‘Nwanọ Ere’ A Ru

“Uyoyou Ọghẹnẹ ona, nnọ ma re koko ijaje riẹ.”—1 JỌN 5:3.

 1. Eme a sae ta kpahe epanọ uyoyou Ọghẹnẹ o kẹre te?

“ỌGHẸNẸ HỌ UYOYOU.” Ahwo kpobi nọ a nyaze te riẹ Ọghẹnẹ je bi koko ijaje riẹ a re wo ovuhumuo odidi kẹ uyoyou oyena. “Eva onana uyoyou o rọ, orọnikọ ma [kaki] you Ọghẹnẹ hẹ, rekọ ọye o you omai, o je vi Ọmọ riẹ kere ọ ze jọ okiofu izieraha mai.” Nọ ma bi dhesẹ ẹrọwọ fihọ aghare idhe ẹtanigbo Jesu na, ma rẹ gbẹ ‘daji uyoyou Ọghẹnẹ.’ (1 Jọn 4:8-10, 16) Okioye ma jẹ reawere efe eghale ẹzi evaọ enẹna gbe evaọ eyero eware netha kọ, uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.—Jọn 17:3; 1 Jọn 2:15, 17.

 2. Ẹvẹ ekoko ijaje Ọghẹnẹ e rọ kẹ idibo riẹ erere no?

² Ikere Ebaibol na e vọ avọ iriruo ahwo nọ i koko ijaje Ọghẹnẹ gbe enọ a ghale gaga no fiki ere oruo. Enana i kugbe isẹri anwae taure oke Ileleikristi u te zi te, ejọ rai Pọl ukọ na o kere kpahe nọ: “Enana kpobi eva orọwọ a je whu, o nọ a ya eya riẹ nọ u te rai obọ họ, rekọ a jọ eva ugbo kpararo ruẹe a je dedie ei, a tẹ jẹ riẹ nọ ae oma rai na, erara, gbe enya-ugbo eva akpọ na.” (Ahwo Hibru 11:13) Uwhremuna, Ileleikristi idibo Ọghẹnẹ efa nọ e rọ oma kẹ a te wo erere no ‘aruoriwo gbe uzẹme nọ Jesu Kristi ọ wha ze.’ (Jọn 1:17) Evaọ etoke oware wọhọ ikpe 6,000 ọrọ ikuigbe ohwo akpọ, Jihova ọ hwosa kẹ isẹri ẹrọwọ riẹ no enọ i koko ijaje riẹ, nọ e ghinẹ “rọ owha ogbẹgbẹdẹ hẹ.”—1 Jọn 5:2, 3.

Evaọ Edẹ Noa

 3. Evaọ idhere vẹ Noa ọ rọ ‘nwani ru ere’?

³ Ikere Ebaibol na e ta nọ: “Fiki orọwọ Ọghẹnẹ ọ rọ vẹvẹ Noa unu, kpahọ eware eka nọ a rẹ te ruẹ hẹ, o je yo ẹme nọ o ro ku okọ nọ o ro siwi unuwou riẹ soso; fiki onana a je brukpe akpọ kpobi nọ ọ jẹ ze jọ ọreuku e nọ ikiẹrẹe nọ e be tha fiki orọwọ.” Wọhọ “ọvuẹovuẹ ẹrẹreokie,” Noa o yoẹme kẹ Ọghẹnẹ no eva ze, jẹ vẹvẹ akpọ ozighi na unu taure Ẹvo na o te ti ku kpahe oziẹobro Ọghẹnẹ nọ ọ be tha. (Ahwo Hibru 11:7; 2 Pita 2:5) Evaọ ẹbọ okọ na, ọ nwane nya lele oma nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹe. Ọ tẹ te rehọ erao gbe emuore nọ a fodẹ kẹe kpobi rueva. “Noa o te ru onana; jegbe eware kpobi nọ Ọghẹnẹ ọ ta kẹ e [“nwanọ ere o ru,” NW ].”—Emuhọ 6:22.

 4, 5. (a) Ẹvẹ okpomahọ oyoma o ro te ohwo-akpọ no rite inẹnẹ? (b) Fikieme ma jẹ ‘nwani ru ere’ evaọ ẹmeoyo kẹ ehrẹ Ọghẹnẹ?

⁴ Noa avọ uviuwou riẹ a je muabọ kugbe okpomahọ oyoma ọrọ enjẹle aghẹmeeyo. Emọ Ọghẹnẹ enana a nwene oma rai a te lele eyae wezẹ, a te yẹ emọ nọ e rro thesiwa nọ i je kpokpo ahwo. “Whaọ akpọ o te gbeku evaọ aro Ọghẹnẹ, ozighi ọ tẹ vọ akpọ na soso.” Jihova o te vi Ẹvo ze re o hwere oge omuemu ọyena kufiẹ. (Emuhọ 6:4, 11-17; 7:1) No anwọ oke Noa ze, a gbẹ kẹ enjẹle idhivẹri na uvẹ re a nwene oma fihọ ohwo ho. Ghele, ‘akpọ na soso ọ gbẹ rọ otọ ogaga oyoma na,’ Setan Ẹdhọ na. (1 Jọn 5:19; Eviavia 12:9) Evaọ edhere eruẹaruẹ, Jesu ọ tẹ rọ oge aghẹmeeyo ẹdẹ Noa na wawo oge ohwo-akpọ nọ e se riẹ anwẹ nọ oka ‘ọzino’ riẹ u muhọ evaọ 1914.—Matiu 24:3, 34, 37-39; Luk 17:26, 27.

⁵ Nẹnẹ, wọhọ epaọ edẹ Noa, Setan ọ be daoma re ọ rehọ ohwo-akpọ gbe otọakpọ mai na ziọ ọraha. (Eviavia 11:15-18) Fikiere o tẹ rọ kpatakpata k’omai re ma yo ujaje nọ a rọ ẹzi ọfuafo kere na: “Wha fi ẹgọ-ẹmo Ọghẹnẹ ọsoso họ oma, re wha sai dikihẹ kẹ ereghẹ ukumuomu.” (Ahwo Ẹfẹsọs 6:11) Evaọ onana, a be thomai uke ẹkwoma ewuhrẹ Ẹme Ọghẹnẹ gbe efihiruo riẹ evaọ izuazọ mai. Ofariẹ, ma wo ukoko ẹruọsa Jihova, avọ “odibo oruọzewọ, nọ o wo areghẹ” riẹ nọ a ro mu, gbe ekpako iyoyou riẹ, re a rọ odiri sẹro mai evaọ edhere nọ ma rẹ nya. Ma wo iruo usiuwoma ota akpọ soso nọ ma re rugba. (Matiu 24:14, 45-47) Wọhọ Noa, nọ ọ romakpotọ yo ehrẹ Ọghẹnẹ na, joma hẹ ‘nwani ru ere’ ẹsikpobi.

Mosis—Ọzae nọ Ọ Mai Wou Kpobi Na

 6, 7. (a) Didi osohwa erere jọ Mosis ọ sa? (b) Didi oriruo emamọ aruọwha Mosis ọ nya seba k’omai?

⁶ Roro kpahe ọzae ẹrọwọ ọfa—Mosis. Ọ hẹ te reawere uzuazọ ababọ omolahiẹ evaọ udevie efe Ijipti. Rekọ ọ sa nọ “o re kuomagbe emọ Ọghẹnẹ ruẹ uye vi ikpenọ o re kuomagbe usu eva-ewerọ uzioraha.” Wọhọ odibo Jihova nọ o vi, ‘o je rri kparo bru osohwa na yọ o dikihẹ ga wọhọ nọ ọ jẹ ruẹ Ọnọ a rẹ ruẹ hẹ na.’—Ahwo Hibru 11:23-28.

⁷ Eva Ikelakele 12:3, ma se nọ: “Whaọ Mosis o je wowou, vi ahwo kpobi nọ a jẹ rria evaọ akpọ na.” Eva abọ ọdekọ riẹ, Fẹro Ijipti o te ru wọhọ ohwo nọ ọ mai wo omorro evaọ ahwo kpobi. Okenọ Jihova o je kẹ Mosis avọ Erọn nọ a whowho oziẹobro riẹ kẹ Fẹro, eme a ru? A ta k’omai nọ: “Mosis avọ Erọn a te ru ere; a te ru wọhọ epanọ Ọnowo na ọ ta kẹ ae.” (Ọnyano 7:4-7) Ẹvẹ onana o rọ oriruo aruọwha te rọ k’omai enọ i bi whowho oziẹobro Ọghẹnẹ nẹnẹ na!

 8. Ẹvẹ a rọ gwọlọ nọ emọ Izrẹl a ‘nwani ru ere,’ kọ ẹvẹ oghọghọ nọ u no rie ze o rọ wọhọ onọ orọ obaro kẹle na?

⁸ Kọ emọ Izrẹl na a rọ omarokpotọ tha Mosis uke? Nọ Jihova ọ rọ iye izii evaọ udevie ikpe na tehe Ijipti no, ọ tẹ kẹ Izrẹl ehrẹ kpahe epanọ a re ru eha Ọnyavrẹ na. “Ahwo na a je kiekpo gọ e. Koyehọ ahwo Izrẹl a tẹ nya i ru erei; wọhọ epanọ ỌNOWO na ọ vuẹ Mosis avọ Erọn, nwanọ erei a ru.” (Ọnyano 12:27, 28) Evaọ udevie aso ẹdẹ ologbo ọyena, Nisan 14, 1513 B.C.E., ẹnjẹle Ọghẹnẹ o te kpe emọ ọtuyẹ Ijipti kpobi, rekọ ọ nyavrẹ iwou emọ Izrẹl. Fikieme a jẹ nya siọ emọ ọtuyẹ Izrẹl ba? Fikinọ a ruẹ uketha evaọ azẹ omogodẹ Ọnyavrẹ na, nọ a frẹ fihọ inuẹthẹ rai. A nwani ru oware nọ Jihova o je kẹ Mosis avọ Erọn. Ẹhẹ, “nwanọ erei a ru.” (Ọnyano 12:50, 51) Evaọ Abade Ọwawae na, Jihova o te ru oware igbunu ọfa evaọ esiwo ahwo riẹ nọ i yoẹme rekọ o te kpe Fẹro avọ egbaẹmo ilogbo riẹ no. Ẹvẹ eva e were emọ Izrẹl te! Epavo na re nẹnẹ, ahwo buobu nọ i yoẹme kẹ ijaje Jihova a rẹ te ghọghọ nọ a te ruẹ ẹkpare kpehru riẹ evaọ Amagidọn.—Ọnyano 15:1, 2; Eviavia 15:3, 4.

 9. Didi uvẹ nẹnẹ ‘nwanọ ere oruo’ emọ Izrẹl kpahe uwou egagọ na i dikihẹ kẹ?

⁹ Okenọ Jihova o je kẹ Izrẹl nọ a ru unevaze jẹ bọ uwou egagọ kẹe evaọ igbrẹwọ na, ahwo na a tẹ rọ eva rai kpobi kokẹ. Yọ evaọ eware nọ e mae kawo dede, Mosis avọ ibe iruiruo unevaze riẹ a te lele oma ebabọ nọ Jihova ọ kẹ kpobi. “Kọ erei iruo uwou egagọ na u ro re; ahwo Izrẹl kpobi a te ru epanọ ỌNOWO na ọ ta kẹ Mosis. [Nwanọ erei a ru, NW ].” Epavo na re, evaọ eromuo ọkwa-ozerẹ na, “kọ ere Mosis o ru; wọhọ epanọ ỌNOWO na ọ ta kẹ ẹe na, ere o ru.” (Ọnyano 39:32; 40:16) Evaọ oke mai na, ma wo uvẹ nọ ma rẹ rọ rehọ udu mai kpobi tha iruo usiuwoma ota na uke gbe eruẹrẹfihotọ kẹ ẹkẹre-haro Uvie na. Fikiere o rọ uvẹ mai re ma kuomagbe ‘nwani ru erei.’

Joshua—Emamọ Udu Aruọwha avọ Ogaga

10, 11. (a) Eme o fiobọhọ kẹ Joshua wo obokparọ? (b) Ẹvẹ ma sai ro wo ọbọga re ma thihakọ edawọ edẹ mai enana?

¹⁰ Okenọ Mosis o vi Joshua re o su Izrẹl kpohọ otọ eyaa na, ẹsejọhọ Ẹme Jihova nọ ẹzi ọ wọ kere nọ ọ jariẹ kpobi họ ebe isoi Mosis na, olezi ọvo hayo ivẹ, gbe obe Job. Mosis ọ hrẹ Joshua re o koko ahwo na họ nọ a te te Otọ Eyaa na no re o “se uzi onana rọ kẹ ahwo Izrẹl kpobi re a yo i.” (Iziewariẹ 31:10-12) Ofariẹ, Jihova omariẹ o je kẹ Joshua nọ: “Obe uzi onana u re no unu ra ha, rekọ who re se i te aso te uvo, whọ vẹ yọre oma ru epanọ a kere fihọ eva riẹ; re edhere ra o kiehọ kẹ owhẹ wowoma, kẹsena who ve ti wo emamọ obọ okparọ.”—Joshua 1:8.

¹¹ Isase ekẹdẹ kẹdẹ “obe” Jihova e thọ Joshua ruẹromahọ kẹ edawọ nọ e rọ obaro, wọhọ epanọ isase ekẹdẹ kẹdẹ Ẹme Jihova, Ebaibol na, e rẹ kẹ Isẹri oke nana Riẹ ẹgba re a thihakọ edawọ ebẹbẹ “edẹ urere” enana. (2 Timoti 3:1) Nọ akpọ ozighi ọnana ọ wariẹ omai họ na, joma si ohrẹ Ọghẹnẹ se Joshua te udu re: “Wo udu avọ oma ukruga; whọ jọ ozọ u mu owhẹ hẹ, hayo oma o rọ owhẹ hẹ; keme ỌNOWO na Ọghẹnẹ ra ọ rọ kugbe owhẹ evaọ koria koria kpobi no whọ rẹ nya.” (Joshua 1:9) Nọ a fi Kenan kparobọ no, a tẹ hwosa kẹ erua Izrẹl ruaro gaga okenọ a wohọ otọ ukuoriọ rai no. “Ahwo Izrẹl a tẹ ghale otọ na wọhọ epanọ ỌNOWO na o juzi kẹ Mosis.” (Joshua 14:5) Osohwa utiọye ovo na o be hẹrẹ omai kpobi nẹnẹ enọ i bi se Ẹme Ọghẹnẹ je bi fi ei họ iruo evaọ izuazọ mai, jẹ be romakpotọ ‘nwani ru erei.’

Ivie—Erọ Ẹrọwọ gbe Aghẹmeeyo

12. (a) Didi ujaje a kẹ ivie Izrẹl? (b) Eme aghẹmeeyo ivie na o wha ze?

¹² Kọ ẹvẹ kpahe ivie evaọ Izrẹl? Jihova o je kẹ ovie na nọ o koko ẹgwọlọ ọnana: “Okenọ ọ keria agbara-uvie riẹ no, o ve ti kere izi nana họ obe kẹ oma riẹ, enọ erọ obe izerẹ Livai; o rẹ jọ obọ riẹ, nọ o re se eva edẹ uzuazọ riẹ kpobi, re o wuhrẹ epanọ ọ rẹ rọ dhẹ ozọ ỌNOWO na Ọghẹnẹ riẹ, re o koko eme uzi onana gbe ijaje enana, o ve ru ai.” (Iziewariẹ 17:18, 19) Kọ ivie Izrẹl a yoẹme kẹ ujaje oyena? Evaọ abọ ologbo riẹ, a ru ere vievie he, fikiere a tẹ ruẹ iye nọ a ruẹaro rai evaọ Iziewariẹ 28:15-68 na. Uwhremuna, Izrẹl a tẹ te vaha fihọ “no oka akpọ jọ ri te ọdekọ riẹ.”

13. Ẹvẹ ma sai ro wo erere wọhọ epanọ Devidi o wo, ẹkwoma uyoyou kẹ Ẹme Jihova?

¹³ Dede, Devidi—ovie ẹrọwọ ohwo ọsosuọ Izrẹl—o dhesẹ omarọkẹ oghẹrẹsa kẹ Jihova. O te dhesẹ oma riẹ wọhọ ‘okpohrokpo orua Juda,’ nọ o riobọhọ Kristi Jesu, ‘okpohrokpo orua Juda nọ o bi fi kparobọ na, owọ Devidi.’ (Emuhọ 49:8, 9; Eviavia 5:5) Eme họ ehri ogaga Devidi? O wo ovuhumuo odidi kẹ Ẹme Jihova nọ a kere, o te je fi ai họ iruo. Evaọ Olezi 19, “olezi Devidi,” ma se nọ: “Uzi ỌNOWO o gbakiete.” Nọ ọ t’ẹme kpahe ekareghẹhọ, iruo, ujaje, gbe iziẹibro Jihova no, Devidi ọ tẹ gbẹ ta haro nọ: “I fo ẹguọlọ vi idọloro, vi idọloro ezi eghaghae na; e mere vi ọnyọ re gbe othuzou ọnyọ. Whaọ eye a rọ vẹvẹ odibo ra unu; ekoko rai o te je wo osa ruaro.” (Olezi 19:7-11) Otẹrọnọ ese Ẹme Jihova kẹdẹ kẹdẹ gbe eroro kpahiẹe o jọ erere ikpe 3,000 nọ evrẹ no, ẹvẹ onana o rẹ mae kẹ erere te nẹnẹ!—Olezi 1:1-3; 13:6; 119:72, 97, 111.

14. Edhere vẹ owojẹ Solomọn u ro dhesẹ ẹgwọlọ vi eriariẹ ọvo nọ ma re wo?

¹⁴ Ghele, u te re a wo eriariẹ ọvo ho. U wuzou kẹ idibo Ọghẹnẹ re re a jowọ lele eriariẹ eyena, re a koko iei nya lele oreva Ọghẹnẹ—ẹhẹ, re a ‘nwani ru erei.’ A rẹ sae rọ oriruo ọmọ Devidi, Solomọn ro dhesiẹe, ọnọ Jihova ọ salọ “re ọ keria agbara-uvie ỌNOWO evaọ Izrẹl.” A kẹ Solomọn iruo nọ ọ bọ etẹmpol na, re ọ rehọ oma nọ a kẹ Devidi ‘evaọ eruaruẹ’ rọ bọe. (1 Iruẹru-Ivie 28:5, 11-13) Ẹvẹ Solomọn ọ sai ro ru iruo logbo enana re? Evaọ uyo kẹ olẹ riẹ, Jihova ọ tẹ kẹe ereghẹ gbe eriariẹ. Kugbe enana, gbe ẹmeoyo kẹ oma nọ Ọghẹnẹ o fihọ otọ no, Solomọn ọ tẹ sae bọ uwou urirẹ oyena, onọ oruaro Jihova o te vọ. (2 Iruẹru-Ivie 7:2, 3) Rekọ, uwhremuna, Solomọn o gbe ru te ẹgwọlọ họ. Evaọ edhere vẹ? Uzi Jihova o ta kpahe ovie evaọ Izrẹl nọ: “O re ti wo eyae buobu hu, ogbẹrọ ere he udu riẹ u re ti kurẹriẹ.” (Iziewariẹ 17:17) Ghele na Solomọn “o wo eyae egba-ihrẹ, emetẹ ovie gbe ese, egba esa, . . . eyae riẹ i te ku udu riẹ rẹriẹ re ọ gọ eghẹnẹ efa.” Evaọ ikpe owho riẹ, Solomọn o te kuomarẹriẹ ọ gbẹ ‘nwani ru erei’ hi.—1 Ivie 11:3, 4; Nehemaya 13:26.

15. Ẹvẹ Josaya ọ rọ ‘nwani ru ere’?

¹⁵ Ivie nọ i je yoẹme ejọ kakao evaọ Juda, ọ rọ urere rai họ Josaya. Evaọ ukpe 648 B.C.E., o te mu emedhọ họ evoro no otọ na jẹ ruẹrẹ etẹmpol Jihova. Evaọ etẹe ozerẹ okpehru na ọ jẹ ruẹ “obe-izi ỌNOWO na nọ ọ rọ kẹ Mosis na.” Eme Josaya ọ rọ obe-uzi na ru? “Ovie na o te kpohọ uwou ỌNOWO na avọ ahwo Juda, gbe enọ e be rria evaọ Jerusalem, gbe izerẹ gbe ahwo Livai, ahwo kpobi te ekakawo te ilogbo; o te se eme obe ọvọ na, onọ a ruẹ evaọ uwou ỌNOWO na kẹ ae. Koyehọ ovie na o te dikihẹ evaọ oria riẹ ọ jẹ reọvọ kugbe ỌNOWO na re ọ nya evaọ edhere ỌNOWO na, re o koko izi gbe isẹri gbe ijaje avọ eva riẹ kpobi gbe ẹzi riẹ kpobi re o ru wọhọ epanọ a kere fihọ obe ọvọ na.” (2 Iruẹru-Ivie 34:14, 30, 31) Ẹhẹ, “nwanọ ere” Josaya o ru. Fiki edhere ẹrọwọ riẹ, a tẹ da oziẹobro Jihova kpahe Juda nọ ọ kare ẹrọwọ ji bọo edẹ emọ ogbekuo riẹ.

Ẹria Lele Ẹme Ọghẹnẹ

16, 17. (a) Evaọ idhere vẹ ma re ro lele ithihi Jesu? (b) Idibo ẹrọwọ Ọghẹnẹ efa vẹ i fi iriruo hotọ k’omai?

¹⁶ Evaọ usu ahwo nọ e rria otọakpọ na kpobi no, oriruo nọ ọ mai woma ọrọ eroro gbe ẹria te Ẹme Ọghẹnẹ họ Olori na Jesu Kristi. Ẹme Ọghẹnẹ ọ jọ wọhọ emu kẹe. (Jọn 4:34) Ọ ta kẹ enọ e jẹ gaviezọ kẹe nọ: “Ọmọ ọvo ọ sai ru oware ovo ho, rekọ epanọ ọ ruẹ Ọsẹ nọ o re ruo, keme koware koware nọ o ru, itieye Ọmọ o re ruo re.” (Jọn 5:19, 30; 7:28; 8:28, 42) “Nwanọ erei” Jesu o ru, whowho nọ: “Keme me no obọ odhiwu ze, ti ru orọ eva mẹ hẹ, rekọ orọ eva ọnọ o vi omẹ ze.” (Jọn 6:38) Mai nọ ma rọ Isẹri Jihova nọ e rọ oma mudhe no a se omai nọ ma ‘nwani ru erei’ ẹkwoma elele ithihi Jesu.—Luk 9:23; 14:27; 1 Pita 2:21.

¹⁷ Eruo oreva Ọghẹnẹ o mae rro evaọ iroro Jesu ẹsikpobi. Ọ riẹ Ẹme Ọghẹnẹ ziezi fikiere ọ tẹ ruẹromahọ re ọ kẹ iyo nọ i no Ikereakere na ze. (Matiu 4:1-11; 12:24-31) Ẹkwoma ezọ nọ ma rẹ gaviẹ ẹsikpobi kẹ Ẹme Ọghẹnẹ, ma rẹ sae “gba kiete, . . . jẹ thomavẹre kẹ iruo iwoma i ruo kpobi.” (2 Timoti 3:16, 17) Joma nya lele oriruo idibo ẹrọwọ Jihova anwae gbe erọ oke mai na jẹ maero ọrọ Olori mai, Jesu Kristi, ọnọ ọ ta nọ: “Epanọ Ọsẹ na ọ ta kẹ omẹ ere me ru, re akpọ na ọ riẹ nọ me you Ọsẹ na.” (Jọn 14:31) Joma dhesẹ uyoyou mai kẹ Ọghẹnẹ re ẹkwoma ere nọ ma rẹ ‘nwani ru.’—Mak 12:29-31.

18. Eme o rẹ w’omai re ma jọ “iru ẹme na,” kọ eme ma te ta kpahe evaọ obaro?

¹⁸ No ma bi roro kpahe edhere ẹmeoyo idibo Ọghẹnẹ evaọ oke Ebaibol na, kọ ma gbe bi wo uduotahawọ re ma ruiruo ẹrọwọ evaọ etoke urere edẹ eyero omuomu Setan na? (Ahwo Rom 15:4-6) Oma o rẹ ghinẹ were omai re ma jọ “iru ẹme na” vọvọ, wọhọ epanọ uwuhrẹ notha na o te t’ẹme kpahe.—Jemis 1:22.

Kọ Whọ Kareghẹhọ?

◻ Eme “uyoyou Ọghẹnẹ” u re dhesẹ k’omai?

◻ Eme ma wuhrẹ no iriruo Noa, Mosis, gbe Joshua ze?

◻ Ẹvẹ ivie Izrẹl a yo “ẹme” Ọghẹnẹ te?

◻ Ẹvẹ Jesu ọ rọ rọ Oriwiruo mai evaọ ‘ẹnwani ru erei’?

[Pictures on page 8]

Noa, Mosis, gbe Joshua a ‘nwani ru ere’