Addaankayo Kadi iti “Wayawaya nga Agsao”?
NASUROK nga innem a milion a tattao iti 235 a pagilian ti addaan iti aw-awagan ti Biblia kas “wayawaya nga agsao.” Sangapulo ket innem a daras a nausar daytoy nga ebkas iti teksto ti Kristiano a Griego a Kasuratan ti Baro a Lubong a Patarus ti Nasantuan a Kasuratan. (Filipos 1:20; 1 Timoteo 3:13; Hebreo 3:6; 1 Juan 3:21) Ania ti ramanen ti “wayawaya nga agsao”? Ania ti makatulong tapno maaddaantayo iti kasta? Kadagiti ania nga okasion a siwawayawayatayo nga agsao?
Sigun iti Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words, ti Griego a termino para iti ebkas a “wayawaya nga agsao” ipasimudaagna ti kinatured ken kompiansa nga agsao, nupay saan met a kanayon a mainaig dayta iti panagsao. Ngem ti kasta a kinatured nga agsao dina kaipapanan ti kinagubsang wenno kinasabrak. “Makaparagsak ken makaay-ayo koma ti pannakisaritayo kadagiti tattao,” kuna ti Biblia. (Colosas 4:6, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia) Ti wayawaya nga agsao ramanenna ti panagtalinaed a natanang, nupay ditay ipalubos a dagiti narigat a kasasaad wenno panagbuteng iti tao ti manglapped kadatayo nga agsao.
Naikasigudan kadi a kalintegantayo ti wayawaya nga agsao? Panunotenyo ti insurat ni apostol Pablo kadagiti Kristiano idiay Efeso. Kinunana: “Kaniak, a maysa a tao a nanumnumo ngem ti kanunumuan iti amin a sasanto, naited daytoy di kaikarian a kinamanangngaasi, tapno ideklarak kadagiti nasion ti naimbag a damag maipapan kadagiti di matukod a kinabaknang ti Kristo.” Imbaga pay ni Pablo a babaen ken ni Jesu-Kristo nga “addaantayo iti daytoy wayawaya nga agsao ken iyaadani buyogen ti panagtalek babaen ti pammatitayo kenkuana.” (Efeso 3:8-12) Ti wayawaya nga agsao ket saan a naikasigudan a kalintegan no di ket resulta ti relasiontayo ken ni Jehova a Dios a naibatay iti pammati ken Jesu-Kristo. Kitaentayo no ania ti makatulong kadatayo a maaddaan iti kastoy a wayawaya ken no kasano a maiparangarangtayo dayta no mangasaba, mangisuro, ken agkararagtayo.
Ania ti Makatulong Kadatayo a Mangasaba a Situtured?
Ni Jesu-Kristo ti kangrunaan nga ulidantayo iti panangusar iti wayawaya nga agsao. Ti kinaregtana ti nangtignay kenkuana a mangasaba iti amin a gundaway. Agin-inana, makipangpangan, wenno magmagna man, pulos a dina sinayang ti gundaway a mangisarsarita iti maipapan iti Pagarian ti Dios. Saan a nagulimek ni Jesus uray no inuyaw wenno binusorda. Imbes ketdi, situtured nga imbutaktakna dagiti ulbod a papangulo ti relihion idi kaaldawanna. (Mateo 23:13-36) Uray idi naarestar ken nabista, situtured a nagsao ni Jesus.—Juan 18:6, 19, 20, 37.
Addaan met iti kasta a kinatured dagiti apostol ni Jesus. Idi Pentecostes 33 K.P., siwawayawaya a nagsao ni Pedro iti imatang ti nasurok a 3,000 a tattao. Nakadkadlaw ta di pay nabayag sakbay dayta, isu ket nagbuteng idi nabigbig ti maysa nga adipen a babai. (Marcos 14:66-71; Aramid 2:14, 29, 41) Saan a nagbuteng da Pedro ken Juan idi dimmatagda kadagiti panguluen ti relihion. Saanda a nagkedked a nangikasaba a situtured ti maipapan iti panagungar ni Jesu-Kristo. Kinapudnona, nabigbig dagiti panguluen ti relihion a pasurot ni Jesus da Pedro ken Juan gapu iti kinaturedda. (Aramid 4:5-13) Apay a nakapagsaoda a situtured?
Inkari ni Jesus kadagiti apostolna: “Inton iyawatdakayo, dikay maringgoran no kasano wenno no ania ti sawenyo; ta ti sawenyo maitedto kadakayo iti dayta nga oras; ta saan laeng a dakayo dagiti agsasao, no di ket ti espiritu ni Amayo ti agsao babaen kadakayo.” (Mateo 10:19, 20) Ti nasantuan nga espiritu ti nangtulong ken ni Pedro ken kadagiti sabsabali a nangdaer iti bain wenno buteng a mabalin a manglapped iti wayawayada nga agsao. Makatulong met kadatayo ti impluensia dayta a nabileg a puersa.
Maysa pay, imbilin ni Jesus kadagiti pasurotna a mangaramidda kadagiti adalan. Maitutop daytoy gapu ta naited Kenkuana ti “isuamin nga autoridad . . . idiay langit ken ditoy daga,” ken ‘adda ni Jesus kadakuada.’ (Mateo 28:18-20) Gapu ta ammoda a tulongan ida ni Jesus, naaddaan dagiti nagkauna nga adalan iti tured a sumango kadagiti autoridad a determinado a manglapped iti panangasabada. (Aramid 4:18-20; 5:28, 29) Ti kasta a pannakaammo pagbalinennatayo met a natured.
Iti panangipatuldo ni Pablo iti sabali pay a pakaigapuan ti kinatured, innaigna ti namnama iti “dakkel a wayawaya nga agsao.” (2 Corinto 3:12; Filipos 1:20) Gapu ta makaparagsak unay ti mensahe mainaig iti namnama, saan a malapdan dagiti Kristiano nga isarita dayta kadagiti sabsabali. Ngarud, ti namnamatayo ti maysa a makagapu nga usarentayo ti wayawayatayo nga agsao.—Hebreo 3:6.
Panangasaba a Situtured
Kasanotayo a makakasaba a situtured uray no maipasangotayo kadagiti narigat a kasasaad? Usigentayo ti ulidan ni apostol Pablo. Bayat ti pannakaibaludna idiay Roma, kiniddawna kadagiti kapammatianna nga ikararagda a ‘ti pannakabael nga agsao maited koma kenkuana babaen ti pannakalukat ti ngiwatna, tapno makapagsao buyogen ti kinatured kas iti rebbeng a panagsaona.’ (Efeso 6:19, 20) Nasungbatan kadi dagita a kararag? Wen! Bayat a nakabalud ni Pablo, intultuloyna nga ‘inkaskasaba ti pagarian ti Dios buyogen ti dakkel unay a wayawaya nga agsao, nga awan lappedna.’—Aramid 28:30, 31.
Ti pananggundaway kadagiti oportunidad a mangasaba iti pagtrabahuan, eskuelaan, wenno bayat ti panagdaliasat subokenna ti wayawayatayo nga agsao. Ti kinamanagbabain, ti panagamak iti mabalin a reaksion dagiti sabsabali, wenno ti saan a panagtalek iti kabaelantayo, ti mabalin a mangpaulimek kadatayo. Mapagwadantayo manen ni apostol Pablo no maipapan iti dayta a banag. “Nagurnongkami iti kinatured babaen iti Diostayo tapno sawenmi kadakayo ti naimbag a damag ti Dios buyogen ti kasta unay a pannakidangadang,” insuratna. (1 Tesalonica 2:2) Naaramid ni Pablo ti saanna a kabaelan nga aramiden iti bukodna gapu ta nagtalek ken ni Jehova.
Ti panagkararag ti nakatulong iti maysa a babai nga agnagan Sherry nga agurnong iti tured idi naaddaan iti gundaway a mangasaba iti di pormal. Maysa nga aldaw bayat nga ur-urayenna ni lakayna, napaliiwna nga adda babai nga agur-uray met. “Kasla nasullatan ti karabukobko,” kinuna ni Sherry, “isu a nagkararagak ken ni Jehova maipaay iti tured.” Idi inasitgan ni Sherry ti babai, adda simmangpet a ministro ti Baptist. Saan a ninamnama ni Sherry nga adda makasaritana a klerigo. Ngem nagkararag manen isu a nabaelanna ti nangasaba. Napaimaanna ti babai iti literatura ken inyurnosna a sarungkaran. No gundawayantayo dagiti oportunidad a mangasaba, makapagtalektayo a matulongantayo nga agsao a situtured no agpannuraytayo ken ni Jehova.
No Mangisursuro
Nainaig unay ti wayawaya nga agsao iti panangisuro. Mainaig kadagiti “lallaki nga agserbi iti nasayaat a pamay-an” iti kongregasion, kuna ti Biblia: “Gumunggun-odda maipaay iti bagbagida iti nasayaat a takder ken dakkel a wayawaya nga agsao iti pammati mainaig ken Kristo Jesus.” (1 Timoteo 3:13) Naaddaanda iti wayawaya nga agsao gapu ta iyap-aplikarda ti isursuroda kadagiti sabsabali. Ti panangaramidda iti kasta salakniban ken pabilgenna ti kongregasion.
No addaantayo iti wayawaya nga agsao iti kastoy a pamay-an, ad-adda nga epektibo ken nalaklakada nga aramiden dagiti balakadtayo. Imbes a makapaupay nga ulidan ti makita dagiti agdengdengngeg, maparegtada no makitada nga iyap-aplikartayo ti isursurotayo kadakuada. Daytoy a wayawaya ti mangtignay kadagidiay addaan iti naespirituan a kualipikasion a ‘mangatur kadagiti kakabsatda’ sakbay a lumanlan ti problema. (Galacia 6:1) Maisupadi iti dayta, mabalin a bumdeng a mangbalakad ti maysa a tao a mangipakpakita iti saan a nasayaat nga ulidan gapu ta ammona a dina maar-aramid ti ibalbalakadna. Ket gapu ta maitantan ti panangipaay iti kasapulan a balakad, mabalin a lumanlan ti kasasaad.
Ti panagsaotayo a situtured dina kayat a sawen nga agbalintayo a manangbabalaw, dogmatiko, wenno napangas. Ni Pablo binagbagaanna ni Filemon “maibatay iti ayat.” (Filemon 8, 9) Kas resultana, nalawag a naipangag ti balakad ti apostol. Wen, rumbeng a mapakuyogan iti ayat ti aniaman a balakad nga ipaay ti maysa a panglakayen!
Pudno a napateg ti wayawaya nga agsao no mangtedtayo iti balakad. Napateg met daytoy kadagiti dadduma pay a situasion. Insurat ni Pablo iti kongregasion idiay Corinto: “Addaanak iti dakkel a wayawaya nga agsao kadakayo. Addaanak iti dakkel a panagpasindayag no maipapan kadakayo.” (2 Corinto 7:4) Kanayon a komendaran ni Pablo dagiti kakabsat a maikarida iti dayta. Ti ayat ti nangtignay kenkuana a mangiturong iti atensionna kadagiti nasayaat a galad dagiti kapammatianna, nupay ammona dagiti pagkapuyanda. Mapabileg met ti kongregasion Kristiano iti kaaldawantayo no dagiti panglakayen ket komendaran ken paregtaenda dagiti kakabsatda.
Masapul nga addaan ti amin a Kristiano iti wayawaya nga agsao tapno epektibo ti panangisuroda. Ni Sherry a nadakamat itay, kayatna a paregtaen dagiti annakna a mangasaba idiay eskuelaan. “Nupay dimmakkelak iti kinapudno,” inaminna, “manmano a mangasabaak idiay eskuelaan. Saanak unay a mangaskasaba iti di pormal. Insaludsodko iti bagik, ‘Ania nga ulidan ti ipakpakitak kadagiti annakko?’” Daytoy ti nangtignay ken ni Sherry a mangaramid iti dakdakkel a panagregget tapno mangasaba iti di pormal a pamay-an.
Wen, makita dagiti sabsabali dagiti aramidtayo ken mapaliiwda no ditay iyap-aplikar dagiti isursurotayo. Gapuna, maaddaantayo iti wayawaya nga agsao babaen ti panangikagumaantayo a mangyaplikar kadagiti sasawentayo.
Iti Panagkararag
Nangnangruna a napateg ti wayawaya nga agsao no agkararagtayo ken ni Jehova. Siwawayawaya a maibukboktayo ti linaon ti pusotayo ken ni Jehova nga addaan panagtalek a denggen ken sungbatanna dagiti kararagtayo. Iti kasta, matagiragsaktayo ti nasinged a relasiontayo iti nailangitan nga Amatayo. Pulos a ditay koma agkedked nga umadani ken ni Jehova, ken ditay ipapan nga awan kaes-eskantayo. No saantayo a mayebkas ti linaon ti pusotayo ta masidsidir ti konsiensiatayo gapu iti biddut wenno basol, nawayatayo kadi pay laeng nga umadani iti Soberano iti uniberso?
Ti naitan-ok a saad ni Jesus kas Nangato a Padi ti mangted iti kanayonan a panggapuantayo nga agtalek iti kararag. Kastoy ti mabasatayo iti Hebreo 4:15, 16: “Addaantayo kas nangato a padi, saan a ti maysa a saanna a mabalin ti makipagrikna kadagiti kinakapuytayo, no di ket ti maysa a nasuboken iti amin a bambanag kas kadatayo, ngem awanan basol. Ngarud, buyogen ti wayawaya nga agsao umadanitay koma iti trono ti di kaikarian a kinamanangngaasi, tapno makagun-odtayo iti asi ken makasaraktayo iti di kaikarian a kinamanangngaasi kas tulong iti umiso a tiempo.” Kasta ti pateg ti ipapatay ken ti akem ni Jesus kas Nangato a Padi.
No sipapasnek nga agtulnogtayo ken ni Jehova, manamnamatayo a sungbatanna dagiti kararagtayo. Insurat ni apostol Juan: “Dungdungnguen, no dagiti pusotayo saandatayo a kondenaren, addaantayo ti wayawaya nga agsao iti Dios; ket aniaman a dawatentayo awatentayo kenkuana, agsipud ta tungtungpalentayo dagiti bilinna ken ar-aramidentayo ti bambanag a makaay-ayo kadagiti matana.”—1 Juan 3:21, 22.
Maibagatayo ti aniaman a kayattayo nga ibaga ken ni Jehova gapu ta nawayatayo nga umadani kenkuana iti kararag. Aniaman ti pagbutngan, pakaseknan, pakadanagan, wenno pakadukotantayo, mabalintayo nga iyebkas dagita ken ni Jehova, nga agtalektayo a dina iyaleng-aleng dagiti napasnek a kararagtayo. Uray no nadagsen ti basoltayo, saan a lapped ti pannakasidir ti konsiensiatayo tapno agkararagtayo no la ket ta napasnek ti panagbabawitayo.
Pudno a napateg ti di kaikarian a sagut a wayawaya nga agsao. Babaen iti dayta, maidaydayawtayo ti Dios iti trabahotayo a panangasaba ken panangisuro ken ad-adda a sumingedtayo kenkuana babaen ti kararag. ‘Ditay, ngarud, ibelleng ti wayawayatayo nga agsao, nga addaan dakkel a gunggona a maibayad iti dayta’—ti gunggona nga agnanayon a biag.—Hebreo 10:35.
[Ladawan iti panid 13]
Situtured a nagsao ni apostol Pablo
[Dagiti Ladawan iti panid 15]
Rumbeng nga addaantayo iti wayawaya nga agsao tapno epektibo ti panangisurotayo
[Ladawan iti panid 16]
Napateg ti wayawaya nga agsao no agkarkararagtayo