Nwana ti “Mpeve” ya Nsi-ntoto
“Beto me bakaka ve mpeve ya ntangu yai, kansi beto me bakaka mpeve yina ya Nzambi me tindaka.”—1 KOR. 2:12.
1, 2. (a) Na bamvula meluta na Angleterre, sambu na nki bo vandaka kutula bandeke na bakompani yina ketimunaka matadi ya ntalu? (b) Inki kigonsa Bakristu kekutanaka ti yo?
NA MVU 1911, bamfumu ya Angleterre kubasisaka nsiku mosi sambu na kugulusa luzingu ya bantu yina vandaka kutimuna matadi ya ntalu yina kevandaka bonso makala. Nsiku yango vandaka kulomba nde konso kompani ya ketimunaka matadi yango kuvanda ti bandeke zole (canari). Sambu na nki? Kana tiya kubasika na nsi ya ntoto, kisika bo vandaka kutimuna matadi yina ya ntalu, bantu yina kegulusaka bantu takwenda ti bandeke yango na nsi ya ntoto. Kana mupepe mebeba na nsudi ya gaze, bandeke tamonisa bidimbu ya kulemba, mpi nkutu bo lenda bwa na nzo na bo ya bandeke. Yo vandaka mfunu nde bantu yina kegulusaka bantu kunata bandeke yina sambu yo kebisa bo. Kana ve, bo lendaka bwa ngambu mpi kufwa, kukonda nkutu kubakisa nde bo mefwa na ndikila.
2 Bakristu mpi kekutana ti mambu ya mutindu mosi bonso bantu yina ketimunaka matadi ya ntalu. Nki mutindu? Ntangu Yezu kupesaka balongoki na yandi mukumba ya kusamuna nsangu ya mbote na ntoto ya mvimba, yandi zabaka nde yandi vandaka kutinda bo kisika yina kele ti bupusi ya mbi, yina Satana ti mpeve ya nsi-ntoto keyala. (Mat. 10:16; 1 Yoa. 5:19) Yezu vandaka kudiyangisa mingi sambu na balongoki na yandi, na mpila nde na mpimpa yina kulandaka lufwa na yandi, yandi sambaka Tata na yandi nde: “Mono ke bondila nge ve na kukatula bo na nsi-ntoto yai, kansi na kukeba bo sambu muntu ya mbi kwisa kukota na bo ve.”—Yoa. 17:15.
3, 4. Inki lukebisu Yezu kupesaka balongoki na yandi, mpi sambu na nki yo fwete benda dikebi na beto?
3 Yezu kukebisaka balongoki na yandi na kigonsa ya kukonda kutula dikebi na bupusi yina kele na nzyunga na bo ya lenda fwa kimpeve na bo. Mambu ya yandi tubaka kele mfunu mingi sambu na beto bantu ya kezinga na nsungi ya nsuka ya ngidika ya bima. Yandi longisilaka balongoki na yandi nde: “Beno lala mpongi ve, . . . mpidina beno ta baka ngolo ya kutina mambu yonso yina ta bwa. Beno ta baka mpi ngolo ya kutelama na meso ya Mwana-muntu.” (Luka 21:34-36) Kansi, dyambu ya kyese kele nde Yezu kusilaka mpi nde Tata na yandi tapesa bo mpeve santu sambu na kusadisa bo na kuyibuka, na kukeba, mpi na kuvanda ngolo.—Yoa. 14:26.
4 Inki beto lenda tuba sambu na beto bubu yai? Keti mpeve santu lenda mpi kusadisa beto? Kana yo ke mpidina, nki beto fwete sala sambu na kubaka yo? Mpeve ya nsi-ntoto kele inki, mpi yo kemonanaka nki mutindu? Inki mutindu beto lenda nunga na kunwana ti mpeve ya nsi-ntoto yai?—Tanga 1 Korinto 2:12.
Mpeve Santu to Mpeve ya Nsi-Ntoto?
5, 6. Inki mpeve santu lenda sala sambu na beto, kansi nki beto fwete sala sambu na kubaka yo?
5 Ngidika ya kubaka mpeve santu kusukaka kaka ve na mvu-nkama ya ntete. Beto mpi lenda baka yo bubu yai, mpi mpeve ya Nzambi lenda pesa beto ngolo ya kusala mambu ya mbote mpi ya kusala kisalu na yandi. (Roma 12:11; Filp. 4:13) Yo lenda sadisa beto mpi na kukuna bikalulu ya mbote bonso zola, ntima ya mbote, mpi mambote, yina kele bikalulu ya mbuma ya “mpeve.” (Gal. 5:22, 23) Kansi, Yehowa Nzambi kepesaka ve mpeve santu na yandi na bantu yina kesalaka ve luzolo na yandi.
6 Yo yina, yo tavanda mayele nde konso muntu kudiyula, ‘Inki mu lenda sala sambu na kubaka mpeve santu?’ Biblia kemonisa nde kele ti mambu mingi yina beto lenda sala. Dyambu ya kuluta mfunu kele kulomba Nzambi mpeve yango. (Tanga Luka 11:13.) Dyambu yankaka ya mfunu kele kulonguka mpi kusadila bandongisila yina kele na Ndinga ya kupemama ya Nzambi. (2 Tim. 3:16) Ya kyeleka, bantu yonso ve yina ketangaka Biblia kebakaka mpeve ya Nzambi. Kansi, Mukristu yina kelongukaka Ndinga ya Nzambi na masonga yonso lenda bakisa mawi ti mabanza ya Ndinga ya kupemama. Yo kele mpi mfunu na kundima nde Yehowa metulaka Yezu bonso mumonisi na yandi mpi yandi kele nzila mosi mpamba yina Nzambi kepesaka mpeve na yandi. (Kol. 2:6) Yo yina, beto kezolaka kuwakanisa luzingu na beto na mbandu mpi na malongi ya Yezu. (1 Pie. 2:21) Kana beto kesala yonso sambu na kuvanda bonso Kristu, beto tabaka mpeve santu.
7. Inki mutindu mpeve ya nsi-ntoto kevandaka na bupusi na luzingu ya bantu?
7 Kansi, mpeve ya nsi-ntoto kepusaka bantu na kumonisa bikalulu ya Satana. (Tanga Efezo 2:1-3.) Mpeve ya nsi-ntoto kemonanaka na mitindu mingi. Mutindu yo kemonana na nzyunga na beto bubu yai, mpeve yango kesyamisaka kukolama na minsiku ya Nzambi mpi mpusa ya “bima yina ya nitu na beto ti meso na beto ke monaka nzala na yo ti bima yina ya beto ke tulaka lulendo sambu na yo.” (1 Yoa. 2:16) Yo kepusaka bantu na kusala mambu ya kinsuni, bonso pite, lusambu ya biteki, bisalu ya bampeve ya mbi, kimpala, makasi, mpi kulauka malafu. (Gal. 5:19-21) Mpi yo kesyamisaka kutuba yina kevwezaka mambu ya santu. (2 Tim. 2:14-18) Ya kyeleka, kana muntu kebika nde mpeve ya nsi-ntoto kuvanda na bupusi na luzingu na yandi, yandi takuma ti bikalulu bonso ya Satana.
8. Inki konso muntu na kati na beto fwete pona?
8 Beto lenda zinga ve kukonda bupusi ya mpeve mosi buna. Konso muntu fwete pona kana yandi tabika nde mpeve santu to mpeve ya nsi-ntoto kutwadisa luzingu na yandi. Bantu yina mpeve ya nsi-ntoto ketwadisa bubu yai lenda katuka na kimpika na yo mpi kubika nde mpeve santu kutwadisa luzingu na bo. Kansi, yo lenda salama mpi nde bantu yina mpeve santu vandaka kutwadisa kubika nde mpeve ya nsi-ntoto kuyala luzingu na bo. (Filp. 3:18, 19) Bika beto tadila mutindu beto lenda nwana ti mpeve ya nsi-ntoto.
Zaba Bidimbu ya Ntete ya Kekebisa
9-11. Inki kele mwa bidimbu ya lenda monisa nde mpeve ya nsi-ntoto yai keyala beto?
9 Bantu ya Angleterre yina beto tubilaka na luyantiku ya vandaka kutimuna matadi ya ntalu vandaka kusadila bandeke sambu na kupesa bo lukebisu ya ntete yina vandaka kumonisa nde gaze ya ndikila kuvandaka kuna. Kana bantu yina vandaka kutimuna matadi ya ntalu kumona nde ndeke mosi mebwa na nzo na yo, bo vandaka kuzaba nde bo fwete sala mambu kukonda kusukinina sambu na kuguluka. Mutindu mosi, nki kele mwa bidimbu ya ntete ya lenda kebisa nde mpeve ya nsi-ntoto meyantika kutwadisa luzingu na beto?
10 Ntangu beto longukaka bakyeleka ya Ndinga ya Nzambi na mbala ya ntete mpi kudipesaka na Yehowa, ntembe kele ve nde beto vandaka kutanga Biblia ti kikesa yonso. Beto vandaka kusambila na kikesa yonso mpi mbala na mbala. Dyaka, beto vandaka kukwenda na balukutakanu ya dibundu na kyese yonso, mpi vandaka kutadila yo bonso nto ya kikesa ya kimpeve, kiziba ya masa sambu na muntu yina kele na mpusa ya masa. Kusala mutindu yina kusadisaka beto na kuyambula mpeve ya nsi-ntoto.
11 Keti beto kelandaka kaka na kutanga Biblia konso kilumbu? (Nk. 1:2) Keti beto kesambaka mbala na mbala mpi na masonga yonso? Keti beto kezolaka kukwenda na balukutakanu yonso ya dibundu konso mposo? (Nk. 84:11) To keti beto mevidisaka mwa bikalulu yai ya mbote? Ya kyeleka, beto lenda vanda ti mambu mingi ya kebaka beto ntangu mpi ngolo mingi, mpi yo lenda vanda mpasi na kulanda na kuvanda ti bikalulu ya mbote ya kimpeve. Kansi, kana beto mevidisa mwa bikalulu na beto ya mbote banda mwa ntangu, keti yo lenda vanda sambu beto kebika nde mpeve ya nsi-ntoto kutwadisa beto? Keti beto tasala ntangu yai kikesa mpenza sambu na kuvutukila bikalulu ya mbote yina beto vandaka na yo ntete?
Bika nde Ntima na Beno Kukuma Kilo Ve Ata Fyoti
12. Inki lukebisu Yezu kupesaka balongoki na yandi, mpi sambu na nki?
12 Inki beto lenda sala dyaka sambu na kunwana ti mpeve ya nsi-ntoto? Ntangu Yezu kulongisilaka balongoki na yandi na ‘kulala mpongi ve,’ yandi vandaka kukebisa bo sambu na mwa bigonsa ya sikisiki. Yandi tubaka nde: “Beno keba! Beno lenda yindula ve na kusala bafete konso ntangu to na kulauka malafu, beno lenda yindula bampasi ya luzingu yai ve; kana ve, kilumbu yina ta kwisila beno na kintulumukina.”—Luka 21:34, 35.
13, 14. Inki mitindu ya bangyufula beto fwete kudiyula na yina metala kudya mpi kunwa?
13 Yindula lukebisu yina. Keti Yezu kubuyisaka kudya mpi kunwa? Ve! Yandi zabaka mambu yina Salomo kutubaka nde: “Mono kwisaka kuzaba nde mambu yonso ya muntu lenda sala kele kaka kuvanda kiese ti kumona mbote ntangu yandi ke zinga. Ebuna kana muntu kudia ti kunwa ti kumona kiese sambu na bima ya yandi me zwa na kisalu na yandi, yo kele matabisi ya Nzambi.” (Lo. 3:12, 13) Kansi, Yezu kuzabaka nde mpeve ya nsi-ntoto kesyamisaka kikalulu ya kukonda kudiyala na mambu yina.
14 Inki mutindu beto lenda zikisa nde mpeve ya nsi-ntoto mebebisa ve mabanza na beto na yina metala kigonsa ya kulutisa ndilu na kudya to na kunwa? Beto lenda kudiyula nde: ‘Ntangu mu ketangaka na Biblia to na mikanda ya mpika bandongisila ya metala kudya mbiki, inki mu kesalaka? Keti mu kevandaka ti kikalulu ya kubuya bandongisila yai bonso nde yo kele mfunu ve to nde Biblia melutisa ndilu, ziku na kupesaka bikuma na mambu ya munu kesalaka?a Dibanza na munu kele inki na yina metala bandongisila ya bo kepesaka sambu na malafu, kana beto kenwa yo na bukatikati mpi nkutu kubuya “kulauka malafu”? Keti mu kemonaka bandongisila yina mpamba, mpi keyindulaka nde yo ketadila munu ve? Kana bantu yankaka kekudiyangisa na mutindu mu kenwaka malafu, keti mu kesosaka kupesa bikuma to kewaka makasi? Keti mu kesyamisaka bankaka na kubuya bandongisila yai ya Biblia?’ Ya kyeleka, kikalulu ya muntu kemonisaka kana mpeve ya nsi-ntoto meyantika dezia kutwadisa yandi to ve.—Fwanisa ti Roma 13:11-14.
Kubika Ve nde Basusi Kuyala Nge
15. Yezu kupesaka lukebisu na nki kikalulu ya bantu kevandaka ti yo?
15 Mutindu yankaka ya mfunu ya kunwana ti mpeve ya nsi-ntoto kele ya kuyala basusi. Yezu kuzabaka nde sambu beto kele bantu ya kukonda kukuka, beto kevandaka ti kikalulu ya kudiyangisa sambu na bampusa na beto ya konso kilumbu. Yandi zabisaka balongoki na yandi na zola yonso nde: ‘Beno mona mpasi ve.’ (Mat. 6:25) Yo mefwana nde beto kudiyangisa sambu na mambu ya mfunu, bonso kusepedisa Nzambi, kulungisa mikumba ya Bukristu, mpi kulungisa bampusa ya mabuta na beto. (1 Kor. 7:32-34) Ebuna, inki dilongi beto lenda baka na lukebisu ya Yezu?
16. Mpeve ya nsi-ntoto kevandaka ti nki bupusi na luzingu ya bantu mingi?
16 Mpeve ya nsi-ntoto, yina ketulaka dikebi mingi na bima yina bantu ketulaka lulendo sambu na yo, kenatila bantu mingi basusi yina kele ve mbote sambu na mavimpi na bo. Nsi-ntoto kezolaka kundimisa nde mbongo kepesaka lutaninu mpi nde muntu kezabanaka nde yandi menunga kana yandi kele ti bima mingi ya kinsuni, kansi ve sambu na bikalulu na yandi ya kimpeve. Bantu yina kekusamaka na mambu yai kekudipesaka na kusosa kimvwama mpi kekudiyangisaka ntangu yonso sambu na kuzwa bima ya mpa mpi ya nene-nene yina nsi-ntoto kebasisaka. (Bing. 18:11) Dibanza ya mbi ya mutindu yai sambu na bima ya kinsuni kepusaka bantu na kudiyangisa mingi, ebuna yo kekangaka bo nzila ya kuyela na kimpeve.—Tanga Matayo 13:18, 22.
17. Inki mutindu beto lenda buya nde basusi kuyala beto?
17 Beto lenda buya nde basusi kuyala beto kana beto kelemfuka na ntuma yai ya Yezu: “Beno landa kaka na kusosa [ntete, NW] Kimfumu . . . ti mambu yina ya [Nzambi] ke zolaka.” Yezu kendimisa beto nde kana beto kesala mutindu yai, Nzambi tayika beto bima yina beto kele na yo mpenza mfunu. (Mat. 6:33) Inki mutindu beto lenda monisa nde beto ketula ntima na lusilu yai? Mutindu mosi kele ya kusosa ntete mambu yina Nzambi kezolaka, na kulandaka minsiku na yandi na mambu ya mbote ya metala mbongo. Mu mbandu, beto kefutaka mpaku mpi kebuyaka kutuba ata “mwa” luvunu ya fyoti na mumbongo na beto. Beto kesalaka yonso sambu na kulungisa balusilu na beto na yina metala mumbongo, mpi kebikaka nde “E” na beto kuvanda kaka “E,” na yina metala kufuta bamfuka. (Mat. 5:37; Nk. 37:21) Kuvanda masonga mutindu yai kekumisaka ve muntu mvwama, kansi yo kesalaka nde Nzambi kundima muntu yina mpi yandi vanda ti kansansa ya mbote, mpi yo kefyotunaka basusi.
18. Yezu mepesaka beto nki mbandu ya mbote, mpi nki mutindu beto kebakaka mambote na kulanda mbandu na yandi?
18 Kusosa ntete Kimfumu kelombaka kuzaba mambu yina beto fwete tula na kisika ya ntete na luzingu na beto. Beto tadila mbandu ya Yezu. Na mabaku yankaka, yandi lwataka lele mosi ya ntalu. (Yoa. 19:23) Yandi dyaka mpi nwaka ti banduku ya mbote. (Mat. 11:18, 19) Kansi, na luzingu na yandi, bima ya ntalu mpi kulutisa ntangu ti banduku kuvandaka bonso bima yina bo keyikaka na madya, kansi ve madya yo mosi. Madya ya Yezu kuvandaka kusala luzolo ya Yehowa. (Yoa. 4:34-36) Kana beto kelanda mbandu ya Yezu, beto tabaka mambote mingi mpenza na luzingu! Beto tavanda ti kyese ya kusadisa bantu yina kenyokwama sambu bo baka kikesa yina Masonuku kepesaka. Beto kevandaka na zola mpi kebakaka lusadisu na dibundu. Mpi beto kesepedisaka ntima ya Yehowa. Ntangu beto ketulaka mambu ya kuluta mfunu na kisika ya ntete, bimvwama mpi byese keyalaka ve luzingu na beto. Kansi, yo kevandaka bima yina kesadisaka beto na kusambila Yehowa. Mpi kana beto kesala mingi sambu na mambote ya Kimfumu ya Nzambi, beto tanunga mpeve ya nsi-ntoto yai.
Landa Kaka na ‘Kuzinga na Mabanza ya Kimpeve’
19-21. Inki mutindu beto lenda landa kaka na ‘kuzinga na mabanza ya kimpeve,’ mpi sambu na nki beto fwete sala mpidina?
19 Beto keyindulaka na ntwala ya kusala dyambu. Ntangu beto ketubaka nde muntu mesala mambu kukonda kuyindula, mbala mingi yo kevandaka mabanza ya kimuntu kepusaka yandi na kusala mutindu yina. Yo yina, ntumwa Polo keyibusa beto mfunu ya kutanina mabanza na beto. Yandi sonikaka nde: “Bantu yina ke zingaka na kimuntu, mabanza na bo ke kwendaka kaka na mambu ya kimuntu; kansi bantu yina ke zingaka na kimpeve, mabanza na bo ke kwendaka kaka na mambu ya kimpeve.”—Roma 8:5.
20 Inki mutindu beto lenda buya nde mpeve ya nsi-ntoto kuyala mabanza na beto, mpi nkutu mambu ya beto kesalaka? Beto fwete tanina mabanza na beto na kukebaka mambu ya beto keyindula mpi kusalaka yonso sambu na kukanga nzila nde mambu ya nsi-ntoto kubebisa ve mabanza na beto. Mu mbandu, ntangu beto keponaka bansaka ya kulutisa ntangu, beto kebuyaka nde bansaka yina ya kesyamisaka mansoni to nku kubebisa mabanza na beto. Beto kebakisaka nde mpeve ya Nzambi yina kele ya santu to ya bunkete tavanda ve na muntu yina kele ti mabanza ya mvindu. (Nk. 11:5; 2 Kor. 6:15-18) Dyaka, beto kelombaka nde mpeve ya Nzambi kuvanda na mabanza na beto na ntangu beto ketangaka Biblia, kesambaka, keyindululaka, mpi kekwendaka na balukutakanu mbala na mbala. Mpi beto kesalaka na kuwakana ti mpeve yango ntangu beto kesalaka mbala na mbala kisalu ya kusamuna.
21 Ya kyeleka, beto fwete nwana ti mpeve ya nsi-ntoto mpi bampusa ya kinsuni yina yo kesyamisaka. Kansi, kusala mutindu yina mefwana mpenza nde beto sala bikesa ya masonga, sambu mutindu Polo kutubaka, “bantu yina ke zingaka kaka na mabanza ya kimuntu; mabanza yina ke nataka bo na lufwa. Kansi bantu yina ke zingaka kaka na mabanza ya kimpeve, mabanza yina ke pesaka bo moyo ti ngemba.”—Roma 8:6.
[Noti na nsi ya lutiti]
a Kikalulu ya kudya mbiki kevandaka na mabanza ya muntu, yo kele bwimi to kusosa kufuluka na kiteso ya kuluta ndilu. Yo yina, sambu na kuzaba muntu yina kele ti kikalulu ya kudya mbiki, yo kelombaka ve kutala nene na yandi, kansi kikalulu ya yandi kevandaka ti yo na ntwala ya madya. Muntu lenda vanda ti kikalulu ya kudya mbiki kansi yandi kemonana nene ya kufwana to nkutu nitu fyoti kibeni. Nene ya kuluta kiteso lenda vanda maladi, to nene ya fami. Dyambu ya kuluta mfunu kele ya kuzaba kana muntu kevandaka ti nkadilu ya bwimi to ve na yina metala madya, yo vanda yandi kele nene to fyoti.—Tala “Bangyufula ya Batangi” na Nzozulu ya Nkengi ya Novembri 1, 2004.
Keti Nge Keyibuka?
• Inki beto fwete sala sambu na kubaka mpeve santu?
• Tanga mwa mitindu yina mpeve ya nsi-ntoto lenda vanda na bupusi na luzingu na beto.
• Inki mutindu beto lenda nwana ti mpeve ya nsi-ntoto?
[Bifwanisu ya kele na lutiti 25]
Na ntwala ya kukwenda na kisalu to na nzo-nkanda, sala kisambu sambu na kulomba mpeve santu
[Bifwanisu ya kele na lutiti 26]
Beto fwete landa na kuvanda ti mabanza ya bunkete, kuvanda ti bikalulu ya mbote na mambu ya mumbongo, mpi kuvanda ti bukatikati na mambu ya beto kesalaka