Sursuruenyo ti Agtulnog Babaen ti Panangawat ti Disiplina

DAREPDEPENYO nga agtaktakderkayo iti tuktok ti nangato a rangkis ket literal a mariknayo nga addakayo iti tuktok ti lubong. Anian a wayawaya ti mariknayo!

Kaskasdi nakedngan ti wayawayayo. Kedngan ti linteg ti gravity ti tunggal garawyo; iti kanito nga agkamali ti baddekyo agtungpalkayo iti didigra. Iti sabali a bangir, anian a makaparagsak a maammuan a dayta met la a linteg ti gravity ti mangigawid kadakayo a maitawataw iti law-ang. Isu a nalawag nga agpaay iti pagimbaganyo dayta a linteg. Ti panangawat ti limitasion nga ikabil dayta iti tignayyo iti tuktok ti bantay ket makagunggona, makaispal pay ti biag.

Wen, no dadduma dagiti linteg ken ti panagtulnog kadagita nalabit kednganna ti wayawayatayo, ngem pagbalinen kadi daytoy ti panagtulnog a di makaay-ayo?

No Kasanot’ Panangmatmat ti Dios iti Panagtulnog

Kas ti “Naindaklan a Namarsua,” ni Jehova “ti ubbog ti biag.” Isut’ gapuna a maikanatad nga agtulnog kenkuana dagiti amin a parsuana. Iti panangiparangarangna iti umiso a kababalin, insurat ti salmista: “Agdaydayawtayo ken agruknoytayo; agparintumengtayo iti saklang ni Jehova a Nangaramid kadatayo. Ta isu ti Diostayo, ken datayo ti umili ti pagpaarabanna ken karkarnero ti imana.”​—Eclesiastes 12:1; Salmo 36:9; 95:6, 7.

Nanipud idi punganay sapulen ni Jehova ti panagtulnog manipud kadagiti parsuana. Ti agtultuloy a kaadda da Adan ken Eva iti Paraiso nagpannuray iti panagtulnog. (Genesis 2:16, 17) Makalikaguman met kadagiti anghel ti panagtulnog, nupay nangatngatoda a kita ti biag ngem dagiti tao. Gapu ta dadduma kadagitoy nga espiritu a parsua “nasukirda idi unana nga aldaw idi agur-uray ti atiddog nga anus ti Dios kadagidi aldaw ni Noe,” nadusada babaen ti ‘pannakaipupokda iti mangliwengliweng a sipnget, a naaywananda a maipaay iti pannakaukom.’​—1 Pedro 3:19, 20; 2 Pedro 2:4.

Iti simple a pannao, ipaalagad ti Dios ti panagtulnog tapno magun-odan ti anamongna. Mabasatayo: “Addaan aya ni Jehova iti dakdakkel a ragsak kadagiti daton a mapuoran ken sakripisio, ngem iti panagtulnog iti timek ni Jehova? Adtoy! Ti panagtulnog naim-imbag ngem iti sakripisio, ken panangipangag ngem iti kinalukmeg dagiti karkarnero a lallaki.”​—1 Samuel 15:22.

Masapul a Sursuruen Dayta​—Apay ken Kasano

Ti panagtulnog mangiturong iti nalinteg a takder iti Dios, isu a nagpateg a sursuruentayo dayta! Kas ti panangadal iti gangannaet a pagsasao, maadaltayo ti agtulnog bayat nga ubingtayo pay laeng. Isut’ gapuna nga igunamgunam ti Biblia ti panangsanay kadagiti annak manipud iti kinaubing.​—Josue 8:35.

Supiaten ti dadduma a moderno ti panangmatmat ti Biblia, a kunkunada a ti panangkalikagum ti panagtulnog kadagiti ubbing katupagna ti mental a panangrames. Ikalinteganda a rumbeng a palubosan dagiti ubbing a mangpatanor kadagiti bukodda a kapanunotan ken pagalagadan iti biag a di makibiang dagiti nataengan.

Ngem idi 1960’s, idi nga adu a nagannak ti nangitandudo iti daytoy a panangmatmat, di immanamong ni Wilhelm Hansen, maysa a pumapalawag, editor, ken propesor ti sikolohia. Insuratna: “Para iti maysa nga ubing iti rugrugi ti idadakkelna, iti tiempo a nakapatpateg pay laeng ti relasionna kadagiti dadakkelna, ti ‘dakes’ ti iparit dagiti nagannak ket ti ‘naimbag’ ti ibalakadda wenno idayawda. Ngarud, ti laeng panagtulnog ti mangibagnos iti ubing iti dana ti moralidad ken kadagiti kangrunaan a galad a pagpannurayan ti relasionna iti moral nga urnos.”​—Idiligyo ti Proverbio 22:15.

Ipaganetget ti Sao ti Dios a kasapulan a sursuruen ti panagtulnog. Mabasatayo: “Ammok, O APO, a saan a ti tao a mismo ti mangpili kadagiti dalanna; ket saan met nga isu ti mangikeddeng iti wagas ti panagbiagna.” (Jeremias 10:23, The New English Bible) Napno ti historia kadagiti pasamak a dagiti tao ti nangidalan iti mismo a wagas ti panagbiagda a mayalubog kadagiti personal a pagalagadan ket nagtungpalda kadagiti nakaro a pakarigatan gaput’ panangaramidda iti kasta. Apay a masansan a mapasamak daytoy? Gapu ta agkurang dagiti tao ti pannakaammo, sirib, ken pannakaawat a mangidalan iti wagas ti panagbiagda nga is-isuda. Nakarkaro ngem dayta, addaanda ti natawid a pagannayasan a mangaramid kadagiti di umiso a pangngeddeng. Kalpasan unay ti Layus, kinuna ni Jehova maipanggep ti tao: “Ti darepdep ti puso ti tao dakes manipud iti kinaubingna.”​—Genesis 8:21.

Ngarud, awan asinoman nga agtawid iti pagannayasan nga agtulnog ken Jehova. Masapul nga isurotayo dayta kadagiti annaktayo ken itultuloytayo a sursuruen dayta iti intero a panagbiagtayo. Kasapulan ti tunggal maysa kadatayo a patanoren ti kasasaad ti puso ni Ari David, a nagsurat: “Ipakaammom kaniak dagiti daldalanmo, O Jehova; isurom kaniak dagiti dandanam. Iturongnak iti kinapudnom ket isuronak, ta sika ti Dios ti pannakaisalakanko. Ta kenka agur-urayak iti agmalmalem.”​—Salmo 25:4, 5.

Isuroyo ti Panagtulnog Babaen ti Panagbalin a Natulnog

Pagaammo unay ti ina ken ti agsioman ken Jesus dagiti kasasaad iti pannakayanak ni Jesus. Naawatanda ngarud nga isut’ agakemto iti napateg a papel iti pannakatungpal dagiti panggep ni Jehova. (Idiligyo ti Lucas 1:35, 46, 47.) Kadakuada naisangsangayan ti kaipapanan ti ebkas a “Kitaenyo! Dagiti annak isuda ti pagpatawid ni Jehova.” (Salmo 127:3) Naan-anay a binigbigda ti nadagsen a pagrebbenganda ket sidadaanda ngarud a nagtulnog kadagiti nadiosan a panangidalan, kas idi naibaga kadakuada nga agtalawda idiay Egipto wenno idi kamaudiananna mapanda idiay Galilea.​—Mateo 2:1-23.

Binigbig met dagiti dadakkel ni Jesus ti pagrebbenganda no iti panangdisiplina. Pudno, bayat ti kaaddana idiay langit sakbay a nagtao, kanayon a natulnog ni Jesus. Ngem bayat ti kaaddana ditoy daga, nasursurona ti nagtulnog iti sidong dagiti naan-anay a baro a kasasaad. Maysa, masapul nga agtulnog kadagiti imperpekto a nagannak gapu ta uray ti perpekto nga anak kasapulanna ti disiplina iti porma ti pannursuro ken edukasion. Impaay daytoy dagiti nagannakna. Iti sabali a bangir, di kasapulan ti disiplina iti porma ti pannusa. Kanayon a nagtulnog ni Jesus; umanayen ti maysa a sao kenkuana. Mabasatayo: “Kalpasanna nakikuyog kadakuada [dagiti dadakkelna] a nagawid idiay Nazaret ket nagtulnog kadakuada.”​—Lucas 2:51, Phillips.

Ammo met da Jose ken Maria no kasano a sursuruan ni Jesus babaen ti ulidan. Kas pangarigan, mabasatayo a “tinawen a mapan dagiti dadakkelna sadi Jerusalem iti rambak ti paskua.” (Lucas 2:41) Babaen ti panangiyurnosna a mangikuyog iti pamiliana, impakita ni Jose nga isut’ maseknan iti naespirituan a pagimbaganda ken impasnekna ti panagdayaw ken Jehova. Kadagiti umasping a wagas, dagiti nagannak babaen ti mismo a panagtulnogda no iti panagdayaw, masuruanda dagiti annakda ita nga agtulnog.

Gapu iti nasayaat a panangdisiplina iti kinalinteg iti biang da Jose ken Maria, “nagtultuloy a rimmang-ay ni Jesus iti sirib ken iti pisikal ket inanamongan ti Dios ken dagiti tao.” Anian a nagsayaat nga ulidan a suroten dagiti Kristiano a nagannak ita!​—Lucas 2:52.

“Agtulnogkayo . . . kadagiti Isuamin a Banag”

“Dakayo nga annak, agtulnogkayo kadagiti nagannak kadakayo kadagiti isuamin a banag, ta daytoy makaay-ayo unay iti Apo.” (Colosas 3:20) Makapagtulnog ni Jesus kadagiti dadakkelna kadagiti isuamin a banag gapu ta ti panagtulnogda ken Jehova lapdanna ida a mangkalikagum ken Jesus​—wenno kadagiti kakabsatna a lallaki ken babbai iti ina​—iti aniaman a maikontra iti pagayatan ni Jehova.

Adu a nagannak ita ti naballigi met a mangisursuro kadagiti annakda nga agtulnog kadagiti isuamin a banag. Denggenyo dagiti tallo nga amma, a naglabasandan ti panangpadakkel kadagiti ubbing, ket itan agserserbida iti maysa a sanga ti Watch Tower Society.

Salaysayen ni Theo no kasano a pinadakkelda ken ni baketna ti lima nga annak a lallaki. Kunaenna: “Nasken nga ipakaammo kadagiti annak iti rugi pay laeng nga agbiddut met dagiti nataengan a kas kadakami. Makapaladingit, masansan pay ketdi a maaramidmi dagita ket kanayon a dumawatkami ti pammakawan ken tulong ti nailangitan nga Amatayo. Ginagarami nga impakita kadagiti annakmi a no kasano a makidangdangadangda kadagiti pakasikoran ti agtutubo, makidangdangadangkami met kadagiti pakasikoran dagiti nataengan.”

Tapno masursuro ti ubing ti agtulnog, nasken ti naayat a relasion iti nagbaetanna ken dagiti dadakkelna. Kunaen ni Hermann maipanggep ken baketna: “Isut’ saan laeng nga ina dagiti annakmi a lallaki no di ket gayyemda pay. Inapresiarda daytoy, isu a saanda a narigatan a nagtulnog.” Kalpasanna nangipaay pay iti makatulong a balakad no kasano a pasayaaten ti relasion iti nagbaetan ti ubing ken dagiti dadakkelna, ket kinunana: “Ginagarami ti saan a nagusar ti dishwasher iti adu a tawen, tapno dakamin a mismo ti aginnaw ken mangpunas kadagiti pinggan. Agsisinnublat dagiti annakmi a lallaki a mangpunas. Isu a naaddaankamit’ nasayaat a gundaway nga agsasarita.”

Ti naayat a relasion iti nagbaetan dagiti nagannak ken annak ket agserbi a modelo iti pannakirelasion ti maysa a Kristiano ken Jehova. Ilawlawag ni Rudolf no kasano a tinulonganda ken ni baketna dagiti dua nga annakda a lallaki a nangipasdek iti kasta a relasion: “Ti regular a panagadal ti pamilia ti nangibatayanmi. Tinudinganmi dagiti annakmi kadagiti sumagmamano a maitutop a topiko a sukisokenda. Sangsangkamaysa met a basaenmi ti Biblia ket kalpasanna pagsasaritaanmi ti material. Naawatan dagiti annakmi a kalikaguman ni Jehova ti panagtulnog dagiti nagannak, a saan ket a dagiti annak laeng.”

Mabigbig dagiti Kristiano a nagannak a ti naipaltiing a teksto a “Dagiti panangtubngar ti sursuro isuda ti dalan ti biag” agaplikar kadakuada ken kadagiti annakda. Isu a nupay obligado dagiti annak nga agtulnog kadagiti dadakkelda kadagiti isuamin a banag, masapul nga agtulnog met dagiti nagannak kadagiti isuamin nga ipaalagad ni Jehova kadakuada. Malaksid iti panangpatibker iti relasion dagiti nagannak ken annak, tarigagayan dagiti nagannak ken annak a patibkeren ti pannakirelasionda iti Dios.​—Proverbio 6:23.

Matmatanyo ti Panagtulnog a Sipopositibo

Anian a yamantayo ta mangipaay ti Sao ti Dios iti kasta a praktikal a balakad iti panangpadakkel kadagiti annak! (Kitaenyo ti kahon.) Dagiti annak a makaadal iti panagtulnog manipud kadagiti dadakkelda a mangdisiplina kadakuada iti kinalinteg ket pudno a gubuayan ti rag-o agpaay iti intero a Nakristianuan a panagkakabsat.

Yantangay ti panagtulnog iti Dios kaipapananna ti biag, nasken a liklikantayo ti uray panangpanunot man laeng iti panangiwalin kadagiti beddeng nga ikabil dagiti bilin ti Dios iti personal a wayawayatayo​—uray iti apagkanito laeng. Kas pangarigan, ikabiltayo a mapasardengtay biit ti linteg ti gravity. Anian a makapagagar ti maitayab iti tangatang manipud iti tuktok ti bantay nga awan pulos ti mangtiped iti wayawayatayo! Ngem aniat’ mapasamak iti kanito nga agsubli iti normal dagiti bambanag? Panunotenyo laengen ti pannakaitupak iti baba nga agur-uray kadatayo!

Ti panangadal iti panagtulnog babaen ti panangawat ti disiplina tulongannatayo a mangpatanor iti natimbeng a personalidad ken mangbigbig kadagiti limitasiontayo. Tulongannatayo a mangliklik iti panagbalin a manangipapilit ken insensitibo kadagiti kalintegan ken kasapulan dagiti dadduma. Tulongannatayo a mangliklik iti panagduadua. Iti ababa a pannao, agbanag dayta iti kinaragsak.

Isu a nataenganka man wenno maysa nga ubing, sursuruem ti agtulnog babaen ti panangawat ti disiplina tapno “naimbag ti lak-ammo” ken “atiddag ti biagmo iti rabaw ti daga.” (Efeso 6:1-3) Asinot’ mayat a mangirisgo iti namnamana nga agbiag nga agnanayon babaen ti dina panangsursuro iti panagtulnog babaen ti panangiwaksina iti disiplina?​—Juan 11:26.

[Kahon iti panid 29]

NAGANNAK, ISUROYO TI PANAGTULNOG BABAEN TI PANANGDISIPLINA ITI KINALINTEG

 1. Mangdisiplinakayo maibatay kadagiti Nainkasuratan a linteg ken prinsipio.

 2. Mangdisiplinakayo saan laeng a babaen ti panangikalikagum iti panagtulnog no di ket babaen ti panangilawlawag no apay a nainsiriban ti panagtulnog.​—Mateo 11:19b.

 3. Dikay agpungtot wenno agbugkaw no mangdisiplinakayo.​—Efeso 4:31, 32.

 4. Mangdisiplinakayo buyogen ti ayat ken panangipateg.​—Colosas 3:21; 1 Tesalonica 2:7, 8; Hebreo 12:5-8.

 5. Disiplinaenyo dagiti annak manipud iti kinaubing.​—2 Timoteo 3:14, 15.

 6. Masansan ken nasken nga agtutunos ti panangdisiplinayo.​—Deuteronomio 6:6-9; 1 Tesalonica 2:11, 12.

 7. Disiplinaenyo nga umuna ti bagiyo ket iti kasta mangisurokayo babaen ti ulidan.​—Juan 13:15; idiligyo ti Mateo 23:2, 3.

 8. Mangdisiplinakayo buyogen ti naan-anay a panagtalek ken Jehova, nga ikararagyo ti tulongna.​—Oc-ocom 13:8-10.

[Ladawan iti panid 28]

“Dagiti panangtubngar ti sursuro isuda ti dalan ti biag”