“Dagiti Natay Mapagungardanto”

“Ta aguninto ti trumpeta, ket dagiti natay mapagungardanto a di agrupsa, ket mabaliwantayto.”​—1 CORINTO 15:52.

1, 2. (a) Ania a makaliwliwa a kari ti naipaay babaen ken propeta Oseas? (b) Kasanotay nga ammo a kayat ti Dios a pagungaren dagiti natay?

NATAYANKAY kadin iti nasinged kadakayo? No kasta, ammoyo no kasano kasaem ti matayan. Ngem, maliwliwa dagiti Kristiano iti inkari ti Dios babaen ken propeta Oseas: “Subbotekto ida iti pannakabalin ni Tanem [“Sheol,” NW]; subbotekto ida ken patay: O patay, sadino ti yan dagiti angolmo? O Tanem, sadino ti yan ti pangrebbekmo?”​—Oseas 13:14.

² Kasla minamaag kadagiti managduadua ti ideya nga agungar dagiti natay. Ngem di pagduaduaan nga addaan ti Mannakabalin-amin a Dios iti pannakabalin a mangaramid iti kasta a milagro! Ti pudpudno nga isyu ket no kayat ni Jehova a pagungaren dagiti natay. Insaludsod ti nalinteg a tao a ni Job: “No matay ti tao, agbiagto aya manen?” Kalpasanna, impaayna daytoy makaliwliwa a sungbat: “Umawagka koma, ket sungbatanka: adda koma maysa a kalikagummo iti aramid dagita imam.” (Job 14:14, 15) Ti sao a ‘kalikagum’ kaipapananna ti nasged nga iliw wenno tarigagay. (Idiligyo ti Salmo 84:2.) Wen, segseggaan ni Jehova ti panagungar​—mailiw a makakita manen kadagiti pimmusay a matalek a tattao, a sibibiag iti lagipna.​—Mateo 22:31, 32.

Lawlawagan ni Jesus ti Panagungar

3, 4. (a) Ania ti inlawlawag ni Jesus maipapan iti namnama a panagungar? (b) Apay a napagungar ni Jesus kas maysa nga espiritu, saan nga iti lasag?

³ Saan a naan-anay ti pannakaawat dagiti nagkauna a matalek a lallaki a kas ken Job maipapan iti panagungar. Ni Jesu-Kristo ti nangilawlawag a naan-anay iti daytoy nakaskasdaaw a namnama. Impakitana ti napateg nga akemna idi kinunana: “Ti mangalagad iti pammati iti Anak adda agnanayon a biagna.” (Juan 3:36) Sadinonto a matagiragsak dayta a biag? Para iti kaaduan kadagidiay mangipakita iti pammati, ditoyto daga. (Salmo 37:11) Nupay kasta, kinuna ni Jesus kadagiti adalanna: “Dikay agbuteng, bassit nga ipastoran, agsipud ta ni Amayo inanamonganna ti panangited kadakayo iti pagarian.” (Lucas 12:32) Nailangitan ti Pagarian ti Dios. Gapuna, kaipapanan daytoy a kari a ti “bassit nga ipastoran” kaduadanto ni Jesus idiay langit kas espiritu a parparsua. (Juan 14:2, 3; 1 Pedro 1:3, 4) Anian a nagdayag a namnama! Impalgak met ni Jesus ken ni apostol Juan a 144,000 laeng ti bilang daytoy “bassit nga ipastoran.”​—Apocalipsis 14:1.

⁴ Ngem, kasano a sumrek dagiti 144,000 iti nailangitan a dayag? ‘Impaay [ni Jesus] ti lawag iti biag ken di panagrupsa babaen ti naimbag a damag.’ Babaen ti darana, linuktanna ti “maysa a baro ken nabiag a dalan” nga agturong idiay langit. (2 Timoteo 1:10; Hebreo 10:19, 20) Umuna, natay kas impadto ti Biblia. (Isaias 53:12) Kalpasanna, kas inwaragawag ni apostol Pedro idi agangay, “daytoy a Jesus pinagungar ti Dios.” (Aramid 2:32) Ngem saan a napagungar ni Jesus kas tao. Kinunana: “Ti tinapay nga itedkonto isu ti lasagko maigapu iti biag ti lubong.” (Juan 6:51) Ti panangbawi iti lasagna pagbalinenna nga awan serbina dayta a daton. Isu a ni Jesus “napapatay iti lasag, ngem napagbiag iti espiritu.” (1 Pedro 3:18) No kasta “nagun-od [ni Jesus] ti agnanayon a pannakaispal maipaay kadatayo,” kayatna a sawen, ti “bassit nga ipastoran.” (Hebreo 9:12) Indatagna iti Dios ti pateg ti perpekto a natauan a biagna a pangsubbot iti managbasol a sangatauan, ket dagiti 144,000 ti immuna a nagunggonaan iti daytoy.

 5. Ania a namnama ti naipaay kadagiti pasurot ni Jesus idi umuna a siglo?

⁵ Saan laeng a ni Jesus ti napagungar iti nailangitan a biag. Kinuna ni Pablo kadagiti padana a Kristiano idiay Roma a napulotanda iti nasantuan nga espiritu tapno agbalinda nga annak ti Dios ken makipagtawid ken Kristo no paneknekanda ti pannakapulotda babaen ti panagibturda agingga iti panungpalan. (Roma 8:16, 17) Inlawlawag pay ni Pablo: “No nagbalintayo a naikaykaysa kenkuana iti kaasping ti ipapatayna, pudno nga agbalintayto met a naikaykaysa kenkuana iti kaasping ti panagungarna.”​—Roma 6:5.

Panangidepensa iti Namnama a Panagungar

 6. Apay a maat-atakar idi idiay Corinto ti pammati iti panagungar, ket kasano ti panangsungbat ni apostol Pablo?

⁶ Maysa ti panagungar kadagiti “pagdamdamuan a doktrina” ti Kristianidad. (Hebreo 6:1, 2) Nupay kasta, maat-atakar idi dayta a doktrina idiay Corinto. Adda sumagmamano iti kongregasion, a nalabit naaringan iti Griego a pilosopia, nga agkunkuna: “Awan ti panagungar dagiti natay.” (1 Corinto 15:12) Idi nadamag daytoy ni apostol Pablo, indepensana ti namnama a panagungar, nangruna ti namnama dagiti napulotan a Kristiano. Usigentayo ti sasao ni Pablo a nailanad iti 1 Corinto kapitulo 15. Makagunggona no nabasayon ti intero a kapitulo, kas naisingasing iti napalabas nga artikulo.

 7. (a) Ania a kangrunaan nga isyu ti nangipamaysaan ni Pablo? (b) Siasino ti nakakita ken napagungar a Jesus?

⁷ Iti umuna a dua a bersikulo ti 1 Corinto kapitulo 15, impasdek ni Pablo ti tema a sinalaysayna: “Ipakaammok kadakayo, kakabsat, ti naimbag a damag nga indeklarak kadakayo, nga inawatyo met, a pagtaktakderanyo met, a babaen iti dayta maisalsalakankayo met, . . . malaksid no, iti kinapudnona, nagbalinkayo a manamati nga awanan panggep.” No saan a salimetmetan a sititibker dagiti Kristiano ti naimbag a damag, barengbareng ti panangawatda iti kinapudno. Intuloy a kinuna ni Pablo: “Inyawatko kadakayo, mairaman kadagiti immuna a bambanag, daydiay inawatko met, a ni Kristo natay maipaay kadagiti basoltayo sigun iti Kasuratan; ket isu naitabon, wen, nga isu napagungar iti maikatlo nga aldaw sigun iti Kasuratan; ket nagparang ken Cefas, kalpasanna kadagiti sangapulo ket dua. Kalpasan dayta nagparang iti nasurok a lima gasut a kakabsat iti maysa a tiempo, a kaaduanna addada agingga iti agdama, ngem sumagmamano ti naturogen ken patay. Kalpasan dayta isu nagparang ken Santiago, kalpasanna kadagiti amin nga apostol; ngem kaudian iti amin nagparang met kaniak a kasla iti maysa a naiyanak a kurang ti aldawna.”​—1 Corinto 15:3-8.

8, 9. (a) Kasano kapateg ti pammati iti panagungar? (b) Iti ania a gundaway a nalabit nagparang ni Jesus iti “nasurok a lima gasut a kakabsat”?

⁸ Kadagidiay a nangawat iti naimbag a damag, saan nga opsional ti panamati iti panagungar ni Jesus. Adu dagiti nakasaksi a mangpasingked a “ni Kristo natay maipaay kadagiti basoltayo” ket napagungar. Ti maysa isu ni Cefas, wenno Pedro, ti nalatlatak a naganna. Kalpasan ti panangilibak ni Pedro ken Jesus iti daydi rabii a pannakaliput ken pannakatiliw ni Jesus, sigurado a naliwliwa unay idi nagparang kenkuana ni Jesus. Dagiti “sangapulo ket dua,” dagiti apostol kas grupo, ket sinarungkaran met ni napagungar a Jesus​—maysa a kapadasan nga awan duadua a nakatulong a nangparmek iti butengda ken nangpatured kadakuada a mangsaksi iti panagungar ni Jesus.​—Juan 20:19-23; Aramid 2:32.

⁹ Nagparang met ni Kristo iti dakdakkel a grupo, “iti nasurok a lima gasut a kakabsat.” Tangay idiay laeng Galilea a naaddaan iti kasta a kaadu dagiti pasurot, mabalin a napasamak daytoy idi inted ni Jesus ti bilin a panangaramid kadagiti adalan, kas nailanad iti Mateo 28:16-20. Anian a nagbileg a pammaneknek ti maipaay dagitoy nga indibidual! Sibibiag pay laeng ti dadduma idi 55 K.P. idi pinutar ni Pablo ti umuna a suratna kadagiti taga Corinto. Ngem, imutektekanyo ta dagidiay natayen naikuna a ‘naturogdan ken patay.’ Saanda pay idi a napagungar tapno awatenda ti nailangitan a gunggonada.

10. (a) Ania ti epekto ti maudi a panagparang ni Jesus kadagiti adalanna? (b) Kasano a nagparang ni Jesus ken Pablo “a kasla iti maysa a naiyanak a kurang ti aldawna”?

¹⁰ Ti maysa pay a nalatak a nakasaksi iti panagungar ni Jesus isu ni Santiago, ti anak da Jose ken Maria nga ina ni Jesus. Sakbay ti panagungar, nalawag a saan pay idi a manamati ni Santiago. (Juan 7:5) Ngem kalpasan a nagparang kenkuana ni Jesus, nagbalin a manamati ni Santiago ken nalabit timmulong a nangkomberte kadagiti dadduma pay a kakabsatna. (Aramid 1:13, 14) Iti maudi a panagparangna kadagiti adalanna, idi umulin sadi langit, binilin ida ni Jesus nga agbalinda a ‘saksi . . . agingga iti kaadaywan a paset ti daga.’ (Aramid 1:6-11) Idi bumaybayag, nagparang ken Saulo a taga Tarso, a manangidadanes kadagiti Kristiano. (Aramid 22:6-8) Nagparang ni Jesus ken Saulo “a kasla iti maysa a naiyanak a kurang ti aldawna.” Kas man la napagungaren ni Saulo iti espiritu a biag ken nakitana ti naipadayag nga Apo sinigsiglo sakbay ti naikeddeng a panawen a panagungar [dagiti napulotan]. Daytoy a pagteng ti kellaat a nangpasardeng ken Saulo iti makapapatay nga ibubusorna iti kongregasion Kristiano ken namimpinsan a namagbalbaliw kenkuana. (Aramid 9:3-9, 17-19) Ni Saulo ti nagbalin nga apostol Pablo, maysa kadagiti kangrunaan a manangidepensa iti Nakristianuan a pammati.​—1 Corinto 15:9, 10.

Nasken Unay ti Pammati iti Panagungar

11. Kasano nga imbutaktak ni Pablo a di umiso ti panangikuna iti, “Awan ti panagungar”?

¹¹ No kasta, adu ti makapasingked iti panagungar ni Jesus. Inkalintegan ni Pablo: “Ita no ni Kristo maikaskasaba nga isu napagungar kadagiti natay, kasano a ti sumagmamano kadakayo kunaenda nga awan ti panagungar dagiti natay?” (1 Corinto 15:12) Dagiti kasta a tattao saanda laeng a pagduaduaan wenno kuestionaran ti panagungar no di ket sipapanayag a saanda a mamati iti dayta. Isu nga imbutaktak ni Pablo ti di umiso a panagrasrasonda. Kinunana a no saan a napagungar ni Kristo, bin-ig a kinaulbod ti Nakristianuan a mensahe, ket “ulbod a saksi ti Dios” dagidiay nangsaksi iti panagungar ni Kristo. No saan a napagungar ni Kristo, awan ti subbot a naibayad iti Dios; dagiti Kristiano ‘addada pay laeng iti basbasolda.’ (1 Corinto 15:13-19; Roma 3:23, 24; Hebreo 9:11-14) Ket dagiti Kristiano a “naturogen ken patay,” ti dadduma kas martir, natayda nga awan napaypayso a namnamada. Anian a nakaay-ay-ay dagiti Kristiano no daytoy laeng a biag ti namnamaenda! Awan a pulos koma ti serserbi ti panagsagabada.

12. (a) Ania ti ipasimudaag ti panangawag ken Kristo kas “ti umuna a bungbunga kadagidiay nakaturog ken patay”? (b) Kasano a pinagbalin ni Kristo a posible ti panagungar?

¹² Ngem, saan a kasta ti kasasaad. Intuloy a kinuna ni Pablo: “Ni Kristo napagungaren kadagiti natay.” Maysa pay, isu “ti umuna a bungbunga kadagidiay nakaturog ken patay.” (1 Corinto 15:20) Idi a dagiti Israelita sitatallugod nga intedda ken Jehova dagiti umuna a bunga ti maapitda, pinaraburan ida ni Jehova iti nawadwad nga apit. (Exodo 22:29, 30; 23:19; Proverbio 3:9, 10) Babaen ti panangawagna ken Kristo kas “umuna a bungbunga,” impasimudaag ni Pablo nga addanto pay maapit a tattao a mapagungar manipud kadagiti natay nga agturong iti nailangitan a biag. Kuna ni Pablo a “yantangay ti ipapatay ket gapu iti maysa a tao, ti panagungar dagiti natay ket gapu met iti maysa a tao. Ta no kasano a ken Adan matmatay ti amin, kasta met a ken Kristo mapagbiagto ti amin.” (1 Corinto 15:21, 22) Pinagbalin ni Jesus a posible ti panagungar babaen ti panangtedna iti perpekto a natauan a biagna kas subbot, tapno maruk-atan ti sangatauan manipud iti basol ken ipapatay a nakaadipenanda.​—Galacia 1:4; 1 Pedro 1:18, 19.a

13. (a) Kaano a mapasamak ti nailangitan a panagungar? (b) Kasano a dagiti dadduma a napulotan saanda a ‘maturog ken patay’?

¹³ Kinuna pay ni Pablo: “Ngem tunggal maysa iti bukodna a saad: ni Kristo ti umuna a bungbunga, kalpasanna dagidiay kukua ni Kristo kabayatan ti kaaddana.” (1 Corinto 15:23) Napagungar ni Kristo idi 33 K.P. Nupay kasta, dagiti napulotan a pasurotna​—“dagidiay kukua ni Kristo”​—nasken nga agurayda iti di mabayag kalpasan ti panangrugi ti naarian a kaadda ni Jesus, a napasamak idi 1914, kas ipakita ti padto ti Biblia. (1 Tesalonica 4:14-16; Apocalipsis 11:18) Dagiti ngay sibibiag kabayatan dayta a kaaddana? Kuna ni Pablo: “Adtoy! Ibagak kadakayo ti maysa a sagrado a palimed: Ditayto maturog amin ken patay, no di ket mabaliwantayto amin, iti apagkanito, iti panagkirem ti mata, kabayatan ti kamaudianan a trumpeta. Ta aguninto ti trumpeta, ket dagiti natay mapagungardanto a di agrupsa, ket mabaliwantayto.” (1 Corinto 15:51, 52) Nalawag, saan nga amin a napulotan ket maturog iti tanem nga agur-uray iti panagungar. Apagdarikmat a mabaliwan dagidiay matay kabayatan ti kaadda ni Kristo.​—Apocalipsis 14:13.

14. Kasano a dagiti napulotan “mababautisaran[da] agpaay iti panggep a panagbalin a natnatay”?

¹⁴ “Ta no saan a kasta,” insaludsod ni Pablo, “anianto ti aramiden dagidiay mababautisaran agpaay iti panggep a panagbalin a natnatay? No dagiti natay saandanto a pulos mapagungar, apay a mababautisaranda met maipaay iti panggep a panagbalin a kasta? Apay nga agpegpeggadtayo met iti tunggal oras?” (1 Corinto 15:29, 30) Saan a kayat a sawen ni Pablo a dagiti sibibiag mabautisaranda maipuon kadagiti natay, kas ipasimudaag ti sumagmamano a patarus ti Biblia. Ngamin, nainaig ti bautismo iti panagbalin nga adalan ni Kristo, ket dagiti natay a kararua saanda a mabalin ti agbalin nga ad-adalan. (Juan 4:1) Imbes ketdi, dagiti sibibiag a Kristiano ti tuktukoyen ni Pablo, nga adu kadakuada ti ‘agpegpeggad iti tunggal oras,’ kas ken Pablo a mismo. Dagiti napulotan a Kristiano ‘nabautisaranda iti ipapatay ni Kristo.’ (Roma 6:3) Manipud iti pannakapulotda, ‘mababautisaranda,’ no ar-arigen, iti kasasaad a mangiturong iti ipapatay a kas ken Kristo. (Marcos 10:35-40) Matayda nga addaan namnama a mapagungar a sidadayag idiay langit.​—1 Corinto 6:14; Filipos 3:10, 11.

15. Aniada a peggad ti mabalin a napasaran ni Pablo, ket kasano a ti pammati iti panagungar nakatulong iti panangibtur kadagitoy?

¹⁵ Kalpasanna, inlawlawag ni Pablo nga isu a mismo ket naipaspasango iti peggad nga uray la naikunana: “Inaldaw a sanguek ti ipapatay.” Di la ket ta ipagarup ti dadduma a napasobraanna ti nagsao, innayon ni Pablo: “Pasingkedak daytoy babaen ti panagrag-o unay gapu kadakayo, kakabsat, nga adda kaniak ken Kristo Jesus nga Apotayo.” Kastoy ti panangipatarus ti The Jerusalem Bible iti daytoy a bersikulo: “Kakabsat, inaldaw a maipasangoak ken patay, ket maisapatak daytoy babaen ti panangitangsitko kadakayo ken ni Kristo Jesus nga Apotayo.” Kas maysa kadagiti peggad a nakaipasanguanna, iti 1Co 15 bersikulo 32, dinakamat ni Pablo ti ‘pannakirupak kadagiti narungsot nga an-animal idiay Efeso.’ Masansan idi a papatayen dagiti Romano dagiti kriminal babaen ti panangitapuakda kadakuada kadagiti narungsot nga ayup kadagiti arena. No nadaeran ni Pablo ti nakiranget kadagiti literal a narungsot nga ayup, mabalin a nakalasat gapu laeng iti tulong ni Jehova. No awan ti namnama a panagungar, pudno a minamaag ti panangpili iti kabibiag a mangipasango kenkuana iti kasta a peggad. No awan ti namnama iti masanguanan a biag, awan mamaayna ti panangibtur kadagiti rigat ken dagiti sakripisio a kakuyog ti panagserbi iti Dios. Kinuna ni Pablo: “No dagiti natay saanda a mapagungar, ‘mangan ken uminumtayo, ta inton bigat mataytayo.’”​—1 Corinto 15:31, 32; kitaenyo ti 2 Corinto 1:8, 9; 11:23-27.

16. (a) Sadino a nalabit namunganay ti sasao a “mangan ken uminumtayo, ta inton bigat mataytayo”? (b) Ania ti pagdaksan ti panangawat iti kastoy a kapanunotan?

¹⁶ Mabalin nga inadaw ni Pablo ti Isaias 22:13, a nangiladawan kadagiti nasukir nga agnaed iti Jerusalem a mamati iti gasat. Wenno mabalin nga adda iti panunotna ti pammati dagiti Epicureo, a nanguyaw iti aniaman a namnama a biag kalpasan ti ipapatay ken mamati a ti nailasagan a pakaragsakan ti kangrunaan iti biag. Aniaman ti kasasaad, saan a nadiosan ti pilosopia a ‘mangan ken uminum.’ Gapuna, namakdaar ni Pablo: “Dikay paiyaw-awan. Dagiti dakes a pannakitimpuyog dadaelenda dagiti makagunggona nga ug-ugali.” (1 Corinto 15:33) Mabalin a makasabidong ti pannakipulapol kadagiti saan a mamati iti panagungar. Mabalin a ti kasta a pannakilangen ti maysa kadagiti makagapu kadagiti parikut a nasken idi a tamingen ni Pablo iti kongregasion idiay Corinto, kas iti seksual nga imoralidad, panagsisina, panagdidinnarum, ken kinaawan panagraem iti Pangrabii ti Apo.​—1 Corinto 1:11; 5:1; 6:1; 11:20-22.

17. (a) Ania a pammagbaga ti impaay ni Pablo kadagiti taga Corinto? (b) Aniada a saludsod ti masungbatanto pay?

¹⁷ Gapuna, impaay ni Pablo daytoy a positibo a pammagbaga kadagiti taga Corinto: “Agriingkayo a maipaay ti kinamanagparbeng iti nalinteg a pamay-an ket dikay iyugali ti panagbasol, ta ti sumagmamano awananda ti pannakaammo iti Dios. Agsasaoak tapno tignayenkayo nga agbain.” (1 Corinto 15:34) Ti negatibo a panangmatmat iti panagungar pinagtalimpungawna dagiti dadduma iti naespirituan, a kas man la nabartekda. Nasken nga agriingda, agparbengda. Nasken met nga agtalinaed a siririing iti naespirituan dagiti napulotan a Kristiano itatta, a saanda nga agpaimpluensia kadagiti mamagduadua a kapanunotan ti lubong. Masapul a sititibker a salimetmetanda ti namnamada iti nailangitan a panagungar. Ngem adda pay latta dagiti saludsod​—para kadagiti taga Corinto idi ken kadatayo itatta. Kas pagarigan, iti ania a bagi a mapagungar idiay langit dagiti 144,000? Ken komusta met ngay dagiti riniwriw a sabsabali nga adda pay la iti tanem ken awanan iti nailangitan a namnama? Anianto ti kaipapanan kadakuada ti panagungar? Iti sumaganad nga artikulotayo, usigentayto ti nabatbati a paset ti panangsalaysay ni Pablo iti panagungar.

[Footnote]

Malagipyo Kadi?

◻ Ania ti inlawlawag ni Jesus maipapan iti panagungar?

◻ Siasino ti dadduma kadagiti nakasaksi iti panagungar ni Kristo?

◻ Apay a nakarit ti doktrina a panagungar, ket ania ti sungbat ni Pablo?

◻ Apay a nasken kadagiti napulotan a Kristiano ti pammati iti panagungar?

[Ladawan iti panid 15]

Ti anak a babai ni Jairo ket pammaneknek a posible ti panagungar

[Ladawan iti panid 16, 17]

No awan ti namnama a panagungar, awan serserbina ti pannakamartir dagiti matalek a Kristiano