Ẹvẹ Whọ Sai Ro Wo Erere No Erọvrẹ Jihova ze?

“ỌNOWO na [yọ] Ọghẹnẹ nọ ọ vọ avọ ohrọ gbe aruoriwo, ọ rẹ kaki muofu hu, . . . ọ rẹ rehọ eyoma gbe iruthọ gbe uzioraha rọ vrẹ.”—ỌNY. 34:6, 7.

DAOMA KẸ IYO ENỌ NANA

Eme Jihova o ru kpahe izieraha Devidi avọ Manasẹ, kọ fikieme?

Fikieme Jihova ọ gbẹ rọ vrẹ orẹwho Izrẹl he?

Ẹvẹ ma sai ro wo erọvrẹ Jihova?

1, 2. (a) Oghẹrẹ vẹ Ọghẹnẹ ọ jọ kẹ emọ Izrẹl? (b) Onọ vẹ ma te ta ẹme kpahe evaọ uzoẹme nana?

EVAỌ oke Nehemaya, utu ahwo Livae jọ nọ a jẹ lẹ a ta kẹ Ọghẹnẹ inọ ẹsibuobu esẹ-ode rai a “koko ijaje” Jihova ha. Rekọ n’oke t’oke Jihova ọ jọ ‘Ọghẹnẹ nọ ọ thoma vẹre kẹ erọvrẹ, ọrọ aruoriwo gbe ohrọ, nọ ọ rẹ kaki muofu hu, nọ o wo uyoyou udidi.’ Kẹse kẹse Jihova o je dhesẹ aruoriwo kẹ ahwo Ju nọ a zihe no igbo ze evaọ oke Nehemaya.—Neh. 9:16, 17.

² Mai omomọvo ma sae nọ omamai nọ, ‘Nọ o rọnọ Jihova ọ rẹ rọ vrẹ na, ẹvẹ mẹ sai ro wo erọvrẹ?’ Re ma ruẹse kẹ uyo onọ nana nọ u wuzou gaga na, joma ta kpahe oghẹrẹ nọ Jihova o yerikugbe Devidi avọ Manasẹ, ivie Izrẹl ivẹ nọ i wo erere no erọvrẹ Jihova ze.

DEVIDI Ọ THỌ IZI ILOGBO

3-5. Ẹvẹ Devidi ọ rọ thọ izi ilogbo?

³ Dede nọ Devidi ọ jẹ dhozọ Ọghẹnẹ, ọ thọ izi ilogbo jọ. Izi ilogbo ivẹ jọ nọ ọ thọ i kpomahọ ọzae avọ aye jọ nọ a re se Uraya gbe Batshẹba. Izieraha yena e wha ebẹbẹ ilogbo se Uraya, Batshẹba, gbe Devidi omariẹ. Rekọ, oghẹrẹ nọ Jihova ọ rọ kpọ Devidi họ u dhesẹ eware buobu via kpahe erọvrẹ Ọghẹnẹ. Joma ta kpahe oware nọ o via.

⁴ Devidi o vi ogbaẹmo Izrẹl re a nyae wariẹ ẹwho ahwo Amọn nọ a re se Raba họ. Ẹwho na ọ rọ emaele 50 thabọ no Jerusalẹm, evaọ ofẹ ethẹ Jọdan. Nọ ogbaẹmo na o rrọ obei na, Devidi ọ tẹ jọ ehru uwou riẹ evaọ Jerusalẹm kparo ruẹ Batshẹba, aye omọfa nọ ọ be họ. Ọzae riẹ ọ jọ uwou hu. Isiuru nọ e ruọ Devidi oma e ga te epanọ o ro vi ahwo nyai se Batshẹba ziọ uwou riẹ, kẹsena o te lele iei bruẹnwae.—2 Sam. 11:1-4.

⁵ Nọ ọ riẹ nọ Batshẹba o dihọ, o te vi uwou se Uraya ọzae riẹ re o zihe ze Jerusalẹm avọ irẹro nọ ẹsejọhọ o ti lele aye na wezẹ. Rekọ Uraya ọ tubẹ rọwo ruọ uwou hu dede nọ Devidi ọ ta kẹe bẹ inọ o kpobọ uwou. Fikiere, Devidi ọ tẹ lẹlẹ kere ileta se olori ogbaẹmo riẹ inọ a fi Uraya họ “obaro oria nọ ẹmo ọ jẹ mae ga” re a go oma họ emu se iẹe ba. Uraya o te whu evaọ aro ẹmo, nwane wọhọ epanọ Devidi ọ ma omaa riẹ. (2 Sam. 11:12-17) U te no uzioraha ẹnwae-obro no, Devidi ọ thọ uzi ulogbo ofa, orọ ohwo-okpe.

DEVIDI O KURẸRIẸ

 6. Eme Jihova o ru kpahe izieraha Devidi, kọ eme onana u dhesẹ via kpahe Jihova.

⁶ Avro ọ riẹ hẹ, Jihova ọ ruẹ oware kpobi nọ o via. (Itẹ 15:3) Dede nọ Batshẹba o zihe ruọ aye Devidi uwhremu na, “oware nọ Devidi o ru na o were ỌNOWO na ha.” (2 Sam. 11:27) Kọ eme Ọghẹnẹ o ru kpahe izi ilogbo nọ Devidi ọ thọ na? O vi Netan ọruẹaro riẹ bru Devidi. Fikinọ Ọghẹnẹ o wo erọvrẹ, u no rie eva ze inọ ọ rẹ rọ vrẹ Devidi o tẹ rọnọ ọ jọ oma riẹ ruẹ oka ekurẹriẹ. Kọ u gbe woma gaga inọ Ọghẹnẹ o wo uruemu utiona? Ọghẹnẹ ọ gba Devidi họ feva ha, rekọ o ru Netan gbiku nọ i dhesẹ epanọ oware nọ o ru na u yoma te kẹe. (Se 2 Samuẹle 12:1-4.) Edhere nana nọ Ọghẹnẹ o ro ru Devidi riẹ iruthọ riẹ na u woma kẹhẹ.

 7. Eme Devidi o ru nọ o yo ọtadhesẹ Netan?

⁷ Devidi ọ ruẹ vuhumu evaọ ọtadhesẹ Netan na inọ oware nọ o via evaọ iku na o thọ gaga. Devidi ọ dheva kpahe ọdafe nọ a fodẹ evaọ iku na ga te epanọ ọ rọ ta kẹ Netan nọ: “Ohwo nọ o ru oware onana o re whu hrọ.” Devidi ọ tẹ jẹ ta inọ a rẹ hwosa oware nọ a raha kẹ ohwo nọ a kienyẹ oghẹrẹ utioye. Kẹsena Netan ọ tẹ ta ẹme nọ ọ whọlọ Devidi oma inọ: “Whẹ họ ohwo na.” Netan ọ tẹ vo ẹe oware nọ u ti no izieraha riẹ na ze inọ, “ọgbọdọ” o ti no uwou riẹ hẹ yọ uye sa-sa u ti te uviuwou riẹ. Yọ a ti je ru oma vo ẹe evaọ ẹgbede. Devidi ọ ruẹ inọ oware nọ o ru na o thọ gaga, ọ tẹ rọwo iruthọ riẹ inọ: “Mẹ raha uzi ỌNOWO na.”—2 Sam. 12:5-14.

OLẸ DEVIDI GBE ERỌVRẸ ỌGHẸNẸ

8, 9. Ẹvẹ eme Olezi avọ 51 i ro dhesẹ oware nọ o rrọ Devidi eva, kọ eme i wuhrẹ omai kpahe Jihova?

⁸ Eme ọ ole jọ nọ Devidi o kere uwhremu na i dhesẹ epanọ eware nọ o ru na e da riẹ te. Ma rẹ jọ Olezi avọ 51 ruẹ eme olẹ Devidi, enọ i dhesẹ vevẹ inọ ọ rọwo iruthọ riẹ, o te je kurẹriẹ. Oware nọ o mae jọ Devidi oja họ, usu riẹ kugbe Ọghẹnẹ. Ọ feva nọ: “Whẹ ọvo họ ọnọ me ghine ru thọ.” Ọ lẹ se Jihova nọ: “O Ọghẹnẹ, kẹ omẹ eva efuafo, re whọ rehọ uvi ẹzi ọkpokpọ kẹ omẹ. . . . Zihe oghọghọ usiwo ra se omẹ, jẹ rehọ ẹzi ajọwha rehọ omẹ vi.” (Ol. 51:1-4, 7-12) Nọ who te ruthọ, kọ whọ be hae ta eva ra kpobi kẹ Ọghẹnẹ je dhesẹ nọ who gine kurẹriẹ wọhọ epanọ Devidi o ru na?

⁹ Jihova ọ thọ Devidi no uye nọ u no izieraha riẹ ze he. Ọ ruẹ uye na rite oke uwhu riẹ. Rekọ nọ Ọghẹnẹ ọ ruẹ nọ Devidi o wo “ẹzi uweri” je kurẹriẹ, ọ tẹ rọ vrẹe. (Se Olezi 32:5; Ol. 51:17) Ọghẹnẹ Erumeru na ọ riẹ oware nọ o rẹ sae lẹliẹ ohwo kie ruọ uzioraha. Fikiere, ukpenọ ọ kuvẹ re a kpe Devidi avọ Batshẹba wọhọ epanọ Uzi Mosis o ta, Jihova nọ o wo ohrọriọ o te dhomahọ ẹme na. (Izerẹ 20:10) Jihova o tube ru nọ a rọ rehọ Solomọn, ọmọ nọ Devidi avọ Batshẹba a yẹ mu ovie Izrẹl.—1 Irv. 22:9, 10.

10. (a) Eme ọfa o wọhọ nọ o soriẹ nọ Jihova ọ rọ rehọ iruthọ Devidi vrẹ riẹ? (b) Eme ọ rẹ wọ Jihova rehọ iruthọ mai vrẹ omai?

¹⁰ Ẹsejọhọ oware ofa nọ o soriẹ nọ Jihova ọ rọ rehọ iruthọ Devidi vrẹ riẹ họ, fiki ohrọ nọ Devidi o wo kẹ Sọl. (1 Sam. 24:4-7) Wọhọ epanọ Jesu ọ ta, oghẹrẹ nọ ma ru amọfa ere Jihova o re ru omai re. Jesu ọ ta nọ: “Wha gu ahwo ho, re a se owhai ba eguo. Keme oziẹ nọ owha ro bru a je ro bru owhai re, jegbe owawọ nọ wha rehọ wawe oye a jẹ rọ wawe kẹ owhai re.” (Mat. 7:1, 2) O rrọ oware uduotahawọ k’omai inọ Jihova ọ rẹ rọ vrẹ omai nọ ma tẹ make thọ izi ilogbo wọhọ ẹnwae-obro hayo ohwo-okpe. Ẹhẹ, ọ rẹ rọ vrẹ omai nọ ma tẹ be hae rọ vrẹ amọfa, nọ ma tẹ fa izieraha mai kẹe, gbe nọ ma te kurẹriẹ. Nọ ọrahauzi o te gine kurẹriẹ no eva ze, o re wo “ẹzi aruodhidhivio.”—Se Iruẹru Ikọ Na 3:19.

MANASẸ Ọ THỌ IZI ILOGBO REKỌ O KURẸRIẸ

11. Eware iyoma vẹ Manasẹ o ru?

¹¹ Joma ta kpahe ikuigbe Ebaibol efa nọ i dhesẹ epanọ Jihova o wo erọvrẹ te. Nọ oke Devidi o vrẹ no, nọ ikpe egba esa gbe udhosa (360) e ruemu no, Manasẹ o te zihe ruọ ovie Juda. O ru eware iyoma sa-sa evaọ ikpe udhuvẹ gbe ikpegbisoi nọ ọ jọ esuo na, onana u ru nọ Jihova o ro bruoziẹ kpei. Manasẹ ọ rọ agbada-idhe vi kẹ egagọ Ebale, ọ jẹ gọ “eware obọ ehru,” ọ jẹ rọ emọ riẹ dheidhe, je ru iruẹru imizi sa-sa. “O ru umuomu buobu eva aro ỌNOWO na.”—2 Irv. 33:1-6.

12. Ẹvẹ Manasẹ o ro zihe bru Jihova?

¹² Uwhremu riẹ a te mu Manasẹ no ẹwho riẹ kpohọ igbo evaọ Babilọn. Ẹsejọhọ nọ ọ jọ obei, ọ kareghẹhọ ẹme nọ Mosis ọ ta kẹ emọ Izrẹl inọ: “Okenọ wha ro udevie ukpokpoma, nọ eware nana kpobi i te bru owhai ze eva ẹdẹ urere, wha re ti zihe bru ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai tha wha ve ti yo uru riẹ.” (Izie. 4:30) Manasẹ o zihe bru Jihova. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Ọ “rọ oma kpotọ gaga,” jẹ “lẹ” se Ọghẹnẹ (wọhọ epaọ uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 21). (2 Irv. 33:12, 13) Ma nwane riẹ eme nọ Manasẹ ọ ta evaọ olẹ riẹ dẹẹ hẹ, rekọ ẹsejọhọ e te jọ ọkpọ eme nọ Devidi ọ ta evaọ Olezi avọ 51 na. Oghẹrẹ nọ eme na e jọ kpobi kẹhẹ, Manasẹ o kurẹriẹ no eva ze.

13. Fikieme Jihova ọ rọ rehọ iruthọ Manasẹ vrẹ riẹ?

¹³ Eme Jihova o ru kpahe olẹ Manasẹ? “Ọghẹnẹ o . . . mi olẹ gbe ayare riẹ.” Wọhọ Devidi, Manasẹ o vuhumu epanọ eware nọ o ru na i yoma te, o te gine kurẹriẹ. Onana o soriẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rọ rehọ iruthọ Manasẹ vrẹ riẹ je ru nọ o ro zihe kpohọ esuo riẹ evaọ Jerusalẹm. “Kẹsena Manase ọ tẹ riẹ nọ ỌNOWO na họ Ọghẹnẹ.” (2 Irv. 33:13) Oriruo avivẹ nana nọ o kẹ imuẹro inọ Ọghẹnẹ ọ rẹ rọ vrẹ ahwo nọ a kurẹriẹ no eva ze na, o rrọ oware omosasọ gaga.

ERỌVRẸ JIHOVA I WO UMUO

14. Re Ọghẹnẹ ọ tẹ rọ vrẹ ohwo, eme o gwọlọ?

¹⁴ Idibo Ọghẹnẹ nẹnẹ nọ e te thọ izi nọ e gbẹdẹ te erọ Devidi avọ Manasẹ na a bu hu, nọ o te gwọlọ nọ a jọ yare erọvrẹ Ọghẹnẹ. Rekọ nọ ma te roro te oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rọ vrẹ ivie ivẹ nana, u re fi obọ họ k’omai vuhumu inọ ohwo nọ ọ thọ izi ilogbo o te gine kurẹriẹ, o re wo erọvrẹ Ọghẹnẹ.

15. Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ orọnikọ ohwo kpobi nọ ọ raha uzi Jihova ọ rẹ rọ vrẹ hẹ?

¹⁵ Orọnikọ onana u dhesẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rẹ nwane rọ vrẹ ohwo kpobi nọ ọ thuzi hi. Wọhọ oriruo, uruemu ahwo Izrẹl gbe Juda nọ a jẹ ghẹmeeyo u wo ohẹriẹ no orọ Devidi avọ Manasẹ. Ọghẹnẹ o vi Netan bru Devidi, onọ o kẹ Devidi uvẹ nọ o re ro dhesẹ nọ o kurẹriẹ. Devidi ọ jẹ obufihọ na rehọ. Nọ ẹbẹbẹ o te Manasẹ, onana o wọ riẹ nọ o ro kurẹriẹ. Rekọ ahwo Izrẹl gbe Juda a kurẹriẹ hẹ. Fikiere, a gbe wo erọvrẹ Jihova ha. Ukpoye, Jihova o je vi eruẹaruẹ riẹ bru ai n’oke t’oke nyae vuẹ ai epanọ uruemu aghẹmeeyo rai na o be dha ọyomariẹ eva te. (Se Nehemaya 9:30.) Makọ okenọ a no igbo Babilọn ze no, Jihova ọ jẹ salọ ahwo nọ i je whowho ovuẹ riẹ kẹ ai, ahwo wọhọ Ẹzra ozerẹ na, gbe Malakae ọruẹaro na. Nọ ahwo na a te ru oreva Jihova, a jẹ hai wo evawere.—Neh. 12:43-47.

16. (a) Eme ọ via kẹ orẹwho Izrẹl fikinọ a rọwo kurẹriẹ hẹ? (b) Kọ uvẹ vẹ u rovie fihọ kẹ omomọvo emotọ Izrẹl?

¹⁶ Jihova o vi Jesu ze otọakpọ re idhe ẹtanigbo riẹ u nwene idhe erao nọ ahwo Izrẹl a jẹ hai dhe. (1 Jọn 4:9, 10) Nọ Jesu ọ jọ otọakpọ ọ ta kpahe epanọ Jihova o rri ahwo Jerusalẹm inọ: “O Jerusalẹm, Jerusalẹm, ẹwho nọ o kpe eruẹaro, jẹ rehọ itho fi e nọ a vi bru ei! Bro ẹse mẹ guọlọ nọ me re koko emọ ra họ, wọhọ epanọ ovuhu o re koko emọ riẹ họ otọ ibekpe riẹ nọ owha rọwo kẹ omẹ hẹ!” Kẹsena Jesu ọ tẹ ta nọ: “Wha ri, a siọ uwou rai ba kẹ owhai ofofe.” (Mat. 23:37, 38) Fikiere a tẹ rọ Izrẹl Ọghẹnẹ nwene emotọ Izrẹl nọ e jẹ rọwo kurẹriẹ no izieraha rai hi na. (Mat. 21:43; Gal. 6:16) Rekọ eme ọ via kẹ omomọvo erọ emotọ Izrẹl na. Nọ a te fi ẹrọwọ họ Ọghẹnẹ gbe idhe ẹtanigbo Jesu Kristi, a rẹ sai wo erọvrẹ Jihova. Uvẹ nana u ti je rovie fihọ kẹ ahwo nọ a kurẹriẹ hẹ taure a te ti whu, enọ a te wariẹ kpare ze uzuazọ evaọ otọakpọ.—Jọn 5:28, 29; Iruẹru 24:15.

WO ERERE NO ERỌVRẸ JIHOVA ZE

17, 18. Ẹvẹ ma sai ro wo erọvrẹ Jihova?

¹⁷ Nọ o rọnọ Jihova o wo erọvrẹ na, eme u fo nọ ma re ru? U fo nọ ma rẹ rọ aro kele ọkpọ ekurẹriẹ Devidi avọ Manasẹ. Ma re vuhu iruthọ mai mu, kurẹriẹ, yare Jihova kẹ erọvrẹ jẹ lẹ inọ o ru omai wo eva efuafo. (Ol. 51:10) Nọ ma tẹ thuzi ulogbo, u fo nọ ma gwọlọ obufihọ ekpako ukoko. (Jem. 5:14, 15) Oghẹrẹ uzi nọ ma thọ kpobi kẹhẹ, o rẹ kẹ omosasọ nọ ma tẹ kareghẹhọ oghẹrẹ nọ Jihova o dhesẹ omariẹ kẹ Mosis inọ: “Ọghẹnẹ nọ ọ vọ avọ ohrọ gbe aruoriwo, ọ rẹ kaki muofu hu, o wo uyoyou nọ o rẹ rẹriẹ hẹ gbe ọtẹruo, o wo uyoyou nọ o rẹ rẹriẹ hẹ rọkẹ idu ahwo, nọ ọ rẹ rehọ eyoma gbe iruthọ gbe uzioraha rọ vrẹ.” Jihova o ri nwene he.—Ọny. 34:6, 7.

¹⁸ Jihova ọ rọ obọdẹ ọtadhesẹ jọ kẹ emọ Izrẹl nọ i kurẹriẹ imuẹro inọ ọ te rọ vrẹ ae riẹriẹriẹ. Ọ ta nọ o tẹ make rọnọ izieraha rai e “ware wọhọ azẹ,” o ti ru ae “fo wọhọ ukpoiwo.” (Se Aizaya 1:18.) Nọ o rrọ ere na, kọ ẹvẹ ma sai ro wo erọvrẹ Jihova? Jihova ọ te rọ izieraha mai vrẹ omai riẹriẹriẹ nọ ma te wo edẹro kẹ aruoriwo riẹ je dhesẹ inọ ma gine kurẹriẹ.

19. Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nọ o rrọ aro na?

¹⁹ Nọ o rọnọ Jihova ọ be rọ izieraha mai vrẹ omai na, ẹvẹ ma sae rọ rehọ aro kele iei nọ amọfa a te ru omai thọ? Uzoẹme nọ o rrọ aro na u ti fi obọ họ k’omai kiẹ omamai riwi, re ma ruẹ epanọ ma sae rọ rehọ aro kele Jihova Ọsẹ mai ziezi, ọnọ ọ “vọ avọ ewoma gbe erọvrẹ” na.—Ol. 86:5.

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 24]

Jihova ọ rọ vrẹ Manasẹ, a te zihe iei kpohọ ọkwa uvie riẹ evaọ Jerusalẹm