“Eva [Ekareghẹhọ] Ra Mẹ Jẹ Ghọghọ”

“Eware kpobi nọ a kere oke anwae, a kere ai rọ kẹ omai ohrẹ.”—AHWO ROM 15:4.

 1. Oghẹrẹ vẹ Jihova ọ be rọ kẹ omai ekareghẹhọ, kọ fikieme i je fo kẹ omai?

JIHOVA ọ rẹ kẹ ahwo riẹ uthubro ẹsikpobi re u fi obọ họ kẹ ae thihakọ eyawọ erọ edẹ ebẹbẹ nana. Ma rẹ ruẹ ekareghẹhọ nana jọ evaọ etoke isase Ebaibol omobọ mai, okenọ amọfa a te bi ru ẹme hayo kpahe ẹme evaọ iwuhrẹ Ileleikristi. Eware buobu nọ ma bi se hayo jọ iwuhrẹ yo e rrọ eme ekpokpọ kẹ omai hi. Ẹsejọhọ, ma yo oghẹrẹ eme yena no vẹre. Rekọ, nọ oware o rẹ thọrọ omai ẹro na, o gwọlọ nọ ma rẹ rehọ ẹjiroro, izi, gbe ithubro Jihova kareghẹhọ oma mai ẹsikpobi. U fo nọ ma re se ekareghẹhọ Jihova gboja. E rẹ tudu họ omai awọ ẹkwoma obọ nọ i re fihọ kẹ omai tẹrovi oware nọ u je fo re ma yeri uzuazọ nọ o rẹ were Ọghẹnẹ. Fikiere, ọso-ilezi na ọ rehọ ole ta kẹ Jihova nọ: “Eva [ekareghẹhọ] ra mẹ jẹ ghọghọ.”—Olezi 119:24.

 2, 3. (a) Fikieme Jihova ọ rọ ruẹ nnọ a rawo ikuigbe ahwo nọ a rria evaọ oke nọ u kpemu no fihọ Ebaibol na kẹ omai? (b) Ikuigbe Ikereakere na vẹ ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana?

² Dede nọ a kere i rie ikpe buobu nọ i kpemu no, Ebaibol na o wo ẹgba. (Ahwo Hibru 4:12) Ma rẹ jariẹ se iku uzuazọ nọ ahwo buobu a yeri. Dede nọ uruemu gbe eriwo ahwo nẹnẹ i wo ohẹriẹ gaga no erọ ahwo oke yena, ebẹbẹ nọ ma rẹriẹ ovao ku nẹnẹ e wọhọ enọ ahwo oke yena a rẹriẹ ovao ku. Ikuigbe buobu nọ e rrọ Ebaibol na rọkẹ erere mai e ta kpahe iriruo erọ ahwo nọ a you Jihova jẹ gọe te urere ghelọ ebẹbẹ nọ a rẹriẹ ovao ku. Ikuigbe efa i si iroro mai kpohọ eware nọ Ọghẹnẹ o mukpahe. Jihova o ru re a kere ikuigbe enana kpobi, te iwoma te iyoma, fihọ Ebaibol na wọhọ ekareghẹhọ. O wọhọ epanọ Pọl ukọ na o kere: “Eware kpobi nọ a kere oke anwae, a kere ai rọ kẹ omai ohrẹ, re ma rehọ fiki odiri gbe eri ikereakere na, wo ẹruore.”—Ahwo Rom 15:4.

³ Joma ta ẹme kpahe ikuigbe esa jọ nọ e rrọ Ikereakere na: ikuigbe Devidi gbe Sọl, ọrọ Ananias avọ Safira, gbe ọrọ Josẹf avọ aye Pọtifa. Ikuigbe enana ọvuọvo i wuhrẹ omai ikpeware.

Omarokpotọ kẹ Ọruẹrẹfihotọ Ọghẹnẹ

 4, 5. (a) Didi ẹbẹbẹ ọ jọ udevie Sọl Ovie na avọ Devidi? (b) Didi owọ Devidi ọ jẹ kpahe egrẹ Sọl?

⁴ Sọl Ovie na o kie no edhere Jihova, o gbe fo ọnọ o re su ahwo Riẹ hẹ. Fikiere Ọghẹnẹ ọ tẹ siẹe, ọ tẹ ta kẹ Samuẹle ọruẹaro na inọ o wholo Devidi wọhọ ovie nọ ọ be te rehọ ẹta riẹ. Nọ Devidi o kpe Goliat evaọ ẹmo nọ ahwo na a jẹ so iẹe họ ole, Sọl o te mu Devidi họ erri inọ o bi ti mi ei ọkwa. Sọl ọ daoma unuẹse buobu re o kpei. Obọ u te Devidi hi keme Jihova ọ jọ kugbei.—1 Samuẹle 18:6-12, 25; 19:10, 11.

⁵ Evaọ ikpe buobu, Devidi ọ jọ ẹwọ jẹ dhẹ. Nọ Devidi o wo uvẹ nọ o re ro kpe Sọl, egbẹnya riẹ a tẹ ta kẹe inọ o kpei no, inọ Jihova ọ rehọ ọwegrẹ riẹ họ iẹe obọ no. Ghele na, Devidi ọ se. Oma nọ o ro kpotọ kẹ ọruẹrẹfihotọ Jihova gbe adhẹẹ nọ o wo kẹ ọkwa Sọl wọhọ ovie ahwo Ọghẹnẹ ọnọ a wholo o wọ riẹ gbaemu nọ o re dhobọ tei hi. Kọ ogbẹrọnọ Jihova o wholo Sọl wọhọ ovie Izrẹl? Jihova ọvo ọ te rehọ obọ riẹ si ei no nọ oke riẹ u te te. Devidi ọ rue riẹ nnọ o wo udu nọ o re ro si Sọl no ho. Nọ Devidi ọ daoma bẹ no re o ru re Sọl ọ siẹe ba emukpahe, Devidi o te ku ei họ nọ: “ỌNOWO na ọvo o re ti kpe i; hayo nọ ẹdẹ uwhu riẹ o te; hayo o re ti kpohọ ẹmo a vẹ te jọ obei kpe i. ỌNOWO na ọ rẹ ghọ re mẹ riẹ obọ mẹ ro kpe ọnọ ỌNOWO na o wholo.”—1 Samuẹle 24:3-15; 26:7-20.

 6. Fikieme ikuigbe Devidi gbe Sọl e rọ rrọ isiuru kẹ omai?

⁶ Ikuigbe nana i wuhrẹ omai okpoware. Kọ whọ nọ oma ra no ẹdẹjọ oware nọ oghẹrẹ ebẹbẹ jọ e jẹ romavia evaọ ukoko Ileleikristi na? O sae jọ nọ ohwo jọ o bi dhesẹ uruemu jọ nọ u fo ho. O sae nwane jọnọ ohwo na o duomahọ emuemu ologbo jọ họ, rekọ uruemu riẹ o be kẹ owhẹ idhọvẹ. Eme who re ru? Fiki isiuru Oleleikristi nọ who wo kẹ ohwo na gbe oma nọ who bi ro kpotọ kẹ Jihova, whọ sae jiroro nnọ who re lele ohwo na ta ẹme evaọ edhere ẹwo, re whọ ruẹse wo ohwo na tobọ. Kọ ẹvẹ otẹrọnọ ẹbẹbẹ na ọ gbẹ rrọ otọ? Nọ whọ tẹ dawo utho ẹgba ra kpobi no, whọ sae nya siọ ẹme na ba kẹ Jihova. Nwanọ ere Devidi o ru.

 7. Evaọ aruorokele Devidi, eme ma re ru otẹrọnọ ma nyaku okienyẹ hayo omagbẹre?

⁷ O sae jọnọ whọ rẹriẹ ovao ku ẹbẹbẹ okienyẹ hayo a be wọso owhẹ fiki egagọ ra. Ẹsejọhọ who wo oware ovo nọ whọ rẹ sai ru kpahe iẹe obọnana ha. O rẹ sae jọ bẹbẹ gaga re who thihakọ uyero otiọye na, rekọ uruemu ọ Devidi evaọ otọ okienyẹ u wuhrẹ omai oware jọ. Ilezi urirẹ nọ Devidi o kere orọnikọ erọ epanọ Devidi ọ rọ lẹ Ọghẹnẹ re ọ thọe no obọ Sọl ọvo ho rekọ ọ so kpahe omarokpotọ riẹ kẹ Jihova gbe ọdawẹ riẹ kpahe erufo odẹ Ọghẹnẹ. (Olezi 18:1-6, 25-27, 30-32, 48-50; 57:1-11) Devidi ọ gbẹ jẹ roma kpotọ kẹ Jihova dede nọ Sọl ọ ruabọhọ edhere oyoma evaọ ikpe buobu. Ma rẹ roma kpotọ kẹ Jihova gbe ukoko riẹ o tẹ make rọnọ ma be ruẹ-uye okienyẹ yọ o tẹ make rọnọ amọfa a bi ru eyoma nọ o je rai kpobi. O rẹ sai mu omai ẹro inọ Jihova ọ be ruẹ oware nọ o be via.—Olezi 86:2.

 8. Didi owọ Isẹri Jihova evaọ obọ Mozambique a jẹ okenọ a dawo omarokpotọ rai kẹ Jihova?

⁸ Ileleikristi obọ Mozambique a rrọ oriruo enọ e talamu Jihova evaọ oke edawọ. Evaọ 1984 ahwo nọ a be wọso egọmeti a vẹruọ iwhre rai unuẹse buobu, je tho eware, mahe iwou, je kpe ahwo. O wọhọ nnọ u wo uvumọ oware nọ uvi Ileleikristi nana a re ru rọ thọ oma rai hi. Otu ọkparesuọ na a jẹ gba ahwo iwhre na họ re a kuomagbe ai họre egọmeti hayo re a rehọ idhere efa fi obọ họ kẹ ae evaọ ọkparesuọ na. Isẹri Jihova a rri rie nọ o thọ re a jọ abọjọ evaọ ohọre na. Fikinọ Isẹri na a se nnọ a re kuomagbe ai, eva e tẹ dhae. Evaọ oke ẹvohẹ yena, Isẹri Jihova 30 a kpe, rekọ ozọ uwhu dede u ru nọ a ro kiuke ku Ọghẹnẹ hẹ.a Wọhọ Devidi, a thihakọ okienyẹ, rekọ uwhremu na a kparobọ.

Ekareghẹhọ nọ E Rrọ Unuovẹvẹ

 9, 10. (a) Ẹvẹ ma sai ro wo erere no iriruo Ikereakere na jọ ze? (b) Eme ọ jọ oware nọ Ananias avọ Safira a ru na thọ?

⁹ Ahwo jọ nọ a jọ Ikereakere na tẹme te a rrọ ekareghẹhọ unuovẹvẹ kpahe uruemu nọ ma rẹ whaha. Evaọ uzẹme, Ebaibol na i wo ikuigbe buobu erọ ahwo, makọ evaọ udevie idibo Ọghẹnẹ, enọ i ru eyoma a tẹ ruẹ uye eyoma nọ a ru. (1 Ahwo Kọrint 10:11) Ikuigbe yena jọ họ ọrọ Ananias avọ Safira, imava orọo jọ evaọ ukoko Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ nọ o jọ obọ Jerusalẹm.

¹⁰ Nọ Pẹntikọst 33 C.E. ọ vrẹ no, ẹgwọlọ ọ tẹ roma lahwe re a rehọ obufihọ abọ-iwo kẹ ilele ekpokpọ nọ e daji Jerusalẹm re a wo erere no iwuhrẹ ikọ na ze. Ahwo ukoko na jọ a tẹ zẹ ekwakwa rai re a ruẹ nnọ ohwo kpobi o wo ugho nọ ọ rẹ rọ dẹ oware nọ ọ gwọlọ. (Iruẹru 2:41-45) Ananias avọ Safira a zẹ otọ rai jọ a tẹ rehọ abọjọ ugho na se ikọ na, gu erue inọ ugho nọ a zẹ otọ na kpobi a rọ ze na. Uzẹme inọ unuigho nọ u je Ananias avọ Safira a rẹ rọ ze, rekọ iroro rai e jọ yoyoma a te je wo uruemu ewhariọ. A gwọlọ dhesẹ oma kẹ amọfa je bi ru re ahwo a rri rai nnọ a bi ru vi epanọ a bi gine ru te. Pita ukọ na, evaọ otọ ẹgba ẹzi ọfuafo na, ọ fere ofruriọ gbe eviẹhọ rai via, Jihova ọ tẹ tehe ai kpe.—Iruẹru 5:1-10.

11, 12. (a) Fodẹ ekareghẹhọ jọ evaọ Ikereakere na nọ e ta kpahe oruọzewọ? (b) Didi irere i re no oruọzewọ ze?

¹¹ Oma u te bi ru omai inọ ma gu ọrue re ahwo a rehọ emamọ ẹro rri omai, ajọ ikuigbe Ananias avọ Safira o jọ unuovẹvẹ kẹ omai. Ma rẹ sae viẹ ahwo-akpọ họ, rekọ ma rẹ sae viẹ Jihova họ họ. (Ahwo Hibru 4:13) Ikereakere na e ta udu họ omai awọ unuẹse buobu inọ ma ta uzẹme kẹ ohwohwo, keme eterue a te jọ akpọ nọ ọ kare ogbekuo ho. (Itẹ 14:2; Eviavia 21:8; 22:15) Oware nọ onana o rọ rrọ ere u re vevẹ. Setan Ẹdhọ họ ohwo nọ ọ rrọ ọsẹ ọrue.—Jọn 8:44.

¹² Uzuazọ oruọzewọ nọ ma re yeri u wo irere buobu. Usu irere na họ iroro efuafo gbe eva nọ amọfa a re fihọ omai. Evaọ ẹsibuobu, a rehọ Ileleikristi fihọ iruo hayo vu ai wa iruo no fiki oruọzewọ rai. Rekọ erere nọ ọ mae rro họ, ohwo ọ tẹ rrọ oruọzewọ ọ rẹ sae jọ ogbẹnyusu Ọghẹnẹ Erumeru na.—Olezi 15:1, 2.

Ẹyọrọ Ẹfuọ Uruemu

13. Didi ẹbẹbẹ Josẹf ọ rẹriẹ ovao ku, kọ eme o ru?

¹³ A zẹ Josẹf, ọmọ Jekọp, kpohọ igbo nọ ọ jọ ikpe 17. Uwhremu na a tẹ te rehọ iẹe kpohọ uwou Pọtifa, oletu ovie Ijipti jọ, aye Pọtifa o te fi ẹro họ Josẹf. Fikinọ Josẹf ọ jọ wowoma ọzae, aye na ọ tẹ gwọlọ nnọ o re lele iei wezẹ, yọ kẹdẹ kẹdẹ o je kpokpo iei nọ: “Lele omẹ wezẹ.” Josẹf ọ rrọ ẹwho nọ ohwo ọvo ọ jọ riẹe he, thabọ gaga no uviuwou riẹ. Ọ hẹ sai lele aye na wezẹ ababọ uvumọ ohwo nọ ọ rẹ riẹ kpahe iẹe. Ghele na, nọ aye Pọtifa ọ gbae, Josẹf ọ tẹ dhẹ.—Emuhọ 37:2, 18-28; 39:1-12.

14, 15. (a) Fikieme ikuigbe Josẹf e rọ rrọ isiuru kẹ omai? (b) Fikieme eva e rọ were aye Oleleikristi jọ inọ ọ kezọ kẹ ekareghẹhọ Ọghẹnẹ?

¹⁴ Uviuwou eg’Ọghẹnẹ a jọ yọrọ Josẹf, yọ ọ riẹ inọ o thọ re imava nọ a rrọ orọo ho a wezẹ kugbe. Josẹf ọ nọ inọ: “Kẹvẹ me je ru umuomu ulogbo utiona, re mẹ thọ uzi Ọghẹnẹ?” Ẹsejọhọ o rri ẹme na enẹ fiki eriariẹ nọ o wo kpahe ute nọ Ọghẹnẹ o fihọ kẹ ahwo-akpọ evaọ Idẹn, inọ ọzae ọ rẹ rehọ aye ọvo. (Emuhọ 2:24) O rẹ jọ erere kẹ ahwo Ọghẹnẹ nẹnẹ a te roro kpahe uruemu nọ Josẹf o dhesẹ evaọ uyero yena. Evaọ eria jọ, a rehọ owezẹ ezaveyae kuẹku gaga te epanọ emaha a rẹ rọ rehọ otu rai nọ a se nnọ a re gbe ọfariẹ hẹ se ọliọ. Ezae gbe eyae a re lele ohwo nọ o te rai obọ kpobi wezẹ. Fikiere, iku Josẹf e rrọ ekareghẹhọ ẹruoke kẹ omai. Ute Ọghẹnẹ u ri nwene he inọ igberedia gbe ẹnwae-obro yọ uzioraha. (Ahwo Hibru 13:4) Ibuobu nọ i kie kẹ otunyẹ ọfariẹ-ogbe no a rọwo inọ o thọ re a ru ere. Usu eware nọ i re noi ze họ omovuọ, udu nọ u re kpoho ohwo, ihri-eriọ, edihọ, gbe eyao nọ i re vo. Wọhọ epanọ Ikereakere na e kareghẹhọ omai, ohwo nọ o bi gbe ọfariẹ ọ be “rahuzi kpahe oma obọ riẹ.”—1 Ahwo Kọrint 5:9-12; 6:18; Itẹ 6:23-29, 32.

¹⁵ Oware nọ o via kẹ Jenny,b Osẹri Jihova jọ nọ ọ re rọo ho, o lẹle riẹ rri ekareghẹhọ Ọghẹnẹ ghaghae viere. Upelẹ ọzae jọ ọ jẹ gwọlọ rehọ oma lẹliẹe evaọ oria iruo riẹ. Fikinọ Jenny ọ kẹ riẹ uzou sokpọ họ, ọzae na ọ gbẹ jẹ jae wẹ hẹ. Oniọvo-ọmọtẹ na ọ ta nọ: “Mẹ jẹ họre gaga re mẹ sai kru oma mẹ keme o rẹ kọ ruọ ohwo uzou nọ ọzae o te bi dhesẹ isiuru kpahe owhẹ.” Ghele na, o muẹrohọ nọ oware nọ ọzae na ọ gwọlọ kpobi họ re o ku ei gbe unu emetẹ nọ o lele wezẹ no. Nọ ọ ruẹ nnọ o wọhọ nnọ o bi ti kie kẹ ọzae na, ọ tẹ lẹ se Jihova re o fi obọ họ kẹe kru ẹrọwọ riẹ. Jenny ọ ruẹ nnọ eware nọ o wuhrẹ nọ o se Ebaibol na gbe ebe ukoko na e wọhọ unuovẹvẹ nọ e kẹ riẹ ẹgba re o fiẹro hotọ ziezi. Ekareghẹhọ nana jọ họ ikuigbe Josẹf avọ aye Pọtifa. O ku ẹme na họ nọ: “Nọ mẹ tẹ kareghẹhọ oma mẹ epanọ me you Jihova te, me re du dhozọ họ inọ me ti ru oware uyoma nana re mẹ thuzi mukpahe iẹe.”

Kezọ kẹ Ekareghẹhọ Ọghẹnẹ

16. Ẹvẹ ma sai ro wo erere no ẹkiẹriwi gbe eroro kpahe ikuigbe uzuazọ ahwo nọ a jọ Ebaibol na tẹme te ze?

¹⁶ Mai kpobi ma rẹ sai ru ovuhumuo mai kẹ itee Jihova rro ẹkwoma oma nọ ma rẹ dawo re ma ruẹsi wo otoriẹ oware nọ o soriẹ nọ ọ rọ rawo ikuigbe jọ fihọ Ikereakere na kẹ omai. Eme ikuigbe na i bi wuhrẹ omai? Iruemu vẹ erọ ahwo nọ a ta ẹme te evaọ Ebaibol na u fo nọ ma rẹ raro kele hayo whaha? A jọ Ebaibol na kere kpahe ahwo buobu. U re woma re ahwo nọ i you ithubro Ọghẹnẹ kpobi a wo isiuru kpahe areghẹ nọ ọ rẹ kẹ uzuazọ, nọ o kẹre te eware nọ ma rẹ sai wuhrẹ no iriruo nọ Jihova ọ nabe rawo fihọ Ẹme riẹ kẹ omai na ze. Emagazini nana u kere kpahe ahwo otiọye na no, enọ ma rẹ sai wuhrẹ oware jọ no ikuigbe rai ze. Kọ eme whọ gbẹ rehọ oke ro se kpahe ae he?

17. Ẹvẹ who rri ekareghẹhọ Jihova, kọ fikieme?

¹⁷ Ma rẹ kẹ uyere gaga fiki ọdawẹ nọ Jihova o bi dhesẹ kẹ ahwo nọ a be daoma ru oreva riẹ. Ma gba ha, wọhọ epanọ ezae gbe eyae nọ a jọ Ebaibol na tẹme te a gba ha na. Rekọ, eware nọ a kere kpahe ae e rrọ erere ologbo kẹ omai. Ẹkwoma ezọgaviẹ kẹ ekareghẹhọ Jihova, ma rẹ sae whaha iruthọ ilogbo, ma vẹ jẹ sae raro kele iriruo enọ e nya evaọ edhere ẹrẹreokie. Ma te ru ere, ma rẹ sai lele ọso-ilezi na so nọ: “Oghale u te otu nọ i bi koko isẹi riẹ, nọ ebe rọ eva rai kpobi gwọlọ iẹ. Ẹzi mẹ o bi se isẹri ra; me you rai thesiwa.”—Olezi 119:2, 167.

[Oruvẹ-obotọ]

Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?

• Eme ma rẹ jọ uruemu nọ Devidi o wo kpahe Sọl wuhrẹ?

• Eme ikuigbe Ananias avọ Safira i wuhrẹ omai?

• Fikieme ikuigbe uzuazọ Josẹf e mae rọ rrọ isiuru kẹ omai nẹnẹ?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 14]

Fikieme Devidi ọ rọ se inọ a kpe Sọl ho?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 15]

Eme ma wuhrẹ no ikuigbe Ananias avọ Safira ze?

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 16]

Eme ọ lẹliẹ Josẹf siọ ọfariẹ-ogbe?