PANAGSAGANA
Ti awag iti aldaw sakbay ti linawas a Sabbath, nga iti dayta nga agsagana dagiti Judio maipaay iti Sabbath.
Idi nangrugi ni Jehova a mangipaay iti manna idiay let-ang, imbilinna a mamindua ti kaadu ti urnongen dagiti umili iti maikanem nga aldaw, yantangay saanda a mangala iti manna iti aldaw ti Sabbath, wenno maikapito nga aldaw. Gapuna, kas panagsagana dagiti Judio maipaay iti linawas a Sabbath, nagurnong ken naglutoda wenno impaburekda iti danum ti kanayonan a manna. (Ex 16:5, 22-27) Idi agangay, “ti aldaw sakbay ti sabbath” ket naawagan iti “Panagsagana,” kas inlawlawag ni Marcos. (Mr 15:42) Ti aldaw ti Panagsagana dagiti Judio ket agpatingga iti ilelennek ti init a katupag ita ti Biernes, nga iti dayta a tiempo mangrugi metten ti Sabbath, agsipud ta ti aldaw dagiti Judio ket mangrugi iti rabii agingga iti sumaruno a rabii.
Bayat ti aldaw ti Panagsagana, isagana dagiti umili dagiti makan maipaay iti sumaganad nga aldaw, ti Sabbath, ken iringpasda ti aniaman a sabali pay a trabaho a saanen a mayuray pay kalpasan ti Sabbath. (Ex 20:10) Imbilin ti Linteg a ti bangkay ti maysa a tao a naibitin iti kayo ket “rebbeng a saan nga agtalinaed iti kayo iti intero a rabii.” (De 21:22, 23; idiligyo ti Jos 8:29; 10:26, 27.) Yantangay ni Jesus ken dagidiay kaduana a nailansa nga adda iti kayo iti kamalman ti aldaw ti Panagsagana, napateg idi kadagiti Judio a maapura ti ipapatay dagitoy a nailansa tapno maitabonda sakbay ti ilelennek ti init. Nagpateg unay nga aramidenda ti kasta yantangay ti aldaw a dandani idin mangrugi iti ilelennek ti init ket aldaw ti kadawyan a Sabbath (ti maikapito nga aldaw ti lawas) ken kasta met a Sabbath gapu ta Nisan 15 (Le 23:5-7), ngarud “naindaklan” a Sabbath daydi. (Jn 19:31, 42; Mr 15:42, 43; Lu 23:54) Inadaw ni Josephus ti maysa a bilin ni Cesar Augusto a nagkuna a saan nga inkapilitan a mapan dagiti Judio iti paraangan (ti templo) ‘iti Sabbath wenno iti aldaw ti panagsagana maipaay iti dayta (Bisperas ti Sabbath) kalpasan ti maikasiam nga oras,’ a mangipasimudaag nga inrugida ti agsagana maipaay iti Sabbath iti maikasiam nga oras ti Biernes.—Jewish Antiquities, XVI, 163 (vi, 2).
Maipapan iti pannakausig ni Jesus iti agsapa ken panagparangna iti saklang ni Pilato, a dayta ket iti bigat ti Nisan 14 (ta ti aldaw ti Paskua nangrugin iti napalabas a rabii), kuna ti Juan 19:14: “Itan ket pannakaisagana ti paskua.” (NW, KJ, Da) Sigun iti sumagmamano a komentarista, ti kaipapanan daytoy ket “panagsagana maipaay iti paskua,” ket kasta met laeng ti panangipatarus ti dadduma a bersion. (AT, We, CC) Nupay kasta, ipasimudaag daytoy a teksto a saan pay idi a narambakan ti Paskua, idinto ta silalawag nga ipakita dagiti salaysay ti Ebanghelio a rinambakan dayta ni Jesus ken dagiti apostolna iti napalabas a rabii. (Lu 22:15; Mt 26:18-20; Mr 14:14-17) Naan-anay nga inannurot ni Kristo dagiti alagaden ti Linteg, agraman ti makalikaguman a panangrambak iti Paskua iti Nisan 14. (Ex 12:6; Le 23:5; kitaenyo ti PASKUA.) Ti aldaw a pannakausig ken ipapatay ni Jesus ket mabalin a maibilang kas “pannakaisagana ti paskua” gapu ta dayta ket panagsagana idi maipaay iti pito-aldaw a Piesta dagiti Di Pinaalsa a Tinapay a nangrugi iti sumaganad nga aldaw. Gapu ta aginnasideg dagitoy a petsa iti kalendario, ti intero a piesta ket masansan a karaman iti termino a “Paskua.” Ket ti aldaw kalpasan ti Nisan 14 kanayon nga aldaw ti Sabbath; kanayonanna pay, idi 33 K.P., ti Nisan 15 ket nairana iti kadawyan a Sabbath, isu a dayta nga aldaw ket naibilang kas “naindaklan” wenno doble a Sabbath.