Kọ A Nwene Ẹme Ọghẹnẹ nọ Ọ Rrọ Ebaibol na No?
Ijo. Nọ a rọ ikulu-ebe anwae buobu wawo ohwohwo, imuẹro i dhesẹ vevẹ nọ Ẹme Ọghẹnẹ nọ o rrọ Ebaibol na o ri nwene he dede nọ a jẹ rọ obọ kere iei fihọ eware nọ e rẹ sae raha evaọ ikpe buobu.
Kọ onana u dhesẹ nọ oware ovo o thọ ahwo nọ a jẹ wariẹ kere eme Ebaibol na fihọ eria efa obọ họ?
U wo iko-ebe anwae buobu gbidi gbidi nọ a duku no. Eme nọ e rrọ iko-ebe nana jọ i wo ohẹriẹ no ohwohwo, onọ u dhesẹ nọ eware jọ e thọ ahwo nọ a jẹ wariẹ kere ae fihọ ebe efa obọ. Eware nana jọ i te oware ovo ho, yọ i nwene ovuẹ nọ o rrọ eria Ebaibol yena ha. Ghele na, u wo emeria jọ nọ i gine wo ohẹriẹ gaga, yọ o wọhọ nọ ahwo jọ a jẹ gwọlọ keke aro fihọ nwene ovuẹ nọ o rrọ Ebaibol na evaọ eria yena evaọ ikpe buobu nọ i kpemu. Joma ta kpahe iriruo ivẹ jọ:
Evaọ obe 1 Jọn 5:7, eme nana e rrọ efafa Ebaibol jọ nọ i kri no: “evaọ odhiwu, Ọsẹ na, Ẹme na, gbe Ẹzi Ẹri na: yọ esa nana ọvo.” Rekọ iko-ebe nọ a fievahọ ziezi i dhesẹ nọ eme nana e jọ oria ikere nana evaọ oke ọsosuọ nọ a ro kere iei hi. Uwhremu na a ro fi eme nana bae.a Fikiere efafa Ebaibol buobu nọ a fievahọ evaọ oke mai na a si eme nana no efafa rai.
Odẹ-oma Ọghẹnẹ o romavia asia idu buobu evaọ iko-ebe anwae Ebaibol na. Ghele na, a si odẹ na no efafa Ebaibol buobu no, a tẹ rehọ edẹ-ova wọhọ “Olori” hayo “Ọghẹnẹ” ro nwene iei.
Ẹvẹ ma rọ riẹ nọ ethobọ efa buobu e riẹ nọ a ti duku evaọ obaro ho?
Ma be ta ẹme na, iko-ebe anwae nọ a duku no i bu wumuo ho, fikiere o rrọ lọlọhọ re a riẹ eria nọ ethobọ e rrọ evaọ Ebaibol na.b Nọ a rọ iko-ebe nana wawo ohwohwo, imuẹro vẹ e kẹ omai kpahe Ebaibol na?
Ọgba-uwuhrẹ jọ nọ a re se William H. Green ọ ta kpahe eme nọ e rrọ Ikereakere Hibru (nọ ahwo buobu a re se “Ọvọ Anwae”) na inọ: “A rẹ sae ta avọ imuẹro inọ obe anwae ọvuọvo nọ a wariẹ kere eme riẹ fihọ oria ofa gbagba wọhọ ọnana o rrọ họ.”
Ohwo jọ nọ ọ rẹ kiẹ eme Ebaibol nọ a re se F. F. Bruce o kere kpahe Ikereakere Griki Ileleikristi nọ a re je se “Ọvọ Ọkpokpọ” na inọ: “Nọ a tẹ rọ Ọvọ Ọkpokpọ na wawo ebe buobu nọ ahwo a kere no, imuẹro buobu e vọ riẹ nọ i dhesẹ nọ ọ rrọ gbagba vi ebe yena thethabọ. Ghele na, ohwo ọvuọvo ọ rẹ vro ho inọ ebe yena e gba ha.”
Ọzae jọ nọ a re se Sir Frederic Kenyon nọ ọ riẹ kpahe iko-ebe Ebaibol ziezi ọ ta nọ ohwo ọ rẹ “sae tọlọ Ebaibol na fihọ obọ jẹ ta ududu inọ Ẹme Ọghẹnẹ o kru họ obọ na, yọ ovuẹ nọ o rrọ eva riẹ o gbẹ rrọ epọvo na dede nọ no ige ruọ ige a be wariẹ fae je kere iei no obe jọ fihọ ọfa.”
Eware efa vẹ e kẹ omai imuẹro inọ Ebaibol na ọ gbẹ rrọ gbagba rite inẹnẹ?
Te ahwo Ju gbe Ileleikristi nọ e jẹ wariẹ kere iku Ebaibol na fihọ ebe efa a kere iruthọ idibo Ọghẹnẹ fihotọ wọhọ epanọ e ginẹ rrọ.c (Ikelakele 20:12; 2 Samuẹle 11:2-4; Ahwo Galesha 2:11-14) Epọvo na re, eria ikere nọ i dhesẹ aghẹmeeyo orẹwho ahwo Ju gbe iwuhrẹ ethọthọ rai via, a kere i rai wọhọ epanọ e jọ oke ọsosuọ. (Hosia 4:2; Malakae 2:8, 9; Matiu 23:8, 9; 1 Jọn 5:21) Nọ orọnọ ahwo nọ a wariẹ kere Ebaibol na a kere eria nana fihotọ gbagba na, u dhesẹ nọ a rẹ sai fievahọ ae yọ a wo adhẹẹ odidi kẹ Ẹme Ọghẹnẹ.
Nọ orọnọ Ọghẹnẹ ọ rọ ẹzi riẹ kpọ ahwo nọ a kere Ebaibol na, kọ ọ gbẹ sae sẹro ovuẹ nọ o riẹe eva re a siọ ẹe ba enwene?d (Aizaya 40:8; 1 Pita 1:24, 25) Ọ rẹ sẹro riẹ keme orọnikọ ahwo oke anwae ọvo ọ gwọlọ nọ a re se ovuẹ na ha, rekọ te omai nẹnẹ re. (1 Ahwo Kọrint 10:11) Ikereakere Efuafo na e ta nọ, “eware kpobi nọ a kere fihotọ anwẹdẹ na a kere ai re ma wuhrẹ no ai ze, re ma rọ ẹkwoma ithihakọ mai gbe omosasọ nọ u re no Ikereakere na ze wo ẹruore.”—Ahwo Rom 15:4.
Jesu avọ ilele riẹ a jẹ hae ta ẹme no Ikereakere Hibru na ze, yọ a je wo avro vievie he inọ eria ikere anwae yena e gba ha.—Luk 4:16-21; Iruẹru Ikọ 17:1-3.
a Eme nana e rrọ iko-ebe nana ha: Codex Sinaiticus, Codex Alexandrinus, Vatican Manuscript 1209, Latin Vulgate ọsosuọ kpobi, Philoxenian-Harclean Syriac Version, hayo Syriac Peshitta.
b Wọhọ oriruo, iko-ebe Griki erọ Ikereakere Griki Ileleikristi na nọ a re je se Ọvọ Ọkpokpọ na nọ a duku no i bu vi idu isoi (5,000).
c Ebaibol na o dhesẹ nọ ahwo nọ Ọghẹnẹ o ro kere iei a gba ha. Ọ ta vevẹ nọ: “Ohwo ọvo ọ rrọ họ nọ ọ rẹ raha uzi hi.”—1 Ivie 8:46.
d Ebaibol na ọ ta nọ dede nọ Ọghẹnẹ ọ vuẹ ahwo nọ a kere Ebaibol na ẹme kpobi nọ a re kere unọjọ utọjọ họ, o fi eme riẹ họ iroro rai jẹ rọ ẹzi riẹ rọ kpọ ae.—2 Timoti 3:16, 17; 2 Pita 1:21.