PANAGPADLES

Ti panagpadles gagangay a saklawenna ti amin a paset ti panangammo iti nalimed a bambanag, nangnangruna ti maipapan kadagiti pasamak iti masanguanan, babaen kadagiti okulto a pannakabalin ti espiritismo. (Kitaenyo ti ESPIRITISMO.) Maipaay iti pannakausig ti nagduduma a kita ti panagpadles, kitaenyo ti ARAN, II; ASTROLOGO; MANAGIPADLES KADAGITI PASAMAK; PANAGSALAMANGKA KEN PANAGKULAM.

Patien dagiti managpadles a ti didios a nabilbileg ngem tao ipalgakda ti masanguanan kadagidiay nasanay a mangbasa ken mangibuksil kadagiti pagilasinan ken partaan a naikomunikar kano iti nadumaduma a pamay-an, sigun kadakuada: Babaen kadagiti datdatlag iti langit (ti posision ken panaggunay dagiti bituen ken dagiti planeta, eklipse, layap), babaen kadagiti pisikal a puersa iti rabaw ti daga (angin, bagyo, apuy), babaen iti tigtignay dagiti parsua (panagtaguob dagiti aso, panagtayab dagiti tumatayab, panaggunay dagiti uleg), babaen iti panaguurnos ti bulbulong a tsa kadagiti tasa, babaen kadagiti maporma a langa ti lana iti rabaw ti danum, babaen iti direksion dagiti agtinnag a pana, babaen iti langa dagiti paset ti bagi dagiti naisakripisio nga animal (dalem, bara, lalaem), babaen kadagiti linia iti dakulap ti ima, babaen iti binnunotan, ken babaen kadagiti “espiritu” dagiti natay.

Naipaayan iti espesipiko a nagan ti sumagmamano a kita ti panagpadles. Kas pagarigan, ti panagilabeg, a nalatak kadagiti Romano, ket panangipaulog kadagiti partaan, tanda, wenno naiparparna a datdatlag; ti panagpalad ipadlesna ti masanguanan manipud kadagiti linia iti dakulap ti ima; ti hepatoscopy ket panangsukimat iti dalem; ti haruspication ket panagsukimat iti lalaem; ti belomancy ket mainaig kadagiti pana; ti rhabdomancy agaramat iti pagpadles a baston; ti oneiromancy ket panagpadles babaen kadagiti tagtagainep; ti pannakiuman ket maipagarup a pannakisarita kadagiti natay. Adda pay dadduma a wagas ti panagpadles kas ti panagbuyon babaen iti bola a kristal ken panagpugto.

Namunganayanna. Ti Babilonia a daga dagiti Caldeo ti namunganayan ti panagpadles, ket nagsaknap iti intero a daga manipud sadiay dagitoy nga okulto nga aramid gapu iti iyaakar dagiti tattao. (Ge 11:8, 9) Naikuna a ti kakapat ti nakabakab a benneg ti libraria ni Asurbanipal ket naglaon kadagiti tapi ti partaan a mangilawlawag kano kadagiti amin a karkarna banag a nakita iti langlangit ken iti daga, kasta met kadagiti amin a naiparparna ken di ninamnama a paspasamak iti inaldaw a panagbiag. Sa laeng naikeddeng ni Ari Nabucodonosor a rautenna ti Jerusalem idi nagaramat iti panagpadles, a kastoy ti naisurat maipapan iti dayta: “Ginunggonna dagiti pana. Nagimtuod babaen iti terafim; kimmita iti dalem. Iti makannawan nga imana ti panagpadles maipaay idi iti Jerusalem.”​—Eze 21:21, 22.

Kitaenda idi ti dalem no agsapulda kadagiti partaan ta patienda a naisentro iti dalem ti isuamin a kinakired, emosion, ken pammateg. Ti kakanem ti dara ti tao ket adda iti dalem. Ti panagduduma dagiti bennegna, ur-urat, kulkulanit, ur-urarit, ug-uged, ken ug-ugisna ket naipaulog kas pagilasinan, wenno partaan, manipud iti didios. (Kitaenyo ti ASTROLOGO.) Adu ti nasarakan a pila a sinandalem, a ti kadadaanan ket naala idiay Babilonia, naglaon kadagiti partaan ken sursurat a cuneiform nga inaramat dagiti mammadles. (LADAWAN, Tomo 2, p. 324) Baru ti nayawag kadagiti nagkauna a papadi nga Asirio, kayatna a sawen “manangsukimat” wenno “daydiay mangkita,” gapu ta ti panangsukimat iti dalem isu ti kangrunaan nga aramid ti relihionda a nainaig iti panagpadles.

Kondenaren ti Biblia. Amin dagiti nadumaduma a kita ti panagpadles, aniaman ti awag kadagita, ket maisalungasing unay, ken sipapatak a maikontra, iti Nasantuan a Biblia. Babaen ken Moises, siiinget ken maulit-ulit a pinakdaaran ni Jehova ti Israel a saanda nga annuroten dagitoy nga ar-aramid ti sabsabali a nasion a panagpadles, a kunkunana: “Awan koma ti masarakan kenka nga asinoman a mangpalasat iti anakna a lalaki wenno anakna a babai iti apuy, asinoman a mangaramat iti panagpadles, maysa a managsalamangka wenno asinoman nga agsapul kadagiti partaan wenno maysa a mangkukulam, wenno maysa a mangkayaw iti sabsabali babaen ti pagilabeg wenno asinoman nga umuman iti mannakiuman iti espiritu wenno maysa a propesional a managipadles kadagiti pasamak wenno asinoman nga agimtuod iti natay. Ta isuamin nga agar-aramid kadagitoy a banag ket nakarimrimon ken Jehova, ket maigapu kadagitoy a nakarimrimon a banag pagtalawen ida ni Jehova a Diosmo iti sanguanam.” (De 18:9-12; Le 19:26, 31) Uray pay no pimmudno dagiti impadlesda a pagilasinan ken tanda, nakondenar latta dagiti managipadles. (De 13:1-5; Jer 23:32; Zac 10:2) Naipakita a busoren unay ti Biblia dagiti mammadles ta nabilin iti dayta a di bumurong a mapapatayda amin.​—Ex 22:18; Le 20:27.

Ngem nupay adda kasta a maulit-ulit a bilin, dagiti apostata simmukirda latta ken Jehova​—saan laeng a dagiti kadawyan a tattao a kas iti babai ti En-dor, no di ket uray pay dagiti nabileg nga ar-ari a kas kada Saul ken Manases, ken ni Reyna Jezebel. (1Sm 28:7, 8; 2Ar 9:22; 21:1-6; 2Cr 33:1-6) Nupay ti naimbag nga Ari Josias inikkatna dagiti manangannurot iti panagpadles idi kaaldawanna, saan nga umdas dayta a mangispal iti Juda manipud pannakadadael, kas napasamak iti kabsatna a pagarian ti Israel. (2Ar 17:12-18; 23:24-27) Nupay kasta, maigapu iti naayat a kinamanangngaasi ni Jehova, nangibaon pay nga umuna kadagiti mammadtona tapno pakdaaranna ida maipapan iti makarimon nga ar-aramidda, kas met laeng ti panangpakdaar dagiti mammadtona iti ina ti isuamin a panagpadles, ti Babilonia.​—Isa 3:1-3; 8:19, 20; 44:24, 25; 47:9-15; Jer 14:14; 27:9; 29:8; Eze 13:6-9, 23; Mik 3:6-12; Zac 10:2.

Nakasaksaknap met ti panagpadles idi kaaldawan dagiti apostol ni Jesus. Iti isla ti Chipre, nabulsek ti mangkukulam nga agnagan Bar-Jesus gapu ta riniribukna ti panangaskasaba ni apostol Pablo; ket idiay Macedonia, ti maysa a sairo iti panagpadles ket pinaruar ni Pablo manipud makaisturbo a babai, a nakaigapuan ti panagaburido dagiti appona, nga adu ti magangganarda gapu iti pannakabalinna nga agipadles. (Ara 13:6-11; 16:16-19) Nupay kasta, adda ti dadduma a kas ken Simon ti Samaria a sitatallugod a nangisardeng iti panangannurot kadagiti arte ti panagsalamangka, ket idiay Efeso nakaad-adu dagiti nangpuor kadagiti libroda iti panagpadles, a ti pateg dagita nagdagup iti 50,000 a kapisi ti pirak (no denario, $37,200).​—Ara 8:9-13; 19:19.

Mapennek ti nainkasigudan a tarigagay ti tao a mangammo iti masanguanan no pagdaydayawan ken pagserbianna ti Naindaklan a Namarsuana, ta babaen ti kalasugan ti komunikasion ti Dios, siaayat nga ipalgakna a nasaksakbay no ania ti nasayaat a maammuan ti tao. (Am 3:7) Nupay kasta, no dagiti tattao ket tumallikud ken Jehova ken maisinada iti Daydiay kakaisuna a makaammo iti panungpalan manipud iti pangrugian, nalakada a mabiktima iti espiritistiko nga impluensia ti sairo. Ti maysa a nalatak a pagarigan isu ni Saul, nga idi damo ket nagpannuray ken Jehova maipaay iti pannakaammo kadagiti masanguanan a pasamak, ngem idi nagessaten ti amin a pannakiumanna iti Dios gapu iti saanna a kinamatalek, bimmaw-ing kadagiti sairo kas sandi ti nadibinuan a pannakaiwanwan.​—1Sm 28:6, 7; 1Cr 10:13, 14.

Gapuna, adda nalawag a pagdumaan ti naipalgak a kinapudno manipud iti Dios ken ti impormasion a magun-odan babaen ti panagpadles. Dagidiay manggun-od iti impormasion babaen ti panagpadles masansan nga agkuyegyegda iti kasta unay gapu iti pannakabalin dagiti di makita a sairo, a no dadduma kaslada agmauyong gapu iti karkarna a musika ken sumagmamano a kita ti droga. Ti kasta a pisikal wenno mental a pannakaparigat ket saan a mapasaran dagiti pudno nga adipen ni Jehova no ti nasantuan nga espiritu ti mangtignay kadakuada nga agsao. (Ara 6:15; 2Pe 1:21) Siwayawaya a nagsao nga awan bayadna dagiti mammadto ti Dios yantangay imbilangda a rebbengenda dayta; dagiti pagano a mammadles inaramatda ti pannakabaelda tapno makagun-odda maipaay iti bagbagida iti inaagum a gunggona.

Dakes a kanayon ti nanginaigan ti Biblia iti aniaman a kita ti panagpadles. Kadagiti teksto a nakakondenaran ti espiritistiko nga ar-aramid a panagpadles, adu a daras a nadakamat met dayta a kakuykuyog ti pannakikamalala ken pannakiabig. (2Ar 9:22; Na 3:4; Mal 3:5; Ga 5:19, 20; Apo 9:21; 21:8; 22:15) Iti imatang ti Dios, ti panagpadles ket maipada iti basol a panagrebelde. (1Sm 15:23) Saan ngarud a naibatay iti Kasuratan ti panangikuna a ti pannakikomunikar ni Jehova kadagiti adipenna ket pammaneknek nga adda “naimbag” a panagpadles.

Paayen ni Jehova dagiti managipadles. Ti napasamak kada Moises ken Aaron iti saklang ni Faraon ipakitana a di nakedngan ti pannakabalin ni Jehova no maidilig iti limitado unay a pannakabalin dagiti agsalsalamangka a mammadles. Idi nagbalin nga uleg ti sarukod ni Aaron, agparang a natulad met dayta dagiti managsalamangka nga Egipcio. Ngem anian a pannakalais ti linak-am dagidiay a managsalamangka nga Egipcio idi nga inalun-on ti sarukod ni Aaron dagiti sarukod dagiti mangkukulam! Ti papadi ti Egipto napagbalinda kampay idi a dara ti danum ken nakapasang-atda met kadagiti tukak iti rabaw ti daga. Ngem idi pinagbalin ni Jehova ti tapok kas sepsep, dagiti mangkukulam nga addaan nalimed nga arte napilitanda a mangbigbig a dayta ket babaen ti “ramay ti Dios.”​—Ex 7:8-12, 19-22; 8:5-11, 16-19; 9:11.

Ni nadangkes a Haman nagbilin nga adda koma, nalabit maysa nga astrologo, a ‘mangaramid iti Pur, awan sabali, ti Panagbunot, . . . iti inaldaw-aldaw ken iti binulanbulan,’ tapno maikeddeng no kaano ti kasayaatan a tiempo a panangtalipupos iti ili ni Jehova. (Est 3:7-9) Kuna ti maysa a komentario maipapan iti daytoy a teksto: “Iti panangaramatna iti daytoy a pamay-an tapno masiguradona ti kasayaatan nga aldaw a panangipakat iti naulpit a gandatna, tinulad ni Haman ti kanayon nga ar-aramiden ti ar-ari ken dagiti natan-ok ti Persia, a saanda a pulos mangitungpal iti aniaman a gannuat no saanda pay nga immuman nga umuna kadagiti astrologo, ken nasigurado nga isu daytan ti nainggasatan a tiempo.” (Commentary on the Whole Bible, da Jamieson, Fausset, ken Brown) Dagus nga impatungpal ni Haman ti nadangkes a gandatna sigun iti kunaen ti pammadles. Nupay kasta, naiparangarang manen ti pannakabalin ni Jehova a mangisalakan iti ilina, ket ni Haman, a nagtalek iti panagpadles, naibitay iti mismo a kayo nga insaganana maipaay ken Mardokeo.​—Est 9:24, 25.

Ti sabali pay a pagarigan a natantan-ok ti pannakabalin ni Jehova ngem kadagiti okulto a puersa ket isu ti ipapan dagiti Moabita ken Balaam a mammadles a taga Mesopotamia “nga adda iti im-imada dagiti bayad iti panagpadles” tapno tangdananda a mangilunod iti Israel. (Nu 22:7) Nupay inkagumaan ni Balaam ti “mangsarak iti aniaman a dakes a partaan,” tinignay ni Jehova a mangisawang laeng kadagiti bendision. Iti maysa kadagiti proverbio nga ebkas ni Balaam, kastoy ti binigbigna bayat a tigtignayen ti pannakabalin ni Jehova: “Awan ti dakes a pagilabeg maibusor ken Jacob, wenno uray aniaman a panagpadles maibusor iti Israel.”​—Nu kap 23, 24.

“Espiritu ti Python.” Idiay Filipos, Macedonia, nasabet ni Pablo ti maysa nga adipen a babai a nagunggan ti maysa nga “espiritu, maysa a sairo iti panagpadles,” iti literal, “maysa nga espiritu ti python” (Gr., pneuʹma pyʹtho·na; Ara 16:16). “Python” ti nagan ti sarsarita nga uleg a nangbantay iti templo ken orakulo ti Delphi, Grecia. Idi agangay, ti sao a pyʹthon ket nayawag iti maysa a tao a makaipadto iti masanguanan ken kasta met iti espiritu a nagsao babaen iti dayta a tao. Nupay idi agangay naaramat a tumukoy iti ventriloquist, naaramat dayta ditoy Aramid kas pangdeskribir iti sairo a nangted iti maysa nga agtutubo a babai iti pannakabalin nga agipadles.