Ti Pammati Pagtignayennatayo!

“Makitam a ti pammati [ni Abraham] nagtignay a maibuyog iti ar-aramidna ket babaen iti ar-aramidna ti pammatina naan-anay.”​—SANTIAGO 2:22.

1, 2. Kasanotay nga agtignay no adda pammatitayo?

ADU ti agkuna a mamatida iti Dios. Ngem, ti basta panagkuna nga adda pammatim ket mayarig iti awan biagna a bangkay. “Ti pammati, no awan ar-aramidna, ket natay a mismo,” insurat ni adalan a Santiago. Kinunana pay a ni managbuteng-Dios nga Abraham addaan idi iti pammati a “nagtignay a maibuyog iti ar-aramidna.” (Santiago 2:17, 22) Ania ti kaipapanan kadatayo dagita a sasao?

² No addaantay iti pudno a pammati, saan a basta mamatitayo iti mangngegantayo kadagiti Nakristianuan a gimong. Paneknekantayo ti pammatitayo agsipud ta aktibotayo a Saksi ni Jehova. Wen, ti pammati gutugotennatayo a mangyaplikar iti Sao ti Dios iti biagtayo ken pagtignayennatayo.

Ti Panangidumduma Saan a Maitunos iti Pammati

3, 4. Kasano nga apektaran ti pammati ti pannakilangentayo kadagiti sabsabali?

³ No adda napaypayso a pammatitayo iti Dios ken ni Kristo, ditay mangidumduma. (Santiago 2:1-4) Kadagiti sinuratan ni Santiago, adda dagidiay mangidumduma, a di maiparbeng kadagiti pudno a Kristiano. (Roma 2:11) Gapuna, insaludsod ni Santiago: “Salsalimetmetanyo aya ti pammati ni Apotayo a Jesu-Kristo, a dayagtayo, buyogen ti ar-aramid ti paboritismo?” No aggiddan a dumar-ay iti taripong ti di manamati a nabaknang a nagsingsing iti balitok ken nangayed ti pagan-anayna ken ti di manamati a “napanglaw a tao a narugit ti pagan-anayna,” agpada koma a nasayaat ti pannakaasikasoda, ngem impangpangrunada ti baknang. Pagtugawenda ida iti “nasayaat a lugar,” ngem pagtakderen wenno paglupisakenda iti sakaanan ti maysa a tao dagiti di manamati a napanglaw.

⁴ Inted ni Jehova ti daton a pangsubbot ni Jesu-Kristo nga agpaay agpadpada kadagiti nabaknang ken napanglaw. (2 Corinto 5:14) Ngarud, no idaddadumatayo dagiti babaknang, taltallikudantayo ti pammati ni Kristo, a ‘nagbalin a napanglaw tapno bumaknangtayo babaen ti kinakurapayna.’ (2 Corinto 8:9) Saan koma a kasta ti panangmatmattayo kadagiti tattao​—a padayawantayo dagiti tattao buyogen ti di umiso a motibo. Saan a mangidumduma ti Dios, ngem no mangidumdumatayo, ‘mangipapaaytayo kadagiti nadangkes a pangngeddeng.’ (Job 34:19) Tangay tarigagayantayo nga ay-aywen ti Dios, saantayo a tumulok iti pagannayasan a mangidumduma wenno ‘mangraem kadagiti personalidad gapu iti bukodtayo a pagimbagan.’​—Judas 4, 16.

 5. Siasino ti pinili ti Dios nga agbalin a “nabaknang iti pammati,” ket kasano ti masansan a panagtignay dagiti nabaknang iti material?

⁵ Impakita ni Santiago no siasino dagiti pudpudno a nabaknang ken indagadagna a maipakita koma ti ayat kadagiti amin nga awan panangidumduma. (Santiago 2:5-9) ‘Ti Dios pinilina dagidiay napanglaw tapno agbalinda a nabaknang iti pammati ken agtawidda iti pagarian.’ Pudno daytoy agsipud ta masansan a dagiti napanglaw ti ad-adda a mangipangag iti naimbag a damag. (1 Corinto 1:26-29) Kas klase, dagiti nabaknang iti material irurumenda dagiti sabsabali no maipanggep kadagiti utang, sueldo, ken legal a banag. Agsaoda iti dakes maibusor ken ni Kristo ken idadanesdatayo gapu iti naganna. Ngem determinadotay koma nga agtulnog iti “naarian a linteg,” a kalikagumanna ti panagayat iti padatayo a tao​—nabaknang man wenno napanglaw. (Levitico 19:18; Mateo 22:37-40) Tangay kalikaguman ti Dios daytoy, ti panangidumduma ket ‘panangaramid iti basol.’

‘Ti Asi Agragsak a Ringbawanna ti Panangukom’

 6. Kasanotay a masalungasing ti linteg no saantay a naasi kadagiti sabsabali?

⁶ No awanan asi a mangidumdumatayo, salsalungasingentayo ti linteg. (Santiago 2:10-13) No agbidduttayo iti daytoy a banag, lablabsingentayo amin a linteg ti Dios. Dagiti Israelita a saan a nakikamalala ngem mannanakawda met, sinalungasingda ti Linteg Mosaiko. Kas Kristiano, maukomtayo babaen ti “linteg ti siwayawaya nga umili”​—ti naespirituan nga Israel nga adda iti babaen ti baro a tulag, a ti lintegna ket naisurat iti puspusoda.​—Jeremias 31:31-33.

 7. Apay a dagidiay agtultuloy a mangidumduma saanda a manamnama ti asi ti Dios?

⁷ No ibagbagatayo nga adda pammatitayo ngem itultuloytayo ti mangidumduma, agpeggadtayo. Dagidiay saan a naayat ken awanan asi maukomdanto nga awanan asi. (Mateo 7:1, 2) Kuna ni Santiago: “Ti asi agragsak unay a sibaballigi a ringbawanna ti panangukom.” No paidalantayo iti nasantuan nga espiritu ni Jehova babaen ti panangipakita ti asi kadagiti amin a kalangentayo, saantayo a makondenar no maukomtayo. Imbes ketdi, mapakitaantayo iti asi ket iti kasta marimbawantayo ti nainget a hustisia wenno nakaro a pannakaukom.

Ti Pammati Mangpataud Kadagiti Nasayaat nga Aramid

 8. Ania ti kasasaad ti tao nga agkuna nga adda pammatina ngem awanan kadagiti aramid?

⁸ Malaksid pay iti panamagbalinna kadatayo a naayat ken naasi, ti pammati mangpataud kadagiti dadduma pay a nasayaat nga aramid. (Santiago 2:14-26) Siempre, saantayo a maisalakan uray no ibagbagatayo nga adda pammatitayo ngem ditay met ipakita kadagiti aramidtayo. Pudno, ditay mategged ti nalinteg a takder iti imatang ti Dios babaen ti panangaramid kadagiti ipaannurot ti Linteg. (Roma 4:2-5) Agsasao ni Santiago maipapan kadagiti aramid a ginutugot, saan a dagiti linteg, no di ket ti pammati ken ayat. No dagita a galad ti manggutugot kadatayo, saantay a basta idawdawatan ti padatayo a managdaydayaw nga agkasapulan. Itedtayo ti masapul ti maysa a kabsat nga awanan iti pagan-anay wenno mabisin. Insaludsod ni Santiago: ‘No ibagayo iti maysa a kabsat nga agkasapulan: “Mapanka a sitatalna, aginudo ken agbussogka” ngem dikay ited dagiti masapsapulna, ania ti pagimbagan dayta?’ Awan. (Job 31:16-22) Natay ti kasta a “pammati”!

 9. Ania ti mangipakita nga adda pammatitayo?

⁹ Mabalin a makitimtimpuyogtayo iti ili ti Dios, ngem dagiti laeng naimpusuan nga aramid ti mangpaneknek nga adda pammatitayo. Nasayaat no linaksidtayon ti doktrina a Trinidad ket mamatitayo nga adda maymaysa a pudno a Dios. Ngem, saan a pammati ti basta panamati. “Dagiti sairo mamatida,” ket “agpigergerda” iti buteng gapu iti agur-uray a pannakadadaelda. No pudno nga adda pammatitayo, tignayennatay dayta a mangpataud kadagiti aramid a kas iti panangikasaba iti naimbag a damag ken panangted iti taraon ken pagan-anay kadagiti kapammatiantayo a makasapul. Insaludsod ni Santiago: “Kayatmo kadi a maammuan, O maag a tao [nga awanan umiso a pannakaammo iti Dios], a ti pammati a naisina kadagiti aramid ket di aktibo?” Wen, ti pammati kalikagumanna ti aramid.

10. Apay a naawagan ni Abraham nga ‘ama dagiti amin nga addaan iti pammati’?

¹⁰ Ti pammati ti nadiosan a patriarka a ni Abraham ti nangtignay kenkuana. Kas ‘ama dagiti amin nga addaan iti pammati,’ “naideklara a nalinteg babaen kadagiti aramid kalpasan a naidatonna ni Isaac nga anakna iti rabaw ti altar.” (Roma 4:11, 12; Genesis 22:1-14) Ania ngata no awan pammati ni Abraham a kabaelan ti Dios a pagungaren ni Isaac ken tungpalen ti karina maipapan iti bin-i nga agtaud kenkuana? No kasta, saan koma a pulos nga indaton ni Abraham ti anakna. (Hebreo 11:19) Dagiti aramid ni Abraham a pakakitaan ti kinatulnogna ti namagbalin iti ‘pammatina a naan-anay,’ wenno awan pagkuranganna. Gapuna, “natungpal ti kasuratan [Genesis 15:6] a kunana: ‘Ni Abraham naaddaan iti pammati ken Jehova, ket naibilang dayta kenkuana kas kinalinteg.’” Ti inaramid ni Abraham a panangidaton ken Isaac pinasingkedanna ti imbaga idi ti Dios a ni Abraham ket nalinteg. Babaen kadagiti aramid ti pammati, impakitana ti ayatna iti Dios ket naawagan a “gayyem ni Jehova.”

11. Ania ti mangpaneknek nga adda pammati ni Rahab?

¹¹ Pinaneknekan ni Abraham a “ti maysa a tao maideklara a nalinteg babaen kadagiti aramid, ket saan a babaen iti pammati laeng.” Pudno met dayta ken ni Rahab, maysa a balangkantis idiay Jerico. “Naideklara . . . a nalinteg babaen kadagiti aramid, kalpasan nga inawatna dagiti mensahero [nga Israelita] buyogen ti kinamanagpadagus ket pinaruarna ida iti sabali a dalan,” iti kasta naliklikanda dagiti kabusorda a Cananeo. Sakbay a nasarakan dagiti espia ti Israel, binigbigna a ni Jehova ti pudno a Dios, ket dagiti sasaona idi agangay ken ti panangtallikudna iti biagna kas balangkantis ti nangpaneknek iti pammatina. (Josue 2:9-11; Hebreo 11:31) Kalpasan daytoy a maikadua nga ehemplo ti pammati a naipakita babaen kadagiti aramid, kuna ni Santiago: “Pudno unay, no kasano a ti bagi nga awanan espiritu ket natay, kasta met ti pammati nga awanan ar-aramid ket natay.” No natay ti maysa a tao, awan ti mangbibiag a puersa, wenno “espiritu” kenkuana, ket awan a pulos ti maaramidanna. Ti basta pammati a di nabuyogan iti aramid ket awan biagna ken awan serserbina a kas iti bangkay. Ngem, no napudno ti pammatitayo, tignayennatay dayta iti nadiosan nga aramid.

Medmedanyo Dayta a Dila!

12. Ania koma ti aramiden dagiti panglakayen iti kongregasion?

¹² Ti panagsao ken panangisuro mapaneknekanna met ti pammati, ngem kasapulan ti panagteppel. (Santiago 3:1-4) Kas mannursuro iti kongregasion, addaan dagiti panglakayen iti nadagsen a responsabilidad ket dakkel ti sungsungbatanda iti Dios. Gapuna, sipapakumbaba koma nga usigenda dagiti motibo ken kualipikasionda. Malaksid iti pannakaammo ken abilidad, dagitoy a lallaki masapul nga adda nauneg a panagayatda iti Dios ken kadagiti kapammatianda. (Roma 12:3, 16; 1 Corinto 13:3, 4) Dagiti panglakayen masapul nga ibasarda ti balakadda iti Kasuratan. No agbiddut ti maysa a panglakayen iti isursurona ket mangibunga daytoy iti parikut kadagiti sabsabali, siiinget nga ukomento ti Dios baeten ken Kristo. Gapuna, dagiti panglakayen nasken a napakumbaba ken naanepda nga agadal, a simamatalek nga agpannurayda iti Sao ti Dios.

13. Apay a maitibkoltayo iti sao?

¹³ Uray dagiti nalaing a mannursuro​—kinapudnona, amintayo​—‘maitibkol iti adu a daras’ gapu iti kinaimperpekto. Ti pannakaitibkol iti sao ti maysa kadagiti masansan ken makadangran a pagkapuyan. Kuna ni Santiago: “No ti asinoman saan a maitibkol iti sao, daytoy a maysa ket perpekto a tao, a kabaelanna met a ngedngedan ti intero a bagina.” Saan a kas ken Jesu-Kristo, saantay a magawidan a naan-anay ti dila. No magawidantayo, magawidantay met ti dadduma pay a paset ti bagitayo. Total, no riendaantayo dagiti kabalio, mabalintay ida nga iturong iti sadinoman, ket babaen ti bassit a timon, ti piloto maiturongna iti sadinoman a kayatna ti dakkel a bapor nga idurduron ti napigsa nga angin.

14. Kasano nga inyunay-unay ni Santiago ti kinapateg ti panangmedmed iti dila?

¹⁴ Nasken a sipupudno a bigbigentay amin a kasapulan ti napaypayso a panangikagumaan tapno mamedmedan ti dila. (Santiago 3:5-12) No maidilig iti kabalio, bassit ti rienda; kasta met ti timon no maidilig iti barko. Ket no maidilig iti bagi ti tao, bassit ti dila “ngem nupay kasta agaramid kadagiti dadakkel a kinapangas.” Tangay nalawag nga ipakita ti Kasuratan a di makaay-ayo iti Dios ti panagpasindayag, dumawattayo iti tulongna tapno maliklikantay dayta. (Salmo 12:3, 4; 1 Corinto 4:7) Medmedantay met koma ti dilatayo no makaungettayo, a laglagipentayo a bassit la nga apuy ti kasapulan a panguram iti bakir. Kas kinuna ni Santiago, “ti dila maysa nga apuy” a dakkel ti maaramidanna a pagdaksan. (Proverbio 18:21) Kinapudnona, ti di magawidan a dila “maibilang a maysa a lubong ti kinakillo”! Amin a dakes a kababalin daytoy rinuker a lubong ket mainaig iti di magawidan a dila. Dayta ti pakaigapuan dagiti makadangran a banag a kas iti panangpardaya ken ulbod a sursuro. (Levitico 19:16; 2 Pedro 2:1) Ania ti makunayo? Saan kadi a rebbeng a tignayennatay ti pammatitayo a mangikagumaan a mangmedmed iti dilatayo?

15. Ania ti mabalin a pagdaksan ti di mangedngedan a dila?

¹⁵ Ti di magawidan a dila ‘mulitannatayo’ a naan-anay. Kas pagarigan, no maduktalandatayo a kanayon nga agul-ulbod, mabalin nga awagandatayo iti ulbod. Ngem, kasano a ti di matngelan a dila “pasgedanna ti pilid ti nakaisigudan a biag”? Babaen ti panamagbalinna iti biag a nariribuk a kankanayon. Ti maysa a di magawidan a dila mabalin a riribukenna ti intero a kongregasion. Dinakamat ni Santiago ti “Gehenna,” ti Ginget ti Hinnom. Maus-usar idi dayta a pagidatonan kadagiti ubbing, nga idi agangay nagbalin a pagbasuraan ti Jerusalem. Mapuoran amin a maibelleng sadiay. (Jeremias 7:31) Gapuna, ti Gehenna iladawanna ti pannakadadael. Arigna ibulos ti Gehenna ti makadadael a bilegna iti di matngelan a dila. No ditay medmedan ti dilatayo, mabalin a datayto a mismo ti mapuoran iti pinasgedantayo. (Mateo 5:22) Amangan no mailaksidtayto pay ketdi iti kongregasion gapu iti panangpadakestayo iti maysa a tao.​—1 Corinto 5:11-13.

16. Gapu iti dakes a mabalin nga ibunga ti di magawidan a dila, ania koma ti aramidentayo?

¹⁶ Kas nalabit ammoyo manipud iti panagbasayo iti Sao ti Dios, imbilin ni Jehova a ti tao iturayanna dagiti animal. (Genesis 1:28) Napaamon amin a kita ti parsua. Kas pagarigan, maus-usaren iti panaganup dagiti nasanay a kali. Dagiti “agkarkarayam a banag” a dinakamat ni Santiago mabalin a ramanenna dagiti serpiente a mapaamo dagiti mangkaykayaw iti uleg. (Salmo 58:4, 5) Mapaamo ti tao uray dagiti baliena, ngem kas managbasol a tattao ditay mapaamo a naan-anay ti dila. Nupay kasta, idiantay koma ti agisawang kadagiti nagubsang, nasakit, wenno mangpardaya a sasao. Ti di matngelan a dila posible nga agbalin a napeggad nga instrumento a napno iti makapapatay a sabidong. (Roma 3:13) Nakalkaldaang, ti dila dagiti ulbod a mannursuro inyadayoda ti dadduma kadagiti nagkauna a Kristiano manipud iti Dios. Gapuna, pulos a ditay koma ipalubos a sumamay kadatayo dagiti nagita a sasao dagiti apostata, naisawang man wenno naisurat.​—1 Timoteo 1:18-20; 2 Pedro 2:1-3.

17, 18. Ania a di panagtunos ti naipakita iti Santiago 3:9-12, ket ania ti rumbeng nga aramidentayo iti daytoy a banag?

¹⁷ Ti pammati iti Dios ken ti tarigagay a mangay-ayo kenkuana masalaknibannatayo iti apostasia ken malapdannatayo a mangaramat iti dila iti wagas a di agtunos. Maipapan iti di agtunos a kababalin ti dadduma, kuna ni Santiago a ‘babaen iti dila bendituentayo ti Amatayo, ni Jehova, ket ilunodtayo dagiti tattao a napaadda a kaasping ti Dios.’ (Genesis 1:26) Ni Jehova ti Amatayo agsipud ta isu ti “mangted iti biag ken anges ken isuamin a bambanag.” (Aramid 17:24, 25) Isu met ti Ama dagiti napulotan a Kristiano iti naespirituan a pamay-an. Amintayo ket “kaasping ti Dios” no iti mental ken moral a galad, a pakairamanan ti ayat, kinahustisia, ken kinasirib a mangiduma kadatayo kadagiti animal. No kasta ngarud, kasano ti rumbeng a panagtignaytayo no adda pammatitayo ken Jehova?

¹⁸ No ilunodtayo dagiti tattao, kayat a sawen dayta nga idawdawattayo nga adda koma dakes a mapagtengda. Tangay saantayo a propeta a pinaltiingan ti Dios a mapalubosan a mangilunod iti asinoman, ti kasta a panagsasao ipamatmatna ti gura a mamagbalin a barengbareng iti panangbenditotayo iti Dios. Di umiso nga agpada a rummuar iti maymaysa a ngiwat ti “pamendision ken panangilunod.” (Lucas 6:27, 28; Roma 12:14, 17-21; Judas 9) Anian a nagdakes no agkantatayo iti pagdaydayaw iti Dios kadagiti gimong ket kalpasanna padaksentayo dagiti kapammatiantayo! Di mabalin nga ipussuak ti maymaysa nga ubbog ti nasam-it ken napait a danum. No kasano a ‘di mabalin ti higos ti mangpataud kadagiti olibo wenno ti ubas kadagiti higos,’ di met mabalin ti naapgad a danum ti mangpataud iti nasam-it a danum. Adda problematayo iti naespirituan no kankanayon nga agisawangtayo kadagiti napait a sasao, idinto ta naimbag koma ti rebbengna a sawentayo. No adda kasta nga ugalitayo, ikararagtayo ken Jehova a tulongannatayo a mangisardeng iti kasta a panagsasao.​—Salmo 39:1.

Agtignay Buyogen ti Sirib nga Aggapu iti Ngato

19. No paidalantayo iti nailangitan a sirib, kasanotay a maapektaran dagiti sabsabali?

¹⁹ Kasapulantay amin ti sirib tapno makaisawang ken makaaramidtayo kadagiti banag a maiparbeng kadagidiay addaan pammati. (Santiago 3:13-18) No addaantay iti nadayaw a panagbuteng iti Dios, ikkannatayo iti nailangitan a sirib, ti pannakabalin a mangaramat a siuumiso iti pannakaammo. (Proverbio 9:10; Hebreo 5:14) Tulongannatayo ti Saona no kasano nga ipakita ti “kinaalumamay iti sirib.” Ket gapu ta naalumamaytayo, maparayraytayo ti talna ti kongregasion. (1 Corinto 8:1, 2) Dagidiay agpasindayag gapu iti kinalaingda a mangisuro kadagiti kapammatianda ‘agul-ulbodda maibusor iti Nakristianuan a kinapudno,’ a mangkondenar iti kinapasindayawda. (Galacia 5:26) “Naindagaan” ti ‘siribda’​—a pakailasinan dagiti managbasol a tattao a naisina iti Dios. “Inaanimal” dayta, a bunga ti nainlasagan a tarigagay. Kinapudnona, “sinasairo” pay ketdi, ta natangsit dagiti dakes nga espiritu! (1 Timoteo 3:6) Agtignaytay ngarud buyogen ti kinasirib ken kinapakumbaba tapno ditay makaparnuay iti kasasaad a pagrangpayaan dagiti “nakadakdakes a banag” a kas iti panangpardaya ken panangidumduma.

20. Kasanoyo a deskribiren ti nailangitan a sirib?

²⁰ “Ti sirib manipud ngato umuna iti amin nadalus,” a pagbalinennatayo a nadalus iti moral ken naespirituan. (2 Corinto 7:11) “Natalna” dayta, a tignayennatayo a makikappia. (Hebreo 12:14) Ti nailangitan a sirib pagbalinennatayo a “nainkalintegan,” saan a dogmatiko ken narigat a pakilangenan. (Filipos 4:5) Ti sirib nga aggapu iti ngato ket “sisasagana nga agtulnog,” nga iparegtana ti panagtulnog iti nadiosan a pannursuro ken pannakikooperar iti organisasion ni Jehova. (Roma 6:17) Ti sirib nga aggapu iti ngato pagbalinennatay met a naasi, mannakipagrikna. (Judas 22, 23) Tangay napno iti “naimbag a bungbunga,” iparegtana ti pannakaseknan kadagiti sabsabali ken panagaramid kadagiti banag a maitunos iti kinaimbag, kinalinteg, ken kinapudno. (Efeso 5:9) Ken kas mannakikappia, masagraptayo ti “bunga ti kinalinteg” a rumabuy iti sidong ti natalna a kasasaad.

21. Sigun iti Santiago 2:1–3:18, ti pammatitayo iti Dios tignayennatay a mangaramid iti ania?

²¹ Nalawag, no kasta, a ti pammati pagtignayennatayo. Pagbalinennatayo a di mangidumduma, naasi, ken aktibo kadagiti naimbag nga aramid. Tulongannatayo ti pammati a mangmedmed iti dila ken agtignay buyogen ti nailangitan a sirib. Ngem saan la a dayta ti maadaltayo iti daytoy a surat. Adda pay balakad ni Santiago a makatulong kadatayo nga agtignay iti wagas a maiparbeng kadagidiay addaan pammati ken Jehova.

Kasanoyo a Sungbatan?

◻ Ania ti pagdaksan ti panangidumduma?

◻ Kasano nga agkanaig ti pammati ken ar-aramid?

◻ Apay a nakapatpateg ti panangmedmed iti dila?

◻ Kasanoyo a deskribiren ti nailangitan a sirib?