1 Samuele

17 Bantu ya Filistia+ vukisaka basoda* na bo sambu na bitumba. Bo vukanaka na Soko,+ yina kele na ntoto ya Yuda, mpi bo salaka camp na bo na kati-kati ya Soko ti Azeka,+ na Efesi-damimi.+ 2 Saule ti bantu ya Izraele vukanaka mpi salaka camp na Muwanda* ya Ela,+ mpi bo yilamaka sambu na bitumba sambu na kukutana ti bantu ya Filistia. 3 Bantu ya Filistia vandaka na zulu ya ngumba na ndambu mosi, mpi bantu ya Izraele vandaka na zulu ya ngumba na ndambu yina ya nkaka, mpi muwanda vandaka na kati-kati na bo.

4 Ebuna muntu mosi ya ngolo basikaka na bacamp ya bantu ya Filistia; zina na yandi Goliati,+ yandi katukaka na Gati,+ mpi yandi vandaka nda kiteso ya bametre tatu.* 5 Yandi vandaka ti mpu ya kwivre na ntu na yandi, mpi yandi vandaka kulwata kinkutu ya kibende yina bo salaka ti manzanza ya fioti-fioti ya bibende. Kilo ya kinkutu yina ya kwivre+ vandaka bashekele 5 000.* 6 Yandi vandaka ti bitaninu ya kwivre na makulu na yandi mpi ti dikonga ya kwivre+ na mukongo na yandi. 7 Nti ya dikonga na yandi vandaka bonso nti ya bo ke tungilaka bilele,+ mpi kilo ya kibende ya dikonga na yandi vandaka bashekele 600;* muntu yina ke natilaka yandi kitaninu vandaka kutambula na ntwala na yandi. 8 Ebuna yandi telamaka mpi bingaka ndonga ya bitumba ya Izraele+ mpi tubilaka bo nde: “Sambu na nki beno me basika mpi me yilama sambu na bitumba? Am Keti mono kele ve Mufilistia, mpi keti beno kele ve bansadi ya Saule? Beno sola muntu mosi, mpi yandi kwisa kunwana ti mono. 9 Kana yandi kuka kunwana ti mono mpi kufwa mono, beto ta kuma bansadi na beno. Kansi, kana mono nunga yandi mpi kufwa yandi, beno ta kuma bansadi na beto mpi beno ta sadila beto.” 10 Mufilistia yina tubaka diaka nde: “Mono ke sosila* ndonga ya bitumba ya Izraele+ bubu yai. Beno pesa mono muntu mosi, mpi bika beto nwana bitumba!”

11 Ntangu Saule ti Izraele ya mvimba waka mambu yina Mufilistia yina tubaka, bo kumaka kutekita mpi bo waka boma mingi.

12 Davidi vandaka mwana ya muntu mosi ya Efrata,+ na Betelemi+ ya Yuda, zina na yandi Yese,+ yina vandaka ti bana-babakala nana+ mpi yandi vandaka mununu na bilumbu ya Saule. 13 Bana na yandi tatu ya bambuta landaka Saule na bitumba.+ Bazina ya bana na yandi tatu yina kwendaka na bitumba vandaka Eliabi+ mwana ya ntete, Abinadabi+ mwana ya zole, mpi Shamah+ mwana ya tatu. 14 Davidi vandaka leke na bo,+ mpi bana tatu yina ya bambuta landaka Saule.

15 Davidi vandaka kukwenda na Saule mpi kuvutuka sambu na kukeba mameme+ ya tata na yandi na Betelemi. 16 Na ntangu yina, Mufilistia yina vandaka kubasika na ntwala mpi kutelama konso suka mpi konso nkokila bilumbu 40.

17 Ebuna Yese tubilaka mwana na yandi Davidi nde: “Pardo, baka efa* yai ya mbuma ya kukalanga mpi mampa kumi yai, natila bampangi na nge nswalu na camp. 18 Natila mfumu ya mafunda bitini kumi yai ya fromaze;* diaka, nge fwete sosa mpi kuzaba kana bampangi na nge kele mbote, ebuna kwisa kunata kidimbu yina ke monisa nde bo kele mbote.” 19 Bo vandaka ti Saule mpi bantu yonso ya nkaka ya Izraele na Muwanda* ya Ela,+ bo vandaka kunwana ti bantu ya Filistia.+

20 Yo yina Davidi telamaka na suka-suka mpi bikaka muntu mosi sambu na kukeba mameme; na nima yandi bakaka bima mpi kwendaka mutindu Yese songaka yandi. Ntangu yandi kotaka na kati ya camp, basoda vandaka kubasika sambu na kukwenda na kisika ya bitumba, bo ke tula milolo ya bitumba. 21 Bantu ya Izraele ti bantu ya Filistia yilamaka na mpila nde ndonga mosi ya bitumba vandaka kutalana ti ndonga ya nkaka ya bitumba. 22 Na mbala mosi Davidi bikisaka bima na yandi na muntu yina vandaka kukeba bima mpi kwendaka ntinu na kisika ya bitumba. Ntangu yandi kumaka, yandi yantikaka kuyula kana bampangi na yandi vandaka mbote.+

23 Ntangu Davidi vandaka kusolula ti bo, Mufilistia mosi ya ngolo na zina ya Goliati,+ yina katukaka na Gati kwisaka. Yandi basikaka na ndonga ya bitumba ya bantu ya Filistia, mpi yandi tubaka mambu yina yandi tubaka ntete,+ ebuna Davidi waka yandi. 24 Ntangu bantu yonso ya Izraele monaka yandi, bo tinaka yandi, bo ke tekita.+ 25 Bantu ya Izraele vandaka kutuba nde: “Keti beno me mona muntu yina ke kwisa? Yandi ke kwisa sambu na kusosila* Izraele.+ Ntotila ta pesa kimvwama ya mingi na muntu yina ta fwa yandi, yandi ta pesa yandi mwana na yandi ya nkento,+ mpi nzo ya tata na yandi ta futaka diaka ve mpaku na Izraele.”

26 Davidi yantikaka kutubila bantu yina telamaka pene-pene na yandi nde: “Bo ta sala nki na muntu yina ta fwa Mufilistia yina mpi ta katula nsoni na Izraele? Sambu Mufilistia yai ya bo me yotisaka ve kele nani sambu yandi sosila* ndonga ya bitumba ya Nzambi ya moyo?”+ 27 Ebuna bantu songaka yandi kaka mambu yina bo tubaka ntete: “Yai mambu yina bo ta sala muntu yina ta fwa yandi.” 28 Ntangu mbuta na yandi Eliabi+ waka yandi ke solula ti bantu yina, yandi wilaka Davidi makasi mpi tubaka nde: “Sambu na nki nge me kwisa kukulumuka? Nge me bikisa mwa mameme yina na ntoto-makanga ti nani?+ Mono me zaba mbote lulendo na nge mpi bangindu ya mbi ya ntima na nge; nge me kulumuka kaka sambu na kukwisa kutala bitumba.” 29 Ebuna Davidi tubaka nde: “Mono me sala nki ntangu yai? Mono me yula kaka ngiufula!” 30 Yandi bikaka yandi mpi kwendaka na muntu ya nkaka ebuna yandi yulaka kaka mambu yina yandi yulaka ntete,+ mpi bantu pesaka yandi mvutu yina bo pesaka yandi ntete.+

31 Bantu ya nkaka waka mambu yina Davidi tubaka mpi bo kwendaka kuzabisa yo na Saule. Ebuna Saule tindaka bantu sambu na kubinga yandi. 32 Davidi tubilaka Saule nde: “Muntu mosi ve kulemba nitu* sambu na yandi. Nsadi na nge ta kwenda mpi ta nwana ti Mufilistia yina.”+ 33 Kansi Saule tubilaka Davidi nde: “Nge ta kuka ve kunwana ti Mufilistia yina, sambu nge kele ntete mwana,+ mpi yandi kele soda* katuka kileke na yandi.” 34 Ebuna Davidi tubilaka Saule nde: “Nsadi na nge kumaka ngungudi ya bitwisi ya tata na yandi, ebuna ntambu+ kwisaka, urse mpi kwisaka, mpi konso mbisi kangaka dimeme mosi na kimvuka ya mameme. 35 Mono landaka yo, mono fwaka yo, mpi mono gulusaka dimeme na munoko na yo. Ntangu yo balukilaka mono, mono kangaka yo na mandefo* na yo, mono bulaka yo, mpi mono fwaka yo. 36 Nsadi na nge fwaka ntambu ti urse, mpi Mufilistia yai ta kuma bonso mosi na kati na yo, sambu yandi me sosila* bandonga ya bitumba ya Nzambi ya moyo.”+ 37 Davidi yikaka nde: “Yehowa, yina gulusaka mono na manzungulu ya ntambu mpi ya urse, yandi muntu ta gulusa mono na maboko ya Mufilistia yai.”+ Ebuna Saule tubilaka Davidi nde: “Kwenda, mpi bika nde Yehowa kuvanda na nge.”

38 Saule lwatisaka Davidi bilele na yandi. Yandi lwatisaka yandi mpu ya kwivre na ntu, na nima yandi lwatisaka yandi kinkutu ya kibende. 39 Ebuna Davidi bakaka mbele na yandi ya bitumba, kangisaka yo na bilele na yandi, mpi mekaka kutambula kansi yandi kukaka ve, sambu yandi me yikanaka ve ti yo. Davidi tubilaka Saule nde: “Mono ke kuka ve kutambula ti bima yai, sambu mono me yikanaka ve ti yo.” Yo yina yandi katulaka yo. 40 Na nima, yandi bakaka nti na yandi na diboko mpi solaka matadi tanu ya butesi na lweka ya masa,* mpi tulaka yo na poshi ya saki na yandi ya bangungudi, mpi yandi simbaka lanse+ na yandi na diboko. Ebuna yandi yantikaka kukwenda pene-pene ya Mufilistia yina.

41 Mufilistia yina vandaka kaka kukwisa pene-pene ya Davidi, mpi muntu ya ke natilaka yandi kitaninu vandaka na ntwala na yandi. 42 Ntangu Mufilistia yina talaka mpi monaka Davidi, yandi sekaka yandi mpi vwezaka yandi sambu yandi vandaka kaka leke mosi ya mbwaki mpi ya kitoko.+ 43 Yo yina yandi tubilaka Davidi nde: “Keti mono kele mbwa,+ sambu nge kwisila mono ti banti?” Ebuna Mufilistia yina singaka Davidi na zina ya banzambi na yandi. 44 Yandi tubilaka Davidi nde: “Kwisa awa, ebuna mono ta pesa nsuni na nge na bandeke ya zulu mpi na bambisi ya mfinda.”

45 Davidi vutudilaka yandi nde: “Nge ke kwisila mono ti mbele ya bitumba, ti dikonga ya nene mpi ya fioti,+ kansi mono ke kwisila nge na zina ya Yehowa ya makesa,+ Nzambi ya ndonga ya bitumba ya Izraele, yina nge me sosila.*+ 46 Bubu yai kibeni Yehowa ta pesa nge na maboko na mono,+ mona ta fwa nge, mpi ta zenga ntu na nge; mpi bubu yai mono ta pesa bamvumbi ya camp ya bantu ya Filistia na bandeke ya zulu mpi na bambisi ya mfinda; ebuna bantu ya ntoto ya mvimba ta zaba nde kele ti Nzambi mosi na Izraele.+ 47 Mpi bantu yonso yina me vukana awa* ta zaba nde Yehowa ke gulusaka+ ve ti mbele ya bitumba to dikonga, sambu bitumba kele ya Yehowa,+ mpi yandi ta pesa beno yonso na maboko na beto.”+

48 Ebuna Mufilistia yina telamaka mpi pusanaka malembe-malembe sambu na kukutana ti Davidi, kansi Davidi kwendaka ntinu na ndambu ya ndonga ya bitumba sambu na kukutana ti yandi. 49 Davidi kotisaka diboko na saki na yandi mpi bakaka ditadi mosi mpi losaka yo na lanse. Yandi bulaka Mufilistia yina na mbunzu, mpi ditadi kotaka na mbunzu na yandi, ebuna yandi fukamaka luse na ntoto.+ 50 Na mutindu yina Davidi nungaka Mufilistia yina ti lanse mpi ditadi; yandi bulaka yandi mpi fwaka yandi, ata Davidi vandaka ve ti mbele ya bitumba na maboko na yandi.+ 51 Davidi kwendaka ntinu mpi telamaka na zulu na yandi. Ebuna yandi bakaka mbele ya bitumba+ ya Mufilistia yina mpi basisaka yo na poshi na yo, mpi zengaka yandi ntu ti yo sambu na kuzikisa nde yandi me fwa kibeni. Ntangu bantu ya Filistia monaka nde muntu na bo ya ngolo me fwa, bo tinaka.+

52 Yo yina bantu ya Izraele ti bantu ya Yuda telamaka, ebuna bo tulaka milolo mpi landaka bantu ya Filistia na nzila ya mvimba katuka na muwanda+ tii na bakielo ya Ekroni,+ mpi bamvumbi ya bantu ya Filistia lalaka na nzila yantika na Shaarayimi+ tii na Gati mpi tii na Ekroni. 53 Ntangu bantu ya Izraele vutukaka na nima ya kulanda bantu ya Filistia ti lukanu ya ngolo, bo botulaka bima na bacamp na bo.

54 Ebuna Davidi bakaka ntu ya Mufilistia yina mpi nataka yo na Yeruzalemi, kansi yandi tulaka binwaninu ya Mufilistia yina na tenta na yandi.+

55 Ntangu Saule monaka Davidi ke basika sambu na kukutana ti Mufilistia yina, yandi yulaka Abnere+ mfumu ya basoda nde: “Abnere, mwana-bakala yai+ kele mwana ya nani?” Abnere vutulaka nde: “O ntotila, ya kieleka mutindu nge kele na luzingu,* mono me zaba ve!” 56 Ntotila tubaka nde: “Sosa kuzaba kana leke yai kele mwana ya nani.” 57 Yo yina, ntangu Davidi vutukaka, na nima ya kufwa Mufilistia yina, Abnere bakaka yandi mpi nataka yandi na ntwala ya Saule, ti ntu ya Mufilistia yina+ na maboko. 58 Ebuna Saule tubilaka yandi nde: “Mwana-bakala yai, nge kele mwana ya nani?” ebuna Davidi tubaka nde: “Mwana ya nsadi na nge Yese+ muntu ya Betelemi.”+