Egbodibo Nọ E Rẹ Nyaharo Je Nwene Ona Rai Ẹsikpobi
“Me zihe ruọ oghẹrẹ eware kẹ ahwo kpobi, re mẹ ruẹse siwi ahwo jọ.”—1 Ahwo Kọrint 9:22.
1, 2. (a) Idhere vẹ Pọl ukọ na ọ rọ jọ ọgbodibo nọ o wo ona? (b) Ẹvẹ Pọl o dhesẹ uruemu nọ o wo kpahe iruo nọ a kẹ riẹ?
ỌRIẸ oghẹrẹ nọ o re ro lele ahwo nọ e riobe jegbe ahwo nọ a se gb’ahwo ho nọ e rẹ bọ iwou-owhre tẹme. Eme riẹ i je duobọte udu ikpahwo Rom gbe ahwo Frijia nọ e riobe he. Eme nọ o kere i duobọte ahwo Griki nọ i re dede oghẹrẹ eriwo kpobi rehọ gbe ahwo Ju nọ a rẹ gwọlọ talamu eriwo nọ a wo no otọ ze. Eme riẹ i wo ẹgba gaga, a rẹ sae vro iroro-ejẹ riẹ hẹ, ere ọvona e rẹ nyate ohwo udu re. Ọ jẹ daoma re ọ ruẹ nnọ oware nọ ohwo ọ rọwo ọ rẹ rọ ruọ ohwo na oma re ọ sai ku ahwo jọ rẹriẹ bru Kristi ze.—Iruẹru 20:21.
2 Ọzae na họ Pọl ukọ na, ọgbodibo nọ o wo ona ziezi, nọ ọ rẹ sai nwene ona wọhọ epanọ uyero na o gwọlọ. (1 Timoti 1:12) Jesu ọ kẹ riẹ iruo inọ “ọ wha odẹ [Kristi] se ahwo Egedhọ gbe ivie, jegbe emọ Izrẹl.” (Iruẹru 9:15) Ẹvẹ ọ rehọ iruo nana? Ọ ta nọ: “Me zihe ruọ oghẹrẹ eware kẹ ahwo kpobi, re mẹ ruẹse siwi ahwo jọ. Fiki usiuwoma na me ro ru eware enana kpobi re mẹ sai ru ẹkẹ abọ mẹ eva eva riẹ.” (1 Ahwo Kọrint 9:19-23) Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo Pọl ze nọ o rẹ sai fi obọ họ kẹ omai wo ona ziezi evaọ iruo usiuwoma ota mai gbe ahwo nọ ma bi wuhrẹ?
Ọzae nọ O Kurẹriẹ No na O Ru Iruo na Ziezi
3. Ẹvẹ Pọl o rri Ileleikristi taure o te ti kurẹriẹ?
3 Kọ Pọl ọ jọ ohwo nọ o wo ithihakọ, gbe ọdawẹ notọ ze, nọ o fo kẹ iruo nọ a kẹ riẹ na? Vievie! Egagọ nọ ọ wọ h’uzou o lẹliẹ Sọl (wọhọ epanọ a riẹ Pọl vẹre) zihe ruọ ohwo ozighi nọ o je kpokpo ilele Jesu. Wọhọ ọmoha, ọ rọwo kugbe ekpe Stivin. Kẹsena, Pọl o te je le Ileleikristi ruọ eghogho. (Iruẹru 7:58; 8:1, 3; 1 Timoti 1:13) “Ọ gbẹ ruabọhọ [je] guegue ilele Ọnowo na.” Nọ ọ ruẹ nnọ ilele nọ ọ be jọ Jerusalẹm kpokpo o vọ riẹ eva ha, o te muọ ukpokpoma riẹ họ ẹwha kpohọ ugbobọ Damaskọs nọ ọ rrọ ofẹ ẹkpẹlobọ ovatha-ọre.—Iruẹru 9:1, 2.
4. Enwene vẹ Pọl o ru re ọ sai ru iruo nọ a kẹ riẹ gba?
4 O wọhọ nọ oware nọ o wha riẹ ze nọ Pọl o ro mukpahe Egagọ-Ileleikristi tere na họ, ọ ruẹ nnọ egagọ ekpokpọ nana e te rehọ iwuhrẹ ekpokpọ nọ i fioka ha gua egagọ ahwo Ju, i ve ti gbei ku. Evaọ uzẹme, “ohwo Farisi” Pọl ọ rrọ anwẹdẹ, yọ otofa ohwo Farisi họ “ọnọ a hẹriẹ no.” (Iruẹru 23:6) Dai roro epanọ u gbe Pọl unu te nọ ọ riẹ nnọ Ọghẹnẹ ọ salọ e riẹ re ọ ta usiuwoma kpahe Kristi, mai tube gbunu na—kẹ ahwo erẹwho Egedhọ. (Iruẹru 22:14, 15; 26:16-18) Whaọ, ahwo Farisi a re tube duobọ họ omodhe ọvona lele enọ a rri fihọ erahaizi re emu hu! (Luk 7:36-39) Ababọ avro o gwọlọ omodawọ ulogbo mi ei re o nwene iroro riẹ rọwo kugbe oreva Ọghẹnẹ inọ oghẹrẹ ahwo kpobi a wo usiwo.—Ahwo Galesha 1:13-17.
5. Ẹvẹ ma sae rọ raro kele Pọl evaọ odibọgba mai?
5 O sae gwọlọ nọ ma ru epọvo na re. Nọ ma be nya ku oghoghẹrẹ ahwo evaọ ẹkwotọ mai nọ ahwo evẹrẹ sa-sa gbe enọ i no erẹwho sa-sa ze a rrọ na, ma rẹ daoma gaga re ma kiẹ uruemu mai riwi re ma si omagbẹre kpobi no eva mai. (Ahwo Ẹfẹsọs 4:22-24) Makọ ma vuhu rie mu hayo ma vuhu rie mu hu, oghẹrẹ oria nọ a jọ yọrọ omai u re kpomahọ uruemu mai. Onana o rẹ sai ru nọ ma je wo eriwo hayo uruemu omagbẹre, jọ kekeke evaọ eriwo mai. Ma re si iroro itieye na no udu mai riẹriẹriẹ otẹrọnọ ma rẹ gwọlọ enọ e wọhọ igodẹ t’obọ je fi obọ họ kẹ ae. (Ahwo Rom 15:7) Oye họ oware nọ Pọl o ru. Ọ jẹ use-abọ na rehọ re o ru odibọgba riẹ kẹre. Fiki uyoyou nọ o wọ riẹ, o wuhrẹ oghoghẹrẹ ona ewuhrẹ nọ u fo nọ ma rẹ raro kele. Evaọ uzẹme, ma tẹ roma totọ kiẹ odibọgba ọrọ Pọl, “ukọ rọ kẹ otu Egedhọ” na, ma rẹ ruẹ nọ o je fiẹro h’otọ o te je wo ona sa-sa evaọ usiuwoma ota gbe ewuhrẹ riẹ.a—Ahwo Rom 11:13.
Epanọ Pọl O ro Nwene Lele Iyero Sa-Sa
6. Ẹvẹ Pọl o je ro muẹrohọ eware nọ ahwo nọ ọ jẹ t’ẹme kẹ a rọwo, kọ eme o no rie ze?
6 Pọl o je muẹrohọ eware nọ ahwo nọ ọ jẹ t’ẹme kẹ a rọwo. Nọ ọ jẹ t’ẹme kẹ Agripa Ovie ọrọ avivẹ, Pọl ọ ta nnọ ovie na ọ riẹ “uruemu gbe enanọ ahwo Ju.” Avọ ona, Pọl ọ tẹ rehọ eware nọ ọ riẹ nọ Agripa ọ rọwo ro lele iei ta ẹme kpahe eware nọ i vẹ ovie na ẹro ziezi. Eme nọ Pọl ọ ta i vẹ Agripa ẹro i te je mu ei ẹro te epanọ ọ rọ ta nọ: “U re lehie re who te ru omẹ họ ohwo Kristi hi.”—Iruẹru 26:2, 3, 27, 28.
7. Ẹvẹ Pọl o ro nwene edhere usiuwoma ota riẹ okenọ ọ jẹ t’ẹme kẹ ogbotu jọ evaọ Listra?
7 Pọl o je nwene edhere usiuwoma ota riẹ. Muẹrohọ epanọ o nwene etata ẹme riẹ nọ ọ jẹ daoma hrẹ ogbotu ahwo jọ evaọ ẹwho Listra rọ whaha ae inọ a gọe avọ Banabas wọhọ eghẹnẹ hẹ. A ta inọ ahwo nana, nọ e rẹ jẹ ẹvẹrẹ Laikonia na, a jọ usu ahwo nọ e riobe he gbe otu nọ e jẹ mai lele ogbẹrọwọ evaọ udevie ahwo orẹwho na. Wọhọ epanọ Iruẹru 14:14-18 o ta, Pọl ọ riobọhọ emama gbe eware efa nọ a be reawere rai wọhọ imuẹro inọ Ọghẹnẹ uzẹme na o kpehru vi eghẹnẹ efa kpobi. Ẹme na o vẹ ahwo na ẹro, yọ o wọhọ nọ oye o “whaha ahwo na nọ a gbe dheidhe kẹ” Pọl avọ Banabas he.
8. Idhere vẹ Pọl o ro dhesẹ nọ ọ rẹ sai nwene uruemu riẹ dede nọ ẹsejọ eva e jẹ hae dhae gaga?
8 Uzẹme, Pọl ọ gba ha, yọ ẹsejọ oghẹrẹ eware jọ e jẹ hae lẹliẹ eva dhae gaga. Wọhọ oriruo, evaọ ẹdẹ jọ nọ a rọ tehe iẹe gheghe gheghe, ọ kpahe ẹme ọgaga kẹ ohwo Ju jọ nọ a re se Ananias. Rekọ nọ a ta kẹ Pọl inọ kpakọ ozerẹ okpehru ọ leka na, o te wounu vẹrẹ vẹrẹ. (Iruẹru 23:1-5) Evaọ Athẹns, ọsosuọ “eva [e dha riẹ] nọ ọ ruẹ nọ edhọ evọ ẹwho na ọsoso.” Ghele na, Pọl o dhesẹ evedha yena via ha evaọ okenọ ọ jẹ ta ẹme kẹ ahwo na evaọ Arẹopagọs. Ukpoye, ọ rehọ emamọ eva ta ẹme kẹ ahwo Athẹns, ọ rehọ eware nọ a rọwo rọ ta ẹme kẹ ae ẹkwoma ẹta kpahe agbada-idhe nọ a bọ kẹ “ỌGHẸNẸ NỌ A RIẸ HẸ,” ọ tẹ jẹ wariẹ eme ọketa rai jọ.—Iruẹru 17:16-28.
9. Ẹvẹ Pọl o ro dhesẹ nọ o wo ona sa-sa ẹmeọta okenọ ọ tẹ be t’ẹme kẹ ogbotu sa-sa?
9 Pọl ọ jẹ hae rehọ ona sa-sa ro ruiruo okenọ ọ tẹ nyaku oghẹrẹ ahwo sa-sa. O je roro kpahe okegbe gbe uruemu-ẹwho nọ i kpomahọ iroro ahwo nọ ọ jẹ t’ẹme kẹ. Okenọ o je kere se Ileleikristi nọ e jọ obọ Rom, ọ riẹ inọ a be rria okpẹwho-esuo uvie nọ o mai wo ẹgba kpobi evaọ oke yena. Ugogo ẹme jọ evaọ ileta Pọl se Ileleikristi nọ e jọ obọ Rom na họ ogaga Kristi nọ ọ rẹ rọ ta ahwo no igbo u kpehru vi ẹgba ogbekuo ọrọ uzioraha Adamu. Oghẹrẹ ẹme nọ o re duobọte ae udu oye ọ rọ t’ẹme kẹ Ileleikristi obọ Rom na gbe enọ e wariẹ e rai họ.—Ahwo Rom 1:4; 5:14, 15.
10, 11. Ẹvẹ Pọl ọ rọ kpọ etadhesẹ riẹ ri eware nọ ahwo nọ ọ jẹ ta ẹme kẹ a riẹ ziezi? (Je rri oruvẹ-obotọ.)
10 Eme Pọl ọ jẹ hai ru nọ ọ tẹ gwọlọ dhesẹ uzẹme udidi Ebaibol kẹ enọ ọ be t’ẹme kẹ? Ona jọ nọ ukọ na o wo họ ọ jẹ rehọ etadhesẹ elọlọhọ nọ i re vẹ ohwo kpobi ẹro ro dhesẹ uzẹme udidi Ebaibol. Wọhọ oriruo, Pọl ọ riẹ nnọ ahwo Rom a riẹ oghẹrẹ nọ a jẹ hae rọ zẹ jẹ dẹ erigbo evaọ Uvie Rom na soso ziezi. Evaọ uzẹme, o sae jọ nọ ibuobu ahwo nọ o je kere se na yọ erigbo. Fikiere Pọl ọ tẹ rehọ ọtadhesẹ ohwo nọ ọ rrọ ọrigbo ro fiẹgba họ ẹme riẹ kpahe ẹsalọ nọ ohwo ọ rẹ salọ nnọ ọ gwọlọ roma kpotọ kẹ uzioraha hayo kẹ ẹrẹreokie.—Ahwo Rom 6:16-20.
11 Obe jọ o ta nọ: “Evaọ udevie ahwo Rom, ohwo nọ o wo ọrigbo ọ rẹ sai siobọno iei riẹriẹriẹ, hayo ọrigbo na ọ rẹ sae ta oma riẹ ẹkwoma igho nọ ọ rẹ hwa kẹ olori riẹ. A rẹ sai je siobọno ọrigbo otẹrọnọ a se odẹ ẹdhọ jọ fihọ iẹe uzou re o jọ nọ ẹdhọ na o wo rie.” Ọrigbo nọ o zihe ruọ ọmuyẹ no ọ sai gbe ruiruo kẹ olori riẹ, rekọ olori riẹ na ọ rẹ hwae osa. O wọhọ nnọ uruemu nana Pọl o wo họ iroro nọ o kere kpahe udu obọ ohwo nọ ọ rẹ rọ salọ olori nọ o re yo ẹme kẹ—uzioraha hayo ẹrẹreokie. Ileleikristi nọ e jọ obọ Rom a no otọ uzioraha no, enẹna kọ Ọghẹnẹ o wo rai. A wo ufuoma nọ a rẹ rọ gọ Ọghẹnẹ, rekọ u te je ai a sae gbẹ jọ igbo kẹ uzioraha, onọ o jọ olori rai vẹre. Ọtadhesẹ ọlọlọhọ yena nọ u dhesẹ oware nọ a riẹ ziezi na o rẹ wọ Ileleikristi obọ Rom na re a nọ oma rai nọ, ‘Olori vẹ mẹ be gọ?’b
Wuhrẹ no Oriruo Pọl Ze
12, 13. (a) Didi omodawọ o gwọlọ nẹnẹ re ma sae nyate udu oghẹrẹ ahwo sa-sa nọ ma be ta usiuwoma kẹ? (b) Didi ona whọ ruẹ nnọ u bi ruiruo ziezi nọ whọ tẹ be ta usiuwoma kẹ ahwo nọ a no eria sa-sa ze?
12 Wọhọ Pọl, o gwọlọ nọ ma re muẹrohọ otọ je wuhrẹ ona ẹmeọta sa-sa re ma sae nyate udu ogbotu mai nọ a no eghagha avọ eghagha ze na. Re ma fi obọ họ kẹ enọ ma be ta usiuwoma kẹ re a wo otoriẹ emamọ usi na, o nwani te he thakpinọ ma kpohọ iwou rai, ta ẹme jọ nọ ma ruẹrẹ họ no obọ uwou ze, hayo kẹ ae obe jọ nọ a kere no Ebaibol ze ọvo. Ma rẹ daoma vuhu ẹgwọlọ gbe ọdawẹ rai mu, eware nọ e rẹ were ae gbe enọ e rẹ dha ae eva, eware nọ e rrọ awaọruọ kẹ ae gbe enọ i re tu ai oma. Dede nọ onana o gwọlọ omodawọ ogaga, iwhowho-uvie evaọ akpọ na soso a be rọ ọwhọ ru ere. Wọhọ oriruo, uwou ogha Isẹri Jihova nọ o rrọ Hungary o niyẹrẹ nọ: “Inievo na a wo adhẹẹ kẹ uruemu-ẹwho gbe eyero uzuazọ ọrọ ahwo nọ a no erẹwho sa-sa ze, yọ a re rẹro nọ ahwo na a nwene ziọ uruemu-ẹwho mai obonẹ hẹ.” Isẹri nọ e rrọ eria efa a be daoma ru epọvo na re.
13 Evaọ orẹwho jọ evaọ ofẹ obọ Japan, ahwo buobu a rẹ ruawa kpahe omokpokpọ, epanọ a rẹ rọ yọrọ emọ, gbe isukulu. Eware itienana iwhowho-uvie nọ e rrọ obei a rẹ gwọlọ ta ẹme kpahe ukpenọ a rẹ ta ẹme kpahe uyero akpọ nọ u bi dhe eyeyoma hayo ebẹbẹ uyerakpọ. Epọvo na re, iwhowho-uvie nọ e rrọ ẹwho ologbo jọ evaọ United States a ruẹ nnọ ahwo nọ e rrọ ofẹ jọ evaọ ẹkwotọ rai a rẹ ruawa kpahe eware wọhọ ogbekuo, imoto nọ i bu edhere hrọ, gbe otu ugbarugba. Ẹkwoma eware nana nọ a bi ro mu ẹme họ, Isẹri na a be sai lele ahwo ta ẹme kpahe Ebaibol ziezi. Enọ e be rehọ ona wuhrẹ amọfa Ebaibol a rẹ ruẹ nnọ makọ uzoẹme nọ a salọ kẹhẹ, a rẹ ta ẹme na evaọ edhere nọ o re dhesẹ nnọ ẹruore ọ riẹ, fiẹgba họ erere nọ o re no efihiruo ehri-uzi Ebaibol ze enẹna gbe uvi ẹruore nọ Ọghẹnẹ o wo kẹ ahwo evaọ obaro.—Aizaya 48:17, 18; 52:7.
14. Dhesẹ idhere nọ ma re ro nwene kpohọ ẹgwọlọ gbe iyero ahwo sa-sa.
14 U re fi obọ họ re otẹrọnọ ma re nwene ona usiuwoma ota mai, nọ o rọnọ ahwo jọ a wo ohẹriẹ no ahwo jọ na fiki uruemu-ẹwho rai, isukulu nọ a nya, gbe egagọ rai. Oghẹrẹ nọ ma rẹ rọ ta ẹme kẹ ohwo nọ ọ rọwo inọ Ọghẹnẹ ọ rrọ rekọ ọ rọwo Ebaibol na ha u re wo ohẹriẹ no oghẹrẹ nọ ma rẹ rọ ta ẹme kẹ ohwo nọ ọ rọwo nnọ Ọghẹnẹ ọ rrọ họ. Oghẹrẹ nọ ma rẹ rọ ta ẹme kẹ ohwo nọ o roro nnọ ebe egagọ kpobi yọ edhere nọ a rẹ rọ ta iroro ohwo rẹriẹ u re wo ohẹriẹ no oghẹrẹ nọ ma rẹ rọ ta ẹme kẹ ohwo nọ ọ rọwo oware nọ Ebaibol na e ta. Ma re je nwene edhere usiuwoma ota mai nọ ma tẹ nyaku ahwo nọ a riobe gbe enọ e riobe he. Enọ e be rehọ ona wuhrẹ amọfa a rẹ rehọ iroro-ejẹ gbe etadhesẹ nọ i fo ohwo nọ a nyaku kpobi ta ẹme.—1 Jọn 5:20.
Obufihọ kẹ Egbodibo Ekpokpọ
15, 16. Fikieme ẹgwọlọ ọ rọ riẹ re ma wuhrẹ egbodibo ekpokpọ?
15 Orọnikọ epanọ o re ro ru ona usiuwoma ota riẹ woma ọvo o jọ ọdawẹ Pọl ho. Ọ ruẹ ẹgwọlọ nọ o re ro wuhrẹ enọ e be rro ze, wọhọ Timoti gbe Taitọs, re a zihe ruọ egbodibo nọ i wo ona. (2 Timoti 2:2; 3:10, 14; Taitọs 1:4) Epọvo na re, ẹgwọlọ ọ riẹ gaga nẹnẹ re ma wuhrẹ amọfa evaọ iruo na.
16 Evaọ 1914, iwhowho-uvie nọ e jọ akpọ na soso i bu te oware wọhọ 5,000; nẹnẹ, koka koka, ole ahwo ọkpokpọ 5,000 e be họ-ame! (Aizaya 54:2, 3; Iruẹru 11:21) Ahwo ọkpokpọ a te mu ewuhrẹ họ ẹnyaze jẹ gwọlọ nọ a re kpohọ usiuwoma ota, o gwọlọ nnọ ma re wuhrẹ ai jẹ kpọ ae họ. (Ahwo Galesha 6:6) U wuzou re ma raro kele edhere nọ Olori na, Jesu, o ro ruiruo evaọ ewuhrẹ ilele ekpokpọ.c
17, 18. Ẹvẹ ma sai ro fi obọ họ kẹ iwhowho-uvie ekpokpọ wo udu evaọ odibọgba na?
17 Orọnikọ Jesu ọ ruẹ ogbotu jọ ọ tẹ nwane ta kẹ ilele riẹ nọ a mu ẹme họ ẹta kẹ ahwo na ha. Ọ kaki fiẹgba họ epanọ iruo usiuwoma ota na e roja te, ọ tẹ ta nnọ u fo re a hae lẹ kpahe odibọgba rai. Kẹsena o te ru eruẹrẹfihotọ esa kẹ ae: ohwo nọ a rẹ gbẹ jọ usu, ẹkwotọ, gbe ovuẹ nọ a rẹ wha se ahwo. (Matiu 9:35-38; 10:5-7; Mak 6:7; Luk 9:2, 6) Ma rẹ sai ru epọvo na re. Makọ ma bi fi obọ họ kẹ ọmọ obọmai, ọmọ-uwuhrẹ ọkpokpọ, hayo ohwo nọ ọ siọ usiuwoma ota ba kri no, u fo re ma daoma wuhrẹ ohwo na evaọ edhere nana.
18 Ahwo ọkpokpọ a gwọlọ obufihọ gaga re a wo udu nọ a rẹ rọ wha ovuẹ Uvie na se amọfa. Kọ whọ sai fi obọ họ kẹ ae re a ruẹrẹ ovuẹ isiuru olọlọhọ jọ họ je wuhrẹ iẹe ziezi? Wha tẹ rrọ usiuwoma, jọ a muẹrohọ owhẹ nọ whọ be te kake jọ iwou jọ ta usiuwoma na. Whọ rẹ sai lele oriruo Gidiọn, ọnọ ọ ta kẹ ibe egbaẹmo riẹ nọ: “Wha ri omẹ, . . . epanọ me ru ere wha re ruẹ.” (Ibruoziẹ 7:17) Whọ vẹ kẹ owhowho-uvie ọkpokpọ na uvẹ re ọ t’ẹme. Jiri iwhowho-uvie ekpokpọ na sasasa kẹ omodawọ rai, yọ u te fo, dhesẹ eria nọ u fo nọ a re jo ru woma viere kẹ ai.
19. Eme họ ọtamuo ra nọ whọ be daoma ‘ru odibọgba ra gbunu na’?
19 Re ma sai ‘ru odibọgba mai gbunu,’ ma gba riẹ mu inọ ma re nwene oghẹrẹ ona nọ ma rẹ rọ ta usiuwoma, yọ ma gwọlọ wuhrẹ egbodibo ekpokpọ re a ru epọvo na re. Ma te rri epanọ ute mai u wuzou te—re ma wuhrẹ ahwo eriariẹ Ọghẹnẹ nọ i re su kpohọ esiwo—u mu omai ẹro nnọ u te omodawọ nọ o gwọlọ kpobi re ma “zihe ruọ oghẹrẹ eware kẹ ahwo kpobi, re [ma] ruẹse siwi ahwo jọ.”—2 Timoti 4:5; 1 Ahwo Kọrint 9:22.
[Oruvẹ-obotọ]
a Rọ kẹ iriruo ọrọ ona sa-sa nọ Pọl o ro ruiruo evaọ odibọgba riẹ, se Iruẹru 13:9, 16-42; 17:2-4; 18:1-4; 19:11-20; 20:34; Ahwo Rom 10:11-15; 2 Ahwo Kọrint 6:11-13.
b Epọvo na re, nọ o je dhesẹ usu okpokpọ nọ o rrọ udevie Ọghẹnẹ gbe “emọ” riẹ nọ a rehọ ẹzi wholo, Pọl ọ rehọ oware jọ nọ uzi o kuvẹ riẹ nọ ahwo nọ o je kere se nọ e be rria Uvie Rom na a riẹ kpahe ziezi ro dhesẹ iẹe. (Ahwo Rom 8:14-17) Obe na, St. Paul at Rome o ta nnọ: “Ọmọ omọfa nọ ohwo ọ rẹ rehọ ro ru ọmọ obọriẹ o jọ uruemu nọ a jẹrehọ evaọ Rom, yọ a rehọ e riẹ fihọ abọjọ uzuazọ uviuwou evaọ Rom.”
c Ma be t’ẹme na, ọruẹrẹfihotọ Ekobaro A Re Fi Obọ Họ k’Amọfa ọ rrọ ikoko Isẹri Jihova kpobi. Evaọ ọruẹrẹfihotọ nana, egbodibo oke-kpobi nọ i wo ona a re fi obọ họ kẹ je wuhrẹ iwhowho-uvie nọ i wo ona tere he.
Kọ Whọ Kareghẹhọ?
• Idhere vẹ ma sae rọ raro kele Pọl evaọ odibọgba mai?
• Didi inwene u fo nọ ma re ru evaọ oghẹrẹ eriwo mai?
• Ẹvẹ ma sai ro ru ovuẹ mai sasa udu ahwo jẹ kẹ ae ẹruore?
• Eme egbodibo ekpokpọ a gwọlọ re a ruẹsi wo udu?
[Ẹme nọ a fi ẹgba họ nọ ọ rrọ ẹwẹ-obe avọ 25]
Pọl ukọ na o je muẹrohọ otọ, je nwene ona riẹ evaọ usiuwoma ota gbe amọfa owuhrẹ
[Ẹme nọ a fi ẹgba họ nọ ọ rrọ ẹwẹ-obe avọ 27]
Jesu o ru eruẹrẹfihotọ esa nọ i wuzou kẹ ilele riẹ: ohwo nọ a rẹ gbẹ jọ usu, ẹkwotọ, gbe ovuẹ nọ a rẹ wha se ahwo
[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 24]
Pọl ọ sae nyate oghẹrẹ ahwo sa-sa oma ẹkwoma ona usiuwoma ota riẹ nọ o je nwene
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 26]
Egbodibo nọ i wo ona a re roro kpahe uruemu-ẹwho enọ a be ta usiuwoma kẹ
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 27]
Egbodibo nọ i wo ona a re fi obọ họ kẹ iwhowho-uvie ekpokpọ ruẹrẹ oma kpahe kẹ odibọgba na