Asidegen ti Nasaysayaat a Tiempo

“ONE-ZERO-ONE-kam ita,” kuna ti maysa a babai.

“Nakarkaro pay ti kasasaadko,” simmungbat ti gayyemna. “Zero-zero-one-nak laeng.”

Iti sumagmamano a paset ti Makinlaud nga Africa, gagangayen ti kasta a panagsarita. Imbes a mangan iti mamitlo iti maysa nga aldaw (one-one-one), ti maysa a tao a one-zero-one makapangan laeng iti mamindua iti maysa nga aldaw​—maminsan iti bigat ken maminsan iti rabii. Ilawlawag ti maysa nga agkabannuag a lalaki a zero-zero-one ti kasasaadna: “Maminsanak a mangan iti maysa nga aldaw. Danum laeng ti maikabilko iti refrigerator. Gari [kamoteng-kahoy] ti pangrabiik sakbay a maturogak. Nakalasatak uray kaskasano iti kastoy a kasasaad.”

Umad-adu dagiti tattao a kastat’ kasasaadda itatta. Ngumato dagiti presio, ken bumaba ti pateg ti kuarta.

Naipadto ti Kinakirang ti Taraon

Iti agsasaruno a sirmata a naited ken apostol Juan, impadto ti Dios dagiti narigat a kasasaad a sangsanguen dagiti adu ita. Ti maysa kadagitoy isut’ kinakirang ti taraon. Kuna ni Juan: “Nakitak, ket, adtoy! maysa a nangisit a kabalio; ket daydiay sisasakay iti dayta addaan iti maysa a paris a timbangan iti imana.” (Apocalipsis 6:5) Ti nakabutbuteng a kabalio ken ti nakasakay iti daytoy iladladawanna ti bisin​—nakisangto unay ti taraon nga uray la a matimbang daytoy kalpasanna mairasion.

Sumaganad, kuna ni apostol Juan: “Ket nangngegko ti maysa a timek . . . a kunana: ‘Maysa a litro ti trigo maipaay iti maysa a denario, ket tallo a litro ti sebada a maipaay iti maysa a denario.’” Idi kaaldawan ni Juan, ti maysa a litro a trigo isut’ inaldaw a rasion ti maysa a soldado, ken maysa a denario ti sueldo iti maysa nga aldaw a panagtrabaho. Gapuna, kastoy ti panangipatarus ni Richard Weymouth iti dayta a bersikulo: “Maysa nga aldaw a sueldo agpaay iti sangabukel a tinapay, maysa nga aldaw a sueldo agpaay iti tallo a tinapay a sebada.”​—Apocalipsis 6:6.

Aniat’ maysa nga aldaw a sueldo itatta? Ti report ti State of World Population, 1994 kunana: “Ti 1.1 a bilion a tattao, agarup 30 por siento iti populasion dagiti napanglaw a pagilian, agbibiagda iti agarup $1 iti maysa nga aldaw.” Gapuna, kadagiti napanglaw iti lubong, literal a makagatang laeng ti maysa nga aldaw a sueldo iti sangabukel a tinapay.

Siempre, saanen a makapasiddaaw daytoy kadagidiay nakapangpanglaw. “Tinapay!” kinuna ti maysa a lalaki. “Siasino ti makaitured a gumatang iti tinapay? Maidasdasar laeng ita ti tinapay kadagiti naisangsangayan a pasken!”

Ti nakaskasdaaw, awan kinakirang ti taraon. Sigun kadagiti report ti NU, iti napalabas a sangapulo a tawen, ti mapatpataud a taraon iti lubong ket ngimmato iti 24 a porsiento, a nangatngato ngem iti iyaadu ti populasion ti lubong. Nupay kasta, saan a tinagiragsak ti amin daytoy nga iyaadu ti taraon. Kas pagarigan, idiay Africa, aktual a bimmaba iti 5 a porsiento ti mapataud a taraon, idinto ta immadu ti populasion iti 34 a porsiento. Isu nga iti laksid ti sapasap a kinaruay ti taraon iti sangalubongan, agtultuloy pay laeng ti kinakirang ti taraon iti adu a pagilian.

Ti kinakirang ti taraon kaipapanannat’ nangatngato a presio. Gapu iti kinaawan trabaho, nababa a sueldo, ken kumarkaro nga implasion narigrigat ti agsapul iti kuarta a panggatang. Kuna ti Human Development Report 1994: “Agbisbisin dagiti tattao saan a gapu iti kinaawan ti taraon​—no di ket gapu ta saanda a kabaelan [a gatangen] dayta.”

Kumarkaro ti kinaawan namnama, pannakapaay, ken panagladingit. “Marikna dagiti tattao a dakesen ti kasasaad ita, ngem dakdakesto pay ti masanguanan,” kinuna ni Glory, nga agnanaed idiay Makinlaud nga Africa. Kinuna ti sabali pay a babai: “Patien dagiti tattao nga umad-adanida iti didigra. Patienda a dumtengto ti aldaw a maibusen ti nagyan ti tiendaan.”

Inaywanan ni Jehova Dagiti Adipenna idi Napalabas

Ammo dagiti adipen ti Dios a gunggonaan ni Jehova dagiti matalek kenkuana babaen ti panangipaayna kadagiti kasapulanda ken panangpabilegna kadakuada tapno mapagballigianda dagiti narigat a kasasaad. Kinapudnona, ti kasta a panagtalek iti kabaelan ti Dios a mangipaay ket maysa a napateg a paset ti pammatida. Insurat ni apostol Pablo: “Ti umadani iti Dios masapul a patienna nga isu adda ken isu agbalin a mananggunggona kadagidiay sipapasnek a mangsapsapul kenkuana.”​—Hebreo 11:6.

Kankanayon nga inaywanan ni Jehova dagiti matalek nga adipenna. Kabayatan ti tallo ket kagudua a tawen a tikag, tinaraonan ni Jehova ni mammadto nga Elias. Idi damo, binilin ti Dios dagiti wak nga iyeganda ni Elias iti tinapay ken karne. (1 Ar-ari 17:2-6) Kalpasanna, simimilagro a pinaadu ni Jehova ti bellaay ken lana nga abasto ti maysa a balo a nangtaraon ken ni Elias. (1 Ar-ari 17:8-16) Kabayatan ti isu met laeng a panagbisin, iti laksid ti nakaro a panangidadanes kadakuada ni nadangkes a Reyna Jezabel gapu iti relihion, sinigurado met ni Jehova a naipaayan dagiti mammadtona iti tinapay ken danum.​—1 Ar-ari 18:13.

Kamaudiananna, idi linakub ti ari ti Babilonia ti apostata a Jerusalem, dagiti tattao masapul a “manganda iti tinapay a tinimbeng, ken sibubuteng.” (Ezequiel 4:16) Dimmakes unay ti kasasaad nga uray la kinnan ti dadduma a babbai ti lasag dagiti bukodda nga annak. (Un-unnoy 2:20) Kaskasdi, nupay naibalud idi ni mammadto a Jeremias gapu iti panangaskasabana, sinigurado ni Jehova a “mayegan [ni Jeremias] iti inaldaw ti sangabukel a tinapay nga aggapu iti kalsada dagiti agtintinapay agingga a naibus ti isuamin a tinapay iti ili.”​—Jeremias 37:21.

Nalipatan kadi ni Jehova ni Jeremias idi naibusen ti abasto a tinapay? Nalawag a saan, ta idi sinakup dagiti taga-Babilonia ti siudad, naipaayan ni Jeremias ‘iti abasto a taraon ken maysa a sagut, ket isu napalubosan.’​—Jeremias 40:5, 6; kitaenyo met ti Salmo 37:25.

Saranayen ti Dios Dagiti Adipenna Itatta

No kasano a sinaranay ni Jehova dagiti adipenna iti napalabas a kapkaputotan, kasta met ti aramidenna ita, nga ay-aywananna ida agpadpada iti material ken naespirituan a pamay-an. Kas pagarigan, usigenyo ti kapadasan ni Lamitunde, nga agnanaed idiay Makinlaud nga Africa. Salaysayenna: “Dati nga addaanak iti saan unay a dakkel a pagtaraknan iti manok. Maysa nga aldaw, immay dagiti mannanakaw a nagtagi-armas ket innalada ti kaaduan kadagiti manok, ti standby generator, ken ti adda a kuartami. Di nagbayag kalpasan dayta, nagpangók dagiti sumagmamano a nabatbati a manok. Daytat’ nangdadael iti negosiok a panagtaraken iti manok. Iti las-ud ti dua a tawen, napaayak iti panangikagumaak nga agsapul iti trabaho. Pudno a nakarigrigat ti kasasaad, ngem sinaranaynakami ni Jehova.

“Ti nakatulong kaniak tapno mapagballigiak dagiti narigat a tiempo isut’ panangbigbigko a palpalubosan ni Jehova a mapasamak kadakami dagitoy a banag tapno magugorankami. Intultuloymi ken ni baketko ti rutina ti pamiliami a panagadal iti Biblia, ket pudno a nakatulong daytoy kadakami. Ti kararag ket dakkel met a gubuayan ti bileg. No dadduma, kasla diak maaramidan ti agkararag, ngem no agkararagak, lumaglag-an ti panagriknak.

“Kabayatan dayta a narigat a panawen, nasursurok ti kinapateg ti panangmennamenna kadagiti Kasuratan. Masansan a pinampanunotko ti Salmo 23, a nangdakamat ken Jehova kas Pastortayo. Ti sabali pay a kasuratan a nangparegta kaniak isut’ Filipos 4:6, 7, a mangdakamat iti ‘talna ti Dios a mangringbaw iti amin a panunot.’ Ti sabali pay a bersikulo a nangpabileg kaniak isut’ 1 Pedro 5:6, 7, a kunana: ‘Ipakumbabayo ti bagbagiyo, ngarud, iti babaen ti mannakabalin nga ima ti Dios, tapno itan-oknakayo iti naikeddeng a tiempo; bayat nga iyallatiwyo kenkuana amin a pakaringgoranyo, agsipud ta isu maseknan kadakayo.’ Amin dagitoy a bersikulo timmulong kaniak kadagidiay a nakarigrigat a tiempo. No agmennamennaka, mabalinmo a sukatan dagiti banag a pampanunotem a mangpataud iti panagleddaang.

“Ita, adda manen pagtrabahuak, ngem iti kinapudnona, kaskasdi a narigat ti kasasaad. Kas impadto ti Biblia iti 2 Timoteo 3:1-5, agbibiagtayo kadagiti ‘maudi nga al-aldaw,’ a minarkaan ‘dagiti napeggad a tiempo a narigat a pakilangenan.’ Saantay a mabaliwan ti kunaen ti kasuratan. Isu a diak namnamaen nga agbalin a nanam-ay ti panagbiag. Ngem, mariknak a ti espiritu ni Jehova ti tumultulong tapno makapagibturak.”

Iti laksid dagiti napeggad a tiempo a pagbibiagantayo, dinto mapaay dagidiay agtalek ken Jehova ken iti Anakna nga Ari, ni Kristo Jesus. (Roma 10:11) Ni Jesus a mismo ti mangipanamnama kadatayo: “Gapu itoy kunak kadakayo: Isardengyo ti maringgoran maipapan kadagiti kararuayo no ania ti kanenyonto wenno no ania ti inumenyonto, wenno maipapan kadagiti bagiyo no ania ti ikawesyonto. Saan kadi a ti kararua ad-adda ti kaipapananna ngem iti taraon ket ti bagi ngem iti pagan-anay? Paliiwenyo a sipapasnek dagiti tumatayab iti langit, agsipud ta dida agmula iti bin-i wenno agani wenno agipempen kadagiti kamalig; kaskasdi a ti nailangitan nga Amayo taraonanna ida. Saan kadi a napatpategkayo ngem isuda? Asino kadakayo a babaen iti panagbalin a maringgoran manayonanna iti maysa a kasiko ti kaatiddug ti biagna? Kasta met, no maipapan iti pagan-anay, apay a maringgorankayo?”​—Mateo 6:25-28.

Pudno a makasukisok-puso dagidiay a saludsod kadagitoy napeggad a tiempo. Ngem intuloy ni Jesus iti kastoy a makaliwliwa a sasao: “Agsursurokayo kadagiti lirio iti talon, no kasano ti panagdakkelda; dida agbannog, wenno mambi; ngem kunak kadakayo nga uray ni Solomon iti isuamin a dayagna saan a nakawesan a kas iti maysa kadagitoy. No, ita, ti Dios kawesanna a kasta dagiti mulmula iti talon, nga adda ditoy ita nga aldaw ket inton bigat maipurruak iti urno, saan kadi nga ad-adda pay a kawesannakayto, dakayo a bassitan pammati? Gapuna dikay pulos maringgoran ket kunaenyo, ‘Ania ti kanenminto?’ wenno, ‘Ania ti inumenminto?’ wenno, ‘Ania ti pagkawesminto?’ Ta amin dagitoy isuda dagiti bambanag a sigagagar a sapsapulen dagiti nasion. Ta ti nailangitan nga Amayo ammona a kasapulanyo amin dagitoy a bambanag. Itultuloyyo, ngarud, a sapulen nga umuna ti pagarian ken ti kinalintegna, ket isuamin dagitoy sabsabali pay a bambanag mainayondanto kadakayo.”​—Mateo 6:28-33.

Asidegen ti Nasaysayaat a Tiempo

Naruay ti pammaneknek nga iti adu a paset ti lubong, agtultuloy a kumaro dagiti agpabpababa a kasasaad ti ekonomia ken kagimongan. Ngem, ammo dagiti tattao ti Dios a temporario dagitoy a kasasaad. Ti nadayag a panagturay ni Ari Solomon iladladawanna ti nalinteg a panagturayto ti maysa nga Ari a dakdakkel ngem ni Solomon iti intero a daga. (Mateo 12:42) Dayta nga Ari isu ni Kristo Jesus, ti “Ari dagiti ar-ari ken Apo dagiti ap-appo.”​—Apocalipsis 19:16.

Ti Salmo 72, a naaddaan iti immuna a kaitungpalan maipapan ken Ari Solomon, iladladawanna ti nadayag a panagturay ni Jesu-Kristo. Usigenyo ti sumagmamano a nakaskasdaaw a banag nga impadtona maipanggep iti masanguanan ti daga iti sidong ni Kristo kas Ari.

Natalna a Kasasaad iti Sangalubongan: “Kadagiti al-aldawna agrangpayanto ti kinalinteg, ken kinaruay ti talna, agingga iti maawanen ni bulan. Addanto met panagturayna manipud baybay agingga iti baybay, ken manipud idiay Karayan inggana kadagiti pungpungto ti daga.”​—Salmo 72:7, 8.

Pannakaseknan Kadagiti Napanglaw: “Ispalennanto ti makasapul intono umkis, ken ti napanglaw nga awan mangarayat kenkuana. Mangngaasinto kadagiti napanglaw ken makasapul, ket dagiti kararua dagiti makasapul isalakannanto. Subbotennanto dagiti kararuada iti panangirurumen ken iti panangrabsut, ket napategto ti darada iti saklangna.”​—Salmo 72:12-14.

Aplaplapusanan a Taraon: “Addanto kinaruay ti bukel iti daga iti tapaw dagiti bambantay.”​—Salmo 72:16.

Ti Dayag ni Jehova a Mangpunno iti Daga: “Bendito ni Jehova a Dios, Dios ti Israel, nga isu laeng ti agaramid kadagiti nakaskasdaaw a bambanag. Ket bendito ti nadayag a naganna iti agnanayon, ket dagup ti daga mapno koma iti dayagna.”​—Salmo 72:18, 19.

Gapuna, pudno nga asidegen ti nasaysayaat a tiempo.