ახალგაზრდების შეკითხვები
როგორ მოვექცე განრისხებულ ადამიანს?
ის გაცოფებული იყო. ტანად პატარა ვიყავი და, როგორც ჩანს, ჩემი მიბეგვა უნდოდა. უკან დავიხიე და ვუთხარი: „მოიცა! რა გინდა ჩემგან? დაგიშავე რამე? არც კი ვიცი, რა გინდა ჩემგან. შეგვიძლია ვილაპარაკოთ?“ (16 წლის დავითი).
გქონია საქმე გაბრაზებულ ადამიანთან? ბიბლიაში ნაწინასწარმეტყველები იყო, რომ დღეს ადამიანები „სასტიკნი, კეთილის მოძულენი“ იქნებოდნენ (2 ტიმოთე 3:3). შეიძლება ყველაფერს აკეთებ იმისათვის, რომ თავი აარიდო ბრაზიან, ფიცხ კაცთან ურთიერთობას, მაგრამ დროდადრო, უბრალოდ, შეუძლებელია არ გადაეყარო განრისხებულ ადამიანს (იგავნი 22:24). როგორ უნდა მოიქცე, როცა ასეთ სიტუაციაში აღმოჩნდები?
რით ვუპასუხოთ რისხვას?
დღესდღეობით ბევრი ახალგაზრდა შესაძლოა რისხვას რისხვითვე პასუხობდეს. მაგრამ ეს უფრო მეტ სირთულეს ქმნის. გარდა ამისა, როდესაც საკუთარ თავს კონტროლს ვერ უწევ, განრისხებული ადამიანის დონის ხდები. იგავნის 26:4-ში ნათქვამია: „ბრიყვს მისი სირეგვნისაებრ ნუ უპასუხებ, რომ თავად მისი მსგავსი არ გახდე“. ახალგაზრდა ჯერემი ამ სიტყვების ჭეშმარიტებაში მწარე გამოცდილებით დარწმუნდა. ის იხსენებს შემთხვევას, რომელიც სკოლის ბუფეტში მოხდა: „იქ იკრიბებოდნენ ბიჭები, რომლებიც ყოველთვის მასხარად იგდებდნენ ერთმანეთს და სხვებსაც. ძალიან ხშირად ჩემ შესახებაც ლაპარაკობდნენ; მე საერთოდ არ ვაქცევდი ყურადღებას მათ სიტყვებს. მაგრამ ერთხელ, როცა ერთ-ერთმა მათგანმა დედაჩემზე დაიწყო ლაპარაკი, მწყობრიდან გამოვედი და შევუტიე“. რა მოჰყვა ამას? „მან მაგრად მცემა“, — ამბობს ჯერემი.
ბიბლიაში მოცემულია გონივრული რჩევა: „მშვიდი პასუხი გულისწყრომას აცხრობს, საწყენი სიტყვა კი რისხვას იწვევს“ (იგავნი 15:1). დიახ, როდესაც განრისხებულ ადამიანს „საწყენი სიტყვით“ ვპასუხობთ, ეს მხოლოდ ამწვავებს სიტუაციას. მაგრამ მშვიდი პასუხი ხშირად გულისწყრომას აცხრობს და ხსნის დაძაბულობას.
გავიხსენოთ დასაწყისში მოხსენიებული დავითი. მან შეძლო, გაცოფებულ ბიჭთან დალაპარაკება. როგორც გაირკვა, ვიღაცამ მას სადილი მოჰპარა და თავისი რისხვის პირველივე შემხვედრზე გადმონთხევა უნდოდა. „ჩემი ცემით ვერ მოიკლავ შიმშილს“, — უთხრა დავითმა. ამის შემდეგ დავითმა შესთავაზა მას, ერთად შესულიყვნენ ბუფეტში. „რადგან მებუფეტეს ვიცნობდი, — იხსენებს დავითი, — ამ ბიჭისთვის კიდევ ერთხელ გამოვართვი სადილი. მან ხელი ჩამომართვა და ამის შემდეგ კარგი თვალით მიყურებდა“. ხედავ, რამხელა ძალა აქვს მშვიდად ნათქვამ სიტყვას? როგორც იგავნშია ნათქვამი „რბილი ენა ძვალს შემუსრავს“ (იგავნი 25:15).
რბილი ხასიათი — სისუსტის ნიშანია თუ სიძლიერის?
ალბათ, „რბილ ენას“ სისუსტედ მიიჩნევ. შეიძლება ისე ჩანდეს, რომ ვინც რისხვას რისხვითვე პასუხობს, ძლიერი ან გაბედულია. თუ რბილი ხასიათი გაქვს, შესაძლოა იმის შიშიც კი გქონდეს, რომ სხვები ნამდვილად სუსტ არსებად ჩაგთვლიან. მაგრამ ზუსტად რას ნიშნავს რბილი ხასიათი? ერთ-ერთი ცნობარის თანახმად, რბილი ხასიათი ლმობიერებას ნიშნავს. მაგრამ იგივე წყარო დასძენს: „ის ფოლადივით მტკიცე ხასიათს გულისხმობს“. ასე რომ, რბილი ხასიათი სისუსტის კი არა, სიძლიერის მაჩვენებელი ყოფილა. ეს როგორ?
ერთი მხრივ, რბილი ხასიათის მქონე ადამიანი თავშეკავებულია და ადვილად არ გამოდის მწყობრიდან. სხვა მხრივ, როდესაც ადამიანს არ აქვს ეს თვისება, მერყევი, იმედგაცრუებული ან სასოწარკვეთილიც კი შეიძლება ჩანდეს. მას საკუთარი თავის ხელში აყვანაც კი არ ძალუძს. როდესაც ადამიანს საკუთარი ემოციების მოთოკვა არ შეუძლია, შესაძლებელია, გაუთავებლად ჰქონდეს სხვებთან უთანხმოება. დიახ, „რაღა უგალავნო ქალაქი და რაღა კაცი, რომელიც საკუთარ თავს ვერ პატრონობს“ (იგავნი 25:28). ასე რომ, რბილი ხასიათის მქონე ადამიანი მართლაც ძლიერია!
რბილი ხასიათის მაჩვენებელი ბიბლიური მაგალითები
დავფიქრდეთ იესო ქრისტეზე. ის საკუთარ თავს აღწერდა „რბილი ხასიათის მქონე და გულით თავმდაბალ“ ადამიანად (მათე 11:29, აქ). ის არასდროს გაღიზიანებულა ან გამოსულა მწყობრიდან და შეურაცხყოფისთვის შეურაცხყოფითვე არ უპასუხია. მოციქულმა პეტრემ, რომელიც ახლო იცნობდა იესოს, გვამცნო: „რომელსაც [იესოს] ლანძღავდნენ და ლანძღვით არ უპასუხებდა, იტანჯებოდა და არ იმუქრებოდა, არამედ მიენდო სიმართლით განმკითხველს“ (1 პეტრე 2:23). მაგრამ გაიხსენე, რომ სწორედ იესო „შევიდა. . . ტაძრად და გამორეკა ყველა გამყიდველი და მყიდველი“ (მათე 21:12). და, თუ იესოს ღვთის მხარდაჭერა დასჭირდებოდა, შეეძლო, მოეხმო ‘ანგელოზთა თორმეტი ლეგიონისთვის და უფრო მეტისთვისაც’ (მათე 26:53). რასაკვირველია, მასზე ვერ ვიტყვით, რომ ის სუსტი არსება იყო.
მოდი მსაჯულ გედეონის მაგალითიც გავიხსენოთ, რომელიც ბიბლიაში, მსაჯულნის 8:1—3-შია ჩაწერილი. ბრწყინვალე გამარჯვების მოპოვების შემდეგ ზოგმა მეომარმა ეფრემის ტომიდან შეურაცხყოფილად იგრძნო თავი იმის გამო, რომ, როგორც თავად ფიქრობდნენ, ამ დიდებულ ბრძოლაში მონაწილეობის მიღების შესაძლებლობა არ მიეცათ. „რას გვერჩოდი, რატომ ჩვენც არ გვიხმე, როცა მიდიანთან საომრად მიდიოდი? — შეედავნენ გედეონს, — და მაგარი ჩხუბი აუტეხეს“. როგორც ბიბლია ამბობს, გედეონი „მაგარი ვაჟკაცი“ იყო (მსაჯულნი 6:12). მას თავისუფლად შეეძლო ასეთი გამოწვევისთვის ძალადობით ეპასუხა. ნაცვლად ამისა, მან მშვიდად გასცა პასუხი, რამაც სრულიად დააცხრო მათი გულისწყრომა. „მე რა გამიკეთებია თქვენი ფასი?“ — ჰკითხა მათ გედეონმა. რა მოჰყვა შედეგად ასეთ მოკრძალებულ პასუხს? „მოუბრუნდათ გული მასზე“.
დასასრულს განვიხილოთ მანდილოსნის, სახელად აბიგაილის, შემთხვევა, რომელიც ბიბლიაშია ჩაწერილი. დავითი, თავის მტერს, ისრაელის მეფე საულს, ემალებოდა. მიუხედავად იმისა, რომ დავითის მორჩილნი განდევნილნი იყვნენ, ხშირად იცავდნენ და მფარველობას უწევდნენ თავიანთ თანამემამულეებს. ერთ-ერთი მამაკაცი, ვისაც ისინი ეხმარებოდნენ, აბიგაილის მეუღლე, ნაბალი, იყო. მაგრამ ის „უკმეხი და ავისმქმნელი“ კაცი იყო. როდესაც დავითის მორჩილთ საკვები დასჭირდათ, მათ ამის შესახებ ნაბალს სთხოვეს. დავითის ხალხის მიერ უსასყიდლოდ გაწეული მფარველობისთვის მადლიერების გამოვლენის ნაცვლად, ნაბალმა „აბუჩად აიგდო“ დავითის მიერ გამოგზავნილი მაცნეები და ხელცარიელი გაისტუმრა (პირველი მეფეთა 25:2—11, 14).
როდესაც დავითმა ეს გაიგო, განრისხდა და თავის კაცებს უბრძანა: „ყველამ მახვილები შეიბით წელზე!“. დავითი და მისი ხალხი ნაბალისა და მისი ოჯახის წევრების, ყველა უდანაშაულო მამაკაცის, გასაწყვეტად მიდიოდნენ, როცა აბიგაილი შემოხვდათ. იგი უხვი საჩუქრებით, საჭმელ-სასმელით შეეგება დავითს. მან თავისი მეუღლის მიუტევებელი საქციელისთვის მთელი გულით მოიბოდიშა და შეევედრა დავითს, უდანაშაულოთა სიცოცხლე დაეზოგა (პირველი მეფეთა 25:13, 18—31).
აბიგაილის თავმდაბლურმა თხოვნამ დავითის რისხვა დააცხრო. როდესაც დავითი მიხვდა, რამდენად საშინელი შედეგები მოჰყვებოდა მის რისხვას, თქვა: „კურთხეულ იყოს შენი გონიერება და კურთხეულ იყავი შენ, რომ არ მიმიშვი სისხლის ღვრამდე და შურისგებამდე“ (პირველი მეფეთა 25:32—35). დიახ, ხშირ შემთხვევაში „მშვიდი პასუხი“ სხვების გულისწყრომას აცხრობს. მაგრამ, როგორ უნდა მოიქცე, როდესაც „მშვიდ პასუხს“ არ მოჰყვება ასეთი შედეგი?
„შეწყვიტე ცილობა“
სიტუაცია რომ არ გამწვავდეს, შეგიძლია, უბრალოდ, გაერიდო იქაურობას. „სადაც შეშა არ არის, ცეცხლი ჩაქრება“, — ნათქვამია ბიბლიაში. ის აგრეთვე გვირჩევს: „ვიდრე არ აფეთქებულა, შეწყვიტე ცილობა“ (იგავნი 17:14; 26:20). „სკოლაში ერთი ბიჭი, რომელიც ბევრს მოსწონდა, გამომელაპარაკა — ამბობს 17 წლის მერისე, — და მითხრა, რომ ლამაზი ვიყავი. ცოტა ხანში კი მისი მეგობარი გოგონა გაცოფებული მომვარდა; ის მადანაშაულებდა, რომ ვეკეკლუცებოდი მის მეგობარ ბიჭს და საჩხუბრად მიწვევდა. ვცდილობდი, ამეხსნა მისთვის მომხდარის შესახებ, მაგრამ არ მომისმინა. გაკვეთილების დამთავრების შემდეგ სხვა გოგონებთან ერთად დაბრუნდა ჩემს საცემად. მაშინვე დარაჯთან გავიქეცი და ამ გოგონას ავუხსენი, რომ მისი მეგობარი ბიჭი თვითონ მოვიდა ჩემთან, რის შემდეგაც იქაურობას გავეცალე“. მერისემ მოთოკა თავისი ემოციები და არა მხოლოდ ჩხუბს გაერიდა, არამედ თავის დასაცავად კონკრეტული ნაბიჯებიც გადადგა. იგავნის 17:27-ში ნათქვამია: „მცოდნე კაცი სიტყვაძუნწია და გონების კაცი დიდსულოვანია“ (იგავნი 17:27).
მაგრამ, როგორ უნდა მოიქცე, თუ ვინმე აშკარად გადანაშაულებს იმაში, რომ, შეიძლება შეუგნებლად, მწყობრიდან გამოიყვანე? დაუყოვნებლივ მოიხადე ბოდიში! ეს შესაძლოა საკმარისი იყოს იმისათვის, რომ ადამიანი დააწყნარო. მსგავსი შემთხვევები იმიტომ ხდება, რომ დღეს ძალიან რთული პერიოდია და ბევრი ადვილად ღიზიანდება. მაგრამ, თუ სხვებთან ურთიერთობისას ბიბლიური პრინციპებით მოქმედებ, შეძლებ თავი აარიდო იმას, რომ განრისხებული ადამიანის მსხვერპლი გახდე.
[სურათები 24 გვერდზე]
„მშვიდი პასუხი გულისწყრომას აცხრობს“.
[სურათი 25 გვერდზე]
ზოგჯერ საჭიროა, უბრალოდ, გაერიდო.