Diẹse Whọ te Jọ Okenọ Akpọ na O ti Kuhọ?

OKENỌ Jihova ọ te raha uyerakpọ omuomu nana evaọ Amagẹdọn, eme o te via kẹ enọ i kiẹrẹe? Itẹ 2:21, 22 o kẹ uyo na nọ: “Okiẹrẹe ọ rẹ te ria otọ na, ahwo oruọzewọ a rẹ te ria ae eva; rekọ a re ti kpe ahwo omuomu no otọ na, gbe ahwo [ẹgwae] omuomu a re ti si ai no otọ na.”

Rekọ, ẹvẹ ahwo oruọzewọ a te rọ rria akpọ na? Kọ oria adhẹzọ o te jọ kẹ ae? Diẹse u fo nọ ikiẹrẹe a rẹ jọ okenọ akpọ na o ti kuhọ? Ikereakere na e kẹ omai iriruo ene jọ nọ i ru ẹme na vevẹ.

Okenọ O rọ Gwọlọ nọ Ohwo Ọ rẹ jọ Ugogo Oria Jọ

Ma jọ 2 Pita 2:5-7 se kpahe epanọ a ro siwi Noa avọ Lọt inọ: ‘Akpọ anwae ọ zeze Ọghẹnẹ aro ho, rekọ Noa, ọnọ ọ jọ ọvuẹovuẹ ẹrẹreokie na, jekugbe imahrẹ efa eye o siwi okenọ ọ rehọ ẹvo ze akpọ ahwo omuomu. O zihe ikpewho Sodọm avọ Gomora họ enhwo nọ o bruoziẹ uwhu kpe ai, o je ru ai oriruo rọ kẹ enọ e hae te jọ erọ Ọghẹnẹ hẹ; o siwi Lọt nọ o kiẹrẹe, ọnọ o wo ofu kpahe uzuazọ-ugbegbe otu omuomu.’

Ẹvẹ Noa ọ rọ zọ evaọ oke ẹvo na? Ọghẹnẹ ọ ta kẹ Noa nọ: “Mẹ ma fihọ no nọ onana họ urere ohwo kpobi, keme ozighi ọ dakpọfia fiki rai; fikiere me re ti kpe ai kugbe akpọ na. Fikiere whọ rehọ ure gofa kare okọ.” (Emu. 6:13, 14) Noa o ku okọ na nwane wọhọ epanọ Jihova ọ ta kẹe. Nọ ukiọkọ edẹ ihrẹ re ẹvo na ọ tẹ te ze, Jihova ọ tẹ ta kẹ Noa inọ o koko erao fihọ okọ na re tei te uviuwou riẹ a ruọ eva riẹ. Evaọ ẹdẹ avọ ihrẹ, Ọghẹnẹ o te si ẹthẹ okọ na gbe, “oso ọ tẹ rọ ku otọ akpọ na udhẹdẹ-uvẹ gbe udheaso-uvẹ.” (Emu. 7:1-4, 11, 12, 16) Noa avọ uviuwou riẹ a tẹ “zọe no uwhu ame” na. (1 Pita 3:20) A zọ fikinọ a jọ evaọ okọ na. Oria ofa o jọ otọakpọ na ha nọ ohwo ọ rẹ jọ zọ.—Emu. 7:19, 20.

Re Lọt ọ sae zọ, oware nọ a ta kẹe inọ o ru u dina wo ohẹriẹ. Ikọ-odhiwu ivẹ a vuẹ riẹ oria nọ ọ rẹ dhẹ no. Ikọ-odhiwu ivẹ na a ta kẹ Lọt nọ: “Ohwo kpobi nọ who wo evaọ okpẹwho [Sọdọm] na, ta kẹ ae re a no ẹwho na no; keme ma be te raha oria onana no.” A ta kẹe inọ ọ ‘dhẹ kpohọ igbehru.’—Emu. 19:12, 13, 17.

Iriruo Noa avọ Lọt i dhesẹ inọ Jihova ‘ọ riẹ epanọ o re ro siwẹ ahwo riẹ no edawọ, o ve fi enọ ikiẹrẹe he họ uye bọ ẹdẹ ẹdhoguo.’ (2 Pita 2:9) Evaọ iriruo ivẹ nana, ahwo a zọ fiki oria nọ a jọ. Noa ọ ruọ eva okọ na; Lọt ọ dhẹ no Sọdọm. Kọ enẹ o rẹ jọ oke kpobi? Kọ Jihova o re siwi ikiẹrẹe evaọ oria nọ a rrọ kpobi, ababọ oria jọ nọ a rẹ dhẹ kpohọ? Re ma kuyo onọ yena, muẹrohọ iriruo ivẹ efa nọ Ikereakere na e ta kpahe.

Kọ O r’Oja Ẹsikpobi re Ohwo Ọ jọ Ugogo Oria jọ re Ọ Ruẹse Zọ?

Taure Jihova ọ tẹ te rehọ uye avọ ikpe na ziọ Ijipti evaọ edẹ Mosis, O juzi kẹ emọ Izrẹl inọ a frẹ azẹ omogodẹ Ọnyavrẹ na fihọ inuẹthẹ iwou rai. Fikieme? “Re nọ ỌNOWO na ọ jẹ te nyavrẹ ti kpe ahwo Ijipti, ọ jẹ ruẹ azẹ na eva ehru unuwou gbe ebezẹ uwou ivẹ na, ỌNOWO na ọ vẹ nyathọ unuẹthẹ oyena wa, ọ gbẹ rọwo nọ okpahwo na ọ ruọ eva uwou rai re o [kpe ai] hi.” Evaọ aso yena, “ỌNOWO na o te kpe enwara nọ e jọ otọ Ijipti kpobi, nọ umuọ ọnwara Fẹro nọ ọ keria akaba uvie riẹ ri te enwara erigbo nọ e jọ uwou-odi, jegbe emọ ọsosuọ erao kpobi.” Emọ otuyẹ erọ Izrẹl a du dhẹ kpohọ oria jọ họ re a ruẹse zọ.—Ọny. 12:22, 23, 29.

Je roro kpahe oriruo Rehab, ogberẹ nọ ọ jẹ rria okpẹwho Jẹriko. Emọ Izrẹl a ruẹrẹ oma kpahe no re a fi Ẹkwotọ Eyaa na kparobọ. Nọ Rehab ọ ruẹ nnọ a te siọ Jẹriko ba ẹraha ha, ọ tẹ ta kẹ ekiotọ ivẹ erọ Izrẹl inọ idudu e rrọ ahwo rai kpobi oma fiki emọ Izrẹl nọ e be wọ ẹmo ze. Ọ ko ekiotọ na dhere jẹ ta kẹ ae re a yeyaa kẹe inọ okenọ a te raha Jẹriko, a te rehọ obọ tei avọ uviuwou riẹ hẹ. Ekiotọ na a tẹ ta kẹ Rehab inọ o koko ahwo uviuwou riẹ họ uwou riẹ, onọ a bọ fihọ ugbẹhẹ okpẹwho na. Ohwo nọ ọ ruọ otafe kpobi o ti whu evaọ okenọ a be te raha okpẹwho na. (Jos. 2:8-13, 15, 18, 19) Rekọ Jihova ọ ta kẹ Joshua uwhremu na inọ “ugbẹhẹ okpẹwho na u . . . ti kiefihọ otọ paprara.” (Jos. 6:5) O tẹ wọhọ ẹsenọ obọ u bi ti te oria nọ ekiotọ na a ta kẹ Rehab inọ o koko uviuwou riẹ họ na. Ẹvẹ Rehab avọ uviuwou riẹ a te rọ zọ?

Nọ oke ọraha Jẹriko o te no, emọ Izrẹl a te bo je kporo enware rai. Joshua 6:20 o ta nọ: “Epanọ ahwo [Izrẹl] a ro yo edo onware na, ahwo na a tẹ koyẹ gaga, ugbẹhẹ na u te kie fihọ otọ gbagbrara.” Igbẹhẹ na i muhọ ekie no, ohwo ọvo ọ sae daeji hi. Avọ igbunu, nọ ugbẹhẹ na u kporo te oria nọ uwou Rehab o rrọ, u te serihọ. Joshua ọ tẹ ta kẹ ekiotọ ivẹ na nọ: “Wha nya kpo obọ uwou ogberẹ na, re wha rehọ aye na ze, gbe ahwo riẹ kpobi, wọhọ epanọ wha ya kẹ e.” (Jos. 6:22) Ahwo nọ a jọ uwou Rehab kpobi a zọ.

Eme O Mai Wuzou?

Eme ma rẹ sai wuhrẹ evaọ oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ o ro siwi Noa, Lọt, emọ Izrẹl evaọ edẹ Mosis, gbe Rehab? Ẹvẹ ikuigbe nana i ro fi obọ họ kẹ omai riẹ oria nọ u fo nnọ ma rẹ jọ evaọ okenọ a be te raha uyerakpọ omuomu nana?

Ginọ uzẹme, Noa ọ zọ fikinọ ọ jọ evaọ okọ na. Rekọ fikieme ọ rọ ruọ okọ na? Kọ ogbẹrọnọ fiki ẹrọwọ gbe ẹmeoyo riẹ? Ebaibol e ta nọ: “Noa o te ru onana; jegbe eware kpobi nọ Ọghẹnẹ ọ ta kẹ e.” (Emu. 6:22; Hib. 11:7) Kọ ẹvẹ kpahe omai? Kọ ma bi ru eware kpobi nọ Ọghẹnẹ ọ ta k’omai? Noa ọ tẹ jẹ jọ “ọvuẹovuẹ ẹrẹreokie.” (2 Pita 2:5) Wọhọ Noa, kọ ma bi dhesẹ ajọwha evaọ iruo usiuwoma ota na, o tẹ make rọnọ a be jọ ẹkwotọ mai gaviezọ họ?

Oware nọ u siwi Lọt họ ọ dhẹ no Sọdọm. Ọ zọ fikinọ o kiẹrẹe evaọ aro Ọghẹnẹ, yọ eware etọtọ nọ ahwo Sọdọm avọ Gomora a je ru i je tu ei oma. Kọ ọfariẹ-ogbe nọ o da akpọ na fia nẹnẹ u bi tu omai oma? Manikọ o reria omai oma no te epanọ ma gbẹ be rọ daezọ riẹ hẹ? Kọ ma be daoma mai kpobi re ma ruẹ nnọ ma rrọ ‘ababọ epe hayo afuẹwẹ, jẹ be rria kugbe dhedhẹ’?—2 Pita 3:14.

Emọ Izrẹl nọ e jọ Ijipti gbe Rehab nọ ọ jọ Jẹriko, a zọ fikinọ a jọ evaọ iwou rai. Onana o gwọlọ ẹrọwọ gbe ẹmeoyo. (Hib. 11:28, 30, 31) Dai roro epanọ esẹgbini iviuwou Izrẹl kpobi a tẹrovi emọ otuyẹ rai nọ ‘oviẹ ulogbo o jọ’ iviuwou Ijipti kpobi. (Ọny. 12:30) Dai roro oghẹrẹ nọ Rehab avọ ahwo uwou riẹ kpobi a dhẹ gbalọ ohwohwo nọ a bi yo edo ugbẹhẹ Jẹriko nọ u bi zurie fihọ otọ kẹle uwou riẹ na. O gwọlọ ẹrọwọ mi ei re o yoẹme jẹ daji uwou na.

Kẹle na a be te raha uyerakpọ Setan no. Ma re riẹ oghẹrẹ nọ Jihova ọ te rọ thọ ahwo riẹ hẹ evaọ “ẹdẹ ofu” riẹ na. (Zef. 2:3) Makọ oghẹrẹ oria gbe uyero nọ ma rrọ kpobi kẹhẹ evaọ oke yena, o rẹ sai mu omai ẹro inọ ma te fi ẹrọwọ họ Jihova je yoẹme kẹe, ma rẹ te zọ. Ri bọwo oke yena, jọ a hae ruẹ omai ẹsikpobi evaọ oria nọ Aizaya ọ jọ eruẹaruẹ riẹ se “uwou” na.

“Ruọ Evaọ Uwou Ra”

Aizaya 26:20 o ta nọ: “Nyaze, ahwo mẹ, whọ ruọ evaọ uwou ra, re whọ kare ẹthẹ ra dhoma; si oma ra no omoke jọ bẹsenọ ofu na ọ rẹ vrẹ.” Ẹsejọhọ eruẹaruẹ nana o kaki rugba evaọ 539 B.C.E. okenọ ahwo Midia avọ Pasia a fi Babilọn kparobọ. Nọ Sairọs ohwo Pasia na ọ ruọ Babilọn no, ẹsejọhọ o juzi kẹ ahwo kpobi re a daji iwou rai keme egbaẹmo riẹ a re ti kpe ohwo kpobi nọ ọ j’owọ ruọ otafe.

Evaọ edẹ mai na, ma rẹ sai dhesẹ ‘iwou’ na wọhọ ikoko Isẹri Jihova nọ i bu vi idu ẹgba ọvo (100,000) nọ e rrọ akpọ na soso. Ikoko yena e roja k’omai gaga. E te gbẹ jọ oja k’omai bẹsenọ ‘uye ulogbo na’ o rẹ vrẹ no. (Evia. 7:14) A juzi kẹ ahwo Jihova inọ a ruọ evaọ ‘iwou’ rai re a daji etẹe “bẹsenọ ofu na ọ rẹ vrẹ.” O roja gaga re ma se ukoko na gboja jẹ gbaemu inọ ma re bigba ukoko na ẹsikpobi. Ma rẹ sae rehọ uduotahawọ Pọl te udu: “Jọ mai ohwo o he roro epanọ ọ rẹrọ jaja ọrivẹ riẹ oma, re o wo uyoyou, je ru iruo ezi kpobi, [ma] se oma ba e kugbe he, wọhọ epanọ uruemu otu jọ o rọ, rekọ [mai] ohwo ọ hẹ ta udu họ ohwo awọ, ofa riẹ, [ma] riẹ nọ ẹdẹ na ọ kẹlino.”—Hib. 10:24, 25.

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 7]

Eme ma re wuhrẹ no oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ o ro siwi ahwo evaọ oke anwae ze?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 8]

Eme họ ‘iwou’ na evaọ oke mai na?