თავი პირველი
ძველი დროის წინასწარმეტყველი თანამედროვე ცნობით
1, 2. ა) რა მდგომარეობაა დღეს მსოფლიოში? ბ) როგორ გამოხატა შეერთებული შტატების ერთმა სენატორმა მსოფლიოში არსებული მდგომარეობის გაუარესებით გამოწვეული გულისტკივილი?
განა ვინმეს არ სწადია, პრობლემებისგან გათავისუფლდეს კაცობრიობა? მიუხედავად ამისა, სურვილი ხშირად სურვილად რჩება! ვნატრობთ მშვიდობას, მაგრამ თავს გვატყდება ომი და უბედურება. ვაფასებთ კანონიერებასა და წესრიგს, მაგრამ ბოლოს ვერ ვუღებთ ყაჩაღობის, ძალადობისა და მკვლელობათა მზარდ შემთხვევებს. გვინდა, ჩვენს გარშემო ცხოვრობდნენ სანდო ადამიანები, მაგრამ იძულებული ვართ, უსაფრთხოებისთვის სახლის კარი ჩავკეტოთ. ყველას გვიყვარს შვილები და ვცდილობთ მათ კარგ ადამიანებად აღზრდას, მაგრამ ხშირად ვერაფერს ვხდებით, როდესაც ისინი თანატოლების ცუდი ზეგავლენის ქვეშ ექცევიან.
2 მართალს ამბობდა იობი, რომ ადამიანის ხანმოკლე სიცოცხლე „სავსეა მღელვარებით“ (იობი 14:1). ამ სიტყვების ჭეშმარიტება განსაკუთრებით ჩვენს დროში მტკიცდება, როდესაც მსოფლიოში მდგომარეობა სულ უფრო უარესდება. შეერთებული შტატების ერთმა სენატორმა ასეთი აზრი გამოთქვა: „ცივი ომი წარსულს ჩაჰბარდა, მაგრამ ჩვენდა სავალალოდ, მსოფლიო კიდევ უფრო ხელსაყრელ გარემოდ იქცა ეთნიკური, ტომობრივი და რელიგიური სიძულვილისა და სისასტიკის გამოსავლენად... იმდენად გავაუფასურეთ ზნეობრივი ნორმები, რომ მრავალ ახალგაზრდას თავგზა აებნა, გული გაუტყდა და სერიოზული პრობლემები შეექმნა. შედეგი სახეზეა — უპატრონო ბავშვების მომრავლება, განქორწინებები, ბავშვებზე ძალადობა, მოზარდთა ორსულობა, გაუნათლებლობა, ნარკომანია და ქუჩის დამნაშავეობა ჩვეულებრივ მოვლენად იქცა. თითქოს ჩვენი სახლი ძლიერ მიწისძვრას — ამ შემთხვევაში ცივ ომს — გადაურჩა და ახლა მას ტერმიტები ანადგურებენ“.
3. რომელი ბიბლიური წიგნი იძლევა მომავლის განსაკუთრებულ იმედს?
3 მიუხედავად ასეთი მდგომარეობისა, არა ვართ უიმედოდ დარჩენილი. დაახლოებით 2700 წლის წინათ შუა აღმოსავლეთში მცხოვრებმა ერთმა მამაკაცმა ღვთის შთაგონებით წარმოთქვა არაერთი წინასწარმეტყველება, რომლებსაც განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს დღევანდელი საზოგადოებისთვის. ეს ცნობები შემოგვინახა ბიბლიის წიგნმა, რომელიც ამავე წინასწარმეტყველის სახელს ატარებს; დღეს ის „ესაია წინასწარმეტყველის“ წიგნის სახელით არის ცნობილი. ვინ იყო ესაია და რის საფუძველზე შეგვიძლია ვთქვათ, რომ თითქმის სამი ათასი წლის წინათ მის მიერ დაწერილ წინასწარმეტყველებას დღეს მთელი კაცობრიობისთვის მოაქვს სინათლე?
მშფოთვარე დღეებში მცხოვრები მართალი კაცი
4. ვინ იყო ესაია და როდის წინასწარმეტყველებდა იეჰოვას სიტყვებს?
4 წიგნის პირველ მუხლში ესაია თავს „ამოცის ძედ“a გვაცნობს და გვაუწყებს, რომ ღვთის სიტყვებს წინასწარმეტყველებდა „იუდას მეფეების — ყუზიას, იოთამის, ახაზის და ხიზკიაჰუს დროს“ (ესაია 1:1). აქედან გამომდინარე, ესაია, სულ მცირე, 46 წლის მანძილზე მაინც გადასცემდა იუდაელებს ღვთის ცნობას. როგორც ჩანს, მას მსახურება ყუზიას მეფობის ბოლოს — ძვ. წ. 778 წელს — უნდა დაეწყო.
5, 6. რა არის ცნობილი ესაიას ოჯახის შესახებ და საიდან ვიცით ეს?
5 სხვა წინასწარმეტყველთა შესახებ ცნობილ ფაქტებთან შედარებით, ესაიას პირად ცხოვრებაზე მხოლოდ მცირეოდენი ცნობები მოგვეპოვება. ვიცით, რომ ის დაოჯახებული იყო და თავის ცოლს «ქადაგად [„წინასწარმეტყველად“, აქ]» მოიხსენიებდა (ესაია 8:3). მაკკლინტოკისა და სტრონგის „ბიბლიური, თეოლოგიური და საეკლესიო ლიტერატურის ენციკლოპედიის“ თანახმად, აქედან ცხადი ხდება, რომ ესაიას ოჯახური ცხოვრება „არათუ შეთანხმებული, არამედ მჭიდროდ დაკავშირებული იყო მის მსახურებასთან“. როგორც ჩანს, ძველ ისრაელში მცხოვრები ზოგი ღვთისმოშიში ქალის მსგავსად, ესაიას ცოლიც ღვთის წინასწარმეტყველი იყო (მსაჯულნი 4:4; მეოთხე მეფეთა 22:14).
6 ესაიას და მის ცოლს, სულ მცირე, ორი ვაჟი მაინც უნდა ჰყოლოდათ. ორივეს წინასწარმეტყველური მნიშვნელობის მქონე სახელები ერქვათ. უფროსი ვაჟი, შეარ-იაშუბი, თან ახლდა ესაიას, როდესაც ის ბოროტ მეფე ახაზს ღვთის ცნობას გადასცემდა (ესაია 7:3). ცხადია, ესაია და მისი მეუღლე ოჯახში პირველ ადგილზე აყენებდნენ ღვთისადმი თაყვანისცემას. ამ მხრივ მათ შესანიშნავი მაგალითი დაუტოვეს დღევანდელ წყვილებს!
7. აღწერეთ იუდას სამეფოს მდგომარეობა ესაიას მსახურების პერიოდში.
7 ესაიასა და მის ოჯახს მშფოთვარე დღეებში მოუწიათ ცხოვრება. იუდაში დაძაბული პოლიტიკური მდგომარეობა იყო, მექრთამეობა სამართალს ამრუდებდა, ხოლო თვალთმაქცობა ძირს უთხრიდა რელიგიას. გორაკები სავსე იყო ცრუ ღმერთების სამსხვერპლოებით. ზოგი მეფეც კი უწყობდა ხელს წარმართული თაყვანისმცემლობის გავრცელებას. მაგალითად, მეფე ახაზი არა მარტო უშვებდა თავის ქვეშევრდომთა შორის კერპთაყვანისმცემლების სიმრავლეს, არამედ თვითონაც თაყვანს სცემდა კერპებს და მოლოქისთვის, ქანაანელთა ღმერთისთვის, მსხვერპლშეწირვისას საკუთარ შვილებსაც კი „ცეცხლში ატარებდა“ (მეოთხე მეფეთა 16:3, 4; მეორე ნეშტთა 28:3, 4)b. ეს ყველაფერი იმ ხალხში ხდებოდა, რომელიც რჯულის კავშირით შეკრული იყო იეჰოვასთან! (გამოსვლა 19:5—8).
8. ა) როგორ მაგალითს იძლეოდნენ მეფეები, ყუზია და იოთამი, და მხარს უჭერდა თუ არა მათ ხალხი? ბ) როგორ გამოამჟღავნა ესაიამ გამბედაობა ჯიუტ ხალხში?
8 აღსანიშნავია, რომ ესაიას ზოგი თანამედროვე, მათ შორის რამდენიმე მმართველი, ჭეშმარიტი თაყვანისმცემლობის აღორძინებას ცდილობდა. ერთ-ერთი მათგანი იყო მეფე ყუზია, იგივე ყაზარია, რომელიც „სწორედ იქცეოდა უფლის თვალში“. მიუხედავად ამისა, მისი მეფობის დროს „გორაკებზე სწირავდა მსხვერპლს ხალხი და აკმევდა საკმეველს“ (მეოთხე მეფეთა 15:3, 4). მეფე იოთამიც „სწორად იქცეოდა უფლის თვალში“, „ხალხი კი ძველებურად სცოდავდა“ (მეორე ნეშტთა 27:2). დიახ, ესაიას წინასწარმეტყველური მსახურების უმეტეს წლებში იუდას სამეფო სულიერად და ზნეობრივად დაცემული იყო. მისი მკვიდრნი, ძირითადად, მხარს არ უჭერდნენ წმინდა თაყვანისმცემლობის აღდგენის მსურველ მეფეებს. გასაგებია, რომ ამ ჯიუტი ხალხისთვის ღვთის სიტყვების გადაცემა არ იქნებოდა ადვილად შესასრულებელი დავალება. მიუხედავად ამისა, იეჰოვას შეკითხვაზე: „ვინ მივავლინო და ვინ გაგვეგზავნება?“, ესაიამ უყოყმანოდ უპასუხა: „აჰა, მიმავლინე“ (ესაია 6:8).
ხსნის შესახებ ცნობა
9. რას ნიშნავს ესაიას სახელი და როგორ უკავშირდება ის მისი წიგნის თემას?
9 ესაია, რომლის სახელიც „იეჰოვას მიერ ხსნას“ ნიშნავს, ხსნის შესახებვე გადასცემდა ხალხს ცნობას. მართალია, ზოგჯერ ღვთის განაჩენის შესახებ წინასწარმეტყვველებდა, მაგრამ ხსნის თემა ნამდვილად გამოკვეთილი იყო მის ქადაგებაში. ესაია ხალხს ჰპირდებოდა, რომ თავის დროზე იეჰოვა ისრაელებს ბაბილონის ტყვეობიდან გაათავისუფლებდა, გადარჩენილებს სიონში დააბრუნებდა და ქვეყანას ძველებურად დიდებულს გახდიდა. რასაკვირველია, საყვარელი იერუსალიმის აღდგენის შესახებ ქადაგება და წინასწარმეტყველებათა დაწერა უდიდეს სიხარულს მიანიჭებდა ესაიას!
10, 11. ა) რატომ არის ესაიას წიგნი მნიშვნელოვანი ჩვენი თანამედროვეებისთვის? ბ) როგორ ამახვილებს ყურადღებას მესიაზე ესაიას წიგნი?
10 საინტერესოა, დღეს ჩვენთვის რა მნიშვნელობა აქვს განაჩენისა და ხსნის ამ ცნობებს? საბედნიეროდ, ესაია მხოლოდ იუდას ორტომიანი სამეფოს ნათელ მომავალს არ წინასწარმეტყველებდა. მისი ცნობები განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ჩვენი თანამედროვეებისთვის. ესაია დიდებულად აღწერს, როგორ აკურთხებს მალე ღვთის სამეფო დედამიწას. მისი წინასწარმეტყველების უმეტესი ნაწილი ეხება მესიას, რომელსაც ღვთის სამეფოს მმართველობა ეკუთვნის (დანიელი 9:25; იოანე 12:41). ამიტომაც შემთხვევითობად არ უნდა ჩაითვალოს ის, რომ სახელები ესაია და იესო, რომელიც ნიშნავს „იეჰოვა ხსნაა“, ერთი და იგივე აზრს გამოხატავს.
11 თუმცა იესო ესაიას მსახურების დღეებიდან შვიდი საუკუნის შემდეგ დაიბადა, ესაიას წიგნის მესიანური წინასწარმეტყველებები იმდენად დაწვრილებით და ზუსტ ცნობებს შეიცავს, რომ თითქოს დედამიწაზე იესოს ცხოვრების თვითმხილველის მიერ არის გადმოცემული. სწორედ ამ ფაქტის მხედველობაში მიღებით, ერთი წყაროს თანახმად, ესაიას წიგნი ზოგჯერ „მეხუთე სახარებად“ არის ხოლმე მოხსენიებული. ამიტომაც გასაკვირი არ არის, რომ იესო ქრისტე და მისი მოციქულები ყველაზე ხშირად ამ წიგნიდან ციტირებდნენ მესიის ამოცნობაში დამხმარე წინასწარმეტყველებებს.
12. რატომ უნდა გამოვიკვლიოთ გულდასმით ესაიას წიგნი?
12 ესაია დიდებულად „ხატავს“ „ახალ ცასა და ახალ მიწას“, სადაც „სიმართლით იმეფებს მეფე და მთავრები სამართლიანად იმთავრებენ“ (ესაია 32:1, 2; 65:17, 18; 2 პეტრე 3:13). დიახ, ესაიას წიგნი ყურადღებას ამახვილებს სასიხარულო მომავალზე — ღვთის სამეფოზე, რომლის ტახტიც მესიანურ მეფეს, იესო ქრისტეს, ეკუთვნის და აღგვძრავს, ყოველდღე ‘ვხარობდეთ [იეჰოვას] მიერი ხსნის’ იმედით! (ესაია 25:9; 40:28—31). ამიტომაც მოდი გულდასმით გამოვიკვლიოთ ესაიას წიგნში მოცემული შესანიშნავი ცნობა. ამით კიდევ უფრო განგვიმტკიცდება ღვთის დანაპირებისადმი ნდობა და დავრწმუნდებით, რომ მართლაც იეჰოვაა ჩვენი მხსნელი.
[სქოლიოები]
a ესაიას მამა, ამოცი, არ უნდა აგვერიოს ბიბლიის წიგნის „ამოს წინასწარმეტყველის“ დამწერ ამოსში, რომელიც ყუზიას მეფობის დასაწყისში წინასწარმეტყველებდა.
b ზოგის აზრით, „ცეცხლში გატარება“, უბრალოდ, განწმედის რიტუალი უნდა ყოფილიყო, მაგრამ ამ კონტექსტში, როგორც ჩანს, პირდაპირი გაგებით მსხვერპლად შეწირვა იგულისხმება. უეჭველია ის ფაქტი, რომ ქანაანელები და განდგომილი ისრაელები ბავშვებს მსხვერპლად სწირავდნენ თავიანთ ღმერთებს (მეორე რჯული 12:31; ფსალმუნი 105:37, 38).
[ჩარჩო/სურათი 7 გვერდზე]
ვინ იყო ესაია?
სახელის მნიშვნელობა: „იეჰოვას მიერ ხსნა“.
ოჯახური მდგომარეობა: დაქორწინებული, ჰყავდა სულ მცირე ორი ვაჟი.
საცხოვრებელი ადგილი: იერუსალიმი.
მსახურების წლები: სულ ცოტა 46 წელი, დაახლოებით ძვ. წ. 778 წლიდან ძვ. წ. 732 წლამდე.
მისი თანამედროვე მეფეები იუდაში: ყუზია, იოთამი, ახაზი, ხიზკიაჰუ.
მისი თანამედროვე წინასწარმეტყველები: მიქა, ოსია, ყოდედი.
[სურათი 6 გვერდზე]
ესაია და მისი მეუღლე ოჯახში პირველ ადგილზე აყენებდნენ ღვთისადმი თაყვანისცემას.