Ama ken Panglakayen​—Panangtungpal Kadagiti Dua nga Akem

“Iti kinapudnona no ti asinoman a lalaki dina ammo ti mangidaulo iti bukodna a sangakabbalayan, kasanonto ti panangaywanna iti kongregasion ti Dios?”​—1 TIMOTEO 3:5.

1, 2. (a) Idi umuna a siglo, kasano a nabaelan dagiti awan asawana a manangaywan ken dagiti naasawaan a manangaywan nga awanan iti annak a pagserbian dagiti kakabsatda? (b) Kasano a pagwadan da Aquila ken Priscila kadagiti adu a naasawaan itatta?

MABALIN a di naasawaan wenno naasawaan ngem awanan iti annak wenno ulo ti pamilia nga addaan iti annak, dagiti manangaywan iti nagkauna a kongregasion Kristiano. Awan duadua a nabaelan a sinurot ti dadduma kadagiti Kristiano ti balakad ni apostol Pablo iti umuna a suratna kadagidiay taga-Corinto, kapitulo 7, a nagtalinaedda nga awanan asawa. Kinuna ni Jesus: “Adda dagiti eunuko a pinagbalinda ti bagbagida nga eunuko maigapu iti pagarian ti langlangit.” (Mateo 19:12) Dagita a di naasawaan a lallaki, kas ken Pablo ken nalabit ti dadduma kadagiti kaduana nga agdaldaliasat, nawayada nga agdaliasat a tumulong kadagiti kakabsatda.

² Saan nga ibaga ti Biblia no naasawaan da Bernabe, Marcos, Silas, Lucas, Timoteo, ken Tito. No adda man asawada, nalawag a makapagdaliasatda iti nadumaduma a lugar a pakaidestinuanda ta awan unay adu a pagrebbenganda iti pamilia. (Aramid 13:2; 15:39-41; 2 Corinto 8:16, 17; 2 Timoteo 4:9-11; Tito 1:5) Mabalin a kinuyog ida ti assawada, kas ken Pedro ken “dagiti dadduma nga apostol,” a nalabit inkuyogda ti assawada iti nadumaduma a disso. (1 Corinto 9:5) Da Aquila ken Priscila ket maysa a pagarigan ti agassawa a madadaan nga umakar iti pagnaedan, a sinurotda ni Pablo manipud Corinto agingga idiay Efeso, kalpasanna immakarda idiay Roma, sada nagsubli manen idiay Efeso. Saan nga ibaga ti Biblia no adda annakda. Nagyaman “dagiti amin a kongregasion dagiti nasion” gapu iti napasnek a panagserbida kadagiti kakabsatda. (Roma 16:3-5; Aramid 18:2, 18; 2 Timoteo 4:19) Itatta, awan duadua nga adu dagiti agassawa a, kas kada Aquila ken Priscila, makapagserbi iti sabali a kongregasion, nalabit babaen ti iyaakar iti lugar a dakkel ti pakasapulan.

Ama ken Panglakayen

 3. Ania ti mangipasimudaag nga adu kadagiti panglakayen idi umuna a siglo ti naasawaan ken addaan iti pamilia?

³ Agparang nga idi umuna a siglo K.P., adda assawa ken annak ti kaaduan kadagiti Kristiano a panglakayen. Idi imbinsabinsa ni Pablo dagiti kualipikasion a maipaannurot iti maysa a lalaki a ‘mangragragpat iti akem a manangaywan,’ kinunana a ti kasta a Kristiano rebbeng a “maysa a lalaki a mangidadaulo iti bukodna a sangakabbalayan iti nasayaat a pamay-an, addaan kadagiti annak nga agpaspasakop buyogen ti amin a kinaserioso.”​—1 Timoteo 3:1, 4.

 4. Ania ti maikalikagum kadagiti naasawaan a panglakayen nga addaan iti annak?

⁴ Kas nakitatayon, saan idi a maobligar ti maysa a manangaywan a maaddaan iti annak, wenno uray mangasawa. Ngem no adda asawana, tapno kualipikado nga agbalin a panglakayen wenno ministerial nga adipen, masapul nga aramaten ti maysa a Kristiano ti kinaulona iti asawana iti umiso ken naayat a pamay-an ken ipakitana a kabaelanna nga idalan a naimbag dagiti annakna. (1 Corinto 11:3; 1 Timoteo 3:12, 13) Saan a maikari kadagiti naisangsangayan a pribilehio iti kongregasion ti maysa a kabsat a nakapuy ti panangaywanna iti sangakabbalayanna. Apay? Ilawlawag ni Pablo: “Iti kinapudnona no ti asinoman a lalaki dina ammo ti mangidaulo iti bukodna a sangakabbalayan, kasanonto ti panangaywanna iti kongregasion ti Dios?” (1 Timoteo 3:5) No madi nga agpasakup kenkuana ti mismo a pamiliana, anianto laengen ngay ti makuna dagiti sabsabali?

“Addaan Kadagiti Manamati nga Annak”

5, 6. (a) Ania ti makalikaguman no maipanggep kadagiti annak ti dinakamat ni Pablo ken Tito? (b) Ania ti manamnama kadagiti panglakayen nga addaan iti annak?

⁵ Idi binilinna ni Tito a mangdutok kadagiti manangaywan kadagiti kongregasion idiay Creta, kinuna ni Pablo: “No adda asinoman a lalaki a siwayawaya manipud pammabasol, asawa ti maymaysa a babai, addaan kadagiti manamati nga annak a saan a napabasol iti kinagaramugam ket saanda met a nasukir. Ta ti maysa a manangaywan masapul a siwayawaya manipud pammabasol kas mayordomo ti Dios.” Ania aya ti kayat a sawen ti makalikaguman nga “addaan kadagiti manamati nga annak”?​—Tito 1:6, 7.

⁶ Dagiti agtutubo a nangidedikaren iti biagda ken Jehova ken nabautisaranen wenno dagiti agtutubo a dandanin agdedikar ken agpabautisar ti kayat a sawen ti termino a “manamati nga annak.” Namnamaen dagiti kameng ti kongregasion a nasingpet ken natulnog ti annak dagiti panglakayen. Nabatad koma nga ar-aramiden ti maysa a panglakayen ti amin a kabaelanna a mangpatanor iti pammati dagiti annakna. Insurat ni Ari Solomon: “Iruammo ti ubing iti dalan a rebbengna a papanan; ket uray intono lakayen saannanto a pagpanawan.” (Proverbio 22:6) Ngem kasanon no saan a kayat ti maysa nga agtutubo nga immawat iti kasta a pannakasanay ti agserbi ken Jehova wenno makaaramid pay ketdi iti nadagsen a basol?

 7. (a) Apay a nabatad a saan a mangipaspasdek iti nainget a paglintegan ti Proverbio 22:6? (b) No saan a kayat ti anak ti maysa a panglakayen ti agserbi ken Jehova, apay a saan nga automatiko a mapukaw ti panglakayen dagiti pribilehiona?

⁷ Nalawag a saan a mangipaspasdek iti nainget a paglintegan ti proverbio a naadaw. Saanna a supiaten ti prinsipio ti wayawaya nga agpili. (Deuteronomio 30:15, 16, 19) No madanon ti maysa nga anak ti tawen a mabalinnan ti agdesision, isu ti personal a masapul nga agdesision maipanggep iti dedikasion ken bautismo. No nalawag nga impaay ti maysa a panglakayen ti kasapulan a naespirituan a tulong, panangidalan, ken disiplina, ket kaskasdi a saan a kayat ti agtutubo ti agserbi ken Jehova, saan nga automatiko a madiskualipikar ti ama nga agserbi kas maysa a manangaywan. Iti sabali a bangir, no adda sumagmamano a minor de edad nga annak ti maysa a panglakayen a kabbalayna, nga agsasaruno nga agsakit iti naespirituan ken makaaramid iti saan a nasayaat, mabalin a saanen a maibilang a “maysa a lalaki a mangidadaulo iti bukodna a sangakabbalayan iti nasayaat a pamay-an.” (1 Timoteo 3:4) Daytoy ti punto, nabatad koma nga ikagkagumaan ti maysa a manangaywan ti maaddaan kadagiti ‘manamati nga annak a saan a napabasol iti kinagaramugam ken saanda met a nasukir.’a

Addaan iti “Di Manamati nga Asawa”

 8. Kasano koma ti pannakilangen ti maysa a panglakayen iti di manamati nga asawana?

⁸ Maipanggep kadagiti Kristiano a lallaki a saan a manamati ti assawada, insurat ni Pablo: “No ti asinoman a kabsat a lalaki addaan iti di mamati nga asawa, ket kaskasdi isu umanamong a makipagnaed kenkuana, dina koma panawan . . . Ta . . . ti di mamati nga asawa a babai masantipikar mainaig iti kabsat; ta no saan a kasta, dagiti annakyo pudno nga agbalindanto a di nadalus, ngem ita nasantuanda. Ta, . . . asawa a lalaki, kasano ti pannakaammom no maisalakanmonto ti asawam?” (1 Corinto 7:12-14, 16) Saan nga asawa a babai nga awanan iti narelihiosuan a pammati ti kayat a sawen ditoy ti sao a “di manamati” no di ket maysa a saan a dedikado ken Jehova. Mabalin a maysa a Judio, wenno manamati kadagiti pagano a didiosen. Itatta, mabalin a sabali ti relihion, maysa nga agnostiko, wenno ateista pay ketdi ti asawa ti maysa a panglakayen. No mayat a makipagnaed kenkuana, dina koma panawan gapu laeng ta saanda nga agkapammatian. ‘Makipagtaeng [latta koma] kenkuana maitunos iti pannakaammo, nga itudinganna iti dayaw a kas iti maysa a narasrasi a basehas, ti nababaían,’ bareng no maisakalanna.​—1 Pedro 3:7; Colosas 3:19.

 9. Kadagiti daga nga ipaayan ti linteg ti agassawa iti karbengan a mangisuro kadagiti annakda maipanggep iti narelihiosuan a pammatida, ania koma ti rebbeng nga aramiden ti maysa a panglakayen, ket kasano nga apektaran daytoy dagiti pribilehiona?

⁹ No adda annak ti maysa a manangaywan, aramatenna a siuumiso ti kinaulona kas asawa ken ama a mangpadakkel kadakuada “iti disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova.” (Efeso 6:4) Iti adu a daga, ipaayan ti linteg ti agassawa iti karbengan a mangisuro kadagiti annakda maipapan iti relihion. Iti daytoy a kasasaad, mabalin nga aramaten ti asawa a babai ti karbenganna a mangisuro kadagiti annakna maipapan kadagiti narelihiosuan a patpatien ken aramidna, kas iti panangikuyog kadakuada iti simbaanna.b Siempre, suroten koma dagiti annak ti sinanay-Biblia a konsiensiada no maipanggep iti di pannakiraman kadagiti ulbod a narelihiosuan a seremonia. Kas ulo ti pamilia, aramaten ti ama ti karbenganna a mangyadal kadagiti annakna ken ikuyogna ida kadagiti gimong idiay Kingdom Hall no mabalin. No madanondan ti tawen a makapagdesisiondan a bukbukod, isudan ti agdesision no ania a dana ti surotenda. (Josue 24:15) No makita dagiti padana a panglakayen ken dagiti kameng ti kongregasion nga ar-aramidenna ti amin nga ipalubos ti linteg nga aramidenna a mangisuro a siuumiso kadagiti annakna iti dana ti kinapudno, saan a madiskualipikar kas manangaywan.

‘Mangidadaulo iti Bukodna a Sangakabbalayan iti Nasayaat a Pamay-an’

10. No maysa a panglakayen ti lalaki nga addaan iti pamilia, ania ti kangrunaan nga annongenna?

¹⁰ Uray iti panglakayen nga ama ken padana a Kristiano ti asawana, saan a nalaka a bingayen a siuumiso ti panawen ken atensionna para iti asawana, kadagiti annakna, ken kadagiti rebbengenna iti kongregasion. Nalawag nga ipakita ti Kasuratan nga obligasion ti maysa a Kristiano nga ama nga asikasuen ti asawana ken dagiti annakna. Insurat ni Pablo: “Pudno unay no ti asinoman dina taraonan dagidiay bukodna, ken nangnangruna kadagidiay kameng ti sangakabbalayanna, pinaglikudanna ti pammati ket isu dakdakes ngem ti tao nga awanan pammati.” (1 Timoteo 5:8) Iti dayta met la a surat, kinuna ni Pablo a dagiti laeng naasawaan a lallaki a mangipakpakita a naimbagda nga assawa ken amma ti rebbeng a mairekomenda nga agserbi kas manangaywan.​—1 Timoteo 3:1-5.

11. (a) Kadagiti ania a pamay-an a rebbeng a ‘taraonan [ti maysa a panglakayen] dagiti bukodna’? (b) Kasano a makatulong daytoy iti maysa a panglakayen a mangtungpal kadagiti rebbengenna iti kongregasion?

¹¹ Rebbeng a “taraonan” ti maysa a panglakayen dagiti bukodna saan laeng nga iti material no di pay ket iti naespirituan ken emosional a pamay-an. Insurat ni masirib nga Ari Solomon: “Iwayatmo ti aramidmo iti ruar, ket saganaem a maipaay kenka iti away. Ket kalpasanna bangonemto ti balaymo.” (Proverbio 24:27) Gapuna, bayat nga ipapaayanna iti material ken emosional a kasapulan ti asawa ken dagiti annakna, a pakairamanan ti panaglinglingay, rebbengen ti maysa a manangaywan a pabilgen met ida iti naespirituan. Kalikaguman daytoy ti panawen​—panawen a saanna a maipaay kadagiti bambanag iti kongregasion. Ngem dakkel ti maaramidan daytoy a panawen iti kinaragsak ken espiritualidad ti pamilia. Pagangayanna, no natibker ti pamiliana iti naespirituan, mabalin a saan nga adu unay ti panawen nga usaren ti panglakayen a mangtaming kadagiti problema ti pamilia. Ad-adda a maiwayaanna nga asikasuen dagiti bambanag iti kongregasion. Ti ulidanna kas maysa a naimbag nga asawa ken naimbag nga ama gunggonaanna ti kongregasion iti naespirituan.​—1 Pedro 5:1-3.

12. Iti ania a banag ti pamilia nga ipakita koma dagiti amma ti nasayaat nga ulidan?

¹² Ti panangidaulo iti maysa a sangakabbalayan iti nasayaat a pamay-an ramanenna ti panangyeskediul iti panawen a mangidaulo iti panagadal ti pamilia. Nasken nga ipakita dagiti panglakayen ti nasayaat nga ulidan iti daytoy a banag, ta dagiti natibker a pamilia buklenda ti natibker a kongregasion. Saan koma a kanayon a makumikom ti maysa a manangaywan kadagiti dadduma pay a pribilehio iti serbisio nga awanen ti panawenda iti asawa ken annakna nga agadal. No kastoy ti kasasaad, usigenna koma a naimbag ti eskediulna. Mabalin a masapul a baliwanna ti eskediulna wenno kissayanna ti panawen nga us-usarenna kadagiti dadduma a banag, a pagkedkedanna pay ketdi sagpaminsan ti dadduma a pribilehio.

Natimbeng a Panangaywan

13, 14. Ania ti imbalakad “ti matalek ken masirib nga adipen” kadagiti panglakayen nga addaan iti pamilia?

¹³ Saan a daytoy ti damo a pannakaibalakad ti panangtimbeng kadagiti rebbengen iti pamilia ken iti kongregasion. Adun a tawen a balbalakadan “ti matalek ken masirib nga adipen” dagiti panglakayen maipapan kadagitoy a banag. (Mateo 24:45) Nasurok a 37 a tawenen ti napalabas, imbalakad ti The Watchtower a Setiembre 15, 1959, panid 553 ken 554: “Iti kinapudnona, saan kadi a kasapulan ti panangtimbeng kadagitoy amin a banag a mangkalikagum iti panawentayo? Iti daytoy a panangtimbeng, maikkan koma iti umno nga atension ti pagimbagan ti mismo a pamiliayo. Saan la ketdi a namnamaen ni Jehova a Dios nga usaren ti maysa a lalaki ti amin a panawenna iti aktibidad ti kongregasion, iti panangtulong kadagiti kakabsat ken kaarrubana a manggun-od iti pannakaisalakan, ngem saanna nga asikasuen ti pannakaisalakan ti sangakabbalayanna. Ti asawa ken dagiti annakna ti kangrunaan a sungsungbatan ti maysa a lalaki.”

¹⁴ Imbalakad ti Pagwanawanan a Nobiembre 1, 1986, panid 21: “Ti pannakiraman iti tay-ak ti ministerio kas maysa a pamilia ti mamagbalin kadakayo a nasingsinged, ngem dagiti naisangsangayan a kasapulan dagiti annak kalikagumanna ti panangipaay iti bukodyo a panawen ken ti emosional a pigsayo. Gapuna, kasapulan ti kinatimbeng tapno maikeddeng no kasano kawadwad ti panawen a mabalinyo nga usaren kadagiti . . . annongen iti kongregasion bayat nga as-asikasuenyo met ti naespirituan, emosional, ken material a kasapulan ‘dagiti kabbalayyo met laeng.’ Masapul a ‘sursuruen [ti maysa Kristiano] nga umuna nga annuroten ti nadiosan a debosion iti bukod[na] a sangakabbalayan.’ (1 Timoteo 5:4, 8)”

15. Apay a kasapulan ti panglakayen nga addaan iti asawa ken annak ti sirib ken pannakaawat?

¹⁵ Kuna ti Nainkasuratan a proverbio: “Gapu iti kinasirib mapatakder ti balay, ket gapu iti pannakaawat mapasingkedan.” (Proverbio 24:3) Wen, tapno matungpal ti maysa a manangaywan dagiti teokratiko nga annongenna ken kasta met mabangonna ti sangakabbalayanna, pudno a kasapulanna unay ti sirib ken pannakaawat. Kas ipakita ti Kasuratan, saan a maymaysa ti aywananna. Nairaman ti pamiliana ken dagiti rebbengenna iti kongregasion. Kasapulanna ti pannakaawat iti panangtimbeng kadagitoy. (Filipos 1:9, 10) Kasapulanna ti sirib a mangikeddeng kadagiti rumbeng nga iyun-unana. (Proverbio 2:10, 11) Uray kasano kapasnek ti panangannongna kadagiti pribilehiona iti kongregasion, bigbigenna koma a kas maysa nga asawa ken ama, ti kangrunaan nga inted-Dios a responsabilidadna isu ti pannakaaywan ken pannakaisalakan ti pamiliana.

Dagiti Naimbag nga Amma ken Dagiti Naimbag a Panglakayen

16. Ania ti pagsayaatanna no maysa met nga ama ti panglakayen?

¹⁶ Talaga a pakairanudan ti panglakayen nga addaan kadagiti nasingpet nga annak. No ammona nga aywanan a naimbag ti pamiliana, maikari a tumulong kadagiti dadduma a pamilia iti kongregasion. Ad-adda a matarusanna dagiti problemada ken makaipaay iti balakad a mangyanninaw iti mismo a kapadasanna. Makaparagsak, rinibu a papanglakayen iti intero a lubong ti nasasayaat nga assawa, amma, ken manangaywan.

17. (a) Ania ti di koma pulos a liplipatan ti maysa a lalaki nga agpada nga ama ken panglakayen? (b) Kasano a maipakita dagiti dadduma a kameng ti kongregasion ti pannakipagrikna?

¹⁷ Tapno agbalin a maysa a panglakayen ti lalaki nga addaan iti pamilia, masapul nga isu ket maysa a nataengan a Kristiano a, bayat nga as-asikasuenna ti asawa ken annakna, maiyurnosna dagiti aramidna tapno maaddaan iti panawen a mangasikaso kadagiti dadduma iti kongregasion. Pulos a dina koma liplipatan a mangrugi iti pagtaengan ti trabahona a panangipastor. Gapu ta ammoda a dagiti panglakayen nga addaan iti asawa ken annak ket addaan kadagiti rebbengen agpadpada iti pamilia ken iti kongregasionda, ikagumaan dagiti kameng ti kongregasion a saan nga agkalikagum iti di maiparbeng iti panawenda. Kas pagarigan, no adda annak ti maysa a panglakayen a sumrek iti eskuelaan iti kabigatanna, mabalin a saan a kanayon a makapagbayag kalpasan dagiti gimong iti rabii. Maawatan koma daytoy dagiti dadduma a kameng ti kongregasion ket ipakitada ti pannakipagrikna.​—Filipos 4:5.

Ipategtay Koma Dagiti Panglakayentayo

18, 19. (a) Ti panangusigtayo iti 1 Corinto kapitulo 7 tinulongannatayo a mangbigbig iti ania? (b) Kasano koma nga ibilangtayo iti kakasta a Kristiano a lallaki?

¹⁸ Ti panangusigtayo iti kapitulo 7 ti umuna a surat ni Pablo kadagiti taga-Corinto tinulongannatayo a mangtarus a, kas panangsurot iti balakad ni Pablo, adu dagiti awan asawana a lallaki a mangus-usar iti wayawayada nga agserbi iti intereses ti Pagarian. Adda met rinibu a naasawaan a kakabsat a lallaki nga awanan iti annak a, bayat nga ipapaayanda ti assawada iti umdas nga atension, agserserbida kas nasayaat a manangaywan kadagiti distrito, sirkito, kongregasion, ken sanga [nga opisina] ti Watch Tower, buyogen ti makomendaran a kooperasion ti assawada. Kamaudiananna, iti agarup 80,000 a kongregasion ti ili ni Jehova, adu dagiti amma a saan laeng a siaayat a mangas-asikaso iti assawa ken annakda no di pay ket addaan iti panawen nga agserbi kadagiti kakabsatda kas nadungngo a papastor.​—Aramid 20:28.

¹⁹ Insurat ni apostol Pablo: “Dagiti lallakay a mangidaulo iti nasayaat a wagas maibilangda koma a maikari iti mamindua a dayaw, nangnangruna dagidiay agtrabaho a sipipinget iti panagsao ken panangisuro.” (1 Timoteo 5:17) Wen, maikari nga ipateg ken raementayo dagiti panglakayen a mangidadaulo iti nasayaat a pamay-an iti pagtaenganda ken iti kongregasion. “Itultuloy[tayo koma] nga ibilang a maipatpateg dagiti kasta a kita ti tattao.”​—Filipos 2:29.

[Dagiti Footnote]

Kas Panangrepaso

◻ Kasanotay nga ammo nga adu kadagiti panglakayen idi umuna a siglo K.P. ti addaan iti pamilia?

◻ Ania ti maikalikagum kadagiti naasawaan a panglakayen nga addaan iti annak, ken apay?

◻ Ania ti kayat a sawen ti addaan kadagiti “manamati nga annak,” ngem kasanon no saan a kayat ti anak ti maysa a panglakayen ti agserbi ken Jehova?

◻ Kadagiti ania a pamay-an a ti maysa a panglakayen rebbeng a “taraonanna dagiti bukodna”?

[Ladawan iti panid 23]

Dagiti natibker a pamilia buklenda ti natibker a kongregasion