Panangipakita iti Nakristianuan nga Ayat Kadagiti Lallakay ken Babbaket
NI Samuel Johnson, maysa nga autor idi maika-18 a siglo, insalaysayna ti sarsarita maipapan iti maysa a baro nga, idi bumisita kadagiti gagayyemna, nalipatanna no sadino ti nangidissuanna iti kallugongna. Awan ti nangdillaw iti daytoy. “Ngem no mapasamak ti kasta a kinamananglilipat iti maysa a lakay,” kinuna ni Johnson, “agkiet la ketdi ti abaga dagiti tao sada kunaen, ‘Agkabaw ngaminen.’”
Ipakpakita ti estoria ni Johnson a dagiti lallakay ken babbaket, nalabit kas iti dadduma pay a babassit a grupo, ket puntiria ti di nainkalintegan a pananguyaw. Nupay maysa a karit ti panangasikaso iti kasapulan dagiti lallakay ken babbaket, mangyeg daytoy iti pagimbagan kadagiti amin a maseknan. Ania kadi dagiti karit ken gunggona, ken apay nga umad-adu ti tattao nga apektaran daytoy a suheto?
Sigun iti estadistika, 6 a porsiento iti populasion ti lubong ti agtawen iti 65 wenno natataengan pay, ket kadagiti napanglaw a pagilian, mamindua a daras a nangatngato. Iti European Community, a nangpili iti 1993 kas “Tawen Dagiti Natataengan a Tattao ken Panagkaykaysa Dagiti Kaputotan iti Europa,” 1 iti 3 a tao ti agtawen iti nasurok a 50. Sadiay, kas iti kaaduan nga industrialisado a pagilian, bumabbaba ti bilang dagiti mayanak ken umat-atiddog ti panagbiag, isut’ gapuna nga adu ti agtawen iti nasurok nga 40. Ti panangasikaso kadagiti lallakay ken babbaket iti kakasta a kasasaad ket nalawag a maysa a narigat a trabaho. Anian a pannakaiduma dagiti bambanag idiay Daya iti napalabas!
“Pagidulinan ti Pannakaammo”
Salaysayen ti libro a Handwörterbuch des Biblischen Altertums für gebildete Bibelleser (Handbook of Biblical Antiquity for Educated Readers of the Bible) nga idiay Dumaya idi immuna a panawen “dagiti lallakay ken babbaket ket naibilang kas manangitalimeng kadagiti tradisional a pagalagadan ti kinasirib ken nangangato a pannakaammo, isut’ gapuna a nabalakadan dagiti agkabanuag a makikadua ken agsursuro kadakuada.” Kastoy ti ilawlawag ti Smith’s Bible Dictionary: “Iti pribado a panagbiag [dagiti lallakay ken babbaket] ket maibilang kas pagidulinan ti pannakaammo . . . Palubosan ida [dagiti agtutubo] a mangipaay nga umuna ti kapanunotanda.”
Ti panagraem kadagiti lallakay ken babbaket ket makita iti Linteg Mosaiko idiay Levitico 19:32: “Tumakderka iti sango ti ubanan nga ulo, ket mangipakitaka ti konsiderasion iti kinatao ti maysa a lakay.” Isu a dagiti lallakay ken babbaket ket adda iti maysa a saad ti pribilehio iti kagimongan ken maibilangda kas napateg a sanikua. Nalawag a kastoy ti panangmatmat ni Ruth a Moabita iti Israelita a katuganganna a babai, ni Noemi.
Natibker ti pangngeddeng ni Ruth a kumuyog ken ni Noemi manipud Moab agingga idiay Israel, ket idi nakagtengdan dimngeg a naimbag iti pammagbaga ni Noemi. Idi dimtengda idiay Betlehem, nadlaw ni Noemi a ti ima ni Jehova ti mangiturturong kadagiti pasamak ket iti kasta binalakadanna ni Ruth no kasano ti rebbeng a panagtignayna. (Ruth 2:20; 3:3, 4, 18) Naiturong ti panagbiag ni Ruth iti maysa a nateokratikuan a pamay-an bayat a nakasursuro iti aduan kapadasan a ni Noemi. Napaneknekan ti katuganganna a babai kas maysa a pagidulinan ti pannakaammo.
Iti umasping a pamay-an, dagiti agkabanuag a Kristiano a babbai ita magunggonaanda iti pannakilangen kadagiti babbaket iti kongregasion. Nalabit a ti maysa a sister ket agngayngayangay a makiasawa wenno makidangdangadang iti maysa a narikut a personal a parikut. Anian a nainsiriban a sapulen ti balakad ken suporta ti maysa a nataengan a baket a kabsat nga addaan kapadasan iti dayta a banag!
Maysa pay, magunggonaan ti bagi dagiti panglakayen babaen ti pananggun-od iti kapadasan dagiti lallakay iti tengngada. Makaadaltayo iti pannakapaay ni Lot a nangaramid iti daytoy. Adda nagriririan dagiti pastor iti arban da Abraham ken Lot a kasapulan ti desision a mangapektar iti tunggal maysa. Nangaramid ni Lot iti di nainsiriban a pangngeddeng. Anian a nagsayaat koma no nagpaiwanwan nga immuna ken Abraham! Nakaawat koma ni Lot iti nataengan a balakad ken naliklikan koma ti pamiliana ti nasaem a nagtungpalan ti nadarasudos a pangngeddengna. (Genesis 13:7-13; 14:12; 19:4, 5, 9, 26, 29) Dumdumngegkay aya a naimbag iti ibagbaga dagiti nataengan a panglakayen sakbay a mangngeddengkay iti maysa a parikut?
Nakaad-adu a lallakay ken babbaket ti addaan agtultuloy a regta iti trabaho ni Jehova, kas kada Simeon ken Ana idi umuna a siglo. (Lucas 2:25, 36, 37) Maysa a tanda ti panagraem ken panangipakita ti pannakaseknan iti kakasta a natataengan no iraman ida kadagiti aktibidades ti kongregasion agingga nga ipalubos pay ti pigsada, uray lallakay ken babbaketdan. Nalabit a kasapulan ti maysa nga agtutubo ti tulong tapno maisagana ti maysa a paset iti Teokratiko nga Eskuelaan ti Panagministro. Mabalin nga ikeddeng ti maysa nga alerto a panglakayen a ti kasayaatan a mammagbaga ket maysa nga addaanen edad a kameng ti kongregasion, maysa nga addaan nasimbeng a kinasirib, nasayaat a kababalin, ken nawaya a tiempo.
Nupay kasta, ad-adu pay ti ramanen ti panangasikaso kadagiti naisangsangayan a kasapulan dagiti lallakay ken babbaket. Adu ti marirriribukan gapu iti kinaliday, panagbuteng iti krimen, ken pinansial a parparikut. Maysa pay, apaman nga agkapsuten dagiti lallakay ken babbaket, ad-adda a manayonan dagitoy a parikut gapu iti panagkapuy ti salun-at ken pannakaupay gapu iti in-inut a pannakapukaw ti pigsada. Iti kasta kasapulanda ti ad-adu nga atension. Kasano ti rumbeng a panagtignay dagiti indibidual ken ti kongregasion iti pangkaaduan?
“Panangannurot iti Nadiosan a Debosion”
Idi umuna a siglo, ni Pablo ket napaltiingan a nagsurat idiay 1 Timoteo 5:4, 16: “No ti asinoman a balo addaan kadagiti annak wenno appoko, dagitoy sursuruenda koma nga umuna ti panangannurot iti nadiosan a debosion iti bukodda a sangakabbalayan ket itultuloyda a bayadan ti rumbeng a pangsubad kadagiti nagannakda ken kadagiti apongda, ta daytoy ket makaay-ayo iti imatang ti Dios. No ti asinoman a mamati a babai addaan kadagiti balo, palag-ananna koma ida, ket saan koma a mapadagsenan ti kongregasion. Iti kasta mapalag-ananna dagidiay pudpudno a balo.” Ti panangaywan kadagiti lallakay ken babbaket ket responsabilidad ti pamilia. No ti maysa a lakay wenno baket a kameng ti kongregasion ket agkasapulan kalpasan nga inaramid ti pamiliana ti amin a kabaelanda a tumulong, adda responsabilidad a naipabaklay iti kongregasion. Saan a nagbalbaliw dagitoy a prinsipio.
Ania ti nakatulong kadagiti Kristiano a mangipakita ti Nakristianuan nga ayat kadagiti lallakay ken babbaket babaen ti panangannurot iti nadiosan a debosion iti bukodda a sangakabbalayan? Paliiwenyo dagiti sumaganad a komento ti sumagmamano a Saksi nga addaan kapadasan iti panangaywan kadagiti lallakay ken babbaketen.
Regular a Panangasikaso Kadagiti Naespirituan a Kasapulan
“Ti panangusig iti inaldaw a teksto a sangsangkamaysa ket makatulong unay,” malagip ni Felix, a timmulong ken ni baketna a mangaywan kadagiti nagannak kenkuana. “Dagiti personal a kapadasan ken kalat ket naisinggalut kadagiti prinsipio ni Jehova.” Wen, iti panangsango iti karit a panangaywan kadagiti lallakay ken babbaket a kakabagian, maysa a kangrunaan a banag isut’ panangipaay ti maiparbeng a panangasikaso kadagiti naespirituan a kasapulanda. Nainkalintegan daytoy iti lawag dagiti sasao ni Jesus idiay Mateo 5:3: “Naragsak dagidiay sipapanunot iti naespirituan a kasapulanda.” Mabalin a mabuyogan ti inaldaw a panagteksto iti panagbasa ti Biblia, panangsalaysay kadagiti naibatay-Biblia a publikasion, ken panagkararag. “Agparang a sapsapulen dagiti lallakay ken babbaket ti regular a panangaramid ti kasta,” kuna ni Peter.
Wen, ti kinaregular ket nasken kadagiti naespirituan a bambanag. Saan laeng a kadagiti naespirituan a bambanag no di pay ket iti inaldaw-aldaw a panagbiag nga apresiaren dagiti lallakay ken babbaket ti rotina. Uray dagidiay saan pay unay a nakapsut mabalin a sibabara a paregtaen ida a “bumangon ket agpelles iti kada aldaw,” kuna ni Ursula. Siempre, kayattay a liklikan ti tignay a kasla mammandaran dagiti natataengan. Aminen ni Doris a masansan a mapagkamalian dagiti panagsakripisiona nga addaan naimbag a panggep. “Amin a kita ti kamali ket naaramidkon. Maysa nga aldaw indawatko ken ni tatang a suktanna ti kamisadentrona kada aldaw. Pinalagipannak ni nanang: ‘Siak met pay la ti asawana!’”
Agtutubo met idi dagiti lallakay ken babbaket, ngem ti panangikabil ti bagi iti kasasaad ti sabali ket narigat para kadagiti agtutubo. Nupay kasta, dayta ti tulbek tapno maawatan dagiti naisangsangayan a kasapulanda. Ti panaglakay ken panagbaket ket mangyeg iti pannakaupay. Ilawlawag ni Gerhard: “Masimron iti bagina ti katugangak a lalaki gapu ta dinan maaramid dagiti amin a maar-aramidanna idi. Nasaem para kenkuana nga akseptaren ti kasta a kasasaad. Nagbalbaliw ti personalidadna.”
Iti sidong dagiti agbaliwbaliw a kasasaad, gagangayen para iti maysa a lakay wenno baket a yebkas dagiti pannakasimronna babaen ti panangbabalaw kadagiti sabsabali, nangruna kadagidiay mangas-asikaso kenkuana. Simple laeng ti rason. Ti naayat a panangasikasoda ipalagipna kenkuana ti kumapkapuyen a pigsana. Kasano ti rumbeng a panagtignayyo iti kastoy a di nainkalintegan a panangbabalaw wenno panagreklamo?
Laglagipenyo a ti kasta a negatibo a rikrikna saanda a yanninaw ti panangmatmat ni Jehova kadagiti panangikagumaanyo. Itultuloyyo nga aramiden ti naimbag, ken agtalinaed nga addaan nadalus a konsiensia, uray no agapitkayo no dadduma kadagiti di nainkalintegan a sasao. (Idiligyo ti 1 Pedro 2:19.) Dakkel ti maitulong ti lokal a kongregasion.
No Ania ti Maaramidan ti Kongregasion
Adu a kongregasion ti addaan rason nga agyaman unay gapu kadagiti napalabas a panagbannog dagiti ipatpategtay a kakabsat a lallakay ken babbaket. Nalabit nga isuda ti nangisaad ti pundasion para iti kongregasion, a nabangon dayta manipud iti sumagmamano nga agibumbunannag adu a dekadan ti napalabas. Adda aya koma ti kongregasion ita no awan ti reggetda iti napalabas ken, nalabit, pinansial a suportada iti agdama?
No ad-adu pay a panangasikaso ti kasapulan ti maysa a nataengan nga agibumbunannag, saan a kasapulan nga ibaklay a bukbukod dagiti kakabagian ti responsabilidad. Makatulong dagiti dadduma babaen ti panangaramid wenno panangala kadagiti bambanag nga agpaay kadakuada, panagluto, panagdalus, panangkadua kadagiti lallakay ken babbaket a magna, panangilugan a mapan kadagiti Nakristianuan a panaggigimong, wenno uray laeng ti pannakisarita kadakuada idiay Kingdom Hall. Mabalinan amin ti makiraman, nupay ti kinasamay ken rotina ket magun-odan iti kasayaatan no agtitinnulong ti amin.
Ti panagtitinnulong ket mabalin a laglagipen dagiti panglakayen iti panangorganisarda kadagiti panangipastor nga isasarungkar. Mapagulidanan dagiti dadduma a kongregasion iti daytoy a banag, a siguraduen dagiti panglakayen a regular a masarsarungkaran dagiti natataengan ken nakapsut, kasta met dagidiay maay-aywanan a naimbag dagiti pamiliada. Nupay kasta, agparang a dagiti dadduma a kongregasion ket rumbeng nga ad-adda koma a maseknanda iti obligasionda kadagiti lallakay ken babbaket.
Maysa a matalek a kabsat a lalaki, nga ag-90 ti tawennan, ti inaywanan ti anakna a babai ken ti manugangna, a rimmuar iti Bethel tapno maaramidda dayta. Nupay kasta, napateg pay la kenkuana ti isasarungkar dagiti dadduma a kameng ti kongregasion. “No kasta a sumarungkarak idi kadagiti masakit,” insennaay ti kabsat, “makipagkararagak kadakuada. Ngem awan pay ti siasinoman a nakipagkararag kaniak.” Ti naayat a panangasikaso dagiti kabagian dina iliklik dagiti panglakayen iti obligasion a ‘mangipastor iti arban ti Dios nga adda iti aywanda.’ (1 Pedro 5:2) Maysa pay, kasapulan a pabilgen ken paregtaen nga agtultuloy iti naimbag nga aramidda dagidiay mangay-aywan kadagiti lallakay ken babbaket.
“Lakay ken Napnek”
Ni Alexander von Humboldt, maysa a sientista nga Aleman idi maika-19 a siglo, ket lakayen idi a sinaludsod ti maysa a balasang kenkuana no isu ket saan a masikoran iti agtultuloy a panaglakayna. “Husto ta kunam,” kinuna dayta a masirib a tao. “Ngem daytoy laeng ti kakaisuna a pamay-an tapno agbiag iti napaut a panawen.” Kasta met, adu a kakabsat a lallaki ken babbai ita ti mangipakpakita iti nasayaat nga ulidan ti panangakseptar kadagiti pakarigatan a bunga ti panaglakay ken panagbaket a sukat ti napaut a panagbiag. Maanninaw kadakuada ti kababalin nga impakita da Abraham, Isaac, David, ken Job, a “lallakay ken napnek.”—Genesis 25:8; 35:29; 1 Cronicas 23:1; Job 42:17.
Ti panaglakay ken panagbaket ket mangyeg iti karit ti siaayat a panangawat iti tulong ken ti sipapasnek a panagyaman. Kalikaguman ti kinasirib a ti tunggal maysa bigbigenna ti pagpatinggaan ti pigsana. Nupay kasta, di kaipapanan dayta a ti lumaklakay wenno bumakbaketen ket agbalin a di aktibo. Ni Maria ket nasurok a 90 ti tawennan, ngem tumabtabuno ken agkomkomento pay laeng kadagiti gimong ti kongregasion. Kasano nga ar-aramidenna dayta? “Saanak a makabasan, ngem agdengdengngegak iti Pagwanawanan iti cassette. Mananglilipatakon, ngem masansan a makapagkomentoak pay laeng.” Kas ken Maria, ti panagbalin nga okupado kadagiti banag a makapabileg tulonganna ti maysa a tao nga agtalinaed nga aktibo ken mangtaginayon iti Nakristianuan a personalidad.
Idi sidong ti Pagarian ti Dios, awanton ti lumakay ken bumaket. Iti dayta a panawen dagidiay limmakay ken bimmaket iti daytoy a sistema ken nalabit natay pay ketdi, malagipdanto ti pannakaaywan ken pannakaasikaso a naipakita kadakuada. Bayat a ti kakasta a natataengan mapasublida ti biag ken karadkad[da], sigurado a makariknada iti nasged nga ayat ken Jehova ken napasnek a panagyaman kadagidiay nagtalinaed kadakuada kadagiti pannakasusuotda iti daytoy daan a sistema.—Idiligyo ti Lucas 22:28.
Komusta met ngay dagidiay mangay-aywan kadagiti natataengan ita? Iti saanen nga agbayag, inton naan-anay nga agturay ti Pagarian ditoy daga, malagipdanto a buyogen ti rag-o ken pannakabang-ar a saanda a liniwayan ti obligasionda no di ket inannurotda ti nadiosan a debosion babaen ti panangipakitada ti Nakristianuan nga ayat kadagiti lallakay ken babbaket.—1 Timoteo 5:4.
[Kahon iti panid 30]
Apresiaren Dagiti Lallakay ken Babbaket Dagiti Isasarungkaryo
Dakkel ti maaramidan no iplano ti isasarungkar, nalabit 15 a minuto, iti maysa a nataengan kalpasan ti panangasaba. Ngem saan koma a maaramid ti kasta nga ibibisita a naiparparna laeng, kas ipakita ti sumaganad a kapadasan.
Mangaskasaba da Brigitte ken Hannelore, a kasarsaritada ti maysa a lakay iti ruangan [ti balayna]. Lima a minuto a nakasaritan dagiti sister sakbay a naammuanda nga isu ket maysa met a Saksi ni Jehova, ken kakongregasionda pay ketdi. Anian a nakababain! Ngem makaparagsak ti nagtungpalan ti kapadasan. Nangyurnos a dagus ni Hannelore iti plano tapno masarungkaran ti kabsat ken matulongan a tumabuno kadagiti gimong ti kongregasion.
Ammoyo aya ti nagan ken direksion ti tunggal natataengan nga agibumbunannag nga agnanaed iti teritoria a pangaskasabaanyo? Mayurnosyo kadi ti maysa nga ababa nga isasarungkar? Maapresiar la unay dayta.