Aniat’ Kasapulan Tapno Agbalinkay a Naragsak?
IKAGKAGUMAAN dagiti politiko nga impatugaw dagiti umili a paragsaken dagita nga umili. Kasano ket agpannuray ti trabahoda iti dayta. Ngem saritaen ti maysa a magasin ti maipapan kadagiti “naupay ken umik-ikay a botante” idiay Polandia. Kinuna ti maysa a periodista a ti Estados Unidos ket maysa a kagimongan a “napno iti kaawan panagtalek iti pannakapataray ti politika.” Ibaga kadatayo ti sabali pay a mannurat ti maipapan iti “kumarkaro a panangiyaleng-aleng iti politika idiay Francia.” Ipasimudaag ti kasta a nasaknap a kinaawan interes ken di pannakapnek—saan laeng a kadagitoy tallo a pagilian—a mapapaay dagiti politiko iti panagreggetda a paragsaken dagiti umili.
Ikarkari met dagiti relihiuso a papangulo ti kinaragsak, no saan nga iti agdama a biag, iti ngarud masungad. Ibatayda daytoy iti pammati nga addaan dagiti tao iti imortal wenno umakar a kararua, maysa nga ideya a laksiden ti adu a tattao gapu iti nagduduma a rason, ken nalawag a paneknekan ti Biblia nga ulbod. Ipakita dagiti awan katao-taona a simbaan ken tumaktakkon a kameng dagitoy a riniwriw dagiti saanen a mamati a ti relihion ket nasken iti kinaragsak.—Idiligyo ti Genesis 2:7, 17; Ezequiel 18:4, 20.
Di Mapmapnek a Managayat iti Pirak
No saan nga iti politika wenno iti relihion, sadino ti pakasarakan iti kinaragsak? Iti ngata lubong ti komersio? Ibagbaga met daytoy a maipaayna ti kinaragsak. Iwarwarnakna dagiti positibo nga argumentona, a kunkunana: Agtaud ti kinaragsak iti panangikut kadagiti amin a material a banag ken serbisio a magatang ti kuarta.
Agparang nga umad-adu dagiti agsapsapul iti kinaragsak iti kastoy a wagas. Sumagmamano a tawenen ti napalabas, naipadamag a 50% kadagiti sangakabbalayan idiay Alemania ti mairarrarem iti utang. Ngarud, saan a pakasdaawan nga impadles ti nalatak a diario iti Alemania a Die Zeit nga “adu [kadagitoy] ti pulos a dinto makaaon iti utang.” Inlawlawagna: “Naglaka ti agpalalo iti panangaon iti kuarta a kanayon nga idiaya kenka ti banko—isut’ gapuna a nagrigat ti lumung-aw iti utang.”
Umasping ti kasasaad kadagiti dadduma pay nga industrialisado unay a nasion. Sumagmamano a tawen itan, pinattapatta ni David Caplovitz, maysa a sosiologo iti City University of New York, nga idiay Estados Unidos, 20 milion agingga 25 milion a sangakabbalayan ti nairarem iti utang. “Nailumlom dagiti tao iti utang,” kinunana, “ket daddadaelenna ti biagda.”
Saan la ketdi a kinaragsak dayta! Ngem mangnamnamatay kadi a kabaelan ti lubong ti komersio nga aramiden ti nabatad a di maaramidan dagiti dua pay (politika ken relihion)? Naminsan, insurat ni nabaknang nga Ari Salomon: “Ti agayat iti pirak dinto mapnek iti pirak, wenno ti agayat iti kinawadwad, agraman yaaduna. Daytoy kinaubbaw met.”—Eclesiastes 5:10.
Ti panangsapul iti kinaragsak babaen kadagiti material a sanikua arignat’ panangbangon kadagiti kastilio iti angin. Mabalin a makaay-ayo a bangonen dagitoy, ngem agproblemakayo no padasenyo ti agtaeng kadagitoy.
Magun-odan ti Kinaragsak, Ngem Kasano?
Awagan ni apostol Pablo ni Jehova kas “ti naragsak a Dios.” (1 Timoteo 1:11) Babaen ti panangparsuana kadagiti tao iti ladawanna, inikkan met ida ti naragsak a Dios iti kapasidad nga agbalin a naragsak. (Genesis 1:26) Ngem agpannuray ti kinaragsakda iti panagserbida iti Dios, kas impakita ti salmista: “Naragsak ti umili a ti Diosna ni Jehova!” (Salmo 144:15b) Ad-adda a maawatantayo ti ramanen ti panagserbitayo iti Dios ken no kasano a mangyeg iti pudno a kinaragsak ti panagserbitayo kenkuana no usigentayo ti dadduma kadagiti 110 a lugar iti New World Translation a pagparangan dagiti sao a “naragsak” ken “kinaragsak.”
Panangbigbig Kadagiti Naespirituan a Kasapulan
Kastoy ti kinuna ni Jesu-Kristo, ti Anak ti Dios, iti nalatak a Sermonna iti Bantay: “Naragsak dagidiay sipapanunot iti naespirituan a kasapulanda.” (Mateo 5:3) Kayat ti lubong ti komersio a panunotentayo nga umanayen a pakaragsakan ti pananggun-od kadagiti pagnam-ayan. Kunana kadatayo a ti kinaragsak agpannuray iti pannakagun-od iti home computer, video camera, telepono, kotse, kabaruan nga aruaten iti ay-ayam, moda a kawes. Ngem saanna nga ibaga kadatayo a riniwriw a tao ditoy lubong ti awanan kadagitoy a banag ngem naragsakda latta met. Nupay mabalin a pagbalinenda a komportable ken nanam-ay ti biag, saan a dagitoy ti mangyeg iti kinaragsak.
Kas ken Pablo, kunaen dagidiay sipapanunot iti naespirituan a kasapulanda: “No adda ngarud pagtaraontayo ken pagkawestayo, mapnektayon koma iti daytoy.” (1 Timoteo 6:8) Apay? Ngamin, ti panangpennek kadagiti naespirituan a kasapulan isu ti mangiturong iti biag nga agnanayon.—Juan 17:3.
Adda aya pagdaksan ti panangtagiragsak kadagiti nasayaat a banag no addaantayo iti kuarta a panggatang kadagitoy? Saan met. Ngem, tumibker ti espiritualidadtayo no sursuruentayo ti di agpabus-oy iti tunggal tarigagay wenno gumatang iti maysa a banag gapu laeng ta kabaelantayo dayta. Iti kasta, masursurotayo ti mapnek ken masalimetmetantayo ti kinaragsak, kas ken Jesus, nupay ti kasasaad ti panagbiagna saan nga isut’ kasayaatan no iti nailubongan a pagannurotan. (Mateo 8:20) Saan nga iyeb-ebkas ni Pablo ti di kinaragsak idi insuratna: “Naadalko ti mapnek kadagiti aniaman a kasasaadko. Ammok ti panagsagaba iti kinanumo, ammok ti panaglak-am iti nam-ay. Iti tunggal disso ken iti isuamin a kasasaad, naadalko ti palimed ti pannakapnek ken ti panagsagaba iti bisin, kasta met ti panaglaplapusanan ken ti kinakirang.”—Filipos 4:11, 12.
Panagtalek ken Jehova
Ti panangpampanunot iti naespirituan a kasapulantayo ipamatmatna ti panagtalek a mamimpinsan iti Dios. Mangyeg daytoy iti kinaragsak, kas inlawlawag ni Ari Salomon: “Naragsak ti siasinoman nga agtalek ken Jehova.”—Proverbio 16:20.
Ngem, di met aya adu dagiti ad-adda nga agtalek iti kuarta ken kadagiti sanikua ngem iti Dios? No iti daytoy a panirigan, awanen ti ad-adda pay a tumutop a pangiparangan iti pagsasao nga “In God We Trust” ngem iti kuarta, nupay agparang dagita a sao iti kuarta ti E.U.
Ni Ari Salomon, a di nagkurang kadagiti nasayaat a banag a magatang ti kuarta, binigbigna a saan a mangiturong iti manayon a kinaragsak ti panagtalek kadagiti material a sanikua. (Eclesiastes 5:12-15) Mabalin a mapukaw ti kuarta iti banko no malugi ti banko wenno babaen ti implasion. Mabalin a maperdi ti balay ken daga no dumteng dagiti nadawel a bagyo. Ti polisia iti seguro, nupay masukatanna met bassit dagiti material a pukaw, pulos a dina masubbot ti emosional a pukaw. Awan serserbi dagiti stock ken bond no kellaat a marpuog ti stock market. Uray ti trabaho a dakkel ti sueldo mabalin a temporario laeng gapu iti nadumaduma a rason.
Gapu kadagitoy a rason, daydiay agtalek ken Jehova makitana a nainsiriban ti panangipangag iti ballaag ni Jesus: “Isardengyo ti agurnong kadagiti gupgupit nga agpaay kadakayo ditoy daga, isu a ti sanga ken ti lati dadaelenda ida, ken isu a dagiti mannanakaw kalienda ket takawenda. Agurnongkayo ketdi kadagiti gupgupit sadi langit, isu a ti sanga ken ti lati dida dadaelen ken isu a dagiti mannanakaw dida kalien ken takawen.”—Mateo 6:19, 20.
Adda pay aya makaipaay iti dakdakkel a kinatalged ken kinaragsak ngem iti pannakaammo nga insaad ti maysa ti panagtalekna iti Mannakabalin-amin a Dios, a di pulos mangbaybay-a?—Salmo 94:14; Hebreo 13:5, 6.
Panangawat iti Nadibinuan a Pannubngar
Maawat ti balakad, uray ti pannubngar, no maipaay iti espiritu ti ayat babaen ti napudno a gayyem. Naminsan, aginlilinteg a kinuna ti maysa nga agkunkuna a gayyem ti adipen ti Dios a ni Job: “Naragsak ti tao a babalawen ti Dios.” Nupay pudno ti imbagana, saan a pudno ti impamatmat ni Elifaz kadagitoy a sao—a ni Job ket nakabasol iti nadagsen. Anian a ‘makatuok a manangliwliwa’! Nupay kasta, idi siaayat a tinubngar ni Jehova ni Job iti kamaudiananna, sipapakumbaba nga inawat ni Job ti pannubngar ket nasarakanna ti dana ti dakdakkel a kinaragsak.—Job 5:17; 16:2; 42:6, 10-17.
Itatta, saan a direkta a makisarita ti Dios kadagiti adipenna a kas idi ken Job. Imbes ketdi, tubngarenna ida babaen ti Saona ken ti iturturong-espiritu nga organisasionna. Nupay kasta, dagiti Kristiano a dagiti laeng material a banag ti pampanunotenda, masansan nga awan ti panawen, pigsa, wenno interesda nga agadal iti Biblia a regular ken tumabuno kadagiti amin a gimong nga ipapaay ti organisasion ni Jehova.
Kas mayannurot iti Proverbio 3:11-18, mabigbig ti tao a tubngaren ti Dios a nainsiriban ti panangawat iti kasta a pannubngar: “Naragsak ti tao a makasarak iti sirib, ken ti tao a makaala iti pannakaawat, ta ti pannakagun-od kenkuana nasaysayaat ngem pannakagun-od iti pirak ket ti magunggona kenkuana nasaysayaat ngem balitok a nasudi. Napatpateg ngem dagiti rubi, ket awan kadagiti bambanag a mabalinmo a tarigagayan ti mayasping kenkuana. Ti kaatiddug dagiti al-aldaw adda iti imana a kannawan; iti imana a kattigid adda dagiti kinabaknang ken dayaw. Dagiti dalanna dalan ida a nakaay-ayo, ket amin a danana natalna. Isu ti kayo ti biag kadagiti kumpet kenkuana, ket naragsak ti siasinoman a mangsalimetmet kenkuana.”
Panagbalin a Nadalus ken Mannakikappia
Kinuna ni Jesus a dagiti naragsak a tattao “nadalus ti pusoda” ken “mannakikappia.” (Mateo 5:8, 9) Ngem iti lubong a mangiparparegta iti materialistiko nga estilo ti panagbiag, naglaka nga agramut kadagiti pusotayo dagiti agimbubukod, nalabit narugit pay ketdi a tarigagay! No saantayo a paidalan iti nadiosan a sirib, nalakatayo a maallilaw iti panangsapul iti pinansial a paglaingan babaen dagiti mapagduaduaan a pamay-an a mangdadael iti natalna a relasiontayo kadagiti sabsabali! Gapuna, mamallaag ti Biblia: “Ti ayat ti pirak isu ti maysa a ramut ti amin a kita ti kinadakes, isu nga idi inaguman dagiti dadduma, nayaw-awanda iti pammati ket nasalputda iti adu a ladingit.”—1 Timoteo 6:10.
Itantandudo ti panagayat iti pirak ti inaagum a panangmatmat a mangpatanor iti di pannakapnek, kinaawan panagyaman, ken kinaagum. Tapno malapdan ti itatanor ti kasta a dakes nga espiritu, dagiti dadduma a Kristiano sakbay a mangaramidda kadagiti napateg a pangngeddeng mainaig iti kuarta saludsodanda pay nga umuna ti bagbagida: Talaga aya a kasapulak daytoy? Ad-adda aya a kasapulak daytoy nangina a gagatangen wenno daytoy a panggedan a dakkel ti sueldo ken mangibus panawen ngem kadagiti riniwriw a dadduma a tattao nga awanan iti dayta? Ania ngata no busbosek laengen ti kuartak wenno ti tiempok iti panangpalawa ti pannakipasetko iti pudno a panagdayaw, iti panangsuporta iti sangalubongan a trabaho a panangasaba, wenno iti panangtulong kadagiti daksanggasat?
Panagibtur
Maysa kadagiti pannubok nga inibturan ni Job isu ti pannakapukaw dagiti sanikuana. (Job 1:14-17) Kas ipakita ti ulidanna, nasken ti panagibtur iti tunggal benneg ti biag. Masapul nga ibturan dagiti dadduma a Kristiano ti pannakaidadanes; dagiti dadduma, ti sulisog; ket dagiti dadduma pay, ti narigat a kasasaad ti panagbiag. Ngem gunggonaanto ni Jehova ti amin a kita ti panagibtur, kas insurat ni Kristiano nga adalan a Santiago idi tinukoyna ni Job: “Naganentayo a naragsak dagiti nagibtur.”—Santiago 5:11.
Ti panangliway kadagiti naespirituan a kasapulan tapno mapasayaat ti kasasaad ti panagbiagtayo mabalin a mangyeg iti apagbiit laeng a gin-awa, ngem makatulong aya a mamagtalinaed a naraniag iti inanamatayo iti agnanayon a nagin-awa a biag iti sidong ti Pagarian ti Dios? Maikari aya a pakigasanggasatan?—2 Corinto 4:18.
Panangsapul iti Kinaragsak Ita ken iti Agnanayon
Nalawag a di kanunongan dagiti dadduma ti panangmatmat ni Jehova iti no aniat’ kasapulan tapno agbalin a naragsak dagiti tao. Gapu iti saanda a panangikankano kadagiti napatpateg a manayon a gunggona, awan makitada a personal a pagimbagan iti agdama iti panangaramid iti ibalakad ti Dios. Saanda a mabigbig a kinaubbaw ken mangiturong iti pannakapaay ti panagtalek kadagiti material a banag. Siuumiso nga isaludsod ti mannurat iti Biblia: “No umadu dagiti sanikua, umadu dagiti mangan kadakuada. Ket ania ti gundaway ti akinkukua kenkuana, no di laeng ti panangkitana kadagidiay kadagiti matana?” (Eclesiastes 5:11; kitaenyo met ti Eclesiastes 2:4-11; 7:12.) Nagbiit ketdin nga aglabas ti interes ken maiwalin ket kalpasanna malipatan dagiti banag nga impagaruptayo a kasapulantayo!
Saan a pulos a pasulisog ti maysa a pudno a Kristiano a makiinnartap kadagiti dadduma iti material a pamay-an. Ammona a ti pudno a pateg ket marukod, saan nga iti sanikua ti maysa a tao, no di ket iti kinataona. Awan panagduaduana no aniat’ kasapulan tapno agbalin a naragsak—pudno a naragsak: panangtagiragsak iti nasayaat a pannakirelasion ken Jehova ken panagtalinaed a kupado iti panagserbi Kenkuana.
[Ladawan iti panid 20]
Saan a pulos a makaiyeg iti manayon a kinaragsak dagiti material a banag
[Ladawan iti panid 22]
Kuna ti Biblia: “Naragsak dagidiay sipapanunot iti naespirituan a kasapulanda”