Eyae Ẹrọwọ Ileleikristi—eg’Ọghẹnẹ Eghaghae
“Ohawha u wo eviẹhọ, eru oware ufofe, rekọ aye nọ ọ rẹ dhozọ ỌNOWO a re jiri ie.”—ITẸ 31:30.
1. Ẹvẹ eriwo Jihova kpahe erru u ro wo ohẹriẹ no orọ akpọ na?
ERRU oma akpọ na ọ be mae tẹrovi, maero kọ ọrọ eyae na. Rekọ Jihova ọ mai wo isiuru kpahe oghẹrẹ ohwo nọ ma rrọ evaọ obeva, onọ u re tube wo erru viere nọ ohwo ọ be kpako na. (Itẹ 16:31) Fikiere, Ebaibol na e tudu họ eyae na awọ nọ: “Wha jọ osẹ rai o jọ orọ okafe nọ a je me eto, gbe erọ idọlọro narẹ wha vọ oma, hayo erọ ikpehọ nọ a rẹ rọ gọẹgọ họ. Rekọ ruei re o jọ ohwo odidi obọ eva, avọ ẹgọ nọ ọ rẹ raha ha, rekọ o jọ ẹgọ omaurokpotọ avọ ẹzi udhedhẹ, oyena họ onọ orẹ ghaghae obaro Ọghẹnẹ.”—1 Pita 3:3, 4.
2, 3. Ẹvẹ eyae e rọ zọhọ fihọ ẹnyaharo emamọ usi na evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ na, kọ ẹvẹ a rọ ruẹaro onana?
2 Eyae buobu nọ a jọ Ebaibol fodẹ na a dhesẹ emamọ ẹzi otiọye na. Evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, enana jọ a wo uvẹ-ọghọ nọ a rọ gbodibo kẹ Jesu gbe ikọ riẹ. (Luk 8:1-3) Uwhremu na, eyae Ileleikristi a te zihe ro etausiuwoma ajọwha; efa e jọ obufihọ gaga kẹ ezae Ileleikristi nọ e jẹ kobaro, ezae wọhọ Pọl ukọ na; yọ ejọ i dede amọfa rehọ, tube rovie uwou rai kẹ iwuhrẹ ukoko dede.
3 A jọ Ikereakere na ruẹaro riẹ inọ Jihova ọ te rehọ eyae na ru ẹjiroro riẹ gba evaọ edhere ologbo. Wọhọ oriruo, Joẹl 2:28, 29 o ruẹaro inọ ẹzi ọfuafo o ti te t’ezae t’eyae, emaha te ekpako na obọ a ve ti w’obọ evaọ ẹvaha emamọ usi Uvie na. Eruẹaruẹ eyena i muhọ erugba eva Pẹntikọst 33 C.E. (Iruẹru 2:1-4, 16-18) A kẹ eyae jọ nọ a rehọ ẹzi wholo ekẹ igbunu, wọhọ okẹ aroọruẹ. (Iruẹru 21:8, 9) Ẹkwoma ajọwha rai evaọ odibọgba na, ogbaẹmo ulogbo abọ-ẹzi orọ eyae ẹrọwọ nana u fi obọ họ evaọ ẹvaha ọkpakpata Egagọ-Ileleikristi evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ na. Evaọ uzẹme, eva ole ikpe 60 C.E., Pọl ukọ na o kere inọ a whowho emamọ usi na “kẹ enọ a ma kpobi evaọ akpọ na” no.—Ahwo Kọlọsi 1:23.
A Jiri Rai kẹ Aruọwha, Ajọwha, gbe Ọghoruo Rai
4. Fikieme u ro ghine fo re Pọl o jiri eyae jọ evaọ ukoko Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ na?
4 Iruo nọ eyae jọ i ru e vọ Pọl ukọ na eva gaga—wọhọ epanọ esẹro Ileleikristi nẹnẹ a rri iruo nọ eyae ajọwha a bi ru ghaghae na. Usu eyae nọ Pọl ọ fodẹ họ “Trifina gbe Trifosa, iruiruo eva Ọnowo na,” gbe “Pesis oyoyou [mai], nọ o ru iruo gaga eva Ọnowo na.” (Ahwo Rom 16:12) Wọhọ epanọ Pọl o kere, Yodia avọ Sintiki a lele i rie “jọ tabọ tabọ ruiruo usiuwoma na.” (Ahwo Filipai 4:2, 3) Prisila, avọ ọzae riẹ, Akwila, a lele Pọl ruiruo re. Tei te Akwila a “siobọno uzuazọ rai” fiki Pọl, onọ o wọ riẹ kere nọ: “Orọnọ mẹ ọvo o yere rai hi, rekọ te [ukoko] ahwo ewho Egedhọ kpobi.”—Ahwo Rom 16:3, 4; Iruẹru 18:2.
5, 6. Idhere vẹ Prisila ọ rọ rrọ emamọ oriruo kẹ inievo-emetẹ nẹnẹ?
5 Didi oware jọ o kẹ Prisila ajọwha gbe aruọwha? Ma rẹ sae ruẹ uyo na eva Iruẹru 18:24-26, oria nọ ma jo se nnọ ọ thọ ọzae riẹ uke evaọ obufihọ kẹ Apọlọs, ọzae unutẹmeta na, re ọ riẹ eware ekpokpọ kpahe uzẹme na. Onana u dhesẹ inọ Prisila o je wuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ gbe iwuhrẹ ikọ na ziezi. Fiki onana, o te wo ekwakwa obọdẹ nọ i ru rie ghaghae kẹ Ọghẹnẹ gbe ọzae riẹ, ọ tẹ jẹ jọ ohwo ọghaghae kẹ ukoko ọsosuọ na. Inievo-emetẹ Ileleikristi buobu nọ i bi ruiruo gaga nẹnẹ, jẹ be rehọ ọwhọ wuhrẹ Ebaibol na jẹ re emu abọ-ẹzi nọ Jihova ọ be kẹ ẹkwoma “odibo oruọzewọ” na a rrọ ghaghae re.—Luk 12:42.
6 Akwila avọ Prisila a wo uruemu ọghoruo gaga. A rehọ Pọl fihọ uwou rai okenọ o je lele ai ru iruo okọ ebabọ iwou-udhu evaọ Kọrint. (Iruẹru 18:1-3) Okenọ ọzae avọ aye na a kwa kpobọ Ẹfẹsọs jẹ te kwa kpohọ Rom, a ruabọhọ uruemu ọghoruo Oleleikristi, tube rovie uwou rai kẹ iwuhrẹ ukoko dede. (Iruẹru 18:18, 19; 1 Ahwo Kọrint 16:8, 19) Nimfa avọ Meri oni ọ Jọn Mak a rovie iwou rai kẹ iwuhrẹ ukoko re.—Iruẹru 12:12; Ahwo Kọlọsi 4:15.
Ekwakwa Eghaghae Nẹnẹ
7, 8. Emamọ iruo vẹ eyae Ileleikristi ọgbọna a bi ru, kọ imuẹro vẹ a rẹ sai wo?
7 Wọhọ epanọ o jọ ikpe-udhusoi ọsosuọ na, eyae ẹrọwọ Ileleikristi nẹnẹ a wo abọ ologbo evaọ erugba ẹjiroro Ọghẹnẹ, maero evaọ iruo usiuwoma ota na. Dai rri emamọ iruo nọ inievo-emetẹ nana a ru no! Rehọ oriruo Gwen, ọnọ ọ rehọ oma totọ gọ Jihova vrẹ ikpe 50 taure o te ti whu evaọ 2002. Ọzae riẹ ọ ta nọ: “A jọ oria kpobi riẹ kpahe ajọwha Gwen wọhọ ọtausiuwoma evaọ ẹwho mai. Ọ rehọ ohwo kpobi nọ ọ nya ku wọhọ ọnọ o fo kẹ uyoyou gbe eyaa Jihova. Omarokpotọ riẹ kẹ Ọghẹnẹ, ukoko riẹ, jẹ rọ kẹ uviuwou mai—a gbẹ du ta kpahe uduotahawọ oyoyou riẹ hẹ okenọ udu u no omai awọ—ọ jọ uketha gaga k’omẹ jẹ kẹ emọ mai evaọ oke evawere nọ ma jọ kugbe na. O d’omai gaga inọ o whu.” Gwen avọ ọzae riẹ a rọo te ikpe 61.
8 Eyae Ileleikristi buobu, te enọ e re rọo ho gbe enọ e rọo no, a bi ruiruo wọhọ ekobaro gbe imishọnare, yọ umutho nọ a wo o be dae ẹro nọ a be vaha ovuẹ Uvie na evaọ ekwotọ nọ i rovie aro gbe eria nọ i sioma no. (Iruẹru 1:8) Ibuobu e kpairoro vrẹ ewo uwou obọ rai gbe emọ re a ruẹse gọ Jihova vọvọ viere. Ejọ e riẹ nọ e be rehọ uketha kẹ ezae rai enọ e rrọ esẹro ọnyawariẹ, inievo-emetẹ idu efa buobu a rrọ iwou Ebẹtẹle evaọ akpọ na soso. Ababọ avro, eyae nana nọ e be lahiẹ oma gaga na a rrọ usu “efe erẹwho na kpobi” nọ e be rehọ oruaro vọ uwou Jihova.—Hagai 2:7.
9, 10. Ẹvẹ ahwo uviuwou jọ a ro dhesẹ ovuhumuo kẹ emamọ oriruo nọ eyae gbe ini-emọ Ileleikristi a fihọ otọ no?
9 Ghinọ uzẹme, eyae Ileleikristi buobu a wo ewha uviuwou nọ a be rẹro te; ghele na, a bi fi isiuru Uvie na haro. (Matiu 6:33) Oniọvo-ọmọtẹ ọkobaro jọ nọ ọ re rọo ho o kere nọ: “Oni mẹ, fiki ẹrọwọ ọgaga gbe emamọ oriruo riẹ, o fi obọ họ gaga nọ me ro zihe ruọ ọkobaro oke-kpobi nẹnẹ na. Evaọ uzẹme, mẹ avọ iẹe ma jẹ hae mai kpohọ usiuwoma ẹsikpobi.” Enẹ ọzae uwou-orọo jọ ọ ta kpahe aye riẹ, ọnọ o yẹ emetẹ isoi nọ i t’ahwo no: “Uwou mai o rẹ jọ fuafo tẹtẹtẹ ẹsikpobi. Bonnie ọ jẹ hai si uwou na vọ họ, onọ o k’omai uvẹ nọ ma rẹ rọ rehọ eware abọ-ẹzi karo. Oghẹrẹ nọ ọ jẹ hae rọ areghẹ raha umutho ugho nọ ma wo u ru rie lọhọ k’omẹ ruiruo ubroke evaọ ikpe 32, o tẹ lẹliẹ omẹ wo uvẹ ziezi kẹ uviuwou mai gbe eware abọ-ẹzi. Aye mẹ o te je wuhrẹ emọ na epanọ u woma te re a ruiruo gaga. Ujiro ọvo me wo kẹe.” Nẹnẹ, t’ọzae t’aye na a bi ruiruo evaọ oria nọ u wuzou iruo Isẹri Jihova evaọ akpọ-soso.
10 Enẹ ọzae uwou-orọo jọ o kere kpahe aye riẹ, ọnọ emọ riẹ i t’ahwo no: “Iruemu nọ e jọ oma Susan were omẹ kpaobọ họ uyoyou udidi riẹ kẹ Ọghẹnẹ gbe ahwo riẹ, jegbe ororokẹ, ọdawẹ, avọ oruọzewọ riẹ. Eriwo riẹ no emuhọ ze họ Jihova o fo kẹ okẹ udu mai kpobi—ehri-uzi nọ ọye omariẹ o lele wọhọ odibo Ọghẹnẹ gbe wọhọ oni.” Avọ obufihọ aye riẹ, ọzae nana ọ sae jẹ ehwa-iruo buobu rehọ no, kugbe iruo wọhọ ọkpako, ọkobaro, ethabọ ọsẹro okogho, gbe omọvo Ogbẹgwae Uruẹme Kugbe Iwou-Imu. Ẹvẹ eyae itieye na e ghare te kẹ ezae rai, kẹ ibe Ileleikristi, maero rọkẹ Jihova!—Itẹ 31:28, 30.
Eyae Eghaghae nọ I Wo Ezae He
11. (a) Ẹvẹ Jihova o ro dhesẹ ọdawẹ riẹ via kẹ eyae ẹrọwọ no, maero kọ eyae-uku? (b) Didi imuẹro eyae-uku gbe inievo-emetẹ ẹrọwọ Ileleikristi efa enọ i wo ezae he a rẹ sai wo?
11 N’otọ ze Jihova ọ be hai dhesẹ ọdawẹ kẹ ewoma eyae-uku. (Iziewariẹ 27:19; Olezi 68:5; Aizaya 10:1, 2) O ri nwene he. Orọnikọ eyae-uku ọvo o wo isiuru ididi kpahe he rekọ te ini-emọ nọ e rrọ uwou ezae he jegbe eyae nọ i wo ezae he fikinọ a gwọlọ jọ ere hayo a re ruẹ ọzae Oleleikristi ẹro rai hi. (Malakae 3:6; Jemis 1:27) Whọ tẹ rrọ usu ahwo nọ a be gọ Jihova ababọ uketha ọzae Oleleikristi, jọ u mu owhẹ ẹro inọ whọ re ghaghae evaọ aro Ọghẹnẹ.
12. (a) Ẹvẹ inievo-emetẹ Ileleikristi jọ a bi ro dhesẹ omarokpotọ rai kẹ Jihova? (b) Didi iroro inievo-emetẹ mai jọ a bi lele muabọ?
12 Wọhọ oriruo, rehọ inievo-emetẹ Ileleikristi mai enọ e re rọo ho fikinọ a bi yoẹme kẹ ohrẹ Jihova inọ a rẹ rọo “evaọ Ọnowo na” ọvo. (1 Ahwo Kọrint 7:39; Itẹ 3:1) Ẹme Ọghẹnẹ ọ kẹ rai imuẹro nọ: “[Jihova ọ] rẹ rehọ oma kpotọ kẹ enọ e rehọ oma kpotọ.” (2 Samuẹle 22:26) Ghele na, rọ kẹ ibuobu, re a jọ ababọ ọzae yọ use-abọ. Enẹ oniọvo-ọmọtẹ jọ ọ ta: “Mẹ gba riẹ mu inọ mẹ rẹ rọo evaọ Olori na ọvo, rekọ mẹ viẹ unuẹse buobu no nọ mẹ be ruẹ egbẹnyusu mẹ nọ e be rọo uvi ezae Ileleikristi rekọ uvumọ ohwo ọ be n’omẹ oware nọ mẹ wha ha.” Oniọvo-ọmọtẹ ọfa ọ ta nọ: “Mẹ gọ Jihova te ikpe 25 no. Mẹ gba riẹ mu nnọ me re yoẹme kẹe, rekọ mẹ be hae jọ ọkora fikinọ mẹ rrọ goli.” O fibae nọ: “Inievo-emetẹ wọhọ omẹ a gwọlọ uduotahawọ gaga.” Ẹvẹ ma sai ro fi obọ họ kẹ ahwo omarokpotọ itieye na?
13. (a) Eme ma wuhrẹ no oriruo enọ e jẹ hai weze bru ọmọtẹ Jẹfta na ze? (b) Idhere efa vẹ ma sai ro dhesẹ ọdawẹ kẹ inievo-emetẹ nọ i wo ezae he evaọ ukoko mai?
13 Ma rẹ sae ruẹ edhere jọ evaọ oriruo anwae jọ. Okenọ ọmọtẹ Jẹfta o siobọno uvẹ nọ ọ hai ro wo ọzae, ahwo na a vuhumu inọ okpoware o ru na. Eme a ru rọ tuduhọ iẹe awọ? ‘Emetẹ Izrẹl e jẹhẹ nya i yere ọmọtẹ Jẹfta ohwo Giliad na edẹ ene kukpe kukpe.’ (Ibruoziẹ 11:30-40) Epọvo na re, u re woma re ma rehọ udu mai kpobi jiri inievo-emetẹ nọ i wo ezae he enọ e be roma kpotọ yoẹme kẹ uzi Ọghẹnẹ.a Edhere ọfa vẹ ma sai ro dhesẹ ọdawẹ mai? Evaọ elẹ mai ma rẹ yare Jihova re o fi obọ họ kẹ inievo-emetẹ eghaghae ẹrọwọ nana re a gbe kru oma ga evaọ iruo rai. U fo re a kẹ ae imuẹro inọ Jihova gbe ukoko Ileleikristi na kpobi a you rai n’eva ze je bi rri rai ghaghae.—Olezi 37:28.
Oghẹrẹ nọ Eyewọ-Ọvo A rẹ rọ Kparobọ
14, 15. (a) Fikieme Ileleikristi nọ e rrọ ini-emọ nọ e rọ kugbe ọzae he a je bo se Jihova kẹ obufihọ? (b) Ẹvẹ eyewọ-ọvo a sai ro ru lele elẹ rai?
14 Eyae Ileleikristi nọ e rrọ ọyewọ-ọvo a rẹriẹ ovao ku use-abọ buobu re. Dede na, a rẹ sae dhẹ bru Jihova kẹ obufihọ evaọ ẹyọrọ emọ rai lele ehri-izi Ebaibol. Uzẹme, whọ tẹ rrọ ọyewọ-ọvo, whọ rẹ sae jọ ọsẹ gbe oni evaọ abọ kpobi hi. Ghele na, Jihova o ti fi obọ họ k’owhẹ rẹrote ewha-iruo ibuobu ra who te bo bru ei evaọ ẹrọwọ. Re ma dhesẹ iẹe: Dae rehọ iẹe nnọ who wo owha ogbẹgbẹdẹ jọ nọ whọ be wọ kpohọ uwou ra nọ o rrọ oria ugbehru. Kọ whọ rẹ lahiẹ oma rehọ ewha na gadiẹ ugbehru na otẹrọnọ omoto jọ nọ ọ rẹ wọ ewha na ọ kẹle? Vievie! Epọvo na re, whọ ọvo ọ daoma wọ owha iroro egbẹgbẹdẹ hẹ nọ whọ rẹ sae yare Jihova re o fi obọ họ k’owhẹ na. Evaọ uzẹme, o zizie owhẹ inọ who bo bru ei. Enẹ Olezi 68:19 o ta: ‘Oghale u te ỌNOWO ọnọ ọ be wọ ohwa na k’omai kẹdẹ kẹdẹ.’ Epọvo na, 1 Pita 5:7 o zizie owhẹ re who gbolo awaọruọ ra kpobi kẹ Jihova, “keme ọye ọ be sẹro ra.” Fikiere, okenọ ebẹbẹ hayo awaọruọ e tẹ nẹ owhẹ yaotọ, gbolo ohwa na kẹ Ọsẹ obọ odhiwu ra ẹkwoma ‘olẹ ẹsikpobi.’—1 Ahwo Tẹsalonika 5:17; Olezi 18:6; 55:22.
15 Wọhọ oriruo, whọ tẹ rrọ oni-ọmọ, avro ọ riẹ hẹ inọ whọ be ruawa kpahe oghẹrẹ uruemu nọ emaha efa e rẹ sae whẹhọ emọ ra eva obọ isukulu hayo edawọ ẹgbakiete nọ a sae rẹriẹ ovao ku. (1 Ahwo Kọrint 15:33) Onana yọ emamọ awaọruọ. Rekọ e tẹ jẹ rrọ eme nọ a re fihọ olẹ. Evaọ uzẹme, eme who gbe lele emọ ra lẹ kpahe eware itieye na taure a te ti kpohọ isukulu hu, ẹsejọhọ nọ wha te se ikere okpẹdẹ na kugbe no? Olẹ nọ u no udu ze nọ u re duobọ te ugogo ebẹbẹ o rẹ nya te udu emaha gaga. Maero, eghale Jihova whọ be yare na okenọ whọ tẹ rehọ odiri kọ Ẹme riẹ fihọ udu emọ ra. (Iziewariẹ 6:6, 7; Itẹ 22:6) Kareghẹhọ, “Ọnowo ọ be tẹro riẹ muẹ enọ ikiẹrẹe, ezọ riẹ i rovie kẹ elẹ rai.”—1 Pita 3:12; Ahwo Filipai 4:6, 7.
16, 17. (a) Eme ọmọ jọ ọ ta kpahe uyoyou nọ oni riẹ o dhesẹ? (b) Ẹvẹ eriwo abọ-ẹzi ọrọ oni na o kpomahọ emọ riẹ?
16 Rehọ oriruo Olivia, oni emọ ezeza. Ọzae riẹ nọ ọ rrọ ukoko ho ọ dhẹ siọ uviuwou na ba nọ ọ nwani yẹ ọmọ av’ezeza na no, rekọ oni na o kru obọ ga wuhrẹ emọ na fihọ idhere Ọghẹnẹ. Ọmọzae Olivia, Darren, ọnọ ọ kpako te ikpe 31 no enẹna jẹ rrọ ọkpako ukoko Ileleikristi gbe ọkobaro, ọ jọ oware wọhọ ikpe 5 evaọ oke yena. Fiba awaọruọ Olivia, ẹyao ọgaga jọ o te kie Darren onọ o gbẹ be kẹe uye rite inẹnẹ. Be kareghẹhọ oke emaha riẹ, Darren o kere nọ: “Mẹ gbẹ be kareghẹhọ epanọ mẹ jẹ hae keria ehwa ẹsipito be rehọ okpakpa hẹrẹ oni mẹ. Ọ vẹ keria kẹle omẹ bi se Ebaibol k’omẹ kẹdẹ kẹdẹ. Kẹsena, ọ vẹ so ole Uvie na ‘Ma Yere Owhẹ, Jihova.’b Rite inẹnẹ na, oye họ ole nọ ọ mae were omẹ.”
17 Eva nọ Olivia o fihọ Jihova gbe uyoyou nọ o wo kẹe u fi obọ họ kẹe wo obokparọ wọhọ ọyewọ-ọvo. (Itẹ 3:5, 6) Uruemu ezi riẹ u dhesẹ oma via evaọ itee nọ o fihọ kẹ emọ riẹ. Darren ọ ta nọ: “Oke kpobi oni mai ọ jẹ hae tuduhọ omai awọ inọ ma le ute odibọgba oke-kpobi. Fikiere, u te no oniọvo-ọmọtẹ ọvo mẹ no, mẹ avọ emetẹ ene edekọ na ma ruọ iruo odibọgba oke-kpobi. Ghele na, oni mai ọ rẹ rehọ omai seha kẹ amọfa ha. Mẹ be daoma gaga re mẹ raro kele obọdẹ uruemu riẹ.” Uzẹme, orọnikọ emọ kpobi i re kru ẹgọ Ọghẹnẹ ga wọhọ epanọ erọ Olivia a ru na ha. Rekọ okenọ oni ọ tẹ daoma rria lele ehri-izi Ebaibol, o re wo imuẹro ẹruẹ ọkpọvio gbe uketha uyoyou Jihova.—Olezi 32:8.
18. Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nnọ ma wo ovuhumuo kẹ ọruẹrẹfihotọ Jihova ọrọ ukoko Ileleikristi na?
18 Abọ ologbo nọ Ọghẹnẹ ọ be rọ kẹ uketha họ ẹkwoma ukoko Ileleikristi na, onọ u wo omaa emu abọ-ẹzi ẹsikpobi, okugbe-inievo Ileleikristi, gbe ‘ekẹ ahwo’ nọ e kpako ziezi evaọ abọ-ẹzi. (Ahwo Ẹfẹsọs 4:8) Ekpako ẹrọwọ a bi ruiruo ziezi re a bọ enọ e rrọ ukoko na kpobi ga, be mai muẹrohọ ẹgwọlọ “imiwhrori avọ eyaukuotọ nọ uye o rẹbẹ.” (Jemis 1:27) Fikiere si kẹle ahwo Ọghẹnẹ, whọ ko oma ra dhere he.—Itẹ 18:1; Ahwo Rom 14:7.
Ewoma Omarokpotọ
19. Fikieme omarokpotọ aye u gbe ro ru ei fihọ ugbotọ họ, kọ oriruo Ebaibol vẹ u ru onana via?
19 Jihova ọ ma aye wọhọ arugba rọkẹ ọzae. (Emuhọ 2:18) Fikiere, oma nọ aye o re ro kpotọ kẹ ọzae u ru rie fihọ ugbotọ họ. Ukpoye, o rrọ ọghọ kẹ aye, be kẹe uvẹ re ọ rehọ ekẹ gbe ena ibuobu riẹ ruiruo lele oreva Ọghẹnẹ. Itẹ uzou avọ 31 u dhesẹ iruẹru buobu erọ uvi aye evaọ Izrẹl anwae. O fi obọ họ kẹ iwhrori, ọ kọ egbọ-evaene, ọ tẹ jẹ dẹ etọ. Ẹhẹ, “ọzae riẹ o re fievahọ iẹ, o ve wo erere buobu.”—Owọ avọ 11, 16, 20.
20. (a) Ẹvẹ aye Oleleikristi o re rri ena hayo ekẹ nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ? (b) Obọdẹ uruemu vẹ Ẹsta o dhesẹ, kọ ẹvẹ Jihova ọ rọ rehọ iẹe ruiruo?
20 Aye omarokpotọ, ọnọ ọ be dhozọ Ọghẹnẹ ọ rẹ wọ oma riẹ kpehru hayo lele ọzae riẹ hrowo-oma ha. (Itẹ 16:18) Ọ rẹ gwọlọ kpare oma riẹ kpehru ẹkwoma ilale akpọ na ha, ukpoye ọ rẹ rehọ ekẹ nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ rọ ga amọfa—uviuwou riẹ, ibe Ileleikristi, erivẹ, jẹ mae rro kọ Jihova. (Ahwo Galesha 6:10; Taitọs 2:3-5) Rehọ oriruo Ebaibol ọrọ Ẹsta Ovie-Aye na. Dede nọ o wo erru gaga, o wo omarokpotọ. (Ẹsta 2:13, 15) Okenọ ọ rọo no, o wo adhẹẹ odidi kẹ ọzae riẹ, Ahasuerọs Ovie na, wo ohẹriẹ no aye ọsosuọ ovie na, Vashti. (Ẹsta 1:10-12; 2:16, 17) Ẹsta ọ jẹ hae rehọ oma adhẹẹ yare ohrẹ mi omoni ọkpako riẹ, Mọdekae, evaọ eme nọ i wuzou—makọ okenọ o zihe ruọ ovie-aye no. Rekọ ọ jọ ominẹ hẹ! Ọ rehọ aruọwha fere Heman via, ọzae ọgeva nọ ọ jọ ọkwa ologbo, ọnọ ọ gb’ẹgwae nọ o re kpe ahwo Ju no. Jihova ọ rehọ Ẹsta ruiruo gaga rọ thọ ahwo riẹ.—Ẹsta 3:8–4:17; 7:1-10; 9:13.
21. Ẹvẹ aye Oleleikristi ọ sae rọ ghare viere kẹ Jihova?
21 U re vevẹ, evaọ oke anwae gbe inẹnẹ, eyae eg’Ọghẹnẹ i dhesẹ omarọkẹ rai kẹ Jihova gbe egagọ riẹ no. Fikiere, eyae nọ e be dhozọ Ọghẹnẹ a rẹ ghaghae evaọ aro Jihova. Inievo-emetẹ Ileleikristi, wha kẹ Jihova uvẹ re ọ rehọ ẹkwoma ẹzi riẹ ru owhai fihọ ‘okwakwa’ isiuru viere, onọ a “ruẹrẹ kpahe-kẹ-iruo iwoma kpobi.” (2 Timoti 2:21; Ahwo Rom 12:2) Kpahe egegagọ eghaghae itieye na, Ẹme Ọghẹnẹ ọ ta nọ: “Rehọ erere iruo riẹ kẹ e, jọ iruo riẹ i jiri ie eva unuighẹ na.” (Itẹ 31:31) Ma be lẹ nnọ o jọ ere kẹ owhai omomọvo.
[Oruvẹ-obotọ]
a Kpahe oghẹrẹ nọ ma sae rọ kẹ uduotahawọ utioye na, rri Uwou-Eroro Na ọrọ March 15, 2002 (ọrọ Oyibo), ẹwẹ-obe avọ 26-28.
b Ole avọ 212 evaọ Suile Ujiro kẹ Jihova onọ Isẹri Jihova a kporo.
Kọ Whọ Kareghẹhọ?
• Ẹvẹ eyae Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ jọ a rọ jọ ghaghae evaọ aro Jihova?
• Ẹvẹ inievo-emetẹ buobu evaọ oke mai na a ro dhesẹ nnọ a ghare kẹ Ọghẹnẹ?
• Idhere vẹ Jihova ọ be rọ tha ini nọ e rrọ kugbe ezae he uke jegbe inievo-emetẹ efa nọ i wo ezae he?
• Ẹvẹ aye ọ sai ro dhesẹ uvi adhẹẹ kẹ ọruẹrẹfihotọ uzou-uwo na?
[Ẹkpẹti nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 29]
Iriruo Nọ A Re Roro Kpahe
Kọ whọ gwọlọ se kpahe iriruo eyae ẹrọwọ efa nọ a jọ Ebaibol na fodẹ? Otẹrọ ere, iviena se ikereakere nọ e rrọ obotọ na. Nọ who bi se kpahe ahwo nọ a fodẹ na, daoma muẹrohọ ehri-izi nọ whọ rẹ sai fihọ iruo viere evaọ uzuazọ ra.—Ahwo Rom 15:4.
◆ Sera: Emuhọ 12:1, 5; 13:18a; 21:9-12; 1 Pita 3:5, 6.
◆ Eyae Izrẹl nọ i wo ẹzi ọghoruo: Ọnyano 35:5, 22, 25, 26; 36:3-7; Luk 21:1-4.
◆ Debora: Ibruoziẹ 4:1-5:31.
◆ Rut: Rut 1:4, 5, 16, 17; 2:2, 3, 11-13; 4:15.
◆ Aye Shunẹm: 2 Ivie 4:8-37.
◆ Aye Fonisia (ẹwho Kenan): Matiu 15:22-28.
◆ Mata avọ Meri: Mak 14:3-9; Luk 10:38-42; Jọn 11:17-29; 12:1-8.
◆ Tabita: Iruẹru 9:36-41.
◆ Emetẹ ene ọ Filip: Iruẹru 21:9.
◆ Fibi: Ahwo Rom 16:1, 2.
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 27]
Kọ who bi jiri inievo-emetẹ nọ i wo ezae he nọ e be roma kpotọ koko uzi Ọghẹnẹ?
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 28]
Igogo ayare vẹ a rẹ sae fodẹ evaọ olẹ taure emọ na a te ti kpohọ isukulu?