UZOU AVỌ IKPEGBIVẸ
O Wo Omosasọ No Obọ Ọghẹnẹ Riẹ Ze
1, 2. Eware igbunu vẹ e via nọ Elaeja ọ rọ ẹro ruẹ?
ELAEJA ọ be dhẹ ohrẹ evaọ oso na nọ oke u bi siaro họ na. Obọ Jezril nọ ọ be dhẹ nya na o gbẹ rrọ thethabọ, yọ ọ kpako no. Ghele na, ọ be dhẹ ọvo keme Jihova o bi fi obọ họ kẹe. O ri wo oghẹrẹ ẹgba otiọna ẹdẹvo ho. Ma be ta ẹme na, Elaeja o mi akẹkẹ Ehab ovie na aro no.—Se 1 Ivie 18:46.
2 Elaeja ọvo ọ rrọ edhere be dhẹ vrẹ. Dae rehọ iẹe nọ whọ be ruẹ Elaeja nọ ọ be mahe aro nọ ibi-oso i bi kie fihọ iẹe ovao na, yọ o bi roro kpahe eware igbunu nọ e via evaọ ẹdẹ yena. Ababọ avro, ẹdẹ ọnana ọ jọ ẹdẹ obokparọ kẹ Jihova, Ọghẹnẹ Elaeja, gbe egagọ uzẹme. Ọ dhẹ thabọ no Ugbehru Kamẹl no, oria nọ Jihova ọ jọ rehọ Elaeja kpomovuọ họ egagọ Ebale oma. Ohwo kpobi ọ ruẹ vevẹ nọ eruẹaro Ebale na yọ ahwo eviẹhọ, a te kpe ai keme a gine fo uwhu. Kẹsena Elaeja ọ tẹ lẹ se Jihova re o ru oso rrọ fihọ otọ nọ ame o ri te he anwọ ikpe esa gbe ubro ze na. Okposo ọ tẹ rrọ.—1 Iv. 18:18-45.
3, 4. (a) Fikieme Elaeja o je ro rẹro nọ eware i ti nwene nọ ọ jẹ dhẹ kpohọ Jezril? (b) Didi enọ ma be te ta ẹme kpahe?
3 Nọ Elaeja ọ be dhẹ oso na kpohọ Jezril nọ u thabọ te emaele ikpegbizii na, ẹsejọhọ o je rẹro nọ eware nọ e via evaọ ẹdẹ yena i ti ru Ehab nwene. Eware na i gbunu te epanọ o re ro gine nwene. Eware nọ ọ rọ ẹro ruẹ na e sai ru ei siomano egagọ Ebale, whọku Jezibẹl aye riẹ, jẹ siọ idibo Jihova ba ekpokpo.
4 Nọ eware i te bi woma kẹ omai, ma sai rẹro nọ ere ọvo o te jọ. Ma re tube roro nọ eware i ti gbe yoma ofa ha. Otẹrọnọ Elaeja o wo iroro itieye, u re gbe omai unu hu, keme ọyomariẹ yọ “ohwo wọhọ epanọ marọ.” (Jem. 5:17) Rekọ ebẹbẹ Elaeja i muhọ obọ. Uzẹme riẹ họ, nọ euwa jọ e tẹ vrẹ no, ozọ u ti mu Elaeja gaga, oma o vẹ jẹ lọhọ iẹe te epanọ ọ te rọ lẹ nọ ọ gwọlọ whu. Eme ọ wha onana ze, kọ ẹvẹ Jihova o ro fi obọ họ kẹ Elaeja bọ ẹrọwọ riẹ ga je wo udu? Joma ruẹ.
Oware nọ O Rẹro Riẹ Hẹ
5. Kọ eware igbunu nọ e via evaọ Ugbehru Kamẹl na i ru Ehab dhozọ Jihova, kọ ẹvẹ ma rọ riẹ?
5 Nọ Ehab o te Jezril no, kọ o kurẹriẹ? Ebaibol na ọ ta nọ: “Ehab ọ tẹ vuẹ Jezibẹl eware kpobi nọ Elaeja o ru, gbe epanọ ọ rọ rehọ ọgbọdọ kpe eruẹaro na kpobi.” (1 Iv. 19:1) Muẹrohọ nọ evaọ ẹme Ehab kpahe oware nọ o via ẹdẹ yena, ọ fodẹ Jihova Ọghẹnẹ Elaeja ha. Fikinọ ọ riẹ Ọghẹnẹ uzẹme na ha, o rri eware igbunu nọ e via ẹdẹ yena wọhọ eware nọ “Elaeja o ru.” O rrọ vevẹ nọ Ehab ọ be dhozọ Jihova Ọghẹnẹ hẹ. Kọ eme aye riẹ nọ orukele o rẹ were na o ru?
6. Didi uwou Jezibẹl o vi se Elaeja, kọ eme họ otọ ẹme riẹ na?
6 Eva e dha Jezibẹl thesiwa. Avọ ofu, o te vi uwou se Elaeja nọ: “Jọ edhọ na i ru omẹ yoma viere, otẹrọnọ me gbe ru uzuazọ ra wọhọ omọvo rai jọ eva oke utiona odẹ notha ha.” (1 Iv. 19:2) Ọ gba riẹ mu nọ o re kpe Elaeja no. Ẹme nọ Jezibẹl ọ be ta na họ, o gbe kpe Elaeja odẹnotha rọ kioja eruẹaro Ebale na ha, ọyomariẹ o re whu. Dai roro epanọ oma o jọ Elaeja nọ odibo Jezibẹl ọ rọwo iẹe no owezẹ ze evaọ aso ọyena nọ okposo ọ be rrọ na jẹ vuẹe uwou nọ aye-ovie na o vi sei. Ẹvẹ ovuẹ na o jariẹ oma?
Oma O Lọhọ e Riẹ, Ozọ U te je Mu Ei
7. Nọ a vuẹ Elaeja uwou nọ Jezibẹl o vi sei, eme o ru?
7 Otẹrọnọ Elaeja o je roro nọ ohọre egagọ Ebale na u kuhọ no, o roro thọ. Jezibẹl o ri nwene he. O kpe ibe eg’Ọghẹnẹ Elaeja buobu no, yọ obọnana o wọhọ nọ ọyomariẹ u te na. Nọ Elaeja o yo ẹme na, eme o ru? Ebaibol ọ vuẹ omai nọ: “Ozọ u te mu ei.” Kọ Elaeja o roro kpahe oghẹrẹ nọ Jezibẹl o ti ro gboja kẹe je kpei? Otẹrọnọ Elaeja o roro oyena, ẹsejọhọ oye o wha riẹ ze nọ udu u ro noi awọ na. Oghẹrẹ kpobi nọ o jọ kẹhẹ, Elaeja ọ “dhẹ kẹ uzuazọ riẹ.”—1 Iv. 18:4; 19:3.
Ma tẹ gwọlọ nọ udu mai u whrehe he, ma rẹ kuvẹ vievie he re eware nọ i re ru ozọ mu omai e jọ iroro mai ẹsikpobi
8. (a) Ẹvẹ oware nọ o via kẹ Pita o rọ wọhọ onọ o via kẹ Elaeja? (b) Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oware nọ o via kẹ Elaeja avọ Pita na ze?
8 U te no Elaeja no, idibo Ọghẹnẹ efa e riẹ nọ ozọ u mu no re. Nọ ikpe buobu e vrẹ no, ozọ u mu Pita ukọ na. Wọhọ oriruo, okenọ Jesu ọ ta kẹ Pita nọ ọ nya bru rie evaọ ehru ame, nọ ukọ na ọ jẹ “ruẹ ofou na,” ozọ u te mu ei, o te muhọ ekie diwi. (Se Matiu 14:30.) Oriruo Pita avọ Elaeja na u wuhrẹ omai obọdẹ oware jọ. Ma tẹ gwọlọ nọ udu mai u whrehe he, ma rẹ kuvẹ vievie he re eware nọ i re ru ozọ mu omai e jọ iroro mai ẹsikpobi. O gwọlọ nọ ma rẹ tẹrovi Jihova, ọnọ ọ be k’omai ẹruore gbe ogaga na.
“U Te No”
9. Dhesẹ oghẹrẹ nọ odhẹ Elaeja na o jọ gbe epanọ oma o jariẹ.
9 Ozọ o lẹliẹ Elaeja dhẹ emaele udhone gbe ikpegbisoi (95) rri ofẹ ẹkpẹlobọ ukiediwo-ọre kpobọ Biẹsheba, ẹwho nọ ọ kẹle uwhru Juda. Ọ tẹ nya siọ odibo riẹ ba etẹe, ọye ọvo o te kpobọ udhude. Iku na e ta nọ, ọ “nya onya okpẹdẹ.” O sae jọnọ Elaeja ọ ruọ edhere evaọ irioke, yọ ẹsejọhọ ọ wha emu lele oma ha. Avọ ọkora gbe ozọ nọ u bi mu ei, ọ tẹ be bẹre itẹwọ na vrẹ, yọ uvo ogaga u bi kpei. Nọ uvo na u kpe Elaeja te ubrobọ owọwọ no, oma o tẹ lọhọ iẹe no. Ọ tẹ keria otọ ure jọ, yọ etẹe ọvo edhedhẹ ọ rrọ evaọ udhude na.—1 Iv. 19:4.
10, 11. (a) Eme họ otofa olẹ Elaeja na? (b) Wọhọ epanọ eria Ebaibol nọ a fodẹ na e ta, dhesẹ oghẹrẹ nọ oma o jọ idibo Jihova efa.
10 Elaeja ọ tẹ lẹ olẹ ohwo nọ akpọ ọ bẹ t’unu no. Ọ lẹ nọ uwhu o nyaze. Ọ ta nọ: “Me woma vi esẹ mẹ hẹ.” Ọ riẹ nọ esẹ-ode riẹ a zihe ruọ ẹkpẹ no evaọ uki, yọ a gbẹ sai fi obọ họ kẹ ohwo ọvo ho. (Ọtausi. 9:10) Epọvo na Elaeja o rri omariẹ, nnọ o gbe fioka ha. Agbẹta nọ o ro bo nọ: “U te no.” O wọhọ ẹsenọ ọ be ta nọ, Eme mẹ gbẹ rrọ akpọ ru?
11 Kọ u re gbe omai unu nọ ọruẹaro Ọghẹnẹ ọ sai wo elọhoma te enẹ? Ijo, u re gbe omai unu hu. Ebaibol na ọ ta kpahe idibo Ọghẹnẹ, te ezae te eyae nọ e jọ ọkora te epanọ a rọ gwọlọ nọ uwhu u tube kpe ai, ejọ rai họ Rebeka, Jekọp, Mosis, gbe Job.—Emu. 25:22; 37:35; Ik. 11:13-15; Job 14:13.
12. Otẹrọnọ whọ rrọ ọkora, ẹvẹ whọ sae rọ rehọ aro kele Elaeja?
12 Nẹnẹ, ma be rria “oke ẹbẹbẹ,” fikiere u re gbe omai unu hu nọ ahwo buobu, makọ idibo Ọghẹnẹ nọ i wo ẹrọwọ a rẹ jọ ọkora ẹsejọ. (2 Tim. 3:1) Nọ ọkora ọ tẹ rrọ owhẹ oma, ta eva ra kẹ Ọghẹnẹ wọhọ epanọ Elaeja o ru na. Jihova họ “Ọghẹnẹ omosasọ kpobi.” (Se 2 Ahwo Kọrint 1:3, 4.) Kọ ọ sasa Elaeja oma?
Jihova Ọ Kẹ Ọruẹaro Riẹ Ẹgba
13, 14. (a) Ẹvẹ Jihova ọ rọ rehọ ukọ-odhiwu riẹ fi obọ họ kẹ Elaeja? (b) Fikieme o rọ rrọ oware omosasọ nnọ Jihova ọ riẹ utho egba mai?
13 Ẹvẹ who roro nọ o jọ Jihova oma nọ o rri no obọ odhiwu ze jẹ ruẹ ọruẹaro oyoyou riẹ nọ o kiẹzẹ otọ ure evaọ udhude be lẹ nọ jọ uwhu u kpei? Ebaibol na ọ vuẹ omai oware nọ o via. Nọ owezẹ u mu Elaeja vrẹ no, Jihova o te vi ukọ-odhiwu bru rie ze. Ukọ-odhiwu na ọ tẹ rọwo Elaeja no owezẹ ze jẹ ta kẹe nọ: “Kparoma re whọ re emu.” Nọ Elaeja o rovie aro, ọ tẹ ruẹ ebrẹdi gbe ame nọ ukọ-odhiwu na ọ ruẹrẹ fihọ kẹe, ọ tẹ re. Kọ o tube yere ukọ-odhiwu na? Oware nọ iku na e ta ọvo họ, nọ ọruẹaro na ọ re ebrẹdi jẹ da ame no, ọ tẹ wariẹ wezẹ vrẹ. Kọ o sae jọnọ oma o whọlọ e riẹ te epanọ ọ gbẹ sai ro wo ẹgba ta ẹme he? Oghẹrẹ kpobi nọ o jọ kẹhẹ, ukọ-odhiwu na ọ wariẹ rọwo iẹe, ẹsejọhọ nọ oke o ke no. Ọ tẹ wariẹ ta kẹ Elaeja nọ, “Kparoma re whọ re emu,” kẹsena o te fibae nọ, “ogbẹrọ ere he onya na o te jọ bẹbẹ kẹ owhẹ.”—1 Iv. 19:5-7.
14 Ọghẹnẹ o ru ukọ-odhiwu na riẹ obonọ Elaeja o bi kpohọ. Ọ tẹ jẹ riẹ nọ Elaeja ọ te sae rọ ẹgba obọriẹ nya onya na ha. O rrọ oware omosasọ gaga nnọ Ọghẹnẹ nọ ma be gọ ọ riẹ utho ẹgba mai, yọ o re fi obọ họ k’omai wọhọ epanọ o fi obọ họ kẹ Elaeja na. (Se Olezi 103:13, 14.) Ẹvẹ emu yena ọ kẹ Elaeja ẹgba te?
15, 16. (a) Eme emu nọ Jihova ọ kẹ Elaeja u fi obọ họ kẹe ru? (b) Eme eware nọ Ọghẹnẹ o bi wuhrẹ omai nẹnẹ i re fi obọ họ k’omai ru?
15 Ebaibol na ọ ta nọ: “Ọ kparoma ọ tẹ re emu, jẹ da ame, ọ tẹ rehọ ogaga emu ọyena nya udhe ẹdẹ uvẹ gbe udhe aso uvẹ kpohọ Horẹb ugbehru Ọghẹnẹ.” (1 Iv. 19:8) Elaeja ọ re emu hu evaọ edẹ udhuvẹ gbe aso udhuvẹ, wọhọ epanọ Mosis o ru ikpe egba ezeza taure oke Elaeja u te ti te. Yọ epọvo na Jesu o ru nọ oke Elaeja o vrẹ no. (Ọny. 34:28; Luk 4:1, 2) Emu yena nọ ọ re na u ku ebẹbẹ riẹ kpobi họ họ, rekọ o kẹ riẹ ẹgba evaọ edhere igbunu. Dae rehọ iẹe nọ whọ be ruẹ ọkpako soso yena nọ ọ be nya evaọ udhude yena nọ edhere ọ rrọ họ na, n’ẹdẹ t’ẹdẹ, n’oka t’oka, rite amara gbe edẹ ikpe soso.
16 Jihova ọ be kẹ idibo riẹ ẹgba nẹnẹ re, orọnikọ ẹkwoma emu igbunu jọ họ, rekọ ẹkwoma oware nọ u vi oyena. Ọ be rọ ẹme riẹ wuhrẹ idibo riẹ nẹnẹ. (Mat. 4:4) Nọ ma tẹ be romatotọ se Ebaibol na gbe ebe ukoko na, ma re wo ẹgba nọ ma rẹ rọ gọ Jihova. Orọnikọ ẹme Ọghẹnẹ o rẹ nwani ku ebẹbẹ mai họ họ, rekọ u re fi obọ họ kẹ omai thihakọ ebẹbẹ nọ ma sae rọ ẹgba obọmai thihakọ rai hi. Eriariẹ Ebaibol e rẹ jẹ kẹ omai “uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.”—Jọn 17:3.
17. Bovẹ Elaeja o kpohọ, kọ ẹvẹ oria na u ro wuzou?
17 Elaeja ọ nya owotọ enwenọ emaele egba ivẹ (200) bẹsenọ o ro te Ugbehru Horẹb. Oria nana u wuzou gaga keme etenẹ Jihova Ọghẹnẹ ọ jọ rọ ẹkwoma ukọ-odhiwu ta ẹme kẹ Mosis evaọ ure nọ o jẹ to, yọ etenẹ Jihova ọ jọ reọvọ Uzi na kugbe emọ Izrẹl. Nọ Elaeja o te ugbehru na, ọ tẹ ruọ evaọ eghogho utho jọ.
Oghẹrẹ nọ Jihova Ọ rọ Sasa Ọruẹaro Riẹ Oma jẹ Bọe Ga
18, 19. (a) Didi onọ Jihova ọ rọ ẹkwoma ukọ-odhiwu nọ Elaeja, kọ uyo vẹ Elaeja ọ kẹ? (b) Eware esa vẹ Elaeja ọ fodẹ nọ e be wha ọkora sei?
18 Evaọ Horẹb, “ẹme” Jihova o te bru Elaeja ze, ẹsejọhọ ẹkwoma ukọ-odhiwu, ọ tẹ nọe nọ: “Elaeja, eme whọ rọ etenẹ ruẹ?” O wọhọ nọ uvou uwowolẹ ọ rọ nọ Elaeja onọ na keme nọ Elaeja o yoi ọ tẹ romatotọ ta eva riẹ kpobi. O si ẹme ọvo no ho. Ọ ta nọ: “A be re omẹ ihri gaga fiki ỌNOWO na, Ọghẹnẹ Ogbaẹmo; keme ahwo Izrẹl a se ọvọ ra ba no, a tẹ raha egbada ra no, a tẹ rehọ ọgbọdọ kpe eruẹaro ra no; mẹ oma mẹ ọvo, me kiọkọ; dede yọ a be gwọlọ omẹ kpe.” (1 Iv. 19:9, 10) Elaeja ọ fodẹ eware esa jọ nọ e be wha ọkora sei.
19 Orọ ọsosuọ, o jọ Elaeja oma nnọ iruo riẹ kpobi ivrẹvru. Dede nọ ọ be rọ eva riẹ kpobi gọ Jihova anwọ ikpe buobu ze na, be rọ odẹ Ọghẹnẹ gbe egagọ riẹ karo, Elaeja ọ ruẹ nọ eware i bi dhe eyeyoma. Ahwo na a kie no egagọ Jihova no jẹ be ghẹmeeyo, yọ egagọ erue i bi vihọ. Orọ avivẹ, Elaeja o roro nọ ọye ọvo ọ rrọ abọ. Ọ ta nọ: “Mẹ oma mẹ ọvo, me kiọkọ,” wọhọ ẹsenọ ọye ọvo họ ohwo nọ o kiọkọ evaọ orẹwho na soso nọ ọ gbẹ be gọ Jihova. Orọ avesa, ozọ u bi mu Elaeja. A kpe ibe eruẹaro riẹ buobu no, yọ ọ riẹ nọ ọye u te na. Ẹsejọhọ o lọhọ kẹ Elaeja ha re ọ ta eme nana via, rekọ ọ kuvẹ re omorro hayo omovuọ u ru ei fare unu hu. U fo re idibo Ọghẹnẹ kpobi a hae ta eva rai kẹ Ọghẹnẹ wọhọ epanọ Elaeja o ru na.—Ol. 62:8.
20, 21. (a) Dhesẹ oware nọ Elaeja ọ ruẹ nọ o dikihẹ unu eghogho utho na. (b) Eme eware igbunu nọ Jihova o dhesẹ kẹ Elaeja na i wuhrẹ i rie?
20 Eme Jihova o ru kpahe ozọ gbe awaọruọ Elaeja na? Ukọ-odhiwu na ọ ta kẹ Elaeja nọ o dikihẹ unu eghogho utho na. O ru ere dede nọ ọ riẹ oware nọ o be te via ha. Ofou ọgaga o te muhọ efou. Ababọ avro, edo ofou na ọ jọ gaga, keme ofou na ọ ga te epanọ ọ jẹ rọ bẹre igbehru gbe itho. Dae rehọ iẹe nọ whọ be ruẹ Elaeja nọ ọ be daoma rọ abọ ruru ovao yọ o bi kru ewu oviẹ-arao riẹ na nọ ofou na o bi fou ewu na kpenẹ avọ enẹ na. Ọ be jẹ daoma epanọ ọ rẹ rọ dadawọ muotọ, keme otọ na kpobi u bi nuhu. O je ti rri hi na, erae egaga i te muhọ ẹto, o te go ruọ eva eghogho utho na fiki ẹroro ọgaga nọ o bi no erae na ze.—1 Iv. 19:11, 12.
21 Ebaibol na ọ ta nọ Jihova ọ jọ udevie ofou na hayo erae na ha. Elaeja ọ riẹ nọ orọnikọ Jihova yọ ẹdhọ wọhọ Ebale he, ọnọ eruẹaro riẹ a je se ọnọ o “wuzou ẹgho na,” hayo ọghẹnẹ oso. Jihova họ ọnọ ọ ma eware urirẹ kpobi nọ e rrọ ehrugbakpọ na, yọ o kpehru gaga vi eware kpobi nọ ọ ma. Makọ ehru nọ ma be ruẹ na ọ rẹ sae gba Ọghẹnẹ hẹ. (1 Iv. 8:27) Kọ ẹvẹ eware nọ e via na kpobi i ro fi obọ họ kẹ Elaeja? Kareghẹhọ nọ ozọ u bi mu ei. Nọ Jihova Ọghẹnẹ, ọnọ o wo ogaga kpobi na ọ tẹ rrọ abọ riẹ, Ehab avọ Jezibẹl a rẹ sai ru Elaeja oware ovo ho.—Se Olezi 118:6.
22. (a) Ẹvẹ “uru okakao” na u ro fi obọ họ kẹ Elaeja riẹ nọ iruo riẹ e rrọ ivrẹvru hu? (b) Ono ma sae ta nọ o wo “uru okakao” na? (Rri oruvẹ-obotọ na.)
22 Nọ erae na e to vrẹ no, oria na o tẹ fọ rirẹ, kẹsena Elaeja o te yo “uru okakao jọ.” Urru na o tẹ wariẹ nọ Elaeja onọ, Elaeja ọ tẹ wariẹ ta eva riẹ.a Ẹsejọhọ oyena u ru udu tei otọ. Ẹme nọ “uru okakao” na o wariẹ ta kẹ Elaeja u te je ru oma sasa iẹe viere. Jihova ọ kẹ Elaeja imuẹro nọ iruo riẹ e rrọ ivrẹvru hu. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Ọghẹnẹ ọ vuẹ Elaeja oware nọ o te via kẹ egagọ Ebale evaọ obaro. O rrọ vevẹ nọ iruo Elaeja e rrọ ivrẹvru hu keme Ọghẹnẹ o ti gbe ru oma vuọ enọ e be gọ Ebale. U te no ere no, Elaeja o ti gbe wo obọ evaọ ẹjiroro yena, keme Jihova ọ kẹ riẹ iruo efa jẹ vuẹe oghẹrẹ nọ o ti ro ru iruo na.—1 Iv. 19:12-17.
23. Idhere ivẹ vẹ Jihova ọ rọ sasa Elaeja oma?
23 Kọ ẹvẹ kpahe iroro nọ Elaeja o wo nnọ ọye ọvo o kiọkọ? Jihova o ru eware ivẹ kpahe oyena. Orọ ọsosuọ, ọ ta kẹ Elaeja nọ jọ ọ rọ Elaesha mu ọruẹaro nọ ọ te rehọ ẹta riẹ. Elaesha nọ ọ maha vi Elaeja na ọ te jọ ethabọ gbe ofiobọhọ kẹe evaọ ikpe buobu. Oyena o sasa Elaeja oma gaga. Orọ avivẹ, Jihova ọ ta eme uduotahawọ nana kẹe: “Mẹ . . . se ahwo idu ihrẹ ba eva Izrẹl enọ ere rehọ ighilawọ rai digwẹ kẹ Ebale he, gbe kunu kunu nọ o re viọlọ iẹ he.” (1 Iv. 19:18) Elaeja ọvo o kiọkọ vievie he. Ababọ avro, udu u kie rie vi nọ o yo nọ ahwo idu ihrẹ soso a rọwo nọ a rẹ gọ Ebale he. O gwọlọ nọ Elaeja o re kru ẹgbakiete riẹ re o fi oriruo h’otọ kẹ ahwo nana evaọ etoke obẹbẹ nana. Avro ọ riẹ hẹ, ẹme nọ Jihova ọ rọ “uru okakao” ta kẹ Elaeja na o sasa e riẹ oma gaga.
Ebaibol na ọ wọhọ “uru okakao” yena nẹnẹ nọ ma te bi ru lele ehrẹ nọ e rrọ eva riẹ
24, 25. (a) Ẹvẹ ma sae rọ gaviezọ kẹ “uru okakao” Jihova nẹnẹ? (b) Ẹvẹ u ro mu omai ẹro nọ Elaeja ọ jẹ omosasọ nọ Jihova ọ kẹ riẹ na rehọ?
24 Nọ ma tẹ ruẹ eware urirẹ nọ Jihova ọ ma, i re gbe omai unu wọhọ epanọ o jọ kẹ Elaeja. Eware nọ Ọghẹnẹ ọ ma i dhesẹ ogaga riẹ via. (Rom 1:20) Jihova ọ gbẹ be rọ ogaga ulogbo riẹ fi obọ họ kẹ idibo riẹ nẹnẹ. (2 Irv. 16:9) Ofariẹ, Ebaibol na nọ ma re se yọ obọdẹ edhere ọfa nọ ma rẹ rọ riẹ Ọghẹnẹ ziezi. (Se Aizaya 30:21.) Ma rẹ sae ta nọ Ebaibol na ọ wọhọ “uru okakao” yena nẹnẹ nọ ma te bi ru lele ehrẹ nọ e rrọ eva riẹ. Jihova ọ be rọ Ebaibol na whọku omai, tuduhọ omai awọ, jẹ kẹ omai imuẹro nnọ o you omai.
25 Kọ Elaeja ọ jẹ omosasọ nọ Jihova ọ kẹ riẹ evaọ Ugbehru Horẹb na rehọ? Ee, ọ jẹ riẹ rehọ. U kri hi, ọruẹaro nana ọ tẹ ruabọhọ egagọ Ọghẹnẹ avọ udu, o te je mu egagọ erue họ ẹwọso wọhọ epanọ o je ru vẹre. Nọ ma te bi ru lele ẹme Ọghẹnẹ nọ ọ rrọ Ebaibol na, onọ o rẹ kẹ eri na, ma te rọ aro kele ẹrọwọ Elaeja.—Rom 15:4.
a O sae jọnọ ukọ-odhiwu nọ ọ ta ẹme nọ ọ rrọ obe 1 Ivie 19:9 na, ọye ọvona o wo “uru okakao” na. Evaọ owọ avọ 15, a se ọnọ ọ jẹ ta ẹme kẹ Elaeja na “ỌNOWO na.” Onana o rẹ sae kareghẹhọ omai omama ẹzi nọ Jihova o ro su emọ Izrẹl evaọ udhude na, ọnọ Ọghẹnẹ ọ ta kpahe nọ: “Odẹ mẹ o riẹ uzou.” (Ọny. 23:21) Ma riẹ ohwo nọ ọ ta ẹme na dẹẹ hẹ, rekọ u fo re ma muẹrohọ nọ taure Jesu ọ tẹ ziọ otọakpọ, ọ jọ “Ẹme na,” koyehọ Ọtota obọdẹ nọ ọ jẹ wha evuẹ se idibo Jihova.—Jọn 1:1.