Edhẹ-Enyenya Ene Na​—Yọ Amono?

Edhẹ-enyenya ene na e rẹ sae lẹliẹ ozọ mu ahwo jọ, rekọ ere u fo nọ o rẹ jọ họ. Fikieme? Keme Ebaibol na gbe eware nọ e be via evaọ akpọ na nẹnẹ i bi fiobọhọ kẹ omai riẹ oware nọ ọdhẹ-anyenya ọvuọvo o dikihẹ kẹ. Dede nọ edhẹ-enyenya na e be wha ọraha ze evaọ akpọ na, o sae jọ emamọ usi kẹ owhẹ avọ uviuwou ra. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Orọ ọsosuọ, joma kake riẹ oware nọ ọdhẹ-anyenya ọvuọvo o dikihẹ kẹ.

Enẹ eruẹaruẹ na i ro muhọ: “Mẹ tẹ ruẹ anyenya ọfuafo, yọ ọnọ ọ keria ehru riẹ o kru uzei; a kẹ riẹ etu-uvie, ọ tẹ dhẹ vrẹ bi fi kparobọ, re o fi kparobọ riẹriẹriẹ.”​—Eviavia 6:2.

Ono ọ be dhẹ anyenya ọfuafo nana? Ebaibol na o fiobọhọ kẹ omai riẹ ọnọ ọ be dhẹ anyenya ọfuafo na evaọ obe Eviavia. A se rie uwhremu na “Ẹme Ọghẹnẹ” evaọ oria ofa obe Eviavia. (Eviavia 19:​11-13) Jesu họ ọnọ a se Ẹme na, keme ọye họ ọtota Ọghẹnẹ. (Jọn 1:​1, 14) U te no ere no, a se Jesu “Ovie ivie gbe Olori ilori,” a te je dhesẹ iẹe wọhọ “Osẹri uzẹme nọ a re fievahọ.” (Eviavia 19:16) O rrọ vevẹ inọ Jesu Ovie na, o wo udu nọ o re ro fi kparobọ, rekọ ọ rẹ rọ ogaga riẹ kienyẹ ahwo hayo ruiruo thọthọ họ. Ghele na, enọ jọ e riẹ nọ u fo nọ ma rẹ kiyo rai.

Ono ọ kẹ Jesu ogaga nọ o bi ro fi kparobọ? (Eviavia 6:2) Daniẹl ọruẹaro na ọ jọ eruẹaruẹ ruẹ Mesaya na nọ a dhesẹ wọhọ “ọmọ ohwo.” Jihovaa “Ọnọ Ọ rọ no Oke Anwae Ze” na, ọ tẹ kẹe “isuẹsu gbe oruaro gbe uvie.” (Daniẹl 7:​13, 14) Fikiere Ọghẹnẹ Erumeru na họ ọnọ ọ kẹ Jesu udu gbe ogaga nọ o re ro su je guẹdhọ. A rehọ anyenya ọfuafo na dhesẹ ẹmo nọ o kiẹrẹe nọ Ọmọ Ọghẹnẹ o bi fi, keme ẹsebuobu Ebaibol na ọ rẹ rọ oware ofuafo dhesẹ ẹrẹreokie.​—Eviavia 3:4; 7:​9, 13, 14

Oke vẹ edhẹ-enyenya na a ro muhọ ẹdhẹ? Muẹrohọ nọ Jesu nọ ọ be dhẹ anyenya ọsosuọ na, o muhọ ẹdhẹ nọ a nwane rehọ etu-uvie kẹe no, koyehọ nọ a nwane rehọ iẹe mu Ovie no. (Eviavia 6:2) Oke vẹ a rọ rehọ Jesu mu Ovie evaọ obọ odhiwu? Orọnikọ okenọ Jesu ọ nwani te obọ odhiwu a rọ rehọ iẹe mu Ovie he. Ebaibol na o dhesẹ nọ Jesu ọ hẹrẹ omojọ tao. (Ahwo Hibru 10:​12, 13) Jesu ọ kẹ ilele riẹ eka sa-sa nọ a te rọ riẹ okenọ ohẹrẹ na u ti ro kuhọ gbe oke nọ o ti ro muhọ esuo evaọ obọ odhiwu. Jesu ọ ta nọ o te muhọ esuo no evaọ obọ odhiwu, eware iyoma buobu e te via evaọ otọakpọ na. Ahwo a ti fi ẹmo, ohọo u ti mu, yọ ikpeyao e te jọ. (Matiu 24:​3, 7; Luk 21:​10, 11) Nọ Ẹmo Akpọ Ọsosuọ ọ nwani muhọ no evaọ ukpe 1914, o tẹ jọ vevẹ inọ Jesu o muhọ esuo no, fikiere oke yena ma rọ ruọ etoke obẹbẹ nọ Ebaibol na o se “edẹ urere na.”​—2 Timoti 3:​1-5.

Otẹrọnọ a rọ Jesu mu ovie anwọ ukpe 1914, fikieme eware i bi ro dhe eyeyoma ukpenọ i re woma? Fikinọ obọ odhiwu Jesu o jo muhọ esuo orọnọ otọakpọ họ. Nọ a nwane rehọ iẹe mu Ovie no, ẹmo o te du lahwe evaọ obọ odhiwu, Jesu Ovie ọkpokpọ nọ a ro mu na, ọnọ a re je se Maekẹl na, o te gele Setan avọ ikọ riẹ ziọ obọ otọakpọ obonẹ. (Eviavia 12:​7-9, 12) Fikinọ Setan ọ gbẹ te sai zihe kpobọ odhiwu hu, o te bi muofu anwọ oke yena ze, keme ọ riẹ nọ oke riẹ nọ u kiọkọ u tulo ho. Kẹle na, Ọghẹnẹ o ti ru re a jọ otọakpọ na ru oreva riẹ je si Setan no otọakpọ na. (Matiu 6:10) Obọnana joma ta kpahe oghẹrẹ nọ edhẹ-enyenya esa nọ i kiọkọ na, i ro fiobọhọ kẹ omai vuhumu inọ ma be rria etoke obẹbẹ nọ a se “edẹ urere na.” Wo ohẹriẹ no ọdhẹ-anyenya ọsosuọ nọ a fodẹ ohwo nọ ọ dhẹ riẹ, esa nọ i kiọkọ na ahwo a dhẹ rai hi, rekọ i dikihẹ kẹ eware iyoma nọ e be via evaọ akpọ na soso.

“Anyenya ọfa ọ tẹ lahwe, anyenya ọwawae, yọ a kẹ ọnọ ọ keria ehru riẹ udu re ọ tọlọ udhedhẹ no otọakpọ na re ahwo a kpe ohwohwo, a kẹ riẹ ọgbọdọ ologbo.”​—Eviavia 6:4.

Ọnọ ọ be dhẹ anyenya nana o dikihẹ kẹ ẹmo-ofio. Muẹrohọ nọ orọnikọ erẹwho jọ ọvo o si udhedhẹ no ho, rekọ akpọ na soso. Evaọ ukpe 1914, Ẹmo Akpọ Ọsosuọ o te du lahwe. Kẹsena Ẹmọ Akpọ Avivẹ o te lele iei, yọ ọye ọ tubẹ mae wha ọraha ze kparobọ. Ekiakiẹ jọ i dhesẹ nọ anwọ ukpe 1914 ze, ahwo nọ a jọ ẹmo gbe ozighi kpe no a bu vrẹ ima udhusoi (100,000,000) no! Yọ enọ e nwoma i bu wumuo ho.

Ẹvẹ ẹmo-ofio o ro dhesẹ nọ ma be rria edẹ urere na? Oke mai nana ahwo a ro ku ekwakwa ẹmo nọ e rẹ sai kpe ahwo kpobi no evaọ otọakpọ na. Makọ ikoko okugbe akpọ nana dede, wọhọ ọnọ a re se ukoko Okugbe Erẹwho na, a re sae whaha ọdhẹ-anyenya ọwawae na ha.

“Mẹ tẹ ruẹ anyenya obiebi, yọ ọnọ ọ keria ehru riẹ o kru oware nọ a rẹ rọ wawọ eware họ obọ. Me te yo edo urru jọ evaọ udevie ikọ-odhiwu ene na nọ o ta nọ: ‘Unuigho ugbogbo eka họ dinariọs, yọ unuigho igbogbo esa ebali họ dinariọs; rekọ who du ru re ewhri olivi gbe udi na u re he.’”​—Eviavia 6:​5, 6.

Ọnọ ọ be dhẹ anyenya nana o dikihẹ kẹ ohọo. Who te muẹrohọ whọ rẹ ruẹ nọ emu ọ ghare te epanọ a jẹ rọ zẹ ugbogbo eka dinariọs (0.7 kilos), koyehọ unuigho nọ a rẹ hwa oruiruo evaọ okpẹdoke soso evaọ ikpe udhusoi ọsosuọ! (Matiu 20:2) Yọ unuigho ovona a jẹ zẹ igbogbo esa ebali (2.1 kilos), enọ i wo aghare te eka dede he. Kọ eme emu yena o re te ru evaọ uviuwou nọ ahwo buobu a rrọ? Eruẹaruẹ nana e be vẹvẹ ahwo unu re a kẹnyẹ emu nọ a wo, keme eware nọ a fodẹ na wọhọ olivi gbe udi yọ eware nọ ahwo a jẹ hai ro there emu evaọ oke yena.

Anwọ ukpe 1914 ze, kọ ma be ruẹ imuẹro nọ i dhesẹ nọ ọdhẹ-anyenya obiebi na ọ be dhẹ? Ee! Ahwo nọ a joma bu te ima udhosa gbe ikpe (70,000,000), ae a whu fiki ohọo evaọ etoke ikpe udhusoi avọ udhe na. Iyẹrẹ jọ i dhesẹ nọ “no umuọ ukpe 2012 rite 2014, ahwo nọ a be ruẹ emu re he, a bu te enwenọ ima egba eree gbe isoi (805,000,000), koyehọ omọvo evaọ usu imazii nọ a tẹ ghale iẹe.” Iyẹrẹ efa i dhesẹ nọ: “Ahwo nọ a bi whu fiki ohọo kukpe kukpe a bu vi ahwo nọ ẹyao AIDS, uliaro, gbe owọre ogaga u bi kpe.” Ghelọ oma nọ ahwo a be dawo re a sae kuọ enọ ohọo u bi kpe, ọnọ ọ be dhẹ anyenya obiebi na ọ be dhẹ vrẹ ọvo.

“Me rri, mẹ tẹ ruẹ anyenya ọviẹviẹ, yọ odẹ ọnọ ọ keria ehru riẹ họ Uwhu. Yọ Uki u bi lele iei kpekpekpe. A kẹ rai udu nọ a re ro kpe evaọ abọvo abane otọakpọ na, re a rehọ ọgbọdọ othethei gbe ohọo gbe ẹyao ọgaga gbe erao ijihẹ ro kpe ahwo.”​—Eviavia 6:8.

Ọnọ ọ be dhẹ anyenya avene na o dikihẹ kẹ uwhu, yọ ọ be rehọ ẹyao gbe eware efa tehe ahwo. Nọ ukpe 1914 o nwane vrẹ no, ẹyao ọtehekọ o kpe ima idu ahwo buobu. O tẹ kawo, ahwo nọ a bu te ima egba isoi (500,000,000) ae ẹyao na ọ tehe, koyehọ omọvo evaọ usu imasa evaọ ahwo nọ a jọ akpọ oke yena!

Rekọ ẹyao ọtehekọ na yọ emuhọ gheghe. Ahwo nọ a re ru ekiakiẹ a dhesẹ nọ ẹyao nọ a re se smallpox, ọye ọ tubẹ mai kpe ahwo bu evaọ etoke ikpe udhusoi avọ udhe na. Rite inẹnẹ, ẹyao AIDS, owọre ogaga, gbe uliaro, i bi kpe ahwo buobu ghelọ ẹnyaharo nọ ahwo a wo no evaọ ofẹ imu.

O tẹ make rrọ ẹmo, ohọo, hayo ẹyao, oware ovona u bi noi ze, koyehọ uwhu. Uki o be re ohrọ ohwo ọvo ho, o be rehọ ahwo ọvo.

Oke obẹbẹ nana u ti kuhọ kẹle. Kareghẹhọ inọ: Jesu o “bi fi kparobọ” anwọ ukpe 1914, o le Setan ziọ obọ otọakpọ obonẹ, rekọ o ri fi kparobọ no riẹriẹriẹ hẹ. (Eviavia 6:2; 12:​9, 12) Kẹle na, evaọ ẹmo Amagẹdọn, Jesu o ti si eware iyoma kpobi nọ Setan ọ be wha ze no jẹ raha ahwo kpobi nọ a rrọ abọ Setan no. (Eviavia 20:​1-3) Jesu ọ te da enọ e be dhẹ enyenya esa nọ i kiọkọ na ji, je si idabolo kpobi nọ a wha ze no otọ. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Joma ta kpahe eyaa nọ Ọghẹnẹ ọ ya.

Ukpenọ ahwo a re fi ẹmo, udhedhẹ o te vọ oria kpobi. Jihova o ti ru nọ “ẹmo o je serihọ ri te oka akpọ; o te wiri uzei na, o te bru ehi na ibribro.” (Olezi 46:9) Ahwo nọ a you udhedhẹ kpobi, “oma o rẹ te were ae evaọ omofọwẹ.”​—Olezi 37:11.

Ukpenọ ohọo u re kpe ahwo, emuore ọ te da oria kpobi fia. Ebaibol na ọ ta nọ: “Jọ ibi i vihọ eva otọ na.”​—Olezi 72:16.

Ukpenọ ẹyao gbe uwhu u re kpe ahwo, ahwo kpobi a ti wo omokpokpọ jẹ rria bẹdẹ bẹdẹ. Ọghẹnẹ “o ti ririe irui-oviẹ kpobi no aro rai, uwhu o gbẹ te jọ ofa ha, yọ uweri hayo oviẹ hayo edada e gbẹ te jọ ofa ha.”​—Eviavia 21:4.

Okenọ Jesu ọ jọ otọakpọ, eware nọ o je ru i dhesẹ oghẹrẹ nọ esuo riẹ ọ te jọ evaọ obaro. Ọ jẹ rria kugbe ahwo kpobi dhedhẹ, ọ rọ edhere igbunu kuọ idu ahwo buobu, o siwi enọ e jẹ mọ, yọ ọ tubẹ kpare enọ i whu no zihe ziọ uzuazọ.​—Matiu 12:15; 14:​19-21; 26:52; Jọn 11:​43, 44.

O te were Isẹri Jihova re a rọ Ebaibol na fiobọhọ kẹ owhẹ riẹ epanọ whọ sae rọ ruẹrẹ oma kpahe, evaọ okenọ odhẹ enọ e be dhẹ enyenya na u ti ro kuhọ. Kọ o te were owhẹ re a wuhrẹ Ebaibol na kugbe owhẹ?