Nkuna ya Nyoka​—Inki Mutindu Yau Metungululamaka?

“Nge nioka ti nkento mono ke kumisa beno bambeni, bana [“nkuna,” NW] ya nkento ti bana [“nkuna,” NW] na nge bo ta menganaka.”​—KUYANTIKA 3:15.

 1. (a) Sambu na inki Yehowa kele Nzambi ya kyese? (b) Inki yandi mesalaka sambu na kusadisa beto na kukabula kyese na yandi?

YEHOWA kele Nzambi mosi ya kyese ti kikuma ya kyeleka. Yandi kele Mupesi yantete ya kuluta nene ya bima yina kele ya mbote, mpi ata kima mosi ve lenda kangisa ndungisa ya lukanu na yandi. (Yezaya 55:​10, 11; 1 Timoteo 1:11; Yakobo 1:17) Yandi kezola nde bansadi na yandi kukabula kyese na yandi, mpi yandi kepesa bikuma ya mbote sambu bau kusala mutindu yina. Yau yina, na ntangu mosi ya kuluta mudidi na nkenda ya bantu​—na nima ya nkolama na Edeni—yandi pesaka beto lufulu sambu na kukinga makwisa ti kivuvu.​—Roma 8:​19-21.

 2. Ntangu yandi vandaka kuzenga nkanu ya bankolami na Edeni, inki mutindu Yehowa yidikaka lufulu sambu na kivuvu ya bana ya Adami ti Eva?

² Mosi na kati ya bana ya kimpeve ya Yehowa, na kutelaminaka mpi na kukusilaka Nzambi, kudikumisaka na mbala mosi Satana Dyabulu. Bantu yantete, Eva mpi na nima Adami, bwaka na mpukumuna na yandi mpi kululaka nsiku ya Yehowa ya kutendulamaka pwelele. Bau bakaka na lunungu yonso nkanu ya lufwa. (Kuyantika 3:1-24) Kansi, ntangu yandi vandaka kuzenga nkanu ya bankolami yai, Yehowa pesaka lufulu ya kivuvu sambu na bana ya Adami ti Eva. Na inki mutindu? Mutindu yau mesonama na Kuyantika 3:15, Yehowa tubaka nde: “Nge nioka ti nkento mono ke kumisa beno bambeni, [nkuna] ya nkento ti [nkuna] na nge bo ta menganaka. [Yandi tanyata, NW] nge na ntu, ebuna nge [tatatika yandi na kisingini, NW].” Mbikudulu yina kele nsabi sambu na kubakisa Biblia yonso yempi mambu ya ntama mpi ya bubu yai yina ketadila inza mpi bansadi ya Yehowa.

Kima ya Mbikudulu Yango Ketendula

 3. Mutindu yau metubama na Kuyantika 3:​15, nani kele, (a) Nyoka, (b) “nkento,” (c) “nkuna” ya Nyoka, (d) “nkuna” ya nkento.

³ Sambu na kubakisa mbote ntendula na yau, beto fimpa kitini mosi mosi ya mbikudulu. Muntu ya bau kutubilaka na Kuyantika 3:15 kele Nyoka​—nyoka ya kyeleka ve, kansi muntu yina ya sadilaka yau. (Kusonga 12:9) “Nkento” kele Eva ve, kansi organizasio ya Yehowa ya zulu ya bigangwa ya kimpeve, mama ya bansadi na yandi ya kupakulama na mpeve na zulu ya ntoto. (Galatia 4:26) “Nkuna” ya nyoka, kele nkuna ya Satana, bana na yandi​—bademo ti bantu kumosi ti bimvuka ya bantu yina kemonisaka bidimbu ya Satana mpi yina kemonisaka kimbeni na “nkuna” ya nkento. (Yoane 15:19; 17:15) “Nkuna” ya nkento kele ntetentete Yezu Kristu, yina pakulamaka na mpeve santu na mvu 29 T.B. Bantu 144 000, yina ya me “butuka [diaka] . . . na masa ti na [mpeve]” ye kele mpi bamvingidi-difwa ya Kimfumu ya zulu ti Kristu, kele ndambu ya zole ya Nkuna yina ya lusilu. Bau yantikaka na kuyikama na Nkuna ya nkento kubanda na Pantekoti ya mvu 33 T.B.​—Yoane 3:​3, 5; Galatia 3:​16, 29.

 4. Inki mutindu Kuyantika 3:15 kewakana ti lukituku ya ntoto paladisu, ya kufuluka ti bantu ya kukonda masumu mpi lufwa?

⁴ Nyoka ya kinsuni sadilamaka na Edeni bonso kitubilu na muntu ya luvunu yina kunataka bantu na kuvidisa Paladisu. Kuyantika 3:15 vandaka kumonisa ntangu ya muntu yina sadilaka nyoka yango tanyatama. Ebuna, nzila takanguka dyaka sambu bansadi ya Nzambi kuzinga na Paladisu, nkatu disumu mpi lufwa. Makwisa ya kitoko ya inki mutindu yau tavanda!​—Kusonga 20:​1-3; 21:​1-5.

 5. Inki bikalulu kemonisaka bana ya kimpeve ya Dyabulu?

⁵ Na nima ya nkolama na Edeni, bantu ti bangidika yantikaka na kumonisa bikalulu bonso yina ya Satana Dyabulu​—nkolama, luvunu, mpukumuna, mpi kufwa bantu, ya kuvukisa ti lutelaminu na luzolo ya Yehowa ye na bayina kesambilaka Yehowa. Bidimbu yina kemonisa bana, bana ya kimpeve, ya Dyabulu. Na kati na bau, vandaka Kaini, yina fwaka Abele ntangu Yehowa ndimaka lusambu ya Abele kansi ya Kaini ve. (1 Yoane 3:​10-12) Nimrodi vandaka muntu mosi, yina zina vandaka kusongidila nde nkolami, ye yandi kumaka muzombi ya ngolo mpi mfumu na lutelaminu ti Yehowa. (Kuyantika 10:9) Dyaka, vandaka ti ndandana ya bimfumu ya ntama, na kati na yau Babilone, ti mabundu na yau ya ndimamaka mpi ya simbamaka na Leta yina kutulamaka na luvunu, mpi bau vandaka kunyokula mpenza bansambidi ya Yehowa.​—Yeremia 50:29.

“Kimbeni na Kati ya Nyoka ti Nkento”

 6. Na inki mutindu Satana memonisaka kimbeni sambu na nkento ya Yehowa?

⁶ Na ntangu yai yonso, vandaka ti kimbeni na kati ya Nyoka ti nkento ya Yehowa, na kati ya Satana Dyabulu ti organizasio ya Yehowa ya bigangwa ya kimpeve ya kwikama. Kimbeni ya Satana monisamaka ntangu yandi vwezaka Yehowa mpi mekaka na kubebisa organizasio ya Yehowa ya zulu, na kupukumunaka bawanzyo na kuyambula kisika na bau mpenza ya kuzingila. (Bingana 27:11; Yude 6) Yau monisamaka ntangu Satana sadilaka bampeve na yandi ya mbi na kumeka kukakila binati-nsangu, bawanzyo, yina Yehowa tindaka. (Daniele 10:​13, 14, 20, 21) Yau monanaka pwelele mpenza na mvunkama yai ya 20, ntangu Satana sosaka na kufwa Kimfumu ya Mesya na lubutuku na yau.​—Kusonga 12:​1-4.

 7. Sambu na inki bawanzyo ya kwikama ya Yehowa kewilaka Nyoka ya kifwani kimbeni, kansi inki bau mesalaka ve?

⁷ Nkento ya Yehowa, kimvuka ya bawanzyo ya kwikama, na ndambu na yandi wilaka mpi Nyoka ya kifwani kimbeni. Satana kusilaka zina ya mbote ya Nzambi; yandi befulaka mpi kwikama ya bigangwa ya Nzambi yonso ya ngangu, kumosi ti bawanzyo yonso, ye yandi vandaka kumeka na ngolo yonso sambu na kubwisa kwikama na bau na Nzambi. (Kusonga 12:4a) Bawanzyo ya kwikama, basherube ti baserafa lendaka kaka kumenga yina kudikumisaka Dyabulu mpi Satana. Kansi, bau kevingilaka Yehowa kubongisa makambu na ntangu mpi na mutindu na yandi mosi.​—Fwanisa ti Yude 9.

Lumengu Sambu na Nkuna ya Nkento ya Nzambi

 8. Nani Satana vandaka kutomatala na kumona?

⁸ Na kuvingilaka, Satana vandaka kutomatala mbotembote na kuzaba Nkuna ya nkento yina tubamaka na ntwala, yina Yehowa tubaka nde yandi tanyata Nyoka na ntu. Ntangu bawanzyo ya katukaka na zulu zabisaka nde Yezu, yina butukaka na Betelemi, vandaka “Ngulusi, yina kele Kristu Yezu,” yau vandaka nzikisa ya ngolo nde muntu yango takuma Nkuna ya nkento ya tubamaka na ntwala.​—Luka 2:10, 11.

 9. Na nima ya lufwa ya Yezu, inki mutindu Satana monisaka kimbeni ya mbi?

⁹ Kimbeni ya kuluta mbi ya Satana monisamaka nswalu ntangu yandi bendaka bandwenga ya bampani na nzyetelo ya natisaka bau ntete na Ntotila Erode na Yeruzalemi, mpi na nima na Betelemi, kisika bau kutaka mwana ya leke Yezu ti mama na yandi, Maria. Na nima ya ntangu fyoti, Ntotila Erode tumaka lufwa ya bana ya babakala yonso kubanda na mvula zole nge kita, na kati mpi na nzyunga ya Betelemi. Na dyambu yai, Erode monisaka lumengu ya kisatana sambu na Nkuna. Erode zabaka mbotembote nde yandi vandaka kusosa kufwa muntu yina lombamaka nde yandi fwete vanda Mesya. (Matayo 2:​1-6, 16) Nkenda kemonisa nde Ntotila Erode vandaka ve na mayele ya mudindu, yandi vandaka ti mayele ya mbi, mpi ya kugonda​—ya kyeleka, muntu ya nkuna ya Nyoka.

10. (a) Na nima ya mbotika ya Yezu, inki mutindu Satana yandi mosi sosaka kufwa lukanu ya Yehowa yina metadila Nkuna ya lusilu? (b) Inki mutindu Satana sadilaka bamfumu ya dibundu ya Bayuda na kulandaka lukanu na yandi?

¹⁰ Na nima ya kupakulama ya Yezu na mpeve santu na mvu 29 T.B. mpi kutuba ya Yehowa tuka na zulu na kundimaka Yezu bonso Mwana na Yandi, Satana mekaka mbala na mbala na kubwisa Yezu na mpukumuna, na kusosaka kufwa, na mutindu yina, lukanu ya Yehowa yina metala Mwana na yandi. (Matayo 4:​1-10) Mutindu yandi nungaka ve, Satana sadilaka bantu yankaka sambu na kulungisa balukanu na yandi. Bamfumu ya mabundu ya luvunu vandaka na kati ya bantu yina yandi sadilaka sambu na kuvweza Yezu. Bau sadilaka luvunu, mosi na kati ya bangidika ya Satana yandi mosi sadilaka. Ntangu Yezu tubilaka kikata mosi nde: “Baka kikesa, . . . masumu na nge melolulama” (NW), balongi ya Bansiku, nkatu kuvingila sambu na kumona kana muntu yango belukaka mpenza, tubaka nde Yezu vandaka muvwezi. (Matayo 9:​2-7) Ntangu Yezu belulaka bantu na Kisabatu, Bafarize panzaka yandi nsangu bonso nkuludi ya nsiku ya Kisabatu mpi salaka mfundu sambu na kufwa yandi. (Matayo 12:​9-14; Yoane 5:1-18) Ntangu Yezu nganinaka bademo, Bafarize fundaka yandi nde yandi vandaka na kuwakana ti “mfumu ya bampeve ya mbi, Belezebule.” (Matayo 12:22-24) Na nima ya lufutumuku ya Lazare, bantu mingi kwikilaka na Yezu, kansi bamfumu ya banganga-Nzambi mpi Bafarize salaka dyaka mfundu sambu na kufwa yandi.​—Yoane 11:​47-53.

11. Bilumbu tatu na ntwala lufwa ya Yezu, banani yandi tendulaka nde bau kele kitini ya nkuna ya Nyoka, mpi sambu na inki?

¹¹ Na Nisani 11 ya mvu 33 T.B., Yezu, na kuzabaka nkutu mbote fondu ya bau vandaka kusala, kwendaka nkatu kubanga mpenza na tempelo na Yeruzalemi mpi na meso ya bantu yonso yandi zengilaka bau nkanu. Bonso kimvuka, balongi ya Bansiku ti Bafarize monisaka ntangu yonso bantu ya inki mutindu bau vandaka; yau yina Yezu tubaka nde: “Mawa na beno, balongi ya Bansiku ti Bafarize! Beno kele bantu ya luvunu! Sambu beno ke kangaka bantu nzila na kukota na Kimfumu ya Nzambi; beno mosi ke kotaka ve, kansi beno ke kangaka nzila na bantu yina ke zolaka kukota muna! Mawa na beno balongi ya Bansiku ti Bafarize!” Yezu tubaka pwelele nde bau vandaka kitini ya nkuna ya Nyoka, na kutubaka nde: “[Banyoka, bana ya biwuta, inki mutindu beno tatina mfundusu ya Gehena, NW]?” (Matayo 23:​13, 33) Ndinga na yandi kemonisa yina tubamaka na mbikudulu ya Kuyantika 3:15.

12, 13. (a) Inki mutindu bamfumu ya banganga-Nzambi ti balongi ya Bansiku pesaka nzikisa ya ngika na kumonisa tata na bau ya kimpeve? (b) Nani vukanaka ti bau? (c) Na ndungana ya Kuyantika 3:​15, inki mutindu Satana tatikaka Nkuna ya nkento na kisingini?

¹² Na kuwaka bangogo ya Yezu, keti bau kuwaka mpasi na ntima, na mpila nde bau kulomba ndolula na Nzambi? Keti bau balulaka ntima sambu na mbi na bau? Ve! Marko 14:1 ketuba nde kaka kilumbu ya kulandaka, na lukutakanu mosi na lupangu ya nganga-Nzambi ya nene, “Bambuta ya banganga-Nzambi ti balongi ya Bansiku vandaka kusosa mpila ya kukanga Yezu na kinsweki sambu bo fwa yandi.” Bau landaka na kumonisa mpeve ya kugonda ya Satana, yina Yezu tendulaka na ntwala bonso mufwi ya bantu. (Yoane 8:44) Ntama ve, Yudasi Iskariote, yina Satana kumisaka aposta vukanaka ti bau. Yudasi yambulaka Nkuna ya kukonda nsembolo ya nkento ya Nzambi mpi vukanaka ti nkuna ya nyoka.

¹³ Na Nisani 14 na sukasuka, bamambere ya kinzonzi ya dibundu ya Bayuda nataka Yezu bonso muntu ya boloko na guvernere ya Roma. Awa yau vandaka bamfumu ya banganga-Nzambi bantu vandaka na ntwala na kuboka sambu Yezu kutulama na nti. Ntangu Pilate kuyufulaka nde: “Beno zola nde mono tula mfumu na beno na [zulu ya nti, NW]?” kuvandaka bamfumu ya banganga-Nzambi bantu vutulaka nde: “Beto kele na mfumu yankaka ve, mfumu na beto kele kaka ntotila ya Roma [“Kaisali,” NW].” (Yoane 19:​6, 15) Ya kyeleka, bau monisaka na mitindu yonso nde bau vandaka kitini ya nkuna ya Nyoka. Kansi, ya kyeleka, bau vandaka ve bau mosi. Mambu ya kupemama ya mesonamaka na Matayo 27:​24, 25 kepesa lapolo yai: “Pilate . . . baka[ka] masa, yandi yobisa[ka] maboko na yandi na meso ya bantu vandaka pana.” Na nima, bantu yonso tubaka nde: “Menga na yandi yo kubwa na zulu ya ntu na beto ti ya bana na beto!” Na yau, mbandu yina ya Bayuda monisaka yau mosi nde yau vandaka kitini ya nkuna ya Nyoka. Na ntwala ya nsuka ya kilumbu yina, Yezu fwaka. Na kusadilaka nkuna na yandi ya kumonana, Satana tatikaka Nkuna ya nkento ya Nzambi na kisingini.

14. Sambu na inki kutatika Nkuna ya nkento na kisingini vandaka ve kununga sambu na Satana?

¹⁴ Keti Satana nungaka? Ata fyoti ve! Yezu Kristu nungaka inza mpi nungaka mfumu na yau. (Yoane 14:​30, 31; 16:33) Yandi lundaka kwikama na yandi na Yehowa tii na lufwa. Lufwa na yandi bonso muntu ya kukuka pesaka ntalu ya nkudulu ya vandaka mfunu sambu na kusumba banswa ya luzingu ya Adami vidisaka. Ebuna, yandi kangulaka nzila ya luzingu ya mvula na mvula sambu na bayina tamonisa lukwikilu na ngidika yina mpi talemfuka na bantuma ya Nzambi. (Matayo 20:28; Yoane 3:16) Yehowa futumunaka Yezu na lufwa sambu na luzingu ya kefwaka ve na zulu. Na ntangu ya Yehowa yandi mosi metulaka, Yezu tanyata Satana kimakulu. Na Kuyantika 22:​16-18, yau mebikulama nde Yehowa tapesa lemvo na yandi na mabuta yonso ya ntoto yina kesala mpenza ngolo sambu na kudisambula na nsadisa ya Nkuna ya kwikama.

15. (a) Na nima ya lufwa ya Yezu, inki mutindu bantumwa na yandi kelandaka kutungulula nkuna ya Nyoka? (b) Inki kimbeni yankaka ya ngolo nkuna ya Nyoka memonisaka kubanda ntama tii bubu yai?

¹⁵ Na nima ya lufwa ya Yezu, Bakristu ya kupakulama na mpeve, landaka kutungulula nkuna ya Nyoka, bonso Mfumu na bau salaka. Ya kupusama na mpeve santu, ntumwa Polo pesaka lukebisu na yina metala “muntu ya kevwezaka nsiku” (NW), yina kumonana na yandi zolaka kuvanda “na ngolo ya Satana.” (2 Tesalonika 2:​3-10) “Muntu” ya kimvuka yai monanaka nde yandi kele bamfumu ya Kikristu. Na lweka na bau mpi, Nkuna ya Nyoka nyokulaka balandi ya Kristu. Na mbikudulu ya kele na Kusonga 12:​17, ntumwa Yoane bikulaka nde Satana talanda na kunwanisa nsadila ya Nkuna ya nkento ya Nzambi tii bubu yai. Yina kima ya mesalamaka kibeni. Na bansi mingi, Bambangi ya Yehowa mezwaka nkandikila, menyokwamaka, metulamaka na boloko, metulamaka na baka ya kosantrasio kukonda kikuma, sambu na pozisio na bau ya ngolo sambu na Kimfumu ya Nzambi mpi banzila na yau ya lunungu.

Kutungulula Nkuna ya Satana Bilumbu Yai

16. Na ntangu yai, nani bau metungululaka bonso kitini ya nkuna ya Nyoka, na inki mutindu?

¹⁶ Na mbandu ya Yezu Kristu, Bakristu ya kyeleka melembaka ve na kutungulula pwelele Satana ti nkuna na yandi nkatu kubanga. Na 1917, Balongoki ya Biblia, mutindu Bambangi ya Yehowa vandaka kubingama na ntangu yina, basisaka mukanda Le mystère accompli, kisika bau tungululaka pwelele luvunu ya bamfumu ya Kikristu. Yau landanaka ti lukanu ya kunyemama, ya 1924, yina vandaka na ntu-dyambu: Ecclesiastics Indicted (Bamfumu ya Mabundu Mefundama). Bansononono mafuku makumi tanu kabulamaka na inza ya mvimba. Na 1937, J. F. Rutherford, prezida ya La Société Watch Tower na ntangu yina, salaka masolo zole ya ngolo sambu na kutungulula ngolo ya nkuna ya Satana na bantu-dyambu: “Ya Kutungululama” ti “Lusambu ti Bukristu.” Na mvula ya kulandaka, ntangu bawi ya balukutakanu 50 na bansi ya kuswaswana vandaka kuwidikila na radio, tuka Londres, Angleterre, yandi salaka disolo “Face aux réalités.” Ngonda mosi na nima, radio ya lendaka kuwakana na bisika mingi na Amerika mwangaka disolo “Fascisme to Kimpwanza.” Masolo yankaka ya kutungulula ya basikaka na mikanda bonso Enemies (bambeni) ti Religion (lusambu) yempi kamukanda Dévoilé (na mpenza) kwisaka kuyikama. Na kuwakana ti mambu yina yitaka kubasika tuka bamvu 1920, mukanda La Révélation: le grand dénouement est proche!,a ya menyemamaka bubu yai na bandinga 65, tendulaka bamfumu ya politiki ya luvunu mpi ya kindila, kinkita ya bateki ya kukonda bansiku, nde bau kele na kati ya bamambere ya ngolo ya nkuna ya kumonana ya Nyoka. Ntangu bamfumu ya politiki kekumisa yau mbala na mbala nsadilu sambu na kukusa bantu na bau, na kukondaka kumonisa ata luzitu na busantu ya menga, mpi na kunyokulaka bansadi ya Yehowa (mpila yina na kumonisaka kimbeni na Nkuna ya nkento ya Nzambi), bau kekudimonisa mpenza nde bau kele nkuna ya Nyoka. Yau kele mpi kyeleka na yina metala bantu ya kinkita, bayina kekuditungisaka ata fyoti na kansansa, kekusa sambu na luta ya mbongo, bau kesala to keteka bima ya mezabanaka mbotembote nde yau kenataka maladi.

17. Inki dibaku ya mbote kele kaka ya kukangula sambu na bantu ya lukumu yina lenda basika na ngidika ya inza?

¹⁷ Bantu yonso ve, yina mabundu ya inza, politiki, to na kinkita mebebisaka, talanda kutangama bonso kitini ya nkuna ya Nyoka. Mingi na kati ya babakala ti bankento kekwisaka kusepela ti Bambangi ya Yehowa. Bau kesadilaka bupusi na bau sambu na kusadisa bau mpi ntama mingi ve bau keyambaka lusambu ya kyeleka. (Fwanisa ti Bisalu 13:​7, 12; 17:​32-34.) Na bantu yonso ya mutindu yai, imvitasio yai kepesamaka: “Mpi ntangu yai, O beno bamfumu, beno monisa ntonina; bika beno ndima nsongisa; O beno bazuzi ya ntoto. Beno sadila Yehowa ti kubanga mpi beno vanda na kyese ti kutekita. Beno yamba mwana, sambu [Yehowa] kuwa ve makasi mpi sambu beno kufwa ve na zulu ya nzila, sambu makasi na yandi kubasika ve nkatu mpasi. Kyese kele na bayina ketininaka na yandi.” (Nkunga 2:​10-12, NW) Ya kyeleka, yau kele mfunu sambu na bayina yonso kezola lemvo ya Yehowa na kusala kima ntangu yai, na ntwala Zuzi ya zulu kukanga na mbala mosi kyelo ya dibaku ya mbote!

18. Ata bau kele ve kitini ya nkuna ya nkento, banani kele bansambidi ya Yehowa?

¹⁸ Kaka bayina tasala Kimfumu ya zulu kele ndambu ya nkuna ya nkento. Ntalu na bau kele ya fyoti. (Kusonga 7:​4, 9) Kansi, kele ti kibuka ya nene ya bantu yankaka, ee, mafuku ya bantu, bayina, bonso bansambidi ya Yehowa, kevingila na mpusa yonso luzingu ya mvula na mvula na paladisu ya ntoto. Na ndinga mpi na bisalu, bau ketuba na bapakulami ya Yehowa nde: “Beto ke zola kwenda ti beno sambu beto me wa nde Nzambi kele ti beno.”​—Zakaria 8:23.

19. (a) Inki kupona bantu yonso fwete sala? (b) Na banani ntetentete imvitasio ya ngolo mepesama sambu na kusala na mayele yonso awa ntangu ya dibaku ya mbote kele kaka?

¹⁹ Yai kele ntangu ya bantu yonso fwete pona. Keti bau kezola kusamba Yehowa mpi kusimba kimfumu na yandi, to bau tapesa nzila na Satana sambu yandi kuvanda mfumu na bau na kusalaka mambu yina ya keyangidikaka yandi? Kiteso ya bantu mafuku tanu ya mekatuka na makanda yonso mebaka pozisio na bau na ndambu ya Yehowa, na kimvuka ti nsadila ya nkuna ya nkento, bamvingidi-difwa ya Kimfumu. Bantu yankaka, mafuku nana memonisaka mpusa na kulongukaka Biblia ti bau to na kuvukanaka ti bau na balukutakanu na bau. Na bantu ya mutindu yina yonso, Bambangi ya Yehowa ketuba nde: Kyelo ya dibaku ya mbote kele kaka ya kukangula. Baka pozisio na nge ya pwelele na lweka ya Yehowa. Ndima Kristu Yezu bonso Nkuna ya kusilamaka. Vukana ya mvimba ti organizasio ya Yehowa ya kemonana. Bika nde nge kukabula balusakumunu yonso yina Yandi tapesa na nzila ya luyalu ya Ntotila, Kristu Yezu.

[Noti na nsi ya lutiti]

Keti Nge Keyibuka?

◻ Nyoka ya metubilama na Kuyantika 3:​15, kele nani? Nani kele nkento?

◻ Inki bikalulu kemonisaka nkuna ya Nyoka?

◻ Inki mutindu Yezu tungululaka nkuna ya Nyoka?

◻ Nani bau metungululaka na ntangu yai yampa bonso kitini ya nkuna ya Nyoka?

◻ Inki kima muntu fwete sala nswalu sambu na kumonana ve bonso kitini ya nkuna ya Satana?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 1]

Yezu tungululaka bamfumu ya mabundu, bantu ya luvunu, nde bau vandaka kitini ya nkuna ya Nyoka