Dagiti Saludsod Manipud Kadagiti Managbasa

Iti 1 Pedro 2:9, awagan ti “King James Version” dagiti napulotan a Kristiano kas “maysa a napili a kaputotan.” Apektaran kadi daytoy ti panangmatmattayo iti panangaramat ni Jesus iti “kaputotan” a nailanad iti Mateo 24:34?

Agparang ti sao a “kaputotan” iti pannakaipatarus dagiti dua a bersikulo iti sumagmamano a patarus. Sigun iti King James Version, insurat ni apostol Pedro: “Ngem dakayo ket maysa a napili a kaputotan, maysa a naarian a kinapadi, maysa a nasantuan a nasion, maysa nga ili a naisangsangayan; a rumbeng nga iparangarangyo dagiti dayaw daydiay nangayab kadakayo manipud iti kinasipnget nga agturong iti nakaskasdaaw a lawagna.” Ken impadto ni Jesus: “Pudno kunak kadakayo, Daytoy a kaputotan dinto pulos lumabas, agingga nga amin dagitoy a bambanag mapasamakda.”​—1 Pedro 2:9; Mateo 24:34.

Iti immun-una a teksto, inaramat ni apostol Pedro ti Griego a sao a geʹnos, idinto nga iti teksto ti sasao ni Jesus, makitatayo ti ge·ne·aʹ. Mabalin nga agparang nga agkaarngi dagitoy dua a Griego a sao, ken mainaigda iti maymaysa a pamunganayan a sao; ngem, nagdumada a sasao, ken nagdumada iti kaipapanan. Kuna ti New World Translation of the Holy Scriptures​—With References iti footnote iti 1 Pedro 2:9: “‘Pulí (Race).’ Gr., geʹnos; naiduma iti ge·ne·aʹ, ‘kaputotan,’ a kas iti Mat 24:34.” Maysa a katupag a footnote ti masarakan iti Mateo 24:34.

Kas ipakita dagidiay a footnote, ti geʹnos ket mayanatup a naipatarus iti Ingles a sao a “race,” kas gagangay a masarakan kadagiti bersion nga Ingles. Iti 1 Pedro 2:9, inyaplikar ni Pedro ti padto a masarakan iti Isaias 61:6 kadagiti napulotan a Kristiano nga addaan nailangitan a namnama. Nagtaud dagitoy iti adu a nasion ken tribu, ngem saanen a nasken no sadinot’ naggapuanda a nasion iti kanito nga agbalinda a paset ti nasion ti naespirituan nga Israel. (Roma 10:12; Galacia 3:28, 29; 6:16; Apocalipsis 5:9, 10) Tinukoy ida ni Pedro kas, iti naespirituan nga anag, maysa a naidumduma a grupo​—“maysa a napili a pulí, maysa a naarian a kinapadi, maysa a nasantuan a nasion, ili nga agpaay a naisangsangayan a sanikua.”

Ngem iti Griego a teksto ti sasao ni Jesus a masarakan iti Mateo 24:34, makitatayo ti sao a ge·ne·aʹ. Adu ti makabigbig a ti tuktukoyen ni Jesus ket saan nga aniaman a “pulí” dagiti tattao, no di ket dagiti tattao nga agbibiag iti maysa a periodo ti panawen.

Agarup sangagasut a tawenen ti napalabas, ni Charles T. Russell, ti immuna a presidente ti Watch Tower Society, inlawlawagna daytoy, a kunkunana: “Nupay ti sasao a ‘kaputotan’ ken ‘pulí’ ket maikuna a naggapu iti maymaysa a pamunganayan wenno pangrugian a sao, kaskasdi a saanda nga agpada; ket iti pannakaaramatda iti Kasuratan dakkel ti nagdumaan dagitoy dua a sasao. . . . Kadagiti tallo a nadumaduma a rekord daytoy a padto inaramat ti Apotayo ti maysa a naan-anay a naiduma a Griego a sao (genea) a dina kaipapanan ti pulí, no di ket addaan iti umasping a kaipapanan a kas ti saotayo nga Ingles a generation. Ti dadduma pay a pannakaaramat daytoy Griego a sao a (genea) paneknekanna a saan a naaramat a tumukoy iti pulí, no di ket tuktukoyenna dagiti tattao nga agbibiag iti maymaysa a panawen.”​—The Day of Vengeance, pinanid 602-3.

Iti nabiit pay, kinuna ti A Handbook on the Gospel of Matthew (1988), a nadisenio para kadagiti managipatarus ti Biblia: “[Iti New International Version] naipatarus ti daytoy a kaputotan iti literal a pamay-an ngem sarunuen ti footnote, ‘Wenno pulí.’ Ken patien ti maysa nga eskolar ti Baro a Tulag a ni ‘Mateo tuktukoyenna saan laeng a ti immuna a kaputotan kalpasan ni Jesus no di ket isuamin a kaputotan ti Judaismo a nangilaksid kenkuana.’ Nupay kasta, awan ebidensia ti pagsasao a mangsuporta iti aniaman kadagitoy a konklusion, ket masapul a mailaksidda kas panaggandat a mangliklik iti nalawag a kaipapananna. Iti orihinal a pannakaaramatna ti tuktukoyenna isu dagiti kapanawenan a mismo ni Jesus.”

Kas naisalaysay iti pinanid 10 aginggat’ 15, kinondenar ni Jesus ti kaputotan dagiti Judio idi kaaldawanna, dagiti kapanawenanna a nangilaksid kenkuana. (Lucas 9:41; 11:32; 17:25) Masansan a nagaramat kadagiti pangilasin (adjective) a kas iti “nadangkes ken mannakikamalala,” “awanan pammati ken natiritir,” ken “mannakikamalala ken managbasol” iti panangiladawan iti dayta a kaputotan. (Mateo 12:39; 17:17; Marcos 8:38) Iti maudi a panangaramat ni Jesus iti “kaputotan,” isut’ adda iti Bantay dagiti Olibo a kadua dagiti uppat nga apostol. (Marcos 13:3) Dagidiay a tattao, a saan pay a napulotan iti espiritu wenno paset ti kongregasion Kristiano, awan duadua a saanda a buklen ti maysa a “kaputotan” wenno pulí dagiti tattao. Ngem, kabesadoda unay ti panangaramat ni Jesus iti termino a “kaputotan” iti panangtukoy kadagiti kapanawenanna. Gapuna a matarusanda la ketdi ti adda iti panunotna idi dinakamatna ti “daytoy a kaputotan” iti maudi a gundaway.a Ni apostol Pedro, a presente idi, pinaregtana dagiti Judio kalpasanna: “Maisalakankayo manipud iti daytoy nakillo a kaputotan.”​—Aramid 2:40.

Masansan a nangipablaakkami iti ebidensia nga adu a bambanag nga impadto ni Jesus iti daytoy met laeng a diskurso (kas dagiti gubat, ginggined, ken bisin) ti natungpal iti [panawen a] nagbaetan ti panangisaona iti padto ken ti pannakadadael ti Jerusalem idi 70 K.P. Adu ti natungpal, ngem saan nga amin. Kas pagarigan, awan pammaneknek a kalpasan ti iraraut dagiti Romano iti Jerusalem (66-70 K.P.) nagparang “ti pagilasinan ti Anak ti tao,” a pakaigapuan ti panangkabil ti “isuamin a tribu ti daga” iti bagbagida. (Mateo 24:30) No kasta, dayta a kaitungpalan iti baet ti 33 K.P. ken 70 K.P. ket pakpakauna laeng a kaitungpalan, saan a ti naan-anay wenno dakdakkel a kaitungpalan a tuktukoyen met ni Jesus.

Iti introduksion ti patarusna iti gapuanan ni Josephus a The Jewish War, kuna ni G. A. Williamson: “Kunaen kadatayo ni Mateo a dagiti adalan pinagsaludsodanda [ni Jesus] iti dua a saludsod​—maipapan iti pannakadadael ti Templo ken ti maudi nga iyaayna​—ket impaayanna ida iti dua a sungbat, a ti umuna a paset silalawag nga impakpakaunana dagiti pasamak a naan-anay nga inladawan ni Josephus.”

Wen, iti immuna a kaitungpalan, nabatad nga umasping ti kaipapanan ti “daytoy a kaputotan” a kas iti dadduma a panawen​—ti kaputotan dagiti di manamati a Judio nga agbibiag iti maymaysa a panawen. Dayta a “kaputotan” saan nga aglabas agingga iti di mapasamak ti impadto ni Jesus. Kas kinuna ni Williamson, natungpal daytoy kadagiti dekada sakbay ti pannakadadael ti Jerusalem, kas inladawan ti maysa a nakaimatang a ni historiador Josephus.

Iti maikadua wenno dakdakkel a kaitungpalan, “daytoy a kaputotan” ket lohikal met a dagidiay tattao nga agkakapanawenan. Kas ipakita ti artikulo a mangrugi iti panid 16, ditay koma agkonklusion a ti tuktukoyen ni Jesus ket maysa a naikeddeng a bilang dagiti tawen a mangbukel iti maysa a “kaputotan.”

Maisupadi iti dayta, dua a kangrunaan a banag ti maikuna iti aniaman a tiempo nga ipasimudaag ti “kaputotan.” (1) Ti maysa a kaputotan dagiti tattao a saan a maibilang a maysa a periodo nga addaan iti naikeddeng a bilang dagiti tawen, kas iti kaso ti panangtukoy iti panawen nga addaan naikeddeng a bilang dagiti tawen (dekada wenno siglo). (2) Dagiti tattao iti maysa a kaputotan nga agbibiag iti medio ababa a periodo, saan nga atiddog.

Gapuna, idi mangngeg dagiti apostol ti panangtukoy ni Jesus iti “daytoy a kaputotan,” ania ngatat’ pampanunotenda? Nupay datayo, nga addaan pannakaawat iti napalabas, ammotayo a ti pannakadadael ti Jerusalem iti “dakkel a rigat” ket dimteng kalpasan ti 37 a tawen, dagiti apostol a nakangngeg ken Jesus dida maammuan dayta. Imbes ketdi, ti panangdakamatna iti “kaputotan” ipasimudaagna kadakuada, saan a ti maysa a naunday a panawen, no di ket dagiti tattao nga agbibiag iti medio ababa a periodo ti panawen. Kasta met laeng kadatayo. Anian a maitutop ngarud dagiti sumaganad a sasao ni Jesus: “Maipapan iti dayta nga aldaw ken oras awan ti asinoman a makaammo, uray dagiti anghel ti langlangit wenno uray ti Anak, no di laeng ti Ama. . . . Gapu itoy dakayo met paneknekanyo a sisasaganakayo, agsipud ta iti oras a dikay ipagarup nga isu dayta, ti Anak ti tao umay.”​—Mateo 24:36, 44.

[Footnotes]