KAPU YA TATU
Inki Kele Lukanu Ya Nzambi Sambu Na Bantu?
1. Inki vandaka lukanu ya Nzambi sambu na bantu?
NZAMBI kele ti lukanu mosi ya mbote sambu na bantu. Yandi gangaka Adami ti Eva, bakala mpi nkento ya ntete, sambu bo zinga na masamba mosi ya kitoko. Lukanu ya Nzambi vandaka nde bo buta bana, bo kumisa ntoto ya mvimba paladisu mpi bo keba bambisi.—Kuyantika 1:28; 2:8, 9, 15; tala Noti 6.
2. (a) Inki mutindu beto me zaba nde Nzambi ta sala mambu yina yandi me kana? (b) Inki Biblia ke tuba sambu na kuzinga kimakulu?
2 Keti nge ke yindula nde kilumbu kele beto ta zinga kibeni na paladisu? Yehowa ke tuba nde: “Mono me baka lukanu, mono ta lungisa yo mpi.” (Yezaya 46:9-11; 55:11) Ya kieleka, yandi ta sala mambu yina yandi me kana mpi ata kima mosi ve ta kanga yandi nzila. Yehowa ke tuba nde yandi salaka ntoto ti kikuma. Yandi “gangaka yo ve kaka sambu na mpamba.” (Yezaya 45:18) Yandi ke zola nde bantu kuzinga na ntoto ya mvimba. Bantu ya nki mutindu Nzambi ke zola nde bo zinga na ntoto, mpi bantangu ikwa? Biblia ke tuba nde: “Bantu ya lunungu [to, ya bulemfu] ta baka ntoto, mpi bo ta zinga kimakulu na zulu na yo.”—Nkunga 37:29; Kusonga 21:3, 4.
3. Mutindu bantu ke bela mpi ke fwa, inki ngiufula nge lenda kudiyula?
3 Bubu yai, bantu ke bela mpi ke fwa. Na bisika mingi, bantu ke nwana mpi ke kudifwa. Ya kieleka, Nzambi kanaka ve nde mambu kusalama mutindu yai. Kansi, inki salamaka, mpi sambu na nki? Biblia mpamba lenda tendula diambu yai.
MBENI YA NZAMBI
4, 5. (a) Nani solulaka ti Eva na nzila ya nioka na kilanga ya Edeni? (b) Inki mutindu muntu ya masonga lenda kuma muyibi?
4 Biblia ke tuba nde Nzambi kele ti mbeni mosi yina bo ke “bingaka Diabulu mpi Satana.” Satana sadilaka nioka sambu na kusolula ti Eva na kilanga ya Edeni. (Kusonga 12:9; Kuyantika 3:1) Satana salaka bonso nde nioka muntu vandaka kutuba.—Tala Noti 7.
5 Keti Nzambi gangaka Satana Diabulu? Ve. Wanzio mosi yina vandaka na zulu ntangu Nzambi yidikaka ntoto sambu na Adami ti Eva kumaka Diabulu. (Yobi 38:4, 7) Inki mutindu yo salamaka? Inki mutindu muntu ya masonga lenda kuma muyibi? Yandi ke butukaka ve muyibi. Kansi, yandi ke yantikaka kulula to kuzola kima yina kele ve ya yandi. Yandi ke landaka kuyindula yo, mpi mpusa na yandi yina ya mbi ke kumaka ngolo kibeni. Ebuna kana dibaku me monana, yandi ke yibaka. Mpi na mutindu yina yandi ke kumaka muyibi.—Tanga Yakobo 1:13-15; tala Noti 8.
6. Inki mutindu wanzio mosi kumaka mbeni ya Nzambi?
6 Wanzio yina salaka mutindu yina. Ntangu Yehowa gangaka Adami ti Eva, yandi zabisaka bo nde bo buta mpi bo “fulusa ntoto.” (Kuyantika 1:27, 28) Ziku wanzio yina vandaka kuyindula mutindu yai: ‘Bantu yai yonso lenda sambila mono na kisika ya kusambila Yehowa.’ Sambu yandi vandaka kaka kuyindula diambu yina, yandi kumaka kulula kima yina vandaka ya Yehowa. Wanzio yina zolaka nde bantu kusambila yandi. Yo yina, yandi kusaka Eva. (Tanga Kuyantika 3:1-5.) Ntangu yandi salaka diambu yai, yandi kumaka Satana Diabulu, mbeni ya Nzambi.
7. (a) Sambu na nki Adami ti Eva fwaka? (b) Sambu na nki beto ke nunaka mpi ke fwaka?
7 Adami ti Eva kolamaka na Nzambi mpi bo diaka mbuma. (Kuyantika 2:17; 3:6) Bo salaka disumu na meso ya Yehowa, ebuna na nima bo fwaka kaka mutindu Yehowa tubaka. (Kuyantika 3:17-19) Bana ya Adami ti Eva kumaka bantu ya masumu, yo yina bo fwaka. (Tanga Baroma 5:12.) Sambu na kubakisa sambu na nki bana ya Adami ti Eva kumaka bantu ya masumu, beto tadila mbandu mosi. Yindula nde nge ke yoka mampa na kinzanza yina kele ya kufobuka. Mampa ta basika ya kufobuka bonso kinzanza yina. Ntangu Adami kolamaka na Nzambi, yandi kumaka muntu ya masumu. Sambu beto kele bana ya Adami, beto yonso kele bantu ya masumu, to beto kele ti kifu bonso yandi. Diaka, sambu beto yonso kele bantu ya masumu, beto ke nunaka mpi ke fwaka.—Baroma 3:23; tala Noti 9.
8, 9. (a) Satana zolaka nde Adami ti Eva kundima nki? (b) Sambu na nki Yehowa fwaka ve bankolami yina mbala mosi?
8 Satana kolamaka na Yehowa ntangu yandi pusaka Adami ti Eva na kukolama na Nzambi. Yandi zolaka nde Adami ti Eva kundima nde Yehowa kele muntu ya luvunu, yandi kele ntwadisi mosi ya mbi yina vandaka ve kuzola mambote na bo. Satana tubaka nde bantu kele ve na mfunu nde Nzambi kuzabisa bo mambu yina bo fwete sala mpi nde Adami ti Eva fwete pona bo mosi mambu ya mbote mpi ya mbi. Inki Yehowa zolaka kusala? Yandi lendaka kufwa bankolami yina mpi kumanisa kukolama. Kansi, keti yo zolaka kumonisa kibeni nde Satana kele muntu ya luvunu? Ve.
9 Yo yina, Yehowa fwaka ve bankolami yina mbala mosi. Kansi, yandi bikilaka bantu ntangu ya kudiyala bo mosi. Mpidina yo ta monisa nde Satana kele muntu ya luvunu mpi nde Yehowa me zaba mambu yina kele mbote sambu na bantu. Beto ta longuka mambu mingi na yina me tala diambu yai na Kapu ya 11. Kansi, inki nge ke yindula sambu na lukanu yina Adami ti Eva bakaka? Keti yo vandaka mbote nde bo kwikila Satana mpi bo lemfukila ve Nzambi? Yehowa muntu pesaka Adami ti Eva bima yonso yina bo vandaka na yo. Yandi pesaka bo luzingu ya kukuka, kisika mosi ya kitoko sambu na kuzinga, mpi kisalu yina vandaka kusepedisa bo. Kansi Satana salaka ve ata kima mosi ya mbote sambu na bo. Kana nge vandaka pana, inki nge zolaka kusala?
10. Inki lukanu ya mfunu konso muntu fwete baka?
10 Bubu yai, konso muntu fwete pona na kubaka lukanu mosi, mpi luzingu na beto me simbama na lukanu yina. Beto lenda baka lukanu ya kulemfukila Yehowa sambu yandi kele Mfumu na beto mpi ya kusadisa yandi na kumonisa nde Satana kele muntu ya luvunu. To beto lenda baka lukanu ya kupona nde Satana kuvanda mfumu na beto. (Nkunga 73:28; tanga Bingana 27:11.) Na nsi-ntoto yai, bantu fioti mpamba ke lemfukilaka Nzambi. Ya kieleka, yandi ve muntu ke yala nsi-ntoto. Kansi kana Nzambi ve muntu ke yala nsi-ntoto, nani muntu ke yala yo?
NANI KE YALA NSI-NTOTO?
11, 12. (a) Mutindu Satana zolaka kupesa Yezu bimfumu ke longa beto nki? (b) Inki baverse ke monisa nde Satana ke yala nsi-ntoto?
11 Yezu zabaka mbote muntu yina ke yala nsi-ntoto. Kilumbu mosi, Satana “songaka yandi bimfumu yonso ya nsi-ntoto ti nkembo na yo.” Na nima Satana silaka Yezu nde: “Mono ta pesa nge bima yai yonso kana nge fukama mpi nge sambila mono.” (Matayo 4:8, 9; Luka 4:5, 6) Kudiyula nde: ‘Kana bimfumu yina vandaka ve ya Satana, keti yandi zolaka kusonga Yezu nde yandi ta pesa yandi yo?’ Ve. Baluyalu yonso kele ya Satana.
12 Nge lenda kudiyula nde: ‘Inki mutindu Satana lenda vanda mfumu ya nsi-ntoto? Keti Yehowa ve yina kele Nzambi Nkwa-Ngolo Yonso muntu salaka bigangwa yonso?’ (Kusonga 4:11) Ee, yandi muntu salaka yo; kansi Yezu bingaka Satana na pwelele yonso nde “mfumu ya nsi-ntoto yai.” (Yoane 12:31; 14:30; 16:11) Ntumwa Polo bingaka Satana Diabulu nde, “nzambi ya ngidika yai ya bima.” (2 Bakorinto 4:3, 4) Diaka ntumwa Yoane sonikaka nde, “nsi-ntoto ya mvimba kele na nsi ya kiyeka ya muntu ya mbi.”—1 Yoane 5:19.
INKI MUTINDU NZAMBI TA FWA NSI-NTOTO YA SATANA?
13. Sambu na nki beto kele na mfunu ya nsi-ntoto ya mpa?
13 Nsi-ntoto yai ke kuma kaka mbi. Beto ke mona nde bitumba, mambu ya mbi, luvunu mpi nku ke salama kisika beto ke zinga. Bantu ta kuka ve kumanisa mambu yai yonso, ata bo me sala nki mutindu. Kansi ntama mingi ve, Nzambi ta fwa nsi-ntoto yai ya mbi na bitumba na yandi, Armagedoni, ebuna yandi ta tula nsi-ntoto mosi ya mpa ya lunungu.—Kusonga 16:14-16; tala Noti 10.
14. (a) Nzambi me ponaka nani na kuvanda Mfumu ya Kimfumu na yandi? (b) Inki mambu Biblia tubaka na ntwala sambu na Yezu?
14 Yehowa me ponaka Yezu Kristu na kuvanda Ntotila ya Kimfumu to ya luyalu na yandi ya zulu. Bamvula mingi me luta, Biblia tubaka na ntwala nde Yezu ta yala bonso “Mfumu ya Ngemba” mpi nde luyalu na yandi ta vanda ve ti nsuka. (Yezaya 9:6, 7) Yezu longaka balongoki na yandi na kusamba sambu na luyalu yina ntangu yandi tubaka nde: “Kimfumu na nge kukwisa. Luzolo na nge kusalama na ntoto, bonso na zulu.” (Matayo 6:10) Na Kapu ya nana, beto ta longuka mutindu Nzambi ta tula Kimfumu na yandi ntangu yandi ta katula baluyalu ya nsi-ntoto. (Tanga Daniele 2:44.) Na nima, Kimfumu ya Nzambi ta kumisa ntoto ya mvimba paladisu mosi ya kitoko.—Tala Noti 11.
NSI-NTOTO YA MPA ME KUMA PENE-PENE!
15. “Ntoto ya mpa” kele nki?
15 Biblia ke sila nde: “Beto ke vingila zulu ya mpa mpi ntoto ya mpa, mpi na kati na yo lunungu ta vanda.” (2 Piere 3:13; Yezaya 65:17) Bantangu ya nkaka kana Biblia ke tubila “ntoto,” yo ke tubilaka bantu yina ke zingaka na ntoto. (Kuyantika 11:1) Yo yina, “ntoto ya mpa” ya lunungu kele bantu yonso yina ke lemfukilaka Nzambi mpi yina yandi ke sakumunaka.
16. Inki dikabu ya kitoko Nzambi ta pesa bantu yina ta zinga na nsi-ntoto na yandi ya mpa, mpi nki beto fwete sala sambu na kubaka yo?
16 Yezu silaka nde, Nzambi ta pesa bantu yina ta zinga na nsi-ntoto na yandi ya mpa “luzingu ya mvula na mvula.” (Marko 10:30) Inki beto fwete sala sambu na kubaka dikabu yina? Sambu na kubaka mvutu, tanga Yoane 3:16 mpi 17:3. Ntangu yai, beto tadila mambu yina Biblia ke tuba na mutindu luzingu ta vanda na paladisu na ntoto.
17, 18. Inki mutindu beto me zaba nde ngemba mpi lutaninu ta vanda bisika yonso na ntoto?
17 Mambi, bitumba, nku mpi mubulu ta mana. Bantu ya mbi ta vanda diaka ve na ntoto. (Nkunga 37:10, 11) Nzambi ta “sukisa bitumba na ntoto ya mvimba.” (Nkunga 46:9; Yezaya 2:4) Ntoto ta fuluka ti bantu yina ke zolaka Nzambi mpi ke lemfukilaka yandi. Ngemba ta vanda kimakulu na ntoto.—Nkunga 72:7.
18 Bansadi ya Yehowa ta vanda na lutaninu. Na ntangu ya ntama, ntangu bantu ya Izraele vandaka kulemfukila Nzambi, bo vandaka kuzinga na ngemba sambu yandi vandaka kutanina bo. (Levi 25:18, 19) Na paladisu, ata kima mosi ve to muntu mosi ve ta pesa beto boma. Beto ta vanda ntangu yonso na ngemba.—Tanga Yezaya 32:18; Mika 4:4.
19. Sambu na nki beto lenda ndima nde madia ta vanda mingi na nsi-ntoto ya mpa ya Nzambi?
19 Madia ta vanda mingi. “Mbuma ta vanda mingi kibeni na ntoto; yo ta fuluka na nsongi ya bangumba.” (Nkunga 72:16) Yehowa “Nzambi na beto, ta sakumuna beto” mpi “ntoto ta buta mbuma na yo.”—Nkunga 67:6.
20. Inki mutindu beto me zaba nde ntoto ta kuma paladisu?
20 Ntoto ya mvimba ta kuma paladisu. Bantu ta vanda ti banzo mpi masamba ya kitoko. (Tanga Yezaya 65:21-24; Kusonga 11:18.) Ntoto ya mvimba ta kuma kitoko bonso kilanga ya Edeni. Ntangu yonso, Yehowa ta pesaka beto bima yonso yina beto ta vandaka na yo mfunu. Biblia ke tuba sambu na yandi nde: “Nge ke kangula diboko na nge mpi nge ke lungisa nzala ya konso kima ya kele na luzingu.”—Nkunga 145:16.
21. Inki mutindu beto me zaba nde bantu ti bambisi ta zinga na ngemba?
21 Bantu ti bambisi ta zinga na ngemba. Bambisi ta sala diaka ve bantu mbi. Bana ya fioti ta wa diaka ve boma, ata bo kele kisika mosi ti bambisi yina kele kigonsa bubu yai.—Tanga Yezaya 11:6-9; 65:25.
22. Yezu ta sala nki sambu na bantu yina ke bela?
22 Ata muntu mosi ve ta bela. Ntangu Yezu vandaka na ntoto, yandi belulaka bantu mingi. (Matayo 9:35; Marko 1:40-42; Yoane 5:5-9) Kansi sambu Yezu kele Ntotila ya Kimfumu ya Nzambi, yandi ta belula bantu yonso. Ata muntu mosi ve ta tuba diaka nde: “Mono ke bela.”—Yezaya 33:24; 35:5, 6.
23. Nzambi ta sala nki sambu na bantu yina me fwaka?
23 Bantu yina me fwaka ta futumuka. Nzambi ke sila nde yandi ta futumuna bamilio ya bantu yina me fwaka. “Bantu ya lunungu ti bantu ya kukonda lunungu ta futumuka.”—Tanga Yoane 5:28, 29; Bisalu 24:15.
24. Inki mutindu nge ke wa na yina me tala kuzinga na paladisu?
24 Kele ti lukanu yina beto yonso fwete baka. Beto lenda baka lukanu ya kulonguka mambu ya Yehowa mpi ya kusadila yandi, to beto lenda sala mambu yina beto ke zola. Kana beto baka lukanu ya kusadila Yehowa, beto ta vanda ti kivuvu mosi ya mbote sambu na bilumbu ke kwisa. Ntangu muntu mosi lombaka Yezu na kuyibuka yandi kana yandi me fwa, Yezu silaka yandi nde: “Nge ta vanda ti mono na Paladisu.” (Luka 23:43) Bika beto longuka mambu mingi na yina me tala Yezu Kristu mpi mutindu yandi ta sala nde balusilu ya kitoko ya Nzambi kulungana.