpusuan ti dedikasiontayo ken Jehova, sigurado a sigagagar a tuladentayo ti kinaimbagna. Gapu ta kaputotannatayo ni managbasol nga Adan, saan a nalaka ti agaramid iti naimbag. Ngem iti sumaruno nga artikulo, kitaentayo no apay a mabalintayo nga iparangarang ti kinaimbag. Usigentayo met ti nadumaduma a pamay-an a matuladtayo ni Jehova—ti kasayaatan nga ulidan ti kinaimbag.
Kasanoyo a Sungbatan?
• Ania ti kinaimbag?
• Ania a sasao iti Kasuratan ti mangitampok iti kinaimbag ti Dios?
• Ania ti sumagmamano a pannakaiparangarang ti kinaimbag ni Jehova?
• Apay a nasken a tuladentayo ti kinaimbag ni Jehova?
[Ladawan iti panid 12]
Dinisiplina ni Jehova ti nagkauna nga ilina gapu ta dida sinalimetmetan ti ebkas ti panagdayawda
[Ladawan iti panid 12]
Nagsubli idiay Jerusalem ti dadduma a matalek a natda
[Ladawan iti panid 13]
Nangngeg ni Moises ti nakaskasdaaw a pakaammo maipapan iti kinaimbag ti Dios
[Ladawan iti panid 15]
Agminar ti kinaimbag ni Jehova iti wagas ti pannakisaritana kadatayo babaen dagiti binulong ti Biblia