Abọ 6
Fikieme Uye Oruẹ Gbe Okienyẹ I Je Bu Enẹ?
1, 2. Fiki eware nọ ahwo a rọ ẹro ruẹ no, diodẹ eghẹrẹ enọ a rẹ sae nọ?
1 Dede, otẹrọnọ Ọnọ Ọmaikpehru na ọ gwọlọ nọ ahwo gbagba a rria otọakpọ na bẹdẹ bẹdẹ eva udevie eyero aparadase, yọ oyena o tẹ gbẹ rọ ẹjiroro riẹ, fikieme aparadase ọ gbẹ riẹ obọnana ha? Ukpoye, fikieme, ahwo a jẹ be ruẹ uye gbe okienyẹ eva ikpe udhusoi buobu na?
2 Ababọ avro, iku-anwae ahwo e vọ avọ iyẹ nọ ẹmo, ofikparobọ esuo ọgbahọ, ofruriọ, okienyẹ, uvuhu, okpẹtu, ẹyao, gbe uwhu e wha ze. Fikieme eware iyoma enana e jẹ be via kẹ ahwo oruọzewọ buobu? Otẹrọnọ Ọghẹnẹ o wo ogaga kpobi, fikieme ọ jẹ k’uvẹ kẹ uye ulogbo onana anwọ ikpe idu buobu nọ evrẹ no? Nọ Ọghẹnẹ o ru ona họ ehrugbakpọ na jẹ be kpọ ae owowa ziezi na, fikieme ọ jẹ k’uvẹ ozighi gbe ọraha evaọ otọakpọ?
Oriruo Jọ
3-5. (a) Oriruo vẹ o re fiobọhọ k’omai wo otoriẹ oware nọ o soriẹ ze nọ Ọghẹnẹ irurẹ ọ jẹ k’uvẹ ozighi eva otọakpọ? (b) Ovẹ eva eme sasa nọ a dhesẹ na i fo eyero otọakpọ na?
3 Joma rọ oriruo jọ ro dhesẹ iẹe oware nọ o soriẹ ze nọ Ọghẹnẹ irurẹ ọ jẹ k’uvẹ kẹ ozighi eva otọakpọ. Dai roro, whọ tẹ gwọlọ, nnọ whọ jẹ nya eva owhawho whọ tẹ nya kuọ uwou. Nọ who bi nyo uwou na rri na, whọ tẹ ruẹ nọ ọ rọ fariẹfariẹ. A kpare inwido na no, ebọ riẹ e raha kpobi no, ighogho e vọ ebọ ire ogebara riẹ, ẹthẹ na o kie fihọ abọvo no, yọ orria ame riẹ dede u bi ruiruo ho.
4 Eware nana kpobi e make raha enẹ na, who re ku ei họ nọ ọwena owareghẹ ọvuọvo o ru ona uwou na ha? Ẹwhọhọ uwou na o rẹ lẹliẹ owhẹ rọwo nọ kpregede gheghe uwou yena orọ ze? Hayo who te ku ei họ nọ ohwo jọ o ru ona jẹ ruẹrẹ iẹe, who re roro nọ ohwo ọnana o wo ẹgba gbe iroro ha?
5 Nọ who te rri edikihẹ uwou na ziezi, whọ rẹ riẹ nọ a kake bọe kugbe vẹre, ọ tẹ jẹ kẹ imuẹro emamọ iroro. Rekọ oma u mu rie họ ẹrọ no, o te je muhọ ẹraha no. Eme ẹraha gbe ebẹbẹ na i dhesẹ? E sai dhesẹ nọ (1) ọnọ o wo rie o whu no; (2) emamọ ọbuwou ọ rọ rekọ uwou na o gbẹ be were iẹe he; hayo (3) ọ haya uwou na eva ubroke kẹ ohwo nọ ọ kare ovuhumuo. O rọ urere na o nwane wọhọ oware nọ o via kẹ otọakpọ ọnana.
Eme ọ Nya Thọ
6, 7. Eme ọ via kẹ Adamu avọ Ivi nọ a raha uzi Ọghẹnẹ?
6 No anwọ ekere ọsosuọ Ebaibol na ze, ma wuhrẹ nọ o rọ ẹjiroro Ọghẹnẹ re ahwo a ruẹ uye hayo whu hu. Ọsẹ gbe oni ọsosuọ mai, Adamu avọ Ivi, a whu fikinọ a ghẹmeeyo kẹ Ọghẹnẹ. (Emuhọ, izou 2 gbe 3) Nọ a ghẹmeeyo, a gbe je ru oreva Ọghẹnẹ hẹ. A te sioma kpemu no ẹruọsa Ọghẹnẹ. Fikiere, a te bru oma rai no Ọghẹnẹ, “eyeri uzuazọ.”—Olezi 36:9.
7 Wọhọ emashini nọ ọ rẹ dhẹ ẹmẹrera o ve serihọ nọ a te wolo ie no ehri ogaga riẹ, oghẹrẹ ovo na ugboma gbe iroro rai i ro muhọ ẹwho ẹrera. Wọhọ oware nọ u no rie ze, Adamu avọ Ivi a te muhọ ẹraha, kpako, ukuhọ riẹ a te whu. Eme ọ te via? A te zihe kpo orria nọ a no ze: “Whẹ ẹkpẹ, jẹruọ ẹkpẹ who re ti zihe rua.” Ọghẹnẹ ọ vẹvẹ e rai unu no vẹre, nọ uwhu u re ti noi ze otẹrọnọ a ghẹmeeyo kẹ izi riẹ: “Who re ti whuẹ.”—Emuhọ 2:17; 3:19.
8. Oghẹrẹvẹ emuemu ọsẹ gbe oni ọsosuọ mai u ro kpomahọ uviuwou ahwo?
8 Orọnikọ ọsẹ gbe oni ọsosuọ mai ọvo a whu hu rekọ emọ rai, uyẹ ahwo kpobi, a ziọ otọ uwhu re. Fikieme? Fikinọ wọhọ epanọ uzi eyẹ o rọ, emọ e rẹ reuku ekwakwa ọsẹ gbe oni rai. Yọ oware nọ emọ ọsẹ gbe oni ọsosuọ mai a reuku riẹ họ sebaẹgba gbe uwhu. Ahwo Rom 5:12 o ta k’omai nọ: “Fikiere epanọ umuomu orọ fiki omọvo [Adamu, ọsẹ-ologbo ahwo akpọ] vaha ruọ akpọ na, gbe uwhu fiki izieraha, fikiere uwhu u ro te ahwo kpobi, [ẹkwoma ukuoriọ sebaẹgba, koyehọ, emuomu oruo] keme ahwo kpobi a raha uzi.” Yọ fikinọ emuemu, sebaẹgba, gbe uwhu ọvo họ eware nọ ahwo a riẹ, ahwo jọ a te rri rai nọ i no otọ ze yọ a rẹ sae whaha ae he. Ghele na, a ma ahwo ọsosuọ na avọ ẹgba gbe isiuru ọ ẹrria ibẹdẹ bẹdẹ. Fikioye u je dhe ibuobu ofu na nọ a tẹ ruẹ nọ uwhu u bi ti kuọ ẹruore uzuazọ rai họ.
Ẹvẹ u je Kri T’ere?
9. Fikieme Ọghẹnẹ ọ jẹ k’uvẹ uye oruẹ kri t’enẹ?
9 Fikieme Ọghẹnẹ o je brezọ h’ame kẹ ahwo kri t’enẹ? Fikieme ọ jẹ k’uvẹ re uye oruẹ o jọ eva ikpe udhusoi enana kpobi? Oware jọ nọ o mae so ẹe ze họ a kpare avro jọ nọ o wuzou gaga: Ono o wo udu esuo? Kọ Ọghẹnẹ ọ rẹ jọ Osu ahwo, hayo kọ a rẹ sai su omobọ rai ababọ riẹ?
10. Ẹgba vẹ a rọ kẹ ahwo, avọ owha-iruo vẹ?
10 A ma ahwo avọ uno-eva-ze, koyehọ, ẹgba nọ a rẹ rọ rrọ. A ma rai wọhọ robot hayo wọhọ erao ho, enọ ire ru onosarai. Fikiere, ahwo a rẹ sae rrọ ọnọ a rẹ gọ. (Iziewariẹ 30:19; 2 Ahwo Kọrint 3:17) Fikiere, Ẹme Ọghẹnẹ ọ jẹ kẹ ohrẹ nọ: ‘Wha yeri kerọ emuyẹ, rekọ wha rehọ uvẹ emuyẹ nọ wha wo na ru umuomu hu; rekọ wọhọ epaọ idibo Ọghẹnẹ.’ (1 Pita 2:16) Dede, omakerọ nọ ahwo a wo okẹ ugbunu ọ uno-eva-ze na, oware nọ u no onọ a rrọ ze kpobi a rẹ jẹe rehọ.
11. Eme ọvo a rẹ sae rọ riẹ sọ esuo ohwo ababọ Ọghẹnẹ o rẹ sai wo obokparọ?
11 Ọsẹ gbe oni ọsosuọ mai a rrọ thọ. A rrọ nọ a rẹ jọ otọ Ọghẹnẹ hẹ. Uzẹme, Ọghẹnẹ ọ jẹhae nwani kpe imava ọsosuọ nọ e wọso na no idudhe nọ a rehọ uno-eva-ze rai ruiruo thọ. Rekọ oyena o hae kuọ onọ kpahe udu nọ Ọghẹnẹ o wo nọ o re ro su ahwo họ họ. Nọ imava ọsosuọ na a gwọlọ nọ a rẹ jọ otọ Ọghẹnẹ ha, a rẹ kẹ uyo onọ na hrọ: Kọ owọ-ojẹ rai na o sae te wha uzuazọ evawere obokparọ tha? Edhere nọ a rẹ sae rọ riẹ onana họ uvẹ nọ a rẹ kẹ ọsẹ gbe oni ọsosuọ mai gbe emọ rai re a nya edhere obọ rai, keme onọ a rrọ oye. Oke u re ti dhesẹ sọ a ma ahwo akpọ re a wo obokparọ nọ a te sioma no Ọnọma rai.
12. Oghẹrẹvẹ Jerimaya o ri esuo ohwo fihọ, yọ fikieme onana o jẹ rọ ere?
12 Jerimaya okere Ebaibol ọ riẹ oware nọ u ti ku ei họ. Avọ ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ, hayo ogaga iruo riẹ nọ o kpọ riẹ, o te kere gbagba nọ: “O ỌNOWO mẹ riẹ nọ ohwo o wo iroro obọ riẹ hẹ, ohwo o wo ogaga nọ o ro su oma obọ riẹ hẹ. O ỌNOWO, . . . kpọ omẹ vi.” (Jerimaya 10:23, 24) Ọ riẹ nọ ogbahọ nọ ahwo a re wo ereghẹ ọkpọvio Ọghẹnẹ obọ odhiwu. Fikieme? Keme Ọghẹnẹ ọ ma ohwo re o fikparobọ ababọ ọkpọvio riẹ hẹ.
13. Eme esuo ikpe idu buobu ohwo o dhesẹ vevẹ karọ avro?
13 Oware nọ u no ikpe idu ọ esuo ahwo ze no na u dhesẹ ababọ avro nnọ orọ obọ ahwo re a kpọ iruẹru rai ababọ Ọnọma rai hi. Nọ a dao riẹ no na, oma rai ọvo a rẹ fo fiki okpẹtu nọ o bi noi ze. Ebaibol na o ru rie vẹ nọ: “Utho na [Ọghẹnẹ], iruo riẹ i kiete, keme idhere riẹ kpobi i re wowoma. Ọghẹnẹ ọtẹruo nọ ọ kare eyoma, nọ o re wowoma je kiete. A yeri kẹ e yoyoma, fikiere a gbẹ rọ emọ riẹ ofa ha fiki epanọ a re yoyoma; gbe oge oyoma ọgẹgẹle.”—Iziewariẹ 32:4, 5.
Ọghẹnẹ o bi Ti Dhoma Hiẹe Kẹle
14. Fikieme Ọghẹnẹ ọ gbẹ te rọ rao obọ eva omadhehọ iruẹru ohwo ha?
14 Avọ uvẹ uthethe nọ ọ kẹ no re u dhesẹ ekie esuo ahwo anwọ ikpe udhusoi ẹko buobu na, Ọghẹnẹ o re muọ oma họ edhehọ iruẹru ahwo re ọ rehọ oba te uye oruẹ, uweri, ẹyao, gbe uwhu. Avọ uvẹ nọ ọ kẹ ahwo nya te oghẹrẹ nọ a rẹ sae daoma te kpobi evaọ abọ eriariẹ, eware-ikuo, imu, gbe akiruo efa, u gbe du gwọlọ re Ọghẹnẹ ọ k’uvẹ kẹ ikpe udhusoi efa jọ nọ ahwo a re ro sioma no Ọnọma rai re a dhesẹ sọ a rẹ sae wha akpọ aparadase udhedhẹ tha ha. A re sai ru ei hi yọ a sai ti ru ei he. Siọ otọ Ọghẹnẹ ba ẹjọ o rehọ akpọ oyoma ze, ọrọ omukpahe, nọ o rẹ wha uwhu tha.
15. Ohrẹ Ebaibol vẹ u fo nọ ma rẹ kezọ kẹ?
15 Dede nọ isu eruọzewọ i ghine su no nọ e gwọlọ fiobọhọ kẹ ahwo akpọ, omodawọ rai kpobi u wo iruo ho. Orria kpobi nẹnẹ na, imuẹro ekie ọ esuo ahwo ọ riẹ. Fikioye Ebaibol na e jẹ kẹ ohrẹ nọ: “Who fi eva ra họ emọ ivie he hayo ọmọ ohwo ho, keme a wo obọufihọ họ.”—Olezi 146:3.
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 25]
Makọ isu eruọzewọ akpọ dede a re sae rehọ akpọ aparadase, udhedhẹ ze he