NAMNAMA

Mabalin a kaipapananna ti panagtalek, panagpannuray; tarigagay a napakuyogan iti panangsegga iti tartarigagayan wenno iti panamati a dayta ket maragpat; daydiay nakaipamaysaan dagiti namnama; maysa a gubuayan ti mangin-inanama a panangsegga, wenno kari; maysa a banag nga in-inanamaen, wenno pangin-inanamaan. Ti Hebreo a puon a berbo a qa·wahʹ, a nagtaudan dagiti termino a naipatarus a “namnama,” kangrunaanna a kaipapananna ti “urayen” buyogen ti sigagagar a panangpadpadaan. (Ge 49:18) Iti Kristiano a Griego a Kasuratan, ti kaipapanan ti Griego a termino nga el·pisʹ (namnama) ket “panangsegga iti naimbag.”

Awan Pudpudno a Namnama no Awan ti Dios. Kas nadakamat iti Biblia, ti pudno a namnama ket ad-adda pay ngem tarigagay laeng, a mabalin nga awan nakaibatayanna wenno di mainanama a matungpal. Nasaysayaat met dayta ngem iti panangsegga laeng, agsipud ta daydiay segseggaan saan a kanayon a daydiay tartarigagayan. Ipakita ti Biblia a ti kaaduan a tattao iti lubong awananda iti pudpudno ken natibker ti nakaibatayanna a namnama; ti sangatauan ket agturturong iti ipapatay, ket gapu ta awan pannakaammoda maipapan iti probision manipud nangatngato a gubuayan, awan namnamada no ania ti adda iti masanguanan. Ti barengbareng a kasasaad ti tao nga awan pannakibiang ti Dios ket inyebkas ni Solomon kas “kadakkelan a kinaubbaw! . . . Isuamin ket kinaubbaw.”​—Ec 12:8; 9:2, 3.

Ti matalek a patriarka a ni Job kinunana nga uray ti maysa a kayo adda namnamana nga agsaringit manen, ngem ti tao, no matay, permanente nga awanen. Ngem impasimudaag ni Job kalpasanna a ti tuktukoyenna ket maipapan iti tao nga agbibiag a bukbukodna nga awan tulong ti Dios, ta inyebkas ni Job ti tarigagay ken namnama nga isu lagipen koma ti Dios. (Job 14:7-15) Umasping iti dayta, binagaan ni apostol Pablo dagiti Kristiano a, yantangay addaanda iti namnama a panagungar, saanda koma nga “agladingit a kas met iti dadduma nga awanan namnama.” (1Te 4:13) Manen, idi nagsao kadagiti Gentil a Kristiano, impamatmat ni Pablo kadakuada a sakbay a nakagtengda iti pannakaammo iti probision ti Dios baeten ken Kristo, naisinada iti nasion a nakilanglangenan ti Dios iti napalabas, ket kas Gentil ‘awananda idi iti namnama ken iti lubong awananda iti Dios.’​—Efe 2:12.

Ti sasao a gagangay kadagidiay awanan namnama iti Dios ken iti karina a panagungar dagiti natay ket umasping iti sasao dagiti nasukir nga agnanaed iti Jerusalem nga, imbes a mangipakitada iti panagbabawi ken ladingit idi maipangpangta a madadael ti siudadda kas panangukom ti Dios, inggamerda ti bagbagida iti linalasag a panagraragsak. Kinunada: “Adda koma pannangan ken panagiinum, ta inton bigat mataytayonto.” (Isa 22:13) Nangipaay ti apostol iti pammakdaar maipapan iti pannakatulaw iti kababalin ti kakasta nga awanan namnama.​—1Co 15:32, 33.

Dagiti Di Umiso a Namnama. Saan a supiaten ni Pablo nga uray dagiti tattao iti lubong addaanda met kadagiti nainkalintegan a namnama a ragragpatenda, a ti sumagmamano ket nasayaat. Imbes ketdi, impakitana a no awan ti Dios, awan pagmamaayan dagiti namnama ti maysa a tao; kinapudnona, barengbareng dagita iti panaglabas ti tiempo.

Ngem malaksid kadagiti babassit, gagangay, ken kadawyan a namnama ti tao, adda dagiti dakes a namnama. Adda dagiti namnama a pampanunoten buyogen dagiti dakes a panagem. Adda dagiti kasasaad a mabalin a kasla matungpal dagitoy, ngem iti kinapudnona temporario laeng ti pannakatungpal dagita, ta kunaen ti maysa a proverbio: “Ti inanama dagidiay nalinteg maysa a panagrag-o, ngem ti mismo a namnama dagidiay nadangkes mapukawto.” (Pr 10:28) Kanayonanna pay, “No matay ti nadangkes a tao, mapukaw ti namnamana; ket uray ti inanama a naibatay iti kinabileg napukaw.” (Pr 11:7) Gapuna, dagiti managimbubukodan a namnama, ken dagidiay naibatay iti palso a pamuon a materialismo, kadagiti kinaulbod, kadagiti di umiso a pannakilanglangen, wenno iti pannakabalin wenno karkari ti tattao, sigurado a matungday.

Ti Gubuayan ti Namnama. Ni Jehova a Dios ti Gubuayan ti pudno a namnama ken Daydiay kabaelanna a tungpalen ti amin a karina ken dagiti namnama dagidiay agtaltalek kenkuana. Babaen iti di kaikarian a kinamanangngaasina, impaayanna ti sangatauan iti “liwliwa ken naimbag a namnama.” (2Te 2:16) Isu ti namnama dagiti nalinteg a tattao iti amin a panawen. Isu naawagan “namnama ti Israel” ken “namnama dagidi amma [ti Israel]” (Jer 14:8; 17:13; 50:7), ket iti Hebreo a Kasuratan, adu ti ebkas ti namnama, panagtalek, ken panagkammatalek kenkuana. Maigapu iti naayat a kinamanangngaasina iti ilina, uray pay idi maidesdestieroda gapu iti panagsukir kenkuana, kinunana kadakuada: “Siak pagaammok unay ti pampanunot a pampanunotek kadakayo, . . . pampanunot iti talna, ket saan nga iti didigra, tapno ipaayankayo iti maysa a masanguanan ken maysa a namnama.” (Jer 29:11) Ti kari ni Jehova pinagtalinaedna a nabiag ti pammati ken namnama dagiti matalek nga Israelita bayat ti pannakaidestiero idiay Babilonia; pinabilegna unay dagiti lallaki a kas kada Ezequiel ken Daniel, ta kinuna ni Jehova: “Adda namnama maipaay iti masanguanam, . . . ket ti annak pudno unay nga agsublidanto iti bukodda a teritoria.” (Jer 31:17) Natungpal dayta a namnama idi a ti matalek a natda dagiti Judio nagsublida idi 537 K.K.P. tapno bangonenda manen ti Jerusalem ken ti templona.​—Esd 1:1-6.

Umiso ti Panangnamnama iti Gunggona. Ti namnama ti adipen ti Dios nga isu umawatto iti gunggona ket saan a panagimbubukodan. Tapno magun-od ti pudno a panangmatmat ken umiso a pannakaawat iti Dios, ti maysa a tao masapul nga ammona a ti naayat a kinamanangngaasi ken kinaparabur ket naisangsangayan a kualidad ti Dios; ti indibidual masapul a patienna a saan laeng a kasta ti Dios no di ket “isu agbalin a mananggunggona kadagidiay sipapasnek a mangsapsapul kenkuana.” (Heb 11:6) Babaen iti namnama, ti Kristiano a ministro makapagtalinaed a natimbeng ken agserserbi iti Dios, yantangay ammona nga ipaayto ni Jehova dagiti inaldaw a kasapulanna. Daytoy ket ipamatmat ni apostol Pablo, a dagiti prinsipio a nailanad iti Linteg ti pagibasaranna. Adawen ni Pablo ti linteg iti Deuteronomio 25:4: “Dika busalan ti toro bayat nga agir-irik.” Kalpasanna inayonna: “Pudno unay a maigapu kadatayo a naisurat dayta, agsipud ta ti tao nga agarado rebbeng nga agarado a siiinanama ket ti tao nga agirik rebbeng nga aramidenna ti kasta a siiinanama nga agbalin a makiranud.”​—1Co 9:9, 10.

Nasken iti Pammati. Ti namnama nasken met iti pammati; dayta ti nagsaadan ken nakaibatayan ti pammati. (Heb 11:1) Ti met pammati pagbalinenna a naranraniag ken nabilbileg ti namnama. Tapno mapabileg ni Pablo dagiti Kristiano, dinakamatna ti nasayaat nga ulidan ni Abraham. Idi a ni Abraham ken ti asawana a ni Sara, no maibatay iti panangmatmat ti tao, awanandan iti namnama a maaddaan iti annak, naikuna: “Nupay awan namnamanan, kaskasdi naibatay iti namnama isu naaddaan iti pammati, tapno agbalin koma nga ama ti adu a nasion a maitunos iti naikunan: ‘Kasta ti pagbalinanto ti bin-im.’” Ammo ni Abraham a no maipapan iti panagpataud iti annak, “natayen” ti bagina ken ti bagi ni Sara. Ngem saan a kimmapuy ti pammatina. Apay? “Gapu iti kari ti Dios isu di nagpangpangadua iti kaawan pammati, no di ket bimmileg babaen ti pammatina.”​—Ro 4:18-20.

Ti apostol iyaplikarna itan kadagiti Kristiano ti ulidan ti pammati ken namnama ni Abraham, ket ingudona: “Agrag-otayo, maibatay iti namnama iti dayag ti Dios . . . ket ti namnama saan a mangiturong iti pannakaupay; agsipud ta ti ayat ti Dios naiparukpok iti puspusotayo babaen ti nasantuan nga espiritu, a naited kadatayo.”​—Ro 5:2, 5.

Ti Nakristianuan a Namnama. Ti namnama ti Kristiano ken, pudno unay, ti namnama ti sangatauan agsaad ken Jesu-Kristo. Ti pananggun-od iti manayon a biag idiay langit wenno ditoy daga naluktan laeng maipaay iti asinoman iti sangatauan idi a ni Kristo Jesus “nangipaay ti lawag iti biag ken di panagrupsa babaen ti naimbag a damag.” (2Ti 1:10) Naibaga kadagiti nayanak-iti-espiritu a kakabsat ni Kristo nga addaanda kadagiti nailangitan a namnama gapu iti naindaklan nga asi ti Dios, a nangted kadakuada “iti baro a pannakayanak nga agturong iti maysa a sibibiag a namnama babaen ti panagungar ni Jesu-Kristo manipud kadagiti natay.” (1Pe 1:3, 4; Col 1:5, 27; Tit 1:1, 2; 3:6, 7) Daytoy a naragsak a namnama matungpal iti “pannakaipanayag ni Jesu-Kristo.” (1Pe 1:13, 21; Tit 2:13) Ni apostol Pablo inawaganna ngarud ni Kristo Jesus kas ti “namnamatayo.”​—1Ti 1:1.

Daytoy a namnama iti agnanayon a biag ken iti kaawan panagrupsa maipaay kadagidiay “makiramraman iti nailangitan a pannakaayab” (Heb 3:1) ket natibker ti nakaibatayanna ken mapagpannurayan buyogen ti panagtalek. Patalgedan dayta ti dua a banag a di mabalin a pagulbodan ti Dios, awan sabali, ti karina ken ti sapatana, ket ti namnama agnaed ken Kristo, nga imortal itan iti langlangit. Gapuna, daytoy a namnama nadakamat kas “maysa a sinipete maipaay iti kararua, agpadpada a sigurado ken natibker, ket sumrek iti uneg ti kortina [kas iti iseserrek ti nangato a padi iti Kasasantuan no Aldaw ti Panangabbong], a sadiay ti simrekan ti manangyuna maigapu kadatayo, ni Jesus, a nagbalin a nangato a padi iti agnanayon maitunos iti kasasaad ni Melquisedec.”​—Heb 6:17-20.

Masapul a patanoren ken taginayonen. Iti Biblia, patinayon a maipagpaganetget a dagiti Kristiano nasken a petpetanda daydiay “maysa a namnama.” (Efe 4:4) Agkasapulan dayta iti agtultuloy a kinagaget ken panangaramat iti wayawaya nga agsao ken ‘panagpasindayag’ iti namnama a mismo. (Heb 3:6; 6:11) Ti namnama mapatanor babaen ti panagibtur iti sidong ti rigat; mangiturong daytoy iti naanamongan a kasasaad iti sanguanan ti Dios, a nagtaudan ti namnama. (Ro 5:2-5) Naikabil dayta a kakuykuyog ti pammati ken ayat kas maysa kadagiti tallo a kualidad a pakabigbigan ti kongregasion Kristiano nanipud pay panagawan dagiti namilagruan a sagut ti espiritu nga adda idi iti umuna-siglo a kongregasion.​—1Co 13:13.

Dagiti kualidad ken dagiti pagimbagan. Ti namnama nakapatpateg iti Kristiano. Naibuyog dayta iti rag-o, talna, ken pannakabalin ti nasantuan nga espiritu. (Ro 15:13) Itandudona ti wayawaya ti panagsao iti iyaadani iti Dios maipaay iti di kaikarian a kinamanangngaasi ken asina. (2Co 3:12) Maipaayanna ti Kristiano iti pannakabael nga agibtur buyogen ti panagrag-o, aniaman dagiti tumaud a kasasaad. (Ro 12:12; 1Te 1:3) No kasano a ti kabal ti ulo sinalaknibanna ti ulo ti maysa a mannakigubat, kasta met a ti namnama ti pannakaisalakan salaknibanna dagiti pannakabalin ti panunot, iti kasta mabaelan ti Kristiano a taginayonen ti kinatarnaw. (1Te 5:8) Ti namnama ket makapabileg agsipud ta, nupay ti napulotan a Kristiano nga adda pay laeng ditoy daga saanna nga ik-ikutan ti gunggona a nailangitan a biag, ti tarigagayna a nabuyogan iti panangsegga ket nakabilbileg ta, iti laksid dagiti nakaro a pakasuotan ken pakarigatan, agtultuloy a siaanus nga ur-urayenna dayta nga in-inanamaen a banag buyogen ti panagibtur.​—Ro 8:24, 25.

Ti namnama tumulong iti Kristiano a makapagtalinaed iti nadalus a wagas ti panagbiag, ta ammona a ti Dios ken ni Kristo, isuda a nakaisaadan ti namnama, nasin-awda. Saanna met a mabalin a namnamaen ti agbalin a kas iti Dios ken umawat iti gunggona no agar-aramid iti kinarugit wenno kinakillo. (1Jn 3:2, 3) Sisisinged a naisinggalut dayta iti kangrunaan a kualidad, ti ayat, ta daydiay addaan iti pudno nga ayat iti Dios addaan met iti namnama iti amin a kari ti Dios. Kanayonanna pay, inanamaenna ti kasayaatan maipaay iti kakabsatna iti pammati, nga ayatenna ida ken agtalek iti kinapasnek ti pusoda ken Kristo.​—1Co 13:4, 7; 1Te 2:19.

Natantan-ok ngem iti namnama iti sidong ti Linteg. Sakbay ti pannakaited ti Linteg iti Israel, dagiti matalek nga amma ti nasion addaanda idi iti namnama iti Dios. (Ara 26:6, 7; Ge 22:18; Mik 7:20; 2Ti 1:3) Nanginanamada iti probision ti Dios maipaay iti biag. Idi naipaay ti Linteg, agparang nga idi damo dimtengen ti kaitungpalan ti namnamada. Ngem, iti kasupadina, impanayag ti Linteg a ti isuamin managbasol iti sanguanan ti Dios ket, babaen ti panangiparangarangna kadagiti salungasing, ti isuamin nga adda iti sidong dayta ket nakondenar iti ipapatay. (Ga 3:19; Ro 7:7-11) Ti Linteg a mismo nasantuan, saan a dakes; kaskasdi a gapu ta nasantuan ken nalinteg dayta, impanayagna dagiti kinaimperpekto dagidiay adda iti sidong dayta. (Ro 7:12) Kas naipadto babaen kadagiti mammadto, nasken ti panangiserrek ti Dios iti “nasaysayaat a namnama” babaen ken Jesu-Kristo, nga inwalinna ti Linteg ken pinagbalinna a posible a dagidiay maaddaan iti pammati ken Kristo makaadanida iti Dios.​—Heb 7:18, 19; 11:40; idiligyo ti Jer 31:31-34.

Namnama maipaay iti intero a sangatauan. Ti di kaikarian a kinamanangngaasi ti Dios ad-adda pay a naitan-ok ta ti nakaskasdaaw a namnama a linuktan ti Dios maipaay iti naespirituan a kakabsat ni Jesu-Kristo, tapno makipagtawidda kenkuana iti nailangitan a pannakaayab (Heb 3:1), ket sisisinged met a nainaig iti namnama maipaay iti amin a tattao nga agtarigagay nga agserbi iti Dios. Kalpasan ti panangibalabala ni apostol Pablo iti namnama dagidiay mangin-inanama iti panagbalin a nailangitan nga “annak ti Dios” ken makipagtawid ken Kristo, inlawlawagna: “Ti sigagagar a panagsegga ti sangaparsuaan ket agur-uray iti pannakaipanayag ti annak ti Dios. Ta ti sangaparsuaan naipasakup iti kinabarengbareng, saan a babaen ti bukodna a nakem no di ket babaen kenkuana a nangipasakup iti dayta, a maibatay iti namnama a ti mismo a sangaparsuaan met mawayawayaanto iti pannakaadipen iti panagrupsa ken maaddaan iti nadayag a wayawaya ti annak ti Dios.”​—Ro 8:14, 17, 19-21.

Sigun iti sasao ni Pablo iti Roma 8:20, 21, ni Jehova a Dios saanna a dinadael ni Adan nga inapo ti tattao idi tiempo ti panagbasolna. Imbes ketdi, impalubosna a mayanak ti tattao manipud iti imperpekto nga ama, a ti kinabarengbareng maipasango kadakuada saan a gapu iti aniaman a kabukbukodanda nga inggagara a biddut, no di ket gapu iti natawid a kinaimperpekto. Nupay kasta, ti Dios saanna a binaybay-an ida nga awanan iti namnama no di ket siaasi a nangipasdek iti namnama babaen iti naikari a ‘bin-i’ (Ge 3:15; 22:18), nga isu ni Jesu-Kristo. (Ga 3:16) Agsipud ta ti tiempo ti umuna nga iyaay ti Mesias naipakpakauna iti padto, di pagduaduaan a ti panangaskasaba ni Juan a Manangbautisar tinukayna dagiti panagsegga ti nasion ti Israel. (Lu 3:15; Da 9:24-27) Tinungpal ni Jesus dayta a namnama babaen iti ministeriona, ipapatayna, ken panagungarna. Ngem maipaay iti sangatauan iti pangkaaduan, agpadpada dagiti sibibiag ken dagiti natay, ti naindaklan a namnama agsaad iti Pagarian ni Kristo, inton isu ken dagiti makipagtawid kenkuana agserbida kas ar-ari ken papadi idiay langit. Iti kasta, ti sangatauan a mangiparparangarang iti pammati maluk-atan inton kamaudiananna manipud panagrupsa gapu iti kinaimperpekto ken basol ket maragpatdanto ti naan-anay a kasasaad kas “annak ti Dios.” Ti namnamada napatalgedan babaen ti panangpagungar ti Dios iti Anakna nasurok a 1,900 a tawen ti napalabasen.​—Ara 17:31; 23:6; 24:15.

Ni Jehova a Dios impaayna ti Biblia a Saona buyogen dagiti pammilin ken ulidan nga adda iti dayta, tapno amin a tattao maaddaanda iti namnama. (Ro 15:4; 1Co 10:11; 2Ti 3:16, 17) Dagidiay agik-ikut iti daytoy a namnama kasapulan nga iwaragawagda dayta iti sabsabali; no aramidenna ti kasta, daydiay agik-ikut iti namnama isalakanna ti bagina ken dagidiay agimdeng kenkuana.​—1Pe 3:15; 1Ti 4:16.