JUDAS

[manipud Heb., maysa a porma ti nagan a Juda].

1. Inapo ni Jesus iti linia manipud ken Natan a nagtartarus ken Maria. Yantangay ni Judas ket anak ni Jose ken ama ni Simeon, isu ti maikapito a kaputotan manipud iti anak ni David a ni Natan ket ngarud nagbiag sakbay ti pannakaidestiero idiay Babilonia.​—Lu 3:30, 31.

2. Ti Judas a taga Galilea a dinakamat ni Gamaliel iti bitlana iti Sanhedrin. (Ara 5:37) Idi tiempo ti panagparehistro nga imbilin ti gobernador ti Siria a ni Quirinio idi 6 K.P., indauluan ni Judas ti panagalsa dagiti Judio. Isu ket namin-adu a dinakamat ni Josephus ken kinunana a “sinugsoganna dagiti kailianna nga umalsa, a kinantiawanna ida a takrotda gapu iti itutulokda nga agbayad iti impuesto kadagiti Romano ken panangpanuynoyda kadagiti mortal nga agturay, idinto ta bigbigenda a ti Dios ti apoda. Daytoy a lalaki ket maysa a sofista a nangbuangay iti bukodna a sekta, nga awan aniaman a nakaipadaanna kadagiti dadduma.” (The Jewish War, II, 118 [viii, 1]) Iti maysa a paset, inawagan ni Josephus ni Judas kas maysa a Gaulanita wenno taga Gaulanitis, a kunaen ti dadduma nga isu dayta ti lugar iti daya ti Baybay ti Galilea. Ngem iti dadduma a paset, dayta met laeng a historiador kunaenna a ni Judas ket taga Galilea, a kas ken Gamaliel. (Jewish Antiquities, XVIII, 4 [i, 1]; XVIII, 23 [i, 6]) Wayawaya ti iruprupir dagitoy a rebelde, ngem saanda a nagballigi a nanggun-od iti dayta. “Napukaw [ni Judas]. . . , ket amin dagidiay nagtultulnog kenkuana naiwarawarada a sisasaknap.” (Ara 5:37) Dadduma kadagiti kaputotanna ket karaman met iti panagalsa.​—The Jewish War, II, 433-440 (xvii, 8); VII, 253 (viii, 1).

3. Maysa kadagiti 12 nga apostol, naawagan met iti Tadeo ken “Judas nga anak ni Santiago.” Kadagiti listaan dagiti apostol iti Mateo 10:3 ken Marcos 3:18, agkanaig ni Santiago nga anak ni Alfeo ken ni Tadeo. Saan a nairaman ni Tadeo kadagiti listaan iti Lucas 6:16 ken Aramid 1:13; no di ket ti agparang ket “Judas nga anak ni Santiago,” isu a maawatantayo a ti Tadeo ket sabali pay a nagan ti apostol a ni Judas. Ti maysa a rason no apay a mausar no dadduma ti nagan a Tadeo ket mabalin a tapno saanda a mapagsinnukat ti dua nga apostol nga agnagan iti Judas. Ipatarus ti dadduma a managipatarus ti Lucas 6:16 ken Aramid 1:13 a “ni Judas a kabsat ni Santiago,” yantangay saan a dakamaten ti Griego ti eksakto a relasionda. Ngem innayon ti Syriac a Peshitta ti sao nga “anak.” Gapuna, ti mabasa iti adu a moderno a patarus ket “ni Judas nga anak ni Santiago.” (RS, AT, NW, La) Ti kakaisuna a panangtukoy ti Biblia a Judas laeng ti nadakamat ket iti Juan 14:22. Nadakamat iti daytoy a bersikulo kas “ni Judas, saan a ni Iscariote,” iti kasta maammuan no asino ti Judas a nagsao.

Iti King James Version iti Mateo 10:3, naipasngat sakbay ti “Tadeo” ti sasao a “Lebbaeus, a ti apeliedona ket.” Naibatay daytoy iti Inawat a Teksto, ngem saan a naikabil daytoy iti teksto da Westcott ken Hort, ta awan daytoy kadagiti manuskrito a kas iti Sinaitic.

4. Ni Judas Iscariote, ti anak ni Simon ken ti nakadakdakes nga apostol a nangliput ken Jesus. Nagbassit ti direkta nga impormasion nga ipaay ti Biblia maipapan iti pamilia ken nalikudan ni Judas. Agpadada ken amana a naawagan iti Iscariote. (Lu 6:16; Jn 6:71) Iti daytoy a termino, gagangayen a maawatan a nagtaudda iti ili ti Keriot-hezron iti Judea. No pudno daytoy, ni Judas laeng ngarud ti taga Judea kadagiti 12 nga apostol, ngem aminen ket taga Galilea.

Nayam-ammo ni Judas kadagiti salaysay ti Ebanghelio iti nakailanadan dagiti apostol sumagmamano a tiempo kalpasan ti Paskua ti 31 K.P. ken agarup maysa ket kagudua a tawen kalpasan nga inrugi ni Jesus ti ministeriona. (Mr 3:19; Lu 6:16) Nainkalintegan laeng a kunaen a ni Judas ket nabayag bassiten nga adalan sakbay a pinagbalin ni Jesus kas apostol. Ni Judas ket inladawan ti adu a mannurat kas nagdakes a tao, ngem nabatad nga adda met tiempo a nagbalin nga adalan ken naaddaan anamong ti Dios ken ni Jesus ; dayta ket paneknekan ti mismo a pannakapilina kas maysa nga apostol. Kanayonanna pay, naitalek kenkuana ti pondo nga agpaay kada Jesus ken ti 12. Daytoy ti mangipakita nga isu ket mapagpiaran iti daydi a tiempo ken iti abilidadna wenno edukasionna, nangnangruna ta napadasan met ni Mateo ti nagiggem iti kuarta ken nagkuenta ngem saan nga isu ti nakaitedan iti daytoy nga annong. (Jn 12:6; Mt 10:3) Nupay kasta, ni Judas ket nagbalin a nakadakdakes a saanen a mapakawan. Awan duadua a daytoy ti rason a nayud-udi ti naganna iti listaan dagiti apostol ken nailadawan kas Judas “nga idi agangay nangliput kenkuana” ken “nagbalin a traidor.”​—Mt 10:4; Lu 6:16.

Dimmakes. Idi asidegen ti Paskua ti 32 K.P., naibaon a mangasaba ni Judas ken ti dadduma pay nga apostol. (Mt 10:1, 4, 5) Di nagbayag kalpasan a nagsubli ni Judas, ken awan pay makatawen kalpasan a nagbalin nga apostol, sipapanayag a kinondenar ni Kristo, nupay saanna nga innaganan. Nariruan ti dadduma nga adalan iti sursuro ni Jesus isu a pimmanawda, ngem kinuna ni Pedro a ti 12 ket agtalinaed ken Kristo. Kas sungbat binigbig ni Jesus a pinilina ti 12 ngem kinunana: “Maysa kadakayo ti manangpardaya [Gr., di·aʹbo·los, kaipapananna ti “diablo” wenno “manangpardaya”].” Kuna ti salaysay a ti maysa itan a manangpardaya ket isu ni Judas, a “mangliputto kenkuana, nupay maysa kadagiti sangapulo ket dua.”​—Jn 6:66-71.

Mainaig iti daytoy a pasamak kunaen ni Juan: “Manipud idi damo ammo ni Jesus . . . no siasino daydiay mangliput kenkuana.” (Jn 6:64) Manipud kadagiti padto iti Hebreo a Kasuratan, ammo ni Kristo nga isu ket liputan ti maysa kadagiti nasinged a kaduana. (Sal 41:9; 109:8; Jn 13:18, 19) Babaen ti panangusar ti Dios iti abilidadna a mangammo a nasakbay, nakitanan nga agbalin a traidor ti kasta a tao, ngem saan a maitunos kadagiti kualidad ti Dios ken kadagiti napalabas a pannakilangenna no panunoten nga awanen ti maaramidan ni Judas no di dumakes, a kasla ket tay naikeddengen a nasaksakbay. (Kitaenyo ti NASAKBAY A PANNAKAAMMO, NASAKBAY A PANANGITUDING.) Imbes ketdi, kas nadakamaten, ni Judas ket matalek iti Dios kasta met ken Jesus idi rugrugi ti kinaapostolna. Gapuna, sigurado a ti kayat a sawen ni Juan ket nailasinen ni Jesus ti panagbalin ni Judas a dakes “manipud idi damo,” idi nangrugi a timmulok iti kinaimperpekto ken kadagiti managbasol a pagannayasanna. (Jn 2:24, 25; Apo 1:1; 2:23) Sigurado nga ammo ni Judas nga isu ti “manangpardaya” a dinakamat ni Jesus, ngem nagtultuloy latta a nakikadkadua ken Jesus ken kadagiti matalek nga apostol ken nalawag a saan a nagbalbaliw.

Saan a detalyado a salaysayen ti Biblia dagiti motibo iti dakes a danana, ngem impalgak daytoy ti maysa a pasamak idi Nisan 9, 33 K.P., lima nga aldaw sakbay ti ipapatay ni Jesus. Idiay Betania iti balay ni Simon nga agkukutel, ni Jesus ket sinapsapuan ni Maria a kabsat ni Lazaro, iti bangbanglo a lana nga aggatad iti 300 a denario, agarup makatawen a tangdan ti maysa a trabahador. (Mt 20:2) Nagrurod ni Judas ket kinunana a nailako koma ti lana sa “naited iti napanglaw a tattao” ti kuarta. Nabatad nga immannugot ti dadduma nga apostol iti kasla nainkalintegan a punto, ngem tinubngar ida ni Jesus. Ti pudpudno a rason a nagrurod ni Judas ket gapu ta naitalek kenkuana ti kahon ti kuarta ken isu ket “maysa a mannanakaw . . . al-alaenna dagiti kuarta” a naikabil iti kahon. Isu a ni Judas ket naagum ken maysa nga agtatakaw.​—Jn 12:2-7; Mt 26:6-12; Mr 14:3-8.

Gatad ti Panangliput. Awan duadua a nasaktan ni Judas iti panangtubngar ni Jesus maipapan iti panangusar iti kuarta. Iti daytoy a gundaway, “ni Satanas simrek ken Judas,” nalabit kayat a sawen daytoy a timmulok ti traidor nga apostol iti pagayatan ti Diablo, nga impalubosna nga isu ket agbalin nga instrumento a mangitungpal iti gakat ni Satanas a manglapped ken Kristo. Kalpasan ti sumagmamano nga aldaw, idi Nisan 12, napan ni Judas kadagiti panguluen a papadi ken kadagiti kapitan iti templo tapno ammuenna no mano ti ibayadda kenkuana a mangliput ken Jesus, maysa manen a pammaneknek iti kinaagumna. (Mt 26:14-16; Mr 14:10, 11; Lu 22:3-6; Jn 13:2) Iti dayta nga aldaw, nagtataripnong dagiti panguluen a papadi agraman iti “lallakay dagiti umili,” dagiti naimpluensia a lallaki iti Sanhedrin. (Mt 26:3) Mabalin a naikadua dagiti kapitan iti templo gapu iti impluensiada ken tapno kasla agparang a legal ti aniaman a naiplano a panangaresto ken Jesus.

Apay a 30 a kapisi a pirak laeng ti intukon ti Judio a papanguluen ti relihion maipaay iti panangliput ken Jesus?

Tallopulo a kapisi a pirak ($66, no siklo) ti gatad a naitukon. (Mt 26:14, 15) Ti gatad nga inkeddeng dagiti panguluen ti relihion ket kasla nairanta a mangipakita iti panangumsida ken Jesus, nga imbilangda a bassit ti pategna. Sigun iti Exodo 21:32, ti gatad ti maysa nga adipen ket 30 a siklo. Mainayon pay, ni Zacarias ket nabayadan iti “tallopulo a kapisi a pirak” maipaay iti trabahona kas pastor dagiti umili. Nagrurodan daytoy ni Jehova kas nakabasbassit a gatad, nga imbilangna dagiti tangdan a naited ken Zacarias kas mangipasimudaag iti panangmatmat dagitoy nga awanan pammati a tattao iti Dios a mismo. (Zac 11:12, 13) Gapuna pagparparangen dagiti panguluen ti relihion a bassit ti pateg ni Jesus idi intukonda ti 30 laeng a kapisi a pirak maipaay kenkuana. Kasta met a tinungpalda ti Zacarias 11:12, nga imbilangda ni Jehova kas nababa ti pategna idi inaramidda daytoy iti pannakabagi nga imbaonna a mangipastor iti Israel. Ti dimmakes a ni Judas ket “immannugot [iti gatad], ket nangrugi nga agsapul iti nasayaat a gundaway a panangliput [ken Jesus] agpaay kadakuada nga awan bunggoy iti aglawlaw.”​—Lu 22:6.

Maudi a Rabii a Kadua ni Jesus. Iti laksid ti panangbusornan ken Kristo, nakikadkadua latta ni Judas kenkuana. Nakitaripnong ken Jesus ken kadagiti apostol idi Nisan 14, 33 K.P., maipaay iti rambak ti Paskua. Kabayatan ti pannangan ti Paskua, nagserbi ni Jesus kadagiti apostol, a sipapakumbaba a binugguanna ti saksakada. Impalubos ti managinsisingpet a ni Judas nga aramiden ni Jesus dayta kenkuana. Ngem kinuna ni Jesus, “Saankayo a nadalus amin.” (Jn 13:2-5, 11) Imbagana met a maysa kadagiti apostol nga adda iti panganan ti mangliput kenkuana. Nalabit tapno agparang a kasla saan nga isu daydiay tuktukoyen ni Jesus, nagsaludsod ni Judas no isuna. Kas kanayonan a pakailasinan, ni Jesus inikkanna ni Judas iti sangkapisi a tinapay ket imbagana kenkuana nga itungpalna a dagus aniaman ti aramidenna.​—Mt 26:21-25; Mr 14:18-21; Lu 22:21-23; Jn 13:21-30.

Dagus a pinanawan ni Judas ti grupo. Ipakita ti panangidilig iti Mateo 26:20-29 ken Juan 13:21-30 a pimmanaw sakbay a rinugian ni Jesus ti rambak iti Pangrabii ti Apo. Nabatad a ti panangisalaysay ni Lucas iti daytoy a pasamak ket saan nga iti eksakto a kronolohikal a panagsasaganad, ta sigurado a nakapanawen ni Judas idi tiempo a kinomendaran ni Kristo ti grupo gapu iti panagtalinaedda kenkuana; saan nga agaplikar dayta ken Judas, ken saan met a naiserrek iti “tulag . . . maipaay iti maysa a pagarian.”​—Lu 22:19-30.

Idi agangay, ni Judas nasarakanna ni Jesus a kaduana dagiti matalek nga apostol idiay minuyongan ti Getsemani, ti lugar a pagaammo unay ti manangliput, ta nagsasarakda idi sadiayen. Indauluanna ti maysa a dakkel a bunggoy, agraman dagiti Romano a soldado ken ti maysa a komandante ti militar. Dagiti managderraaw ket addaan kadagiti pang-or ken kamkampilan kasta met kadagiti aluten ken pagsilawan, a kasapulanda no nalingdan iti ulep ti kabus a bulan wenno no ni Jesus adda iti nasipnget. Nalabit ni Jesus ket saan nga am-ammo dagiti Romano, isu a kas iti napagsasaritaanda a pagilasinan, kinablaawan ni Judas ni Kristo ket ‘inagkanna kampay idi a sidudungngo unay,’ a dayta ti pakaammuan nga isuna. (Mt 26:47-49; Jn 18:2-12) Idi agangay, narikna ni Judas ti kinadagsen ti basolna. Kabigatanna ginandatna nga isubli ti 30 a kapisi a pirak, ngem nagkedked dagiti panguluen a papadi a mangala kadagita. Isu nga impuruak ni Judas ti kuarta iti templo.​—Mt 27:1-5.

Ipapatayna. Sigun iti Mateo 27:5, nagbitay ni Judas. Ngem kunaen ti Aramid 1:18, “idi a natnag a balinsuek siaariwawa a bimtak iti kaungganna ket naiwarawara amin a bagisna.” Agparang a ti salsalaysayen ni Mateo ket ti wagas ti gandatna a panagbekkel, idinto ta ti Aramid iladawanna ti resultana. No pagtiponen ti dua a salaysay, agparang a ginandat ni Judas ti agbitay iti rangkis, ngem napugsat ti tali wenno nasip-ak ti sanga ti kayo isu a natnag ket naiwariswaris iti panagdissona kadagiti bato iti baba. Ti kasasaad ti daga iti aglikmut ti Jerusalem ti mangipakita a posible a napasamak dayta.

Idi natayen, maysa met a saludsod no asino ti nanggatang iti talon a pagitabonan babaen ti 30 a kapisi a pirak. Sigun iti Mateo 27:6, 7, inkeddeng ti panguluen a papadi a saanda a mabalin nga ikabil ti kuarta iti sagrado a paggamengan isu nga inusarda dayta a panggatang iti talon. Ti salaysay iti Aramid 1:18, 19 a tumukoy ken Judas, kunaenna: “Ngarud, daytoy a mismo a tao gimmatang iti talon babaen ti bayad ti kinakillo.” Ti nanggatang ngarud iti talon ket dagiti papadi, ngem gapu ta ni Judas ti nagtaudan ti kuarta, mabalin a kunaen nga isu ti nanggatang. Kunaen ni Dr. A. Edersheim: “Ti kuarta a nagun-odan iti dakes a pamay-an ket maiparit iti linteg nga ikabil iti paggamengan ti Templo, a panggatang iti sagrado a bambanag. Kadagita a kasasaad, kunaen ti Linteg dagiti Judio a ti kuarta ket masapul a maisubli iti nangidonar, ket no ipilitna nga ited dayta, rebbeng nga allukoyen nga igatang dayta iti maysa a banag a pagimbagan [pagsayaatan] ti publiko. . . . Sigun iti ibagbaga ti linteg, maibilang latta a kukua ni Judas ti kuarta, ket dayta ti kasla pinanggatangna iti nalatak a ‘talon ti agdamdamili.’” (The Life and Times of Jesus the Messiah, 1906, Tomo II, p. 575) Daytoy a pananggatang ket nagbalin a kaitungpalan ti padto iti Zacarias 11:13.

Inggagara a pinili ni Judas ti danana, a nabuyogan iti dakes a motibo, kinaagum, panagpannakkel, panaginsisingpet, ken pananggandat. Kalpasanna, nakarikna iti babawi gapu ta makonkonsiensia, kas iti marikna ti maysa a sipapakinakem a mammapatay a resulta ti inaramidna a krimen. Ngem naknakem ni Judas ti napan nakitinnulag kadagidiay tattao a kinuna ni Jesus a nagaramidda kadagiti proselita nga agpaay iti Gehenna a mamindua a nakarkaro pay ngem iti bagbagida, a maikari met “iti pannakaukom idiay Gehenna.” (Mt 23:15, 33) Idi maudi a rabii ti naindagaan a biagna, kinuna ni Jesus maipapan ken Judas a mismo: “Nasaysayaat koma iti dayta a tao no saanen a nayanak.” Idi agangay, inawagan ni Kristo kas “anak ti pannakadadael.”​—Mr 14:21; Jn 17:12; Heb 10:26-29.

Ti Kasukatna. Iti nagbaetan ti iyuuli ni Jesus idiay langit ken ti aldaw ti Pentecostes 33 K.P., kas panangyaplikarna ti padto iti Salmo 109:8, inlawlawag ni Pedro iti bunggoy ti agarup 120 a naguummong nga adalan a kasla mayanatup a pumilida iti kasukat ni Judas. Dua ti napagpilian a nagbibinnunotanda, ket ni Matias ti napili “a mangala iti saad daytoy a ministerio ken kinaapostol, a manipud iti dayta simiasi ni Judas tapno mapan iti bukodna a lugar.”​—Ara 1:15, 16, 20-26.

5. “Maysa nga adipen ni Jesu-Kristo, ngem kabsat ni Santiago.” Kastoy ti pamay-an a panangyam-ammo ti mannurat iti kinasiasinona iti naipaltiing a surat a naipanagan kenkuana. Inaramid ni Judas ti suratna idi agarup 65 K.P. Nalawag a saan nga isu ti “Judas nga anak ni Santiago” a maysa kadagiti 11 a matalek nga apostol ni Jesu-Kristo. (Lu 6:16) Tinukoyna ti bagina kas “maysa nga adipen” ni Jesu-Kristo, saan a kas maysa nga apostol; kasta met a tinukoyna dagiti apostol babaen ti sao nga ‘ida’ wenno ‘isuda.’​—Jud 1, 17, 18.

Nupay adda pay dadduma a tattao a naawagan Judas iti Kristiano a Griego a Kasuratan, impakita daytoy a mannurat ti Biblia nga isu ket naiduma kadakuada babaen ti panangdakamatna iti nagan ti kabsatna. Ipasimudaag daytoy a nalatak idi kadagiti Kristiano ti kabsatna a ni Santiago. Agparang a maymaysa laeng a tao nga agnagan iti Santiago ti naisangsangayan ti kinalatakna. Tinukoy ni apostol Pablo daytoy a Santiago kas maysa kadagiti “ad-adigi” ti kongregasion ti Jerusalem ken kas “kabsat ti Apo.” (Ga 1:19; 2:9; kitaenyo met ti Ara 12:17; 15:13-21.) Ngarud, nabatad a ni Judas ket kabsat ni Kristo Jesus iti ina. (Mt 13:55; Mr 6:3) Ngem sipapakumbaba a saanna a ginundawayan ti panagkabagianda iti Anak ti Dios no di ket awaganna ti bagina kas “maysa nga adipen ni Jesu-Kristo.”

Gistay awan ti ammo maipapan iti biag ni Judas. Agparang a kadua ni Judas ti tallo a kakabsatna ken ti inana a ni Maria iti nasapa a paset ti ministerio ni Jesus, idi nangaramid ni Jesus iti milagro idiay Cana, ken idi agangay nagdaliasat a kadua ni Jesus ken dagiti adalanna nga agturong idiay Capernaum ket apagbiit laeng ti kaaddada sadiay. (Jn 2:1-12) Kalpasan ti nasurok a makatawen, nalawag a kimmadua ken Maria ken iti kakabsatna idi sinapulda ni Jesus. (Mt 12:46) Mabalin a maysa ni Judas kadagidiay nagkuna: “Napukawnan ti nakemna.” (Mr 3:21) Aniaman ti makagapu, idi 32 K.P., ni Judas ken ti dadduma pay a kakabsatna saanda a namati ken Kristo Jesus. (Jn 7:5) Idi dandanin matay, intalek ni Jesus ken apostol Juan ti pannakaaywan ti manamati nga inana, a nalawag a mangipasimudaag a ni Judas ken ti kakabsatna saanda pay a nagbalin nga ad-adalan.​—Jn 19:26, 27.

Nupay kasta, kalpasan ti panagungarna, nagparang ni Jesus ken Santiago a kabsatna iti ina. (1Co 15:7) Awan duadua a daytoy ti nakakombinsir ken Santiago kasta met ken Judas ken iti dadduma pay a kakabsatna tapno patienda a ni Jesus ti Mesias. Isu a sakbay pay ti iyuuli ni Jesus ken ti aldaw ti Pentecostes ti 33 K.P., nagkarkararagda iti makinngato a siled idiay Jerusalem a kadua ti 11 a matalek nga apostol ken ti sabsabali pay. Agparang a karamanda met iti agarup 120 a tattao a nagtataripnong idi napili ni Matias a mangsukat iti di nagmatalek a ni Judas Iscariote. (Ara 1:13-26) Lohikal ngarud a kunaen a karaman ni Judas kadagiti manamati a kaunaan nga immawat iti nasantuan nga espiritu idi aldaw ti Pentecostes.​—Ara 2:1-4.

6. Maysa a lalaki a taga Damasco a ti pagtaenganna ket adda iti sibay ti kalsada a Nalinteg. Bayat a bulsek pay laeng ni Saulo (Pablo) kalpasan unay ti pannakakombertena, nagyan iti pagtaengan ni Judas, ket sadiay a naibaon ni Ananias tapno ipatayna dagiti imana ken Saulo. (Ara 9:11, 17) Saan nga ibaga ti salaysay no ni Judas ket maysan nga adalan iti daydi a tiempo, ngem ipakita daytoy a pasamak a kasla saan pay, ngamin ta bumdeng idi ni Ananias ken ti dadduma pay nga adalan nga umasideg ken Saulo gapu iti reputasionna a kas manangidadanes, idinto ta ni Judas pinadagusna ni Saulo iti pagtaenganna.​—Ara 9:13, 14, 26.

7. Ni Judas a naawagan met iti Barsabas ket maysa kadagiti dua nga adalan nga imbaon ti bagi a manarawidwid idiay Jerusalem tapno kumuyog kada Pablo ken Bernabe idi intulodda ti surat maipapan iti panagkugit (a. 49 K.P.). Ni Judas ken ti kaduana a ni Silas ket agpadpada a naibilang kas “lallaki a mangidadaulo kadagiti kakabsat.” (Ara 15:22) Ti surat ket agpaay “kadagidiay kakabsat iti Antioquia ken Siria ken Cilicia.” Nadakamat nga idiay laeng Antioquia ti napanan da Judas ken Silas, ket awan ti rekord a napanda iti ad-adayo pay. Pasingkedanda idi babaen ti berbal a sao ti mensahe nga adda iti surat. Ni Judas ket maysa a ‘mammadto,’ ket kas sumarsarungkar a pumapalawag nangipaay iti adu a diskurso kadagiti kakabsat idiay Antioquia, a pinarparegta ken pinabpabilegna ida.​—Ara 15:22, 23, 27, 30-32.

Ipasimudaag ti Aramid 15:33 a nagsubli da Judas ken Silas idiay Jerusalem kalpasan a “nakapagpalabasdan iti sumagmamano a tiempo” a kadua dagiti Kristiano idiay Antioquia. Kastoy ti mabasa iti dadduma a manuskrito (kas iti Codex Ephraemi, Codex Bezae) nga addaan iti Ara 15 bersikulo 34, nupay nagduduma: “Ngem kasla naimbag ken Silas nga agtalinaed pay sadiay; nupay kasta maymaysa ni Judas a nagturong idiay Jerusalem.” Daytoy a bersikulo ket awan kadagiti dadaan pay a mapagtalkan a manuskrito (Sinaitic, Alexandrine, Vatican MS. No. 1209). Nalabit maysa idi dayta a notasion iti marhin a nairanta a mangilawlawag iti bersikulo 40, ket idi agangay naiserrek iti kangrunaan a teksto.

Kunaen ti dadduma a komentarista a ni Judas a naawagan Barsabas ket kabsat ni “Jose a naawagan Barsabas,” maysa nga adalan a napagpilian a mangsukat iti annongen ni Judas Iscariote. (Ara 1:23) Ngem awan ti ebidensia a mangpasingked iti daytoy, no di laeng ti panagpadada iti nagan. Saanen a nadakamat ni Judas iti Biblia idi nakasublin idiay Jerusalem.