Sarsarangtenyo Aya ti Espiritu ti Lubong?

“Inawattayo, saan a ti espiritu ti lubong, no di ket ti espiritu nga aggapu iti Dios.”​—1 CORINTO 2:12.

1, 2. Ania a didigra mainaig iti makasabidong a gas ti napasamak idiay Bhopal, India, ngem ania a “gas” nga ad-adda a makapapatay ti malanglang-ab iti intero a lubong?

ITI maysa a nalamiis a rabii ti Disiembre idi 1984, adda nakaal-alingget a napasamak idiay Bhopal, India. Iti dayta a siudad, adda maysa a planta ti kemikal, ket iti dayta a rabii ti Disiembre, nagkibaltang ti maysa a valve iti maysa kadagiti bodega ti tangke ti gas. Pagammuan mangrugin a sumngaw ti tinonelada a methyl isocyanate. Intayab ti angin, nakastrek daytoy makapapatay a gas kadagiti balbalay a malanglang-ab dagiti matmaturog a pamilia. Rinibu ti natay, ken adu ti nagbalin nga inutil. Isu dayta ti kakaruan nga aksidente iti industria agingga iti dayta a tiempo.

² Maladingitan dagiti tao idi madamagda ti napasamak idiay Bhopal. Ngem nupay makapapatay, basbassit nga adayo ti pinatay ti gas a nagsaknap sadiay ngem ti natay iti naespirituan iti “gas” nga inaldaw a langlang-aben dagiti tattao iti intero a lubong. Iti Biblia, maawagan dayta iti “espiritu ti lubong.” Isu dayta ti makapapatay nga angin nga inggiddiat ni apostol Pablo iti espiritu nga aggapu iti Dios idi kinunana: “Ita inawattayo, saan a ti espiritu ti lubong, no di ket ti espiritu nga aggapu iti Dios, tapno maammuantayo dagiti bambanag a siaasi nga impaay kadatayo ti Dios.”​—1 Corinto 2:12.

 3. Ania “ti espiritu ti lubong”?

³ Ania aya nga agpayso ti “espiritu ti lubong”? Sigun iti The New Thayer’s Greek English Lexicon of the New Testament, ti kadawyan a kaipapanan ti sao nga “espiritu” (Griego, pneuʹma) ket “kababalin wenno impluensia a mangpunno ken mangituray iti kararua ti asinoman.” Mabalin nga addaan ti maysa a tao iti nasayaat wenno dakes nga espiritu, wenno kababalin. (Salmo 51:10; 2 Timoteo 4:22) Mabalin nga addaan met ti maysa a grupo ti tattao iti espiritu, wenno dominante a kababalin. Insurat ni apostol Pablo ken ni gayyemna a Filemon: “Ti di kaikarian a kinamanangaasi ni Apo Jesu-Kristo maadda koma iti espiritu nga ipakpakitayo.” (Filemon 25) Kasta met​—ngem iti dakdakkel a rukod​—addaan ti lubong iti dominante a kababalin, ket isu daytoy “ti espiritu ti lubong” a tinukoy ni Pablo. Sigun iti Vincent’s Word Studies in the New Testament, “ti ebkas kaipapananna ti prinsipio ti kinadakes a mangtigtignay iti nasukir a lubong.” Isu dayta ti dakes a pagannayasan a mangiturturong iti panagpampanunot daytoy a lubong ken sibibileg a mangim-impluensia iti panagtigtignay dagiti tao.

 4. Asino ti gubuayan ti espiritu ti lubong, ket ania ti epekto daytoy nga espiritu kadagiti tattao?

⁴ Makasabidong daytoy nga espiritu. Apay? Agsipud ta aggapu dayta iti “agturay iti daytoy a lubong,” ni Satanas. Kinapudnona, isut’ maaw-awagan “ti agturay iti pannakabalin ti angin, ti espiritu nga agtigtignay ita kadagiti annak ti kinasukir.” (Juan 12:31; Efeso 2:2) Narigat a liklikan daytoy nga “angin,” wenno “espiritu nga agtigtignay ita kadagiti annak ti kinasukir.” Adda iti amin a suli ti natauan a kagimongan. No lang-abentayo, mangrugi a matuladtayo dagiti kababalinna, dagiti kalatna. Iparparegta ti espiritu ti lubong ti ‘panagbiag a maitunos iti lasag,’ kayatna a sawen, mayannurot iti kinamanagbasol ken kinaimperpektotayo. Makapapatay dayta, “ta no agbiagkayo a maitunos iti lasag sigurado a mataykayo.”​—Roma 8:13.

Panangliklik iti Espiritu Daytoy a Lubong

 5. Kasano a nagtignay a nainsiriban ti maysa a Saksi bayat ti didigra idiay Bhopal?

⁵ Bayat ti didigra idiay Bhopal, nariing ti maysa a Saksi ni Jehova idi mangngegna ti sirena ken maangotna ti makasabidong a gas. Riniingna a dagus ti pamiliana sana inruar ida nga impan iti kalsada. Nagsarimadeng biit tapno riknaenna ti turong ti angin, simmarakusok kadagiti mariribukan a tattao sana impan ti pamiliana iti tapaw ti maysa a turod iti ruar ti siudad. Sadiay, pinunnoda ti barada iti presko, nadalus nga angin nga aggapu iti asideg a danaw.

 6. Sadino ti mabalintay a pagkamangan tapno maliklikantayo ti espiritu ti lubong?

⁶ Adda aya nangato a disso a mabalintay a pagkamangan tapno maliklikantayo ti makasabidong nga “angin” daytoy a lubong? Kunaen ti Biblia nga adda. Maipapan iti kaaldawantayo, insurat ni mammadto Isaias: “Maaramidto iti maudi a paset dagiti al-aldaw a ti bantay ti balay ni Jehova maipasdekto a sititibker iti rabaw dagiti bambantay, ket maibayogto a nangnangruna ngem kadagiti turturod; ket amin a nasion agturongdanto kenkuana. Ket adu dagiti inilin-ili a mapanto ken agkuna: ‘Umaykayo, sumang-attayo iti bantay ni Jehova, iti balay ti Dios ni Jacob; ket isuronatayonto kadagiti dalanna, ket magnatayto kadagiti danana.’ Ta manipud iti Sion rummuarto ti linteg, ken ti sao ni Jehova manipud iti Jerusalem.” (Isaias 2:2, 3) Ti nangato a disso ti nadalus a panagdaydayaw, ti naibayog a “bantay ti balay ni Jehova,” ket isu ti kakaisuna a lugar iti daytoy a planeta a di madanon ti makapatunglab, makasabidong nga espiritu daytoy a lubong. Sadiay a sibubulos nga agayus ti espiritu ni Jehova kadagiti matalek a Kristiano.

 7. Kasano a naispal dagiti adu iti espiritu ti lubong?

⁷ Adu kadagiti dati a manglanglang-ab iti espiritu daytoy a lubong ti nabang-aranen kas iti daydiay Saksi idiay Bhopal. Kalpasan ti panangdakamatna “kadagiti annak ti kinasukir” a manglanglang-ab iti angin, wenno espiritu, daytoy a lubong, kinuna ni apostol Pablo: “Iti tengngada datayo amin idi naminsan nagbibiagtayo maitunos kadagiti derrep ti lasagtayo, nga ar-aramidentayo dagiti bambanag a nagayatan ti lasag ken dagiti pampanunot, ket nainkasigudan nga annaknatayo ti pungtot a kas kadagiti dadduma. Ngem ti Dios, a nabaknang iti asi, gapu iti naindaklan nga ayat a pinangayatna kadatayo, pinagbiagnatayo a maikanunong ken Kristo.” (Efeso 2:3-5) Dagidiay a ti laeng nasabidongan nga angin daytoy a sistema ti bambanag ti langlang-abenda, naibilangda a natay iti naespirituan. Nupay kasta, yaman pay ken Jehova, riniwriw ita ti agkamkamang iti naespirituan a nangato a disso ken manglikliklik iti dayta makapapatay a kasasaad.

Dagiti Parangarang ti “Espiritu ti Lubong”

8, 9. (a) Ania ti mangipakita a masapul a kanayontay nga agannad maibusor iti espiritu ti lubong? (b) Kasano a mabalin a tulawannatayo ti espiritu ni Satanas?

⁸ Agraira pay laeng iti aglawlawtayo ti makapapatay nga angin ni Satanas. Masapul nga agannadtayo ken pulos a ditay sumalsalog, nga agsubli iti lubong, nalabit tapno maangsan iti naespirituan. Masapul nga agsalukagtayo a kanayon. (Lucas 21:36; 1 Corinto 16:13) Kas pangarigan, usigenyo daytoy a kinapudno. Pagaammo unay dagiti amin a Kristiano dagiti pagalagadan ni Jehova iti moralidad ken pulos a saanda nga anamongan dagiti narugit nga aramid a kas iti pannakikamalala, pannakiabig, ken homoseksualidad. Nupay kasta, kada tawen agarup 40,000 ti mailaklaksid iti organisasion ni Jehova. Apay? Kaaduanna, gapu kadagitoy met laeng a narugit nga aramid. Kasano a mapasamak dayta?

⁹ Agsipud ta imperpektotayo amin. Nakapuy ti lasag, ket masapul a makidangadangtayo a kanayon kadagiti dakes a pagannayasan nga adda iti pusotayo. (Eclesiastes 7:20; Jeremias 17:9) Nupay kasta, iparparegta ti espiritu ti lubong dagita a dakes a pagannayasan. Adu iti lubong ti agkuna nga awan pagdaksanna ti imoralidad, ket ti kapanunotan a maipalubos amin ket paset ti mental a pagannayasan ti sistema ti bambanag ni Satanas. No isarangtayo ti bagbagitayo iti kasta a panagpampanunot, ay ket, dakkel ti posibilidad a matuladtayo ti panagpampanunot ti lubong. Iti saan a mabayag, mabalin a mangpataud dagiti kasta a narugit a pampanunot kadagiti dakes a tarigagay nga agtungpal iti nadagsen a basol. (Santiago 1:14, 15) Arigna a sumalsalogtayon iti bantay ti nadalus a panagdaydayaw ken Jehova nga agturong iti nasabidongan a tantanap ti lubong ni Satanas. Asinoman a mayat nga agtalinaed sadiay dinanto tawiden ti biag nga agnanayon.​—Efeso 5:3-5, 7.

10. Ania ti maysa a parangarang ti angin ni Satanas, ket apay a rumbeng a liklikan dagiti Kristiano daytoy?

¹⁰ Agraira ti espiritu ti lubong iti aglawlawtayo. Kas pangarigan, adda dita ti awanan panagraem, nauyaw a panangmatmat dagiti adu iti biag. Gapu ta maupayda kadagiti rinuker wenno di maikari a politiko ken kadagiti imoral, naagum a relihiuso a papangulo, agbassawangda uray kadagiti serioso a banag. Sarangten dagiti Kristiano ti kastoy a kababalin. Nupay mabalin a naparatotayo, liklikantay ti mangiserrek iti nauyaw nga espiritu ti kinaawan panagraem iti uneg ti kongregasion. Ti panagsasao ti maysa a Kristiano yanninawna ti panagbuteng ken Jehova ken ti kinadalus ti puso. (Santiago 3:10, 11; idiligyo ti Proverbio 6:14.) Agtutubotay man wenno nataenganen, ti panagsaotayo ‘kankanayon koma a makaay-ayo, natemplaan iti asin, tapno ammo[ta]yo no kasano ti rebbeng[ta]yo nga isusungbat iti tunggal maysa.’​—Colosas 4:6.

11. (a) Ania ti maikadua a kababalin a mangiyanninaw iti espiritu ti lubong? (b) Apay a naiduma dagiti Kristiano kadagidiay addaan iti kastoy a kababalin?

¹¹ Ti sabali pay a kadawyan a kababalin a mangiyanninaw iti espiritu daytoy a lubong isu ti gura. Nabingaybingay ti lubong gapu iti guranggura ken panagririri a naibatay iti panagduduma ti rasa, puli, ili, ken uray pay personal a di pagkikinnaawatan. Anian a nasaysayaat nga adayo dagiti bambanag no agtigtignay ti espiritu ti Dios! Insurat ni apostol Pablo: “Dikay subadan ti dakes iti dakes iti asinoman. Mangipaaykayo kadagiti nasayaat a bambanag iti imatang ti amin a tao. No mabalin, sigun iti panagpannurayna kadakayo, makikappiakayo kadagiti amin a tao. Dikay ibalesan ti bagbagiyo, dungdunguen, no di ket ipaayanyo ti lugar ti pungtot; ta adda a naisurat: ‘Kukuak ti pammales; supapakakto, kuna ni Jehova.’ Ngem, ‘no ti kabusormo mabisin, pakanem; no mawaw, ikkam ti mainum; ta iti panangaramidmo itoy mangibuntonkanto kadagiti umap-apuy a beggang iti rabaw ti ulona.’ Dika palubosan ti bagim a parmeken ti dakes, no di ket itultuloymo a parmeken ti dakes babaen ti naimbag.”​—Roma 12:17-21.

12. Apay a liklikan dagiti Kristiano ti materialismo?

¹² Iparparegta met ti espiritu daytoy a lubong ti materialismo. Gapu iti panangallukoy ti komersialismo, adu ti agpagus kadagiti kabaruanan nga alikamen, kabaruanan a moda, kabaruanan a modelo ti kotse. Kinayawan ida “ti derrep dagiti mata.” (1 Juan 2:16) Rukrukoden ti kaaduan ti balligida iti biag babaen ti kadakkel ti balayda wenno urnongda idiay banko. Dagiti Kristiano, a manglanglang-ab iti nadalus a naespirituan nga angin iti nangato a bantay ti nadalus a panagdaydayaw ken Jehova, sarangtenda daytoy a kababalin. Ammoda a napeggad ti napalalo a panagtarigagay kadagiti material a banag. (1 Timoteo 6:9, 10) Pinalagipan ni Jesus dagiti adalanna: “Uray no addaan kinaruay ti maysa a tao ti biagna saan nga aggapu kadagiti bambanag nga ik-ikutanna.”​—Lucas 12:15.

13. Ania dagiti dadduma pay a parangarang ti espiritu daytoy a lubong?

¹³ Adda dadduma pay a parangarang ti narugit nga “angin” daytoy a lubong. Ti maysa isu ti espiritu ti iyaalsa. (2 Timoteo 3:1-3) Madmadlawyo kadi nga adu a tao ti saanen a makikokooperar iti autoridad? Mapalpaliiwyo kadi iti pagtrabahuanyo a nagadu dagiti agpalpaliwaweng no awan ti makakita kadakuada? Mano a tao ti am-ammoyo a nanglabsing kadagiti linteg​—nalabit nagkusit iti buis wenno nagtakaw iti pagtrabahuanda? No ages-eskuelakayo pay, maupaykayo aya a mangaramid iti amin a kabaelanyo gapu ta lalaisen dagiti kaklaseyo dagidiay naanep nga agadal? Amin dagitoy ket parangarang ti espiritu ti lubong a masapul a sarangten dagiti Kristiano.

No Kasano a Sarangten ti Espiritu Daytoy a Lubong

14. Kadagiti ania a pamay-an a naiduma dagiti Kristiano kadagiti saan a Kristiano?

¹⁴ Nupay kasta, kasanotay a masaranget ti espiritu ti lubong idinto ta agbibiagtayo iti lubong? Masapul a laglagipentayo nga uray sadino ti yantayo, saantay a paset ti lubong iti naespirituan a pamay-an. (Juan 17:15, 16) Saan a dagiti kalat daytoy a lubong ti kalattayo. Naiduma ti panangmatmattayo kadagiti bambanag. Datayo ket naespirituan a tattao, nga agsasao ken agpampanunot ‘saan a babaen ti sasao nga insuro ti natauan a sirib, no di ket babaen kadagidiay insuro ti espiritu, bayat nga itipon[tayo] dagiti naespirituan a bambanag kadagiti naespirituan a sasao.’​—1 Corinto 2:13.

15. Kasanotay a masaranget ti espiritu ti lubong?

¹⁵ Ania ti maaramidan ti maysa a tao no nairana nga adda iti maysa a lugar a narugitan iti makasabidong a gas? Mabalin nga agaruat iti gas mask a nakakonekta iti nadalus a suplay ti angin, wenno saan, panawanna dayta a lugar. Mabalintay nga ipakat dagitoy a pamay-an tapno maliklikantayo ti angin ni Satanas. Aginggat’ mabalin, ikarigatantayo nga adaywan ti aniaman a pangapektaran ti espiritu ti lubong iti panagpampanunottayo. Gapuna, liklikantayo dagiti dakes a pannakitimpuyog, ken idiantayo ti aniaman a kita ti paglinglingayan a mangiparegta iti kinaranggas, imoralidad, espiritismo, yaalsa, wenno dadduma pay nga aramid ti lasag. (Galacia 5:19-21) Nupay kasta, tangay agbibiagtayo iti lubong, saantay a maliklikan nga interamente ti pannakaisarang kadagitoy a bambanag. Isu a nainsiriban no agtalinaedtayo a nakakonekta iti suplay ti nadalus a naespirituan nga angin. Punnuentayo ti naespirituan a baratayo, no ar-arigen, babaen ti regular a pannakigimong, personal a panagadal, Nakristianuan nga aktibidad ken pannakitimpuyog, ken panagkararag. Iti kastoy a wagas, no adda angin ni Satanas a sumrek iti naespirituan a baratayo, papigsaennatayo ti espiritu ti Dios a mangiwaksi iti dayta.​—Salmo 17:1-3; Proverbio 9:9; 13:20; 19:20; 22:17.

16. Kasanotay a maipakita nga adda kadatayo ti espiritu ti Dios?

¹⁶ Ti espiritu ti Dios pagbalinenna ti maysa a Kristiano a naiduma kadagidiay paset daytoy a lubong. (Roma 12:1, 2) Kinuna ni Pablo: “Ti bunga ti espiritu ket ayat, rag-o, talna, mabayag a panagitured, kinamanangaasi, kinaimbag, pammati, kinaalumamay, panagteppel. Awan ti linteg a maibusor kadagita a bambanag.” (Galacia 5:22, 23) Ti espiritu ti Dios ikkanna met ti maysa a Kristiano iti naun-uneg a pannakaawat kadagiti bambanag. Kinuna ni Pablo: “Awan ti nakaammo kadagiti bambanag ti Dios, malaksid ti espiritu ti Dios.” (1 Corinto 2:11) ‘Dagiti bambanag ti Dios’ ramanenna dagiti kinapudno a kas iti daton a subbot, Pagarian ti Dios iti sidong ni Jesu-Kristo, ti namnama a biag nga agnanayon, ken ti umas-asidegen a pannakaikkat daytoy dakes a lubong. Babaen ti tulong ti espiritu ti Dios, ammo ken awaten dagiti Kristiano dagitoy a bambanag kas kinapudno, ket daytoy ti mamagbalin iti panangmatmatda iti biag a naiduma iti panangmatmat dagiti tattao ti lubong. Kontento ken naragsakda nga agserserbi ken ni Jehova ita, nga addaanda iti gundaway nga agserbi kenkuana iti agnanayon.

17. Asino ti nangipaay iti kasayaatan nga ulidan iti panangsaranget iti espiritu ti lubong, ken kasano?

¹⁷ Ni Jesus ti kasayaatan nga ulidan dagidiay mangsaranget iti espiritu daytoy a lubong. Di nagbayag kalpasan ti panagpabautisar ni Jesus, pinadas ni Satanas a pagtallikuden [ni Jesus] iti panagserbina ken Jehova babaen ti panangidatagna iti tallo a sulisog. (Mateo 4:1-11) Ti maudi a sulisog inikkanna ni Jesus iti gundaway a mangituray iti intero a lubong kas kasukat ti maysa laeng a tignay a panagdayaw ken Satanas. Mabalin a naikuna koma ni Jesus: ‘Bueno, mangaramidak iti maysa a tignay a panagdayaw, ket inton magun-odko ti kinaturay iti lubong, agbabawiakto ket agdaydayawakto manen ken Jehova. Kas agturay iti lubong, addaakto iti nasaysayaat a posision a manggunggona iti sangatauan ngem ita a kas maysa nga allawagi a taga-Nazaret.’ Saan a kasta ti panagrasrason ni Jesus. Situtulok nga aguray agingga nga ited ni Jehova kenkuana ti kinaturay iti lubong. (Salmo 2:8) Iti dayta a gundaway, ken iti amin a kanito iti biagna, sinarangetna ti makasabidong nga impluensia ti angin ni Satanas. Gapuna, pinarmekna daytoy a lubong a namulitan iti naespirituan.​—Juan 16:33.

18. Kasano a ti panangsarangettayo iti espiritu ti lubong ket pakaidaydayawan ti Dios?

¹⁸ Kinuna ni apostol Pedro a rumbeng a surotentayo a naimbag dagiti addang ni Jesus. (1 Pedro 2:21) Adda pay aya nasaysayaat a pagwadantayo? Kadagitoy maudi nga al-aldaw, gapu iti impluensia ti espiritu ti lubong, dumakdakes dagiti tattao. Anian a nakaay-ayat ta iti tengnga ti kasta a lubong, adda a sitatakder iti nangato a disso ti nasin-aw ken nadalus a panagdaydayaw ken Jehova! (Mikias 4:1, 2) Pudno la unay, maiparparangarang ti bileg ti espiritu ti Dios kadagiti riniwriw nga agturturong iti disso a pagdaydayawan iti Dios, a mangsarsaranget iti agraraira nga espiritu daytoy a lubong ken mangraraem ken mangidaydayaw ken Jehova! (1 Pedro 2:11, 12) Sapay koma ta determinadotay amin nga agtalinaed iti dayta a nangato a disso agingga nga ikkaten ti Ari a pinulotan ni Jehova daytoy dakes a lubong ken igarangugongna ni Satanas a Diablo ken dagiti demoniona iti mangliwengliweng. (Apocalipsis 19:19–20:3) Kalpasanna, awanton ti espiritu daytoy a lubong. Anian a nagsayaat a panawento dayta!

Mailawlawagyo Kadi?

◻ Ania ti espiritu ti lubong?

◻ Ania ti epekto ti espiritu daytoy a lubong kadagiti tattao?

◻ Ania dagiti sumagmamano a parangarang ti espiritu ti lubong, ken kasanotay a maliklikan dayta?

◻ Kasanotay a maipakita nga adda kadatayo ti espiritu ti Dios?

◻ Aniada a bendision ti dumteng kadagidiay mangsaranget iti espiritu ti lubong?

[Ladawan iti panid 16, 17]

Ni Satanas ti pagtataudan ti espiritu ti lubong

Tapno maliklikanyo ti espiritu ti lubong, agkamangkayo iti nangato a disso a pagdaydayawan ken Jehova