Lusadisu ya Kyeleka Sambu na Bantu Yina Kenyokwama na Basusi
“Beno kwisa na mono, beno yonso bantu yina me lemba, sambu beno ke nata kilo ya nene, ebuna mono ta pesa beno ntangu ya kupema.”—MATAYO 11:28.
1, 2. (a) Inki mambu Biblia ketuba yina lenda sadisa na kulembika susi kana yo meluta mingi? (b) Inki vandaka mfunu ya malongi yina Yezu kulongaka?
MBALA yankaka nge mpi lenda ndima nde kuvanda na susi mingi kele kigonsa; yo kenataka mpasi. Biblia ketuba nde bigangwa yonso ya bantu kele na kizitu yina kesalaka nde bankaka kukinga na mawa yonso luguluku na bampasi ya luzingu ya bubu yai. (Roma 8:20-22) Kansi, Masonuku kesonga mutindu beto lenda kuzwa lusadisu na basusi ya bubu yai. Lusadisu ya mutindu yai kekwisaka kana muntu kelanda ndongisila mpi mbandu ya mwana bakala mosi yina zingaka bamvu-nkama 20 meluta. Yandi vandaka kusala kisalu ya mabaya, kansi yandi zolaka bantu mingi kuluta kisalu na yandi. Malongi na yandi vandaka na bupusi ya ngolo na bantima ya bantu, yandi lungisaka bampusa na bo, yandi sadisaka bantu yina vandaka ngolo ve mpi yandi pesaka kikesa na bayina vandaka kunyokwama na mabanza. Kuluta dyaka, yandi sadisaka bantu mingi na kuyela na kimpeve. Kele na mutindu yina bo zwaka lusadisu na basusi na bo ya kuluta mingi, mutindu nge mpi lenda kuzwa yo.—Luka 4:16-21; 19:47, 48; Yoane 7:46.
2 Nzayilu ya malongi ya inza yina bantu mingi vandaka kubaka na Roma, Atene, to na Alexandrie ya ntama kutwadisaka ve muntu yai, Yezu ya Nazareti. Kansi, malongi na yandi mezabanaka mingi kibeni. Yo vandaka ti ntu-dyambu mosi: luyalu yina Nzambi tasadila sambu na kuyala ntoto na beto. Yezu kutendulaka mpi minsiku ya mfunu sambu na luzingu. Minsiku yina kele kibeni mfunu na bilumbu yai. Bantu yina kelonguka mpi kesadilaka mambu yina Yezu longaka kebakaka mambote kukonda kusukinina, ti lusadisu na basusi na bo ya kuluta mingi. Keti nge tazola ve kubaka mambote yango?
3. Inki imvitasio ya nene Yezu kupesaka bantu?
3 Nge lenda vanda ti badute. ‘Keti muntu yina mezingaka tuka ntama lenda vanda ti bupusi ya mbote na luzingu na mono bubu yai?’ Wa bangogo yai ya imvitasio ya Yezu ya kebenda dikebi na beto: “Beno kwisa na mono, beno yonso bantu yina me lemba, sambu beno ke nata kilo ya nene, ebuna mono ta pesa beno ntangu ya kupema. Beno baka kilo na mono, beno nata yo; beno vanda balonguki na mono, sambu mono kele muntu ya pima, mono kele muntu ya ntima ya mbote; ebuna beno ta zaba kupema. Kilo yina ya mono ta pesa beno yo kele mpasi ve na kunata yo, sambu yo kele kilo mingi ve.” (Matayo 11:28-30) Inki Yezu zolaka kutuba? Bika beto tadila bangogo yai na bunda mpi beto tala mutindu yo lenda sadisa beto na kubaka lusadisu na basusi na beto.
4. Yezu vandaka kutuba na banani, mpi sambu na nki bawi na yandi kumonaka nde yo vandaka mpasi na kusala mambu yina bo lombaka bo na kusala?
4 Yezu kusolulaka ti bantu mingi yina vandaka kunwana sambu na kuzitisa nsiku kansi yina vandaka ‘kunata kilo ya nene’ sambu bamfumu ya Bayuda kukumisaka lusambu kima mosi ya kilo kibeni. (Matayo 23:4) Bo vandaka kutula dikebi ya mingi na bansiku sambu na mambu yonso ya luzingu. Keti yo lenda sala nge ve mpasi na kuwa ntangu yonso bo kesonga nge nde: “Nge fwete sala ve” mutindu yai to yina? Kansi, imvitasio ya Yezu vandaka kunata bantu yina vandaka kuwila yandi na kyeleka, na lunungu, na luzingu ya kitoko. Ee, sambu na kuzaba Nzambi ya kyeleka yo ketendula kutula dikebi na Yezu Kristu, sambu na lusadisu na yandi, bantu lendaka—mpi lenda—bakisa Yehowa mbotembote. Yezu kutubaka nde: “Muntu yina me mona mono yandi me mona mpi Tata.”—Yoane 14:9.
Keti Nge Kele na Luzingu Mosi ya Kufuluka na Basusi?
5, 6. Inki mutindu beto lenda fwanisa bisalu ti salere yina bantu vandaka kubaka na bilumbu ya Yezu ti na bilumbu na beto?
5 Nge lenda mona dyambu yai mfunu sambu kisalu na nge to mambu ya metala dibuta na nge lenda vanda mpasi mingi. To mikumba yankaka lenda monana ngolo kibeni. Kana yo ke mutindu yina, nge kele bonso bantu ya masonga yina Yezu kutanaka na bo mpi kusadisaka. Mu mbandu, tadila dyambu ya metala kuzwa bima ya kuzingila. Bantu mingi kenwanaka ti dyambu yina bubu yai, yo vandaka mpi mutindu mosi sambu na bantu mingi na bilumbu ya Yezu.
6 Na ntangu yina, muntu mosi kusalaka bantangu 12 na kilumbu mosi, bilumbu 6 na mposo mosi, yo vandaka sambu na kuzwa kaka kibende mosi ya mbongo kilumbu ya mvimba. (Matayo 20:2-10) Inki mutindu nge lenda fwanisa yo ti salere na nge to yina ya banduku na nge? Yo lenda vanda mpasi na kufwanisa salere yina bo vandaka kufuta bantu na ntangu ya ntama ti ya ntangu na beto. Kima beto lenda sala, kele kuzaba valere ya mbongo yango, mpi kima yo lendaka kusumba. Muntu mosi ya mayele ketuba nde, na bilumbu ya Yezu, dimpa yina bo vandaka kusala ti dikopa mosi ya ble ntalu na yo vandaka kiteso ya salere ya ntangu mosi. Muntu yankaka ya mayele ketuba nde dikopa mosi ya malafu ya kitoko ntalu na yo vandaka kiteso ya salere ya bantangu zole. Bambandu yai lenda sadisa nge na kubakisa nde na ntangu yina bantu vandaka kusala mingi mpi kumona mpasi sambu na kuzinga. Bo vandaka ti mfunu ya lusadisu mpi ya kubaka ngolo, bonso beto bubu yai. Kana nge kele muntu ya kisalu, nge lenda vanda na mpusa ya kusala dyaka mingi. Mbala mingi, beto kezwaka ve ntangu ya kubaka badesizio ya mbote. Nge lenda ndima nde nge kele ti mfunu ya lusadisu.
7. Inki mutindu bantu yambaka nsangu ya Yezu?
7 Yo kele pwelele nde, imvitasio yina Yezu pesaka na bantu yina vandaka ‘me lemba, sambu na kilo ya nene’ kubendaka dikebi ya bawi na yandi mingi na ntangu yina. (Matayo 4:25; Marko 3:7, 8) Dyaka, kuvila ve nde Yezu kuyikaka dilaka yai, “mono ta pesa beno ntangu ya kupema.” Ya kyeleka, dilaka yango kele mfunu tii bubu yai. Yo lenda lungana na beto kana beto ‘me lemba, sambu beto ke nata kilo ya nene.’ Yo lenda mpi kulungana na bantu ya beto kezolaka, bayina luzingu na bo mefwanana ti ya beto.
8. Inki mutindu kusansa bana mpi kununa keyikaka basusi na luzingu?
8 Kele ti bima yankaka yina kevandaka kilo sambu na bantu. Kusansa bana kevandaka dyambu mosi ya mpasi. Ata kuvanda mwana lenda vanda mpasi. Ntalu ya bantu mingi ya bamvula ya kuswaswana kekutanaka ti bampasi ya mavimpi na mawi mpi na nitu. Mpi ata bantu lenda zinga mingi, kununa kevandaka ti mambu na yo ya bantu kenwanisaka, ata bantu mekumaka kusala bankisi ya mutindu na mutindu.—Longi 12:1.
Na Nsi ya Kilo ya Yezu
9, 10. Na ntangu ya ntama, kizitu vandaka kidimbu ya nki, mpi sambu na nki Yezu bingaka bantu na kunata kilo na yandi?
9 Keti nge mesimba nde na bangogo yina kele na Matayo 11:28, 29, Yezu kutubaka nde: “Beno baka kilo na mono, beno nata yo; beno vanda balonguki na mono.” Na ntangu ya ntama, muntu yina vandaka ti bima mingi ve vandaka kudiwa bonso yandi kesala kisalu na kilo yonso. Na ntangu ya ntama, kilo vandaka kidimbu ya kimpika. (Kuyantika 27:40; Levi 26:13; Kulonga 28:48) Bantu mingi yina vandaka kusala kisalu kilumbu yina Yezu kukutanaka na bo, vandaka kusala na kilo ya mingi kibeni na mapeka na bo. Na kutadila mutindu bo vandaka kukanga kizitu, yo lendaka kuvanda kamwa pete na ntu mpi na mapeka to yo lendaka mpi kupusa muntu na kuwa makasi. Mutindu yandi vandaka kusala kisalu ya mabaya, Yezu vandaka mpi kukangisa bizitu, mpi yandi lendaka kuzaba mutindu ya kuyidika yina vandaka “mpasi ve na kunata.” Mbala yankaka yandi vandaka kukangisa mpusu ya mbisi to lele na bisika yina vandaka kusimba ntu to mapeka sambu kilo kukuma kamwa fyoti.
10 Ntangu Yezu kutubaka nde: “Beno baka kilo na mono, beno nata yo,” yandi mosi lendaka kuvanda bonso muntu yina kepesaka bizitu ya mbote yina lenda vanda “mpasi ve na kunata” na zulu ya ntu mpi na mapeka ya muntu ya kisalu. Dyaka, Yezu yikaka nde: “Yo kele kilo mingi ve.” Mambu yai vandaka kutendula nde kizitu vandaka ve mpasi na kunata, mpi kisalu vandaka ve kimpika. Ya kyeleka, mutindu yandi bingaka bawi na yandi na kundima kilo na yandi, Yezu vandaka ve kupesa lusadisu na mambu yonso ya mpasi ya ntangu yina. Kansi, kusoba mutindu ya kumonina mambu yina yandi vandaka kulonga lendaka kunatila bo kupema. Kusoba mutindu na bo ya kuzinga mpi mutindu ya kusala mambu lendaka mpi kuvanda lusadisu sambu na bo. Kuluta dyaka mfunu, kivuvu ya pwelele mpi ya ngolo lendaka kusadisa bo na kufyotuna basusi ya luzingu.
Nge Lenda Zwa Ntangu ya Kupema
11. Sambu na nki beto ketuba nde Yezu vandaka ve kutinda bantu na kukabula bizitu?
11 Simba dyambu yai, Yezu tubaka ve nde bantu takabula kilo sambu na kubaka yankaka. Na ntangu yina Roma vandaka kutwadisa mambu yonso ya vandaka kusalama na ntoto, mutindu baluyalu ya bubu yai ke na kutwadisa mambu bisika yina Bakristu kezingaka. Bantu ya Roma ya mvu-nkama ya ntete yina vandaka kufutisa mpaku vandaka kusala yo ntangu yonso. Makambu yina metala mavimpi mpi mbongo lendaka kubikala kaka. Kukonda kukuka mpi disumu lendaka kulanda na kupesa bantu mpasi. Kansi, bo zolaka kubaka ntangu ya kupema na kulandaka malongi ya Yezu, bonso yo lenda vanda mpi sambu na beto bubu yai.
12, 13. Inki mambu Yezu monisaka pwelele yina lendaka kunata kupema, mpi nki bantu yankaka kusalaka?
12 Kulungana ya mfunu ya kingana ya kilo yina Yezu kutubilaka kumonanaka pwelele na kisalu ya kukumisa bantu balongoki. Ntembe kele ve nde kisalu ya mfunu ya Yezu vandaka ya kulonga bantu yankaka, ti kutula dikebi ya mingi na Kimfumu ya Nzambi. (Matayo 4:23) Yo yina, ntangu yandi tubaka, “Beno baka kilo na mono, beno nata yo,” yo lendaka kutendula kulanda yandi na kisalu yina. Mambu ya Baevanzile mesonikaka kemonisa nde Yezu kusadisaka bantu ya masonga na kusoba bisalu na bo, dyambu ya mfunu na luzingu ya muntu. Yibuka mutindu yandi bingaka Petelo, Andre, Yakobo, mpi Yoane: “Beno kwisa landa mono. Mono ta longa beno na kuloba bantu.” (Marko 1:16-20) Yandi monisaka na balobi yai kyese yina bo lendaka kubaka kana bo sala kisalu yina yandi tulaka na kisika ya ntete na luzingu na yandi, kusala mutindu yina na lutwadisu mpi lusadisu na yandi.
13 Ndambu ya bawi ya Yezu yankaka ya Bayuda kubakisaka malongi na yandi mpi kusadilaka yo. Tala dyambu yina kusalamaka na lweka ya nzadi yina beto ketanga na Luka 5:1-11. Bantu iya kusalaka kisalu ya kuloba mpimpa ya mvimba kansi bo kangaka ata mbisi mosi ve. Na mbala mosi, babukondi na bo kufulukaka! Yo salamaka ve kaka yo mosi; Yezu muntu kusalaka mutindu yina. Ntangu bo talaka na lweka ya nzadi, bo monaka bantu mingi yina vandaka kuzola ngolo kibeni malongi ya Yezu. Yo sadisaka bo na kutendula mambu yina Yezu songaka bantu yai iya: “Yantika ntangu yai, [beno] ta simbaka bantu [yina kele na luzingu, NW].” Inki bo salaka? “Bo kwisaka kunata babwatu na Iweka ya masa, bo bikisaka bima yonso, ebuna bo yantikaka kulanda Yesu.”
14. (a) Inki mutindu beto lenda kupema bubu yai? (b) Inki nsangu ya mbote ya kupema Yezu kusamunaka?
14 Nge mpi lenda sala mutindu mosi. Kisalu ya kulonga bantu kyeleka ya Biblia kele kaka na kusalama. Na inza ya mvimba, kiteso ya Bambangi ya Yehowa bamilio sambanu mendimaka imvitasio ya Yezu ya ‘kubaka kilo na [yandi], mpi kunata yo.” Bo mekumaka “kuloba bantu.” (Matayo 4:19) Mingi na kati na bo mekumisaka yo kisalu na bo ya ntangu yonso; bankaka kesalaka na mutindu ntangu kepesa bo nzila. Bo yonso kemonaka nde yo kepesaka bo kupema, yo yina susi mekumaka fyoti na luzingu na bo. Yo ketendula kusala mambu bo mezabaka, kusonga bantu yankaka nsangu ya mbote—“Nsangu ya Mbote sambu na Kimfumu ya Nzambi.” (Matayo 4:23) Ntangu yonso yo kevandaka kyese na kutubila nsangu ya mbote kansi mingimingi nsangu yai ya mbote. Biblia kele na kima ya ntete ya beto kevandaka na yo mfunu sambu na kundimisa bantu mingi nde bo lenda tambwisa luzingu mosi ya kele na susi mingi ve.—2 Timoteo 3:16, 17.
15. Inki mutindu nge lenda baka mambote na malongi ya Yezu yina ketadila luzingu?
15 Na kiteso ya kufwana, ata bantu yina meyantikaka kulonguka mambu yina metala Kimfumu ya Nzambi mebakaka mambote na malongi ya Yezu na mutindu na bo ya kuzinga. Bantu mingi lenda tuba na masonga yonso nde malongi ya Yezu mepesaka bo kupema mpi yo sadisaka bo na kubalula mpenza luzingu na bo. Nge mpi lenda sala yo na kutadilaka mwa minsiku yina kemonisa mutindu ya kuzinga yina bo mesonikaka na masolo ya luzingu ya Yezu mpi na kisalu na yandi, mingimingi Baevanzile yina Matayo, Marko, mpi Luka kusonikaka.
Mutindu ya Kuzwa Kupema
16, 17. (a) Wapi nge lenda kuzwa malongi ya nene ya Yezu? (b) Inki kele mfunu sambu na kuzwa kupema na nzila ya kusadila malongi ya Yezu?
16 Na printemps ya mvu 31 T.B., Yezu kutangaka mambu yina mezabanaka mbote tii na bilumbu na beto. Bo kebingaka yo nde Disolo na Zulu ya Ngumba. Yo kele na Matayo 5 tii na 7 mpi luka kapu 6, mpi yo ketubilaka na bunkufi mambu mingi yina yandi longaka. Nge lenda mpi kuzwa malongi yankaka ya Yezu na bisika yankaka na Baevanzile. Mambu mingi yandi tubaka kele mpasi ve na kutendula, ata kusadila yo lenda vanda mpasi. Sambu na nki ve nge lenda tanga bakapu yai na dikebi yonso, mpi na mayele yonso? Bika ngolo ya bangindu na yandi kuvanda na bupusi na mabanza na nge mpi na bikalulu na nge.
17 Yo kele pwelele nde, beto lenda kabula malongi ya Yezu na bitini ya kuswaswana. Bika beto vukisa malongi ya nene kisika mosi na mpila nde konso kilumbu ya ngonda kuvanda ti dilongi mosi yina nge lenda bakila lukanu ya kusadila na luzingu na nge. Inki mutindu? Kutangaka yo ve nswalunswalu. Yindula mfumu yina kuyulaka Yezu Kristu nde: “Nki mono fweti sala sambu na kubaka moyo ya mvula na mvula?” Ntangu Yezu kutubilaka mambu yina kele mfunu na Nsiku ya Nzambi, muntu yango kutubaka nde yandi vandaka dezia kusadila mambu yina yonso. Kansi, yandi bakisaka nde yo lombaka yandi kusala dyaka mambu mingi. Yezu kusongaka yandi na kusala ngolo ya kuluta sambu na kusadila minsiku ya Nzambi na mutindu mosi ya mbote, mpi na kuvanda longoki ya mbote. Yo monanaka bonso muntu yango vandaka ve ya kukuka sambu na kusadila mambu yango. (Luka 18:18-23) Yo yina, muntu yina kezola kulonguka malongi ya Yezu bubu yai kele ti mfunu ya kuzaba luswaswanu yina kele na kati ya kusepila na yo kaka mpi kundima na kusadila yo, na mutindu yina yandi tafyotuna susi.
18. Monisa mbandu yina kesonga mutindu ya kusadila mbote lupangu yai kele awa.
18 Sambu beto yantika na kutadila mpi kusadila malongi ya Yezu, beto tala dyambu ya ntete na lupangu yai kele awa. Yo ketubila Matayo 5:3-9. Na kuta masonga, konso muntu na kati na beto lenda baka ntangu ya kuyindula na ndongisila ya kitoko yina Yezu kutubaka na baverse yai. Na ntangu nge ketanga mambu yonso, inki nge lenda tuba sambu na bikalulu? Kana ya kyeleka nge kezola kukatula mambu ya susi ya kuluta mingi kenataka na luzingu na nge, inki tasadisa nge? Inki mutindu nge lenda sala mambu ya mbote kana nge keyedisa dikebi na nge na mambu ya kimpeve, kusala nde yo baka mpenza kisika na mabanza na nge? Keti nge kele ti mwa mambu yina kele mfunu mingi ve na luzingu na nge yina talomba nde nge pesa yo ntangu fyoti, sambu na kutula dikebi ya nene na mambu ya kimpeve? Kana nge sala mutindu yina, yo tayika nge kyese bubu yai.
19. Inki nge lenda sala sambu na kubaka mayele mingi?
19 Ntangu yai, kele na mambu yankaka nge lenda sala. Sambu na nki ve nge lenda solula baverse yai ti nsadi ya Nzambi yankaka, mbala yankaka nkwelani na nge, mpangi na nge, to nduku na nge? (Bingana 18:24; 20:5) Kuvila ve nde mfumu yina kuyulaka muntu yankaka—Yezu—sambu na dyambu mosi ya mfunu. Mvutu lendaka kuyedisa kivuvu na yandi ya kuvanda na kyese mpi luzingu ya mvula na mvula. Bampangi ya Bakristu yina nge kesolula ti bo baverse yai tavanda ve kiteso mosi ti Yezu; kansi, disolo yina metala malongi ya Yezu tavanda mfunu sambu na beno yonso. Meka kusala yo kukonda kusukinina.
20, 21. Inki programe nge lenda sadila sambu na kulonguka malongi ya Yezu, mpi nki mutindu nge lenda bakisa mutindu nge keyela na kimpeve?
20 Tala dyaka na lupangu yina kele na ntu-dyambu: “Malongi Yina Tasadisa Nge.” Bo metula malongi yango na bimvuka sambu konso kilumbu nge vanda ti dilongi mosi ya kutadila. Ntetentete, nge lenda tanga mambu Yezu zolaka kutuba na baverse yina kele awa. Na nima, yindula na bangogo na yandi. Yindula mutindu nge lenda sadila yo na luzingu na nge. Kana nge mona nde nge kesalaka dezia mambu yango, sosa kuzaba dyaka kima ya kuluta ya nge lenda sala sambu na kuzinga na kuwakana ti malongi ya Nzambi. Sadila malongi yango na kilumbu yina. Kana nge kenwana sambu na kubakisa yo to mutindu ya kusadila yo, lutisa kilumbu yankaka na dilongi yango. Kansi, kuvila ve nde nge lenda ve kuluta na dilongi yankaka kana nge mebakisa ntete ve dilongi ya ntete. Kilumbu ya kelanda, nge lenda tadila dilongi yankaka. Na nsuka ya mposo mosi, nge lenda vutukila sambu na kuzaba na nki kiteso nge mesadila mambu iya to tanu ya malongi ya Yezu. Na mposo ya zole yika dyaka mambu mingi, konso kilumbu. Kana nge mona nde nge kekuka dyaka ve kusadila mwa malongi yankaka, kulemba ve. Konso Mukristu takutana ti dyambu yina. (2 Bansangu 6:36; Nkunga 130:3; Longi 7:20; Yakobo 3:8) Landa kaka kusadila malongi yai na mposo ya tatu mpi ya iya.
21 Na nima ya ngonda mosi, nge lenda kutadila mambu yai yonso 31. Inki mbuma yo tabutila nge? Keti yo tapesa nge ve kyese mingi, mbala yankaka mpi kikesa mingi? Ata kusoba kele mingi ve, nge tamona nde susi mekuma fyoti, to mpi nge tazaba mbote kunwanisa basusi, nge tazaba metode mosi yina tasadisa nge na kulanda kusala mutindu yina. Kuvila ve nde mambu mingi yankaka ya mbote ya malongi ya Yezu kele ve na lisiti. Sambu na nki ve kusosa mwa mambu yankaka na kati na yo mpi kusadila yo?—Filipi 3:16.
22. Inki mbuma kulanda malongi ya Yezu lenda buta, kansi nki dyambu yankaka kelomba nde beto longuka?
22 Nge lenda mona nde kilo ya Yezu kele kibeni mpasi ve na kunangula. Kilo ya malongi na yandi mpi ya luzingu ya Bukristu kele fyoti. Na nima ya kulonguka mambu mingi bamvula 60, ntumwa Yoane, yina vandaka nduku ya ngolo ya Yezu, kundimaka nde: “Kana beto ke zolaka Nzambi, yo ke songa nde beto ke landaka bansiku na yandi. Ebuna bansiku na yandi kele mpasi ve beto na kulanda yo.” (1 Yoane 5:3) Nge mpi lenda kutula ntima kiteso mosi. Mutindu nge kesadila malongi ya Yezu, nge tabakisa mbotembote nde mambu yina kenataka susi na luzingu ya bantu mingi tapesa nge mpasi ve. Nge tamona nde nge mezwa lusadisu ya kyeleka. (Nkunga 34:8) Dyaka, nge kele ti mfunu ya kutadila mutindu yankaka yina kilo ya Yezu kevandaka mpasi ve na kunata. Yezu kutubilaka mpi kikalulu na yandi ya “muntu ya pima, [mpi] muntu ya ntima ya mbote.” Inki mutindu mambu yai mefwana na mpila na beto ya kulonguka mpi ya kulanda Yezu? Na disolo yina talanda, beto tatubila dyambu yai.—Matayo 11:29.
Inki Kele Mvutu na Nge?
• Sambu na nki beto fwete tula ntima na beto na Yezu ntangu beto kesosa lusadisa sambu na basusi na beto?
• Kizitu kuvandaka kidimbu ya nki, mpi sambu na nki?
• Sambu na nki Yezu kubingaka bantu na kunata kilo na yandi?
• Inki mutindu kupema ya kimpeve lenda kukuma ya nge?
[Bangogo sambu na kubenda dikebi ya kele na lutiti 9]
Mukapu ya mvula 2002 sambu na Bambangi ya Yehowa tavanda yai: “Beno kwisa na mono, . . . ebuna mono ta pesa beno ntangu ya kupema.”—Matayo 11:28.
[Lupangu/Kifwanisu ya kele na lutiti 10]
Malongi Yina Tasadisa Nge
Inki mambu ya mbote ya nge lenda kuta na Matayo banda na kapu 5 tii 7? Mikapu yai kele na malongi yina Longi ya Nene, Yezu, kulongaka na ngumba ya Galilea. Kana nge mezola, tanga baverse yai bo mepesa awa na nsi, sadila Biblia na nge mosi, mpi kudiyula bangyufula ya kewakana ti baverse yango.
1. 5:3-9 Inki mambu yai kelonga mono sambu na yina metala bikalulu na mono ya konso kilumbu? Inki mutindu mono lenda sala sambu na kuvanda na kyese? Inki mutindu mono lenda tula dikebi mingi na bampusa na mono ya kimpeve?
2. 5:25, 26 Keti yo kele mbote na kulanda mbandu ya kimbeni yina bantu mingi kevandaka na yo?—Luka 12:58, 59.
3. 5:27-30 Inki mambu bangogo ya Yezu kumonisaka pwelele kuvanda ti bangindu ya kuvukisa nitu? Inki mutindu kubuya bangindu yai lenda natila mono mambote mpi ngemba ya mabanza?
4. 5:38-42 Sambu na nki mono fwete tula ngolo na kubuya kikalulu ya kunwana yina mekumaka ngolo bubu yai na inza?
5. 5:43-48 Inki mambote mono tabaka na kuvukana ti bantu yina mono vandaka kumona ntete bonso bambeni na mono? Inki mutindu kikalulu yai lenda kulumusa to kumanisa mavwanga?
6. 6:14, 15 Kana bantangu yankaka mono kevandaka na kikalulu ya kukonda kulolula bantu, keti yo kevandaka sambu mono kewilaka bo kimpala to mono kekangilaka bo kimbeni? Inki mutindu mono lenda manisa kikalulu yai?
7. 6:16-18 Keti mono kekudibanzaka mingi sambu na kimuntu na mono ya nganda na kisika ya kutadila yina ya kati? Inki kima mono fwete tudila dikebi mingi?
8. 6:19-32 Inki lenda kumina mono kana mono ketula basusi mingi sambu na mbongo ti bima ya kinsuni? Inki mambu mono fwete yindula yina tasadisa mono na kuvanda na bukatikati na dyambu yai?
9. 7:1-5 Inki mutindu mono kekudiwaka kana mono mevanda kisika mosi ti bantu yina kele na kikalulu ya kusambisa bantu yankaka ti kutonga bo, mpi ya kusosa kaka kumona bifu ya bantu yankaka? Sambu na nki yo kele mfunu mingi nde mono sala ve bonso bo?
10. 7:7-11 Kana kukonda kulemba kele mfunu na ntangu mono kelomba konso kima yina na Nzambi, Inki mutindu mono fwete sala sambu na yina metala mambu yankaka ya luzingu?—Luka 11:5-13.
11. 7:12 Ata mono mezaba Nsiku ya Wolo, mbala ikwa mono kesadilaka ndongisila yai na mutindu ya mono kezingaka ti bankaka?
12. 7:24-27 Sambu mono mosi muntu kele na mukumba ya kutwadisa luzingu na mono, inki mutindu mono lenda yilama sambu na kunwana ti bampasi ya ngolo? Sambu na nki mono fwete yindula dezia mambu yango sesepi yai?—Luka 6:46-49.
Malongi yankaka ya mono lenda tadila:
13. 8:2, 3 Inki mutindu mono lenda monisa mawa sambu na bansukami, mutindu Yezu kusalaka yo mbala mingi?
14. 9:9-38 Inki mutindu mono kesongaka ntima ya mawa na luzingu na mono, mpi inki mutindu mono lenda kusonga yo dyaka mingi?
15. 12:19 Na ntangu mono mebakisa bambikudi yai ya metala Yezu, keti mono kesala ngolo sambu na kubuya kutula bantembe?
16. 12:20, 21 Inki mambu ya mbote mono lenda sala sambu na kukonda kupesa bantu yankaka mpasi na kutuba na mono to na bisalu na mono?
17. 12:34-37 Inki mambu mono ketubilaka mbala mingi? Mono kezaba nde kana mono mebweta dilala, masa na yo kebasikaka, yo yina, sambu na nki mono fwete tadila mbote mambu yina ke na kati ya ntima na mono?—Malako 7:20-23.
18. 15:4-6 Na ntangu mono ketanga mambu yai ya Yezu kutubaka, inki mambu mono kebakisa sambu na yina metala kupesa minunu lusadisu na zola yonso?
19. 19:13-15 Mono fwete bakaka ntangu ya kusala inki mambu?
20. 20:25-28 Sambu na nki yo kele mbote ve na kusadila kimfumu sambu na kusosa kaka lukumu na beto mosi? Inki mutindu mono lenda landa mbandu ya Yezu na dyambu yai?
Malongi yankaka yina kele na Marko:
21. 4:24, 25 Mambu ya mono kesalaka sambu na bantu yankaka ketendulaka inki?
22. 9:50 Kana mambu ya mono ketuba mpi kesala kele ya mbote, inki mambote mono lenda bakila yo?
Na kusukisa, malongi ya fyoti yai kele na Luka:
23. 8:11, 14 Kana mono bikisa basusi, kimvwama, ti byese nde yo yala luzingu na mono, inki lenda kumina mono?
24. 9:1-6 Ata Yezu kuvandaka na ngolo ya kubelula bantu ya maladi, Inki kima yandi tulaka na kisika ya ntete?
25. 9:52-56 Keti mono kewaka makasi nswalunswalu kana bo sala mono dikambu? Keti mono kesalaka ngolo na kukatula mpeve ya kuvutula mbi na mbi?
26. 9:62 Inki mutindu mono fwete tadila kiyeka na mono ya kusamuna Kimfumu ya Nzambi?
27. 10:29-37 Inki mutindu mono lenda monisa na bantu yankaka nde mono kele mpangi na bo, kansi nzenza ve?
28. 11:33-36 Inki bansoba mono lenda sala na mpila nde luzinga na mono kukuma pete?
29. 12:15 Inki kuwakana kele na kati ya luzingu ti kimvwama?
30. 14:28-30 Kana mono baka ntangu ya kuyindula mbotembote balukanu na mono, inki mambu mono fwete buya na kusala, mpi inki mambote mono lenda baka?
31. 16:10-12 Inki mambote mono lenda baka kana mono kemonisa kwikama na luzingu na mono?
[Bifwanisu ya kele na lutiti 8]
Kisalu ya kusadisa bantu na kilo ya Yezu kepesaka ntangu ya kupema.