BANGIUFULA YINA BALEKE KE KUDIYULAKA

Keti Kuvanda ti Banduku Mingi na Basite ya Kusolula ti Bantu Kele Kibeni Mfunu?

Toko mosi na zina ya Elaine ke tuba nde: “Ntangu mono vandaka kumona banduku na mono ya nzo-nkanda ti banduku mingi na basite ya kusolula ti bantu, mono vandaka kuditubila nde: ‘Bo me zabana mpenza!’ Na kutuba masonga, mono vandaka kuwila bo mwa kimpala.”

Keti bantangu ya nkaka, nge ke kudiwaka mpi mutindu yina? Kana mpidina, disolo yai lenda sadisa nge na kudiyangisa ve kana nge kele ve ti banduku mingi na basite Internet ya kusolula ti bantu.

Inki kele bigonsa?

Biblia ke tuba na mukanda ya Bingana 22:1 nde: “Zina ya mbote kele mbote kuluta kimvwama mingi.” Yo yina, yo kele mbi ve nde bantu kuzaba nde nge ke vandaka ti bikalulu ya mbote mpi nkutu kusosa nde bantu ya nkaka kusepela ti nge.

Kansi bantangu ya nkaka, nzala ya kuzola nde bantu kundima beto lenda kuma ngolo mpi beto lenda vanda ve na kiese kana bantu mingi me zaba beto ve. Keti yo lenda vanda ti kigonsa? Onya kele toko mosi ya nkento ya bamvula 16. Yandi ke tuba nde:

“Mono monaka bantu ya nkaka vandaka kusala makambu ya buzoba kaka sambu bantu kuzaba bo, mu mbandu, bo vandaka kukatuka na fenetre ya etaze ya ntete ya nzo-nkanda mpi kukwenda kubwa kisika ya nkaka.”

Kana batoko ya nkaka ke zola kubenda dikebi ya batoko ya nkaka, bo ke filimaka mambu ya buzoba yina bo me sala mpi bo ke tulaka yo na basite Internet ya kusolula ti bantu. Mu mbandu, batoko mingi ke tulaka bavideo na bo ya ke monisa mutindu bo ke dia savo ya bo ke yobisilaka bilele—kudia mwa bouchon ya kele ti bima yina lenda fwa muntu—mambu yina ata muntu mosi ve lenda ndima kusala.

Biblia ke tuba nde: “Konso mambu yina ya beno ke sala, beno sala yo ve . . . sambu na mabanza ya . . . kudisonga.”—Bafilipi 2:3, Bible en Kituba.

Mambu ya Kuyindulula:

Sambu na nge, keti kuvanda ti banduku mingi na basite ya kusolula ti bantu kele mfunu?
Keti nge ta sepela kutula sante na nge to luzingu na nge na kigonsa kaka sambu nge benda dikebi ya banduku na nge to sambu bo ndima nge?

Mambu yina baleke ya nkaka ke tuba

Kusosa kuzabana mingi ke kumaka kigonsa kana muntu me kuma kusala yonso kaka sambu yandi kuma ti banduku mingi, mu mbandu kusoba mutindu yandi ke vandaka, mabanza na yandi, mutindu yandi ke tubaka, mutindu yandi ke lwataka to buna na buna na ntangu yandi ke sadila basite Internet ya kusolula ti bantu ya nkaka sambu yandi zabana mingi. Kusala mambu yina nge me zaba nde yo kele mbi kaka sambu bantu kuzaba nge lenda natila nge mpasi.”—Leianna.

“Kuzabana ya kele kaka ndosi”

Bantu ke salaka kaka ve mambu ya buzoba yina ta tula luzingu na bo na kigonsa sambu bo zabana. Erica kele ti bamvula 22. Yandi ke tubila mayele ya nkaka yina bantu ya nkaka ke sadilaka:

“Bantu mingi ke tulaka bafoto mingi ya mambu ya luzingu na bo sambu bo monisa nde bo kele ti banduku mingi ya ngolo bayina ke lutisaka mbala mingi ntangu ti bo, kisi ve yo kele ve mutindu yina. Kuzabana ya mutindu yina kele kaka ndosi.”

Cara kele ti bamvula 15. Yandi ke tuba nde bantu mingi ke salaka makambu yina ke monisaka nde bo kele ve ya kwikama kaka sambu bo zabana mingi:

“Mono ke monaka bantu ya nkaka ke tulaka bafoto yina bo me yidika mpi yo ke monanaka bonso nde bo kele na feti mosi buna, kisi ve bo kele ka bo na nzo.”

Matthew kele ti bamvula 22. Yandi ke tuba nde yandi mpi, yandi me salaka dezia kima mosi ya mutindu yina:

“Mono tulaka foto mosi buna mpi mono tubaka nde mono kele na Ngumba Everest, kansi na kutuba ya masonga mono me kumaka ntete ve na Asie!”

Biblia ke tuba nde: “Beto ke zola kuditwadisa na masonga na mambu yonso.”—Baebreo 13:18.

Mambu ya Kuyindulula:

Kana nge ke sadilaka basite Internet ya kusolula ti bantu, keti nge me tulaka dezia mambu yina kele ve ya masonga kaka sambu bantu mingi kuzaba nge?
Bafoto mpi bakomantere yina nge ke tulaka ke monisaka kibeni mutindu ya muntu yina nge kele mpi mambu yina nge ke ndimaka?

Mambu yina baleke ya nkaka ke tuba

“Bantu ya nkaka ke salaka yonso kaka sambu bantu mingi kusepela ti bima yina bo ke tulaka na Internet. Kansi, nge ta sepela nde bantu kuzaba nge sambu na mambu ya nki mutindu? Keti nge ta zola nde bo zaba nge bonso muntu mosi ya ke tubaka ve mambu ya mbote to ya ke lwataka ve mbote? To nge ta zola nde bantu kuzaba nde nge ke vandaka ti bikalulu ya mbote mpi nge ke tudilaka bantu ya nkaka dikebi? Nge lenda kudiwa mbote kana bantu ke sepela ti bima ya nge ke tulaka, kansi zaba nde yo lenda sala nde nge kuma lulendo.”—Hannah.

Keti yo kele mfunu na kuvanda ti banduku mingi mpi bantu ya ke sepela ti bima yina nge ke tula na basite ya kusolula ti bantu?

Bantu mingi ke yindulaka nde sambu na kuzabana mingi na basite Internet ya kusolula ti bantu, yo ke lombaka kuvanda ti banduku mingi mpi bantu fwete sepelaka ti bima yina bo ke tulaka na basite ya kusolula ti bantu. Matthew yina beto tubilaka, ke ndima nde yandi mpi, yandi vandaka kudiwa mutindu yina:

“Mono vandaka kuyula bantu nde: ‘Nge kele ti banduku ikwa na basite Internet ya kusolula ti bantu?’ to ‘Bantu ikwa sepelaka ti bima ya nge tulaka na basite Internet ya kusolula ti bantu?’ Sambu na kukuma ti banduku mingi, mono vandaka kusala kinduku ti bantu yina mono zabaka ve, mpi mono vandaka kukinga nde bo mpi bo ndima mono. Mono kumaka ti nzala ya ngolo ya kuzabana mpi kusadila basite Internet ya kusolula ti bantu kumisaka nzala yina ngolo.”

Bifwanisu: 1. Toko mosi ya nkento ke tala ntalu ya bantu yina me sepela ti bima ya yandi me tula na site ya kusolula ti bantu mpi yandi ke mweta. 2. Kaka toko yango yina ke dia dilongi mosi ya kufuluka ti bima ya sukadi. 3. Yandi me tula diboko na divumu mpi yandi ke kudiyangisa. — Kusosa kuzabana mingi na basite ya kusolula ti bantu kele bonso madia ya sukadi, mu mbandu, bombo ti biskwi; ata yo ke vandaka ntomo, nge lenda fuluka yo ve

Maria kele ti bamvula 25. Yandi ke tuba nde bantu ya nkaka ke monaka nde bo ke vandaka na valere kana bo kele ti banduku mingi mpi bantu ke sepela ti bima yina bo ke tula:

“Kana mwana ya nkento me tula foto kansi bantu mingi ke sepela ve ti yo, yandi ke yindulaka nde yandi kele ve kitoko. Mambu yai kele ve ya masonga, kansi bantu mingi ke yindulaka mutindu yina. Kuyindula mutindu yina ke salaka nde bo kudipesa mpasi ya mpamba.”

Biblia ke tuba nde: “Beto kuma ve lulendo, beto basisa ve mpeve ya kutesana ti bankaka, mpi beto wilana ve kimpala.”—Bagalatia 5:26.

Mambu ya Kuyindulula:

Kana nge ke sadilaka basite Internet ya kusolula ti bantu, keti yo ke kuminaka nge na kudifwanisa ti bantu ya nkaka?
Keti nge ke monaka nde kuvanda ti banduku mingi na basite yina kele mfunu mingi kuluta kuvanda ti banduku ya masonga yina ke tudilaka nge kibeni dikebi?

Mambu yina baleke ya nkaka ke tuba

“Sambu bantu kuzaba nge na Internet, nge fwete kuma muntu yina bantu ke zolaka, mpi mbala mingi yo ke lombaka kukuma bonso bantu yango yina. Yo lenda sala nde nge kuma kuyindula mingi na mutindu bantu ke monaka nge mpi nge sosa kusepedisa bo. Kuzola nde bantu kusepela ti beto kele ka yo ve mbi, kansi kutula mabanza yonso kaka na kuzabana mingi lenda sala nde yo kuma bangindu na beto ya konso kilumbu.”—Joshua.

Keba na “kudikulumusa ya luvunu”

Keti nge me monaka dezia bantu ke kudikumisa sambu na mambu yina bo me sala kansi bo ke sala bonso nde bo ke bokuta-bokuta?

“Banda mono me sumbaka vwatire ya mpa, bantu ke lombaka mono na kunata-nata bo!”
“Mono ke waka mbi kana bantu ke kumisa mono sambu mono kele diaka ve nene-nene. Yo ke pesaka mono makasi!”

Muntu ya me sonika mambu yango ke bokuta-bokuta sambu na kumonisa nde yandi ke kudikulumusa, kisi ve yandi ke kudikumisa.

Lukebisu: Kudikumisa ya mutindu yina ke pesaka mbala mingi bantu ya nkaka makasi, sambu bantu ke zabaka kima ya nge ke zola kutuba. Mutindu kudikulumusa ya luvunu ke monisaka kukonda kwikama, mbala mingi bantu ke zolaka yo ve ata fioti kuluta nkutu lulendu yina muntu ke monisaka na mutindu ya pwelele.

Mbala ya nima yina nge ta sonika komantere to nge ta tula foto mosi na site ya kusolula ti bantu na Internet, nge fwete keba na kudikulumusa ya luvunu. Landa ndongisila yai ya Biblia ke pesa: ‘Bantu ya nkaka kukumisa nge, kansi munoko na nge mosi ve.’—Bingana 27:2.