KAPU 14
“Yai Kele Nsiku ya tempelo”
MAMBU YINA KAPU YAI KE TUBILA: Mbona-meso ya tempelo—malongi ya mfunu sambu na bilumbu ya Ezekiele mpi ntendula na yo sambu na beto bubu yai
1, 2. (a) Na kapu yina lutaka nki mambu beto longukaka na yina me tala mbona-meso ya tempelo ya Ezekiele? (b) Inki bangiufula zole beto ta tadila na kapu yai?
EZEKIELE monaka ve na mbona-meso tempelo ya nene ya kimpeve yina ntumwa Polo tubilaka bamvula mingi na nima. Beto longukaka mambu yai na kapu yina lutaka. Beto longukaka mpi nde lukanu ya mbona-meso yina vandaka ya kulonga bansadi ya Nzambi mfunu ya bansiku yina yandi me tulaka sambu na lusambu ya bunkete. Sambu bo vanda ti kinduku ya mbote ti Yehowa, bo fwete zitisa minsiku yina. Yo yina, bika beto tala sambu na nki Yehowa vutukilaka mbala zole ngindu yai ya mfunu na verse mosi mpamba: “Yai kele nsiku ya tempelo.”—Tanga Ezekiele 43:12.
2 Ntangu yai beto fwete tadila bangiufula zole ya nkaka. Ya ntete: Inki malongi ya ke tadila bansiku ya Yehowa sambu na lusambu ya bunkete Bayuda ya bilumbu ya Ezekiele longukaka na mbona-meso yai ya tempelo? Mvutu ya ngiufula yina ta sadisa beto na kupesa mvutu na ngiufula ya zole: Mbona-meso yai ke tendula nki sambu na beto na bilumbu yai ya nsuka ya me fuluka ti bampasi?
Inki Mambu Mbona-Meso Yai Longaka na Ntangu ya Ntama?
3. Inki mpila mutindu mbona-meso vandaka na zulu ya ngumba ya nda pusaka bantu ya ke zolaka Nzambi na kuwa nsoni?
3 Sambu na kupesa mvutu na ngiufula ya ntete, bika beto tadila mwa mambu ya mfunu ya tempelo yai ya mbona-meso. Ngumba ya nda. Ziku bantu bakisaka nde mbona-meso ya Ezekiele kele na kuwakana ti mbikudulu ya kitoko ya ke tadila kuvutula lusambu ya bunkete yina Yezaya sonikaka. (Yez. 2:2) Kansi, kumona nzo ya Yehowa na ngumba yina ya nda kibeni longaka bo nki? Yo longaka bo nde lusambu ya bunkete fwete vanda ya kunanguka, bo fwete tombula yo na zulu ya bima yonso ya nkaka. Ya kieleka, lusambu ya bunkete ke vandaka dezia ya kunanguka, sambu muntu me salaka yo kele Muntu yina “kele na zulu kibeni ya banzambi yonso ya nkaka.” (Nk. 97:9) Kansi, bantu vandaka ve kusala mutindu yina. Na nsungi ya bamvula mingi, mbala na mbala, bo vandaka kubika nde lusambu ya bunkete kubeba, kukuma mvindu, mpi bo vandaka kuyambula yo. Ntembe kele ve nde kumona mutindu bo me nangula nzo ya santu ya Nzambi na kisika ya lukumu mpi ya nkembo yina yo me fwana na kuvanda, pusaka bantu ya masonga na kuwa nsoni.
4, 5. Ziku bakielo ya nda ya tempelo longaka bawi ya Ezekiele nki mambu?
4 Bakielo ya nda. Na luyantiku ya mbona-meso, Ezekiele vandaka kutala ntangu wanzio vandaka kutesa bakielo. Bakielo yina vandaka nda kiteso ya bametre 30 katuka na ntoto tii na zulu! (Ezek. 40:14) Basuku ya bankengidi vandaka na bisika ya kukotila. Mambu yai yonso pusaka bantu yina monaka yo na kuyindula nki? Yehowa songaka Ezekiele nde: “Tula dikebi mbote-mbote na nzila ya kukotila ya tempelo.” Sambu na nki? Sambu bantu vandaka kukotisa bantu “yina kele ve ya kuyotisa na ntima mpi na nsuni” na nzo ya santu ya Nzambi. Inki salamaka? Yehowa tubaka nde: “Bo ke vweza tempelo na mono.”—Ezek. 44:5, 7.
5 Bantu yina vandaka ve “ya kuyotisa . . . na nsuni” zitisaka ve nsiku ya pwelele ya Nzambi yina yandi pesaka banda na bilumbu ya Abrahami. (Kuy. 17:9, 10; Levi 12:1-3) Kansi, bantu yina vandaka “ve ya kuyotisa na ntima” salaka diambu mosi ya mbi kuluta. Bo vandaka kukolama na ntu-ngolo yonso mpi kulanda ve lutwadisu ya Yehowa. Yo lombaka ve nde bo pesa bantu yina nswa ya kukota na nzo ya santu ya lusambu ya Yehowa! Yehowa ke mengaka bantu ya luvunu, mpi bansadi na yandi pesaka nzila nde luvunu kuvanda mingi na nzo na yandi. Bakielo mpi basuku ya bankengidi ya mbona-meso ya tempelo longaka kibeni diambu yai: Bo fwete sala diaka ve mambu yai ya mbi! Bantu fwete zitisa bansiku ya kunanguka ya ke tadila kukota na nzo ya Nzambi. Kana bantu sala mpidina, Yehowa ta sakumuna lusambu na bo.
6, 7. (a) Inki mutindu Yehowa sadilaka kibaka yina kele na nziunga ya lupangu ya tempelo sambu na kupesa bansadi na yandi nsangu mosi? (b) Inki mambu bansadi ya Yehowa vandaka kusala ntete na nzo na yandi? (Tala noti na nsi ya lutiti.)
6 Nda ya kibaka. Diambu ya nkaka ya mfunu ya mbona-meso yai ya tempelo kele kibaka yina vandaka na nziunga ya lupangu ya tempelo. Ezekiele ke tuba nde na konso ndambu kibaka vandaka nda balukengi 500, to bametre 1555, disongidila kiteso ya kilometre mosi ti ndambu (1,6)! (Ezek. 42:15-20) Ata mpidina, na konso ndambu, banzo ya tempelo mpi bibansala na yo vandaka nda kaka maboko 500, to bametre 259. Yo yina, kisika mosi ya nene vandaka na kati ya tempelo ti kibaka ya nganda.a Sambu na nki?
7 Yehowa tubaka nde: “Ntangu yai, bika bo katula kindumba na bo ya kimpeve mpi bamvumbi ya bantotila na bo ntama ti mono, mpi mono ta zinga kimakulu na kati na bo.” (Ezek. 43:9) Ziku “bamvumbi ya bantotila na bo” ke tadila lusambu ya biteki. Yo yina, Yehowa sadilaka kibansala yina ya nene ya mbona-meso ya tempelo ya Ezekiele sambu na kutuba nde: “Beno bika mvindu yina yonso ntama. Yo kuma ve ata fioti pene-pene.” Kana bo bikaka nde lusambu na bo kuvanda ntangu yonso bunkete, Yehowa zolaka kusakumuna bo, yandi zolaka kuvanda na kati na bo.
8, 9. Ziku bandongisila ya ngolo yina Yehowa pesaka babakala yina vandaka ti kiyeka longaka bantu nki mambu?
8 Bandongisila ya ngolo na babakala yina vandaka ti mikumba. Yehowa pesaka mpi bandongisila ya ngolo mpi ya zola na babakala yina vandaka ti mikumba ya nene na kati na bo. Yandi sungikaka na ngolo Balevi yina yambulaka yandi mpi kwendaka ntama ntangu bantu kudipesaka na lusambu ya biteki, kansi yandi sikisaka bana ya Zadoki “bayina vandaka kulungisa mikumba ya kisika na [yandi] ya santu ntangu bantu ya Izraele yambulaka [yandi].” Yandi sadilaka konso kimvuka mambu na lunungu mpi wilaka bo mawa, na kutadila mambu ya bo salaka. (Ezek. 44:10, 12-16) Mutindu mosi, yandi nganinaka na masonga yonso bamfumu ya Izraele.—Ezek. 45:9.
9 Na mutindu yina, Yehowa monisaka nde bantu yina kele ti kiyeka mpi bankengi fwete samba na ntwala na yandi na mutindu bo ke sadila mikumba na bo. Bo mpi vandaka ti mfunu ya bandongisila mpi ya disipline. Kansi, yo lombaka nde bo baka kisika ya ntete na yina me tala kuzitisa bansiku ya Yehowa!
10, 11. Inki ke ndimisa beto nde Bayuda ya nkaka yina katukaka na kimpika bakisaka malongi yina vandaka na mbona-meso ya Ezekiele?
10 Keti Bayuda yina katukaka na kimpika sadilaka malongi ya kele na mbona-meso ya Ezekiele? Ya kieleka, beto me zaba ve mbote-mbote mambu yina babakala ti bankento ya kwikama ya ntangu yina vandaka kuyindula sambu na mbona-meso yai ya kitoko. Kansi, Ndinga ya Nzambi ke songa beto mambu mingi yina Bayuda yina katukaka na kimpika salaka mpi mutindu bo kumaka kutadila lusambu ya bunkete ya Yehowa. Keti bo sadilaka minsiku yina kele na mbona-meso ya Ezekiele? Bo sadilaka yo na kiteso mosi buna, mingi-mingi kana beto fwanisa bo ti ba-nkaka na bo ya ntu-ngolo na ntwala ya kukwenda na kimpika na Babilone.
11 Bantu ya kwikama bonso profete Agai mpi profete Zekaria, Esdrasi yina vandaka nganga-nzambi mpi nsekudi, mpi guvernere Nehemia salaka ngolo sambu na kulonga bantu minsiku ya Nzambi, mu mbandu minsiku yina yandi pesaka na nzila ya mbona-meso ya tempelo ya Ezekiele. (Esd. 5:1, 2) Bo longaka bantu nde lusambu ya bunkete fwete vanda ya kunanguka mpi nde yo fwete baka kisika ya ntete na ntwala ya mambu ya kinsuni. (Agai 1:3, 4) Bo landaka kusonga bantu nde bo fwete zitisa bansiku ya me tala lusambu ya bunkete. Mu mbandu, Esdrasi ti Nehemia longisilaka bantu pwelele na kukula bankento na bo ya banzenza yina vandaka kulembisa bantu na kimpeve. (Tanga Esdrasi 10:10, 11; Neh. 13:23-27, 30) Inki beto lenda tuba sambu na lusambu ya biteki? Yo ke monana nde nsuka-nsuka, na nima ya kukatuka na kimpika, Bayuda kumaka kumenga disumu yai yina vandaka kubwisa bo mbala mingi. Ebuna, nki beto lenda tuba sambu na banganga-nzambi mpi bamfumu? Mutindu mbikudulu ya Ezekiele ke monisa yo, bo vandaka na kati ya bantu yina Yehowa pesaka bandongisila. (Neh. 13:22, 28) Mingi na kati na bo ndimaka bandongisila yina na kudikulumusa yonso.—Esd. 10:7-9, 12-14; Neh. 9:1-3, 38.
12. Na nki mitindu Yehowa sakumunaka Bayuda yina katukaka na kimpika ntangu bo vutukaka?
12 Yo yina, Yehowa sakumunaka bansadi na yandi. Bantu vandaka ti kinduku ya mbote ti Nzambi, bo vandaka ti sante ya mbote, mpi mambu vandaka na ndonga na insi; bo vandaka ve ti mambu yai na nsungi mosi ya nda. (Esd. 6:19-22; Neh. 8:9-12; 12:27-30, 43) Sambu na nki? Sambu nsuka-nsuka bantu yantikaka kuzitisa bansiku ya Yehowa ya lusambu ya bunkete. Bantu mingi ya ntima-mbote bakaka malongi na mbona-meso ya tempelo. Na bunkufi, beto lenda tuba nde mbona-meso ya tempelo ya Ezekiele natilaka Bayuda yina katukaka na kimpika mambote na mitindu mingi ya mfunu. (1) Yo longaka bo malongi ya mfunu ya ke tadila bansiku ya lusambu ya bunkete mpi ya ke tadila mutindu bo fwete zitisa bansiku yina. (2) Yo vandaka mbikudulu ya ke pesa kivuvu. Yo vandaka kutubila mutindu Nzambi ta vutula lusambu ya bunkete, mpi yo monisaka diaka mutindu Yehowa zolaka kusakumuna bansadi na yandi kana bo ke yambula ve lusambu ya bunkete. Kansi bubu yai, beto ke zola kuzaba diambu yai: Keti mbona-meso yai ke lungana bubu yai?
Mambu Yina Mbona-Meso ya Ezekiele Ke Longa Beto Bubu
13, 14. (a) Inki mutindu beto me zaba nde mbona-meso ya tempelo ya Ezekiele ke lungana na bilumbu na beto? (b) Na nki mitindu zole mbona-meso yai ke natila beto mambote bubu yai? (Tala mpi lupangu 13A, “Batempelo ya Kuswaswana mpi Malongi ya Kuswaswana.”)
13 Keti beto lenda ndima nde mbona-meso ya tempelo ya Ezekiele ke tadila beto bubu yai? Ee! Kuvila ve kuwakana yina kele na kati ya mbona-meso ya Ezekiele yina ke tubila nzo ya santu ya Nzambi yina kele na zulu ya “ngumba mosi ya nda kibeni” mpi mbikudulu ya Yezaya yina ke tuba nde “ngumba ya nzo ya Yehowa” ta “tulama ngolo na zulu ya nsongi ya bangumba ya nene.” Yezaya tubaka pwelele nde mbikudulu yai ta lungana na “kitini ya nsuka ya bilumbu” to na “bilumbu ya nsuka.” (Ezek. 40:2; Yez. 2:2-4; noti na nsi ya lutiti; tala mpi Mika 4:1-4.) Bambikudulu yai ke tubila nsungi mosi na bilumbu ya nsuka banda na mvu 1919 ntangu bo me tombulaka to me vutulaka lusambu ya bunkete, bonso nde bo me tula yo na zulu ya ngumba mosi ya nda.b
14 Yo ke pwelele nde mbona-meso ya Ezekiele ke tadila lusambu ya bunkete bubu yai. Mutindu mbona-meso yai natilaka Bayuda yina katukaka na kimpika mambote mingi na ntangu ya ntama, yo ke natila beto mambote na mitindu zole. (1) Yo ke longa beto mambu ya mfunu ya ke monisa mutindu ya kuzitisa bansiku ya Yehowa ya lusambu ya bunkete. (2) Yo ke ndimisa beto nde bambikudulu ya ke tubila mutindu Yehowa ta vutula lusambu ya kieleka ta lungana mpi nde yandi ta sakumuna beto.
Bansiku ya Lusambu ya Bunkete Bubu
15. Inki beto fwete vila ve ntangu beto ke baka malongi na mbona-meso ya tempelo ya Ezekiele?
15 Beto tadila mwa mambu ya mfunu ya mbona-meso ya Ezekiele. Yindula nde beto ke tambula ti Ezekiele ntangu yandi ke tala tempelo na mbona-meso yai ya kuyituka. Kuvila ve nde beto ke mona ve tempelo ya kimpeve; kansi beto ke baka kaka malongi yina ke tadila lusambu na beto bubu yai. Inki kele mwa malongi ya beto lenda baka?
16. Mutindu bo tesaka bima yonso na mbona-meso ya Ezekiele ke longa beto nki? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya kapu.)
16 Sambu na nki kutesa bima yina yonso? Ntangu Ezekiele vandaka kutala, wanzio yina vandaka kumonika bonso kwivre tesaka mbote-mbote tempelo, yandi tesaka bibaka, bakielo, basuku ya bankengidi, bibansala, mpi mesa-kimenga. Bima mingi-mingi yina bo ke tubila lenda lembisa muntu yina ke tanga. (Ezek. 40:1–42:20; 43:13, 14) Kansi, yindula mambu ya mfunu yina beto lenda longuka na bima yina. Na mutindu yina, Yehowa monisaka mbote-mbote mfunu ya bansiku na yandi. Yandi muntu ke tulaka yo, kansi bantu ve. Bantu yina ke tubaka nde mutindu beto ke sambilaka Nzambi ke vandaka ve na mfunu ke kudikusaka kibeni. Diaka, mutindu yandi songaka wanzio na kutesa tempelo, Yehowa monisaka pwelele nde yandi ta vutula lusambu ya bunkete. Mutindu bo tesaka bima mbote-mbote ke monisa nde lusilu yai ya Nzambi ta lungana mpenza. Yo yina, Ezekiele ke ndimisa nde Nzambi ta vutula kibeni lusambu ya bunkete na bilumbu ya nsuka!
17. Nda ya kibaka ya tempelo lenda yibusa beto nki bubu yai?
17 Nda ya kibaka. Mutindu beto tubilaka yo dezia, Ezekiele monaka kibaka na nziunga ya lupangu ya tempelo ya mbona-meso. Kibaka yai vandaka kibeni kuyibusa nde bansadi ya Nzambi fwete vukisa ve ata fioti lusambu ya bunkete ti mambu ya mvindu ya mabundu, bo fwete bebisa ve nzo ya Nzambi. (Tanga Ezekiele 43:7-9.) Beto kele kibeni ti mfunu ya bandongisila yina bubu yai! Ntangu bansadi ya Nzambi katukaka na kimpika ya kimpeve ya bamvula mingi na Babilone ya Nene, Kristu tulaka mpika ya kwikama mpi ya mayele na 1919. Banda na mvula yina, bansadi ya Nzambi me salaka ngolo na kukatula malongi mpi mambu ya luvunu yina lusambu ya biteki mpi ya mimpani me bebisaka. Beto fwete sala yonso sambu mvindu ya kimpeve kuvanda ntama kibeni ti lusambu ya bunkete. Diaka, beto ke salaka ve mumbongo na Banzo na Kimfumu na beto, mpi beto ke vukisaka ve bima yai ya kinsuni ti lusambu na beto.—Mar. 11:15, 16.
18, 19. (a) Bakielo ya nda ya tempelo yina Ezekiele monaka na mbona-meso ke longa beto nki? (b) Inki beto fwete sala na ntwala ya bantu yina ke sosaka kuvweza bansiku ya kunanguka ya Yehowa? Pesa mbandu.
18 Bakielo ya nda. Kana beto ke tala bakielo yina ya nda yina Ezekiele monaka, yo ke longa beto inki? Ntembe kele ve nde kima yai ya mbona-meso ya tempelo longaka Bayuda yina katukaka na kimpika nde Yehowa kele ti bansiku ya bikalulu ya mbote yina kele ya kunanguka kibeni. Kana yo vandaka ya kieleka na ntangu ya ntama, inki beto lenda tuba bubu yai? Beto ke sambilaka na tempelo ya nene ya kimpeve ya Yehowa. Keti bikalulu ya mbote yina me konda luvunu kele ve mfunu mingi bubu yai? (Bar. 12:9; 1 Pie. 1:14, 15) Na bilumbu ya nsuka, Yehowa me sadisaka bansadi na yandi malembe-malembe na kuzitisa mbote bansiku na yandi ya bikalulu ya mbote.c Mu mbandu, bantu ya ke salaka masumu mpi yina ke balulaka ve ntima, bo ke basisaka bo na dibundu. (1 Bak. 5:11-13) Diaka, basuku ya bankengidi na bisika ya kukotila ya bakielo yina lenda yibusa beto nde bubu yai, na lusambu ya Yehowa, bo ke ndimaka kaka bantu yina Nzambi me ndimaka. Mu mbandu, muntu yina ke salaka mambu ya mbi na kubumbana lenda kota na Nzo ya Kimfumu, kansi sambu Yehowa kundima yandi, yandi fwete sala mambu yina Yehowa ke zolaka. (Yak. 4:8) Diambu yai ke taninaka kibeni lusambu ya bunkete na bilumbu yai ya bantu kele ti bikalulu ya mbi kibeni!
19 Biblia tubaka nde nsi-ntoto yai ta beba na ntwala nde nsuka kukwisa. Yo ke tuba nde: “Bantu ya mbi mpi bantu ya luvunu ta salaka diaka mbi kuluta, bo ta kusaka bantu mpi bantu ta kusaka bo.” (2 Tim. 3:13) Bubu yai, bantu mingi ke kudikusaka nde bansiku ya kunanguka ya Yehowa kele mpasi mingi, yo kele diaka ve na mfunu, to yo kele kaka ya mbi. Keti nge ta kudikusa? Mu mbandu, kana muntu mosi ke sosa kundimisa nge nde bansiku ya Nzambi na yina me tala kuvukisa nitu babakala ti babakala to bankento ti bankento kele mbi, keti nge ta ndima yandi? To keti nge ta ndima Yehowa Nzambi, yina Ndinga na yandi ke tuba pwelele nde bantu yina ke salaka mambu yai “ke salaka mambu ya nsoni”? Nzambi ke songa beto nde beto fwete ndima ve bikalulu ya mansoni. (Bar. 1:24-27, 32) Kana beto me kutana ti mambu yai, beto fwete yindula mbona-meso ya tempelo ya Ezekiele ti bakielo na yo ya nda mpi kuvila ve nde: Yehowa ke sobaka ve bansiku na yandi ya mbote ata beto ke kutana ti konso diambu ya mbi na nsi-ntoto yai ya mbi. Keti beto ke ndimaka Tata na beto ya zulu mpi ke kangamaka na mambu ya mbote?
Beto ke pesaka “kimenga ya lukumu” ntangu beto ke vukanaka na lusambu ya bunkete
20. Inki mambu ya ke pesa kikesa mbona-meso ya Ezekiele ke yibusaka bantu ya ‘kimvuka ya nene’?
20 Bibansala. Ntangu Ezekiele monaka kibansala ya nganda ya tempelo, ziku yandi sepelaka mpi yindulaka bantu mingi yina ta kwisa kuna sambu na kusambila Yehowa na kiese. Bubu yai, Bakristu ke sambilaka na kisika mosi ya santu kuluta. Mbona-meso ya Ezekiele ke yibusaka bantu ya ‘kimvuka ya nene’ yina ke sambilaka Yehowa na kibansala ya nganda ya tempelo na yandi ya kimpeve mambu yina ke pesaka bo kikesa. (Kus. 7:9, 10, 14, 15) Ezekiele monaka nde bibansala vandaka ti basuku mingi ya kudila madia kisika bantu yina vandaka kusambila Nzambi vandaka kudia makabu ya kinduku yina bo vandaka kunata. (Ezek. 40:17) Na mutindu mosi buna, bo vandaka kudia ti Yehowa Nzambi, mpi diambu yai ke monisa kinduku ya ngemba! Bubu yai, beto ke pesaka ve bimenga mutindu Bayuda vandaka kupesa na nsi ya Nsiku ya Moize. Kansi, beto ke pesaka “kimenga ya lukumu” ntangu beto ke vukanaka na lusambu ya bunkete, mu mbandu ntangu beto ke pesaka bamvutu mpi ntangu beto ke tubilaka lukwikilu na beto na balukutakanu to na kisalu ya kusamuna. (Baeb. 13:15) Beto ke diaka mpi madia ya kimpeve yina Yehowa ke pesaka. Ntembe kele ve nde beto ke kudiwaka bonso bana ya Kora yina yimbaka mutindu yai sambu na Yehowa: “Kilumbu mosi na bibansala na nge kele mbote kuluta bilumbu funda na kisika ya nkaka!”—Nk. 84:10.
21. Inki mambu Bakristu yina bo me tulaka mafuta lenda longuka na kinganga-nzambi yina mbona-meso ya Ezekiele ke tubila?
21 Kinganga-nzambi. Ezekiele monaka nde bakielo yina banganga-nzambi ti Balevi vandaka kusadila sambu na kukota na kibansala ya kati vandaka kiteso mosi ti bakielo yina bantu ya makanda yina vandaka ve banganga-nzambi vandaka kusadila sambu na kukota na kibansala ya nganda. Yo vandaka mutindu ya mbote ya kuyibusa babakala yina ya dibuta ya kinganga-nzambi nde bo mpi fwete lungisa bansiku ya Yehowa ya ke tadila lusambu ya bunkete. Ebuna bubu? Bubu yai na kati ya bansadi ya Nzambi kele ve ti bantu yina me butukaka na dibuta ya kinganga-nzambi, kansi Nzambi ke songa Bakristu ya bo me tulaka mafuta nde: “Beno kele ‘dikanda yina bo me solaka, banganga-nzambi yina ta vanda bantotila.’” (1 Pie. 2:9) Banganga-nzambi ya Izraele ya ntama vandaka kusambila na kibansala na bo mosi. Bubu yai, Bakristu ya bo me tulaka mafuta ke vandaka ve ya kukabwana ti Bakristu ya nkaka na kinsuni na mutindu mosi buna, kansi bo ke vandaka ti kinduku ya mfunu ti Yehowa sambu yandi ke ndimaka bo bonso bana na yandi. (Bag. 4:4-6) Diaka, Bakristu ya bo me tulaka mafuta ke bakaka bangibusa ya mfunu na mbona-meso ya Ezekiele. Mu mbandu, bo ke bakisaka nde banganga-nzambi vandaka kubaka bandongisila mpi disipline. Bakristu yonso fwete vila ve nde beto kele na kati ya “kimvuka mosi” yina ke salaka na nsi ya “ngungudi mosi.”—Tanga Yoane 10:16.
22, 23. (a) Mfumu yina bo ke tubila na mbona-meso ya Ezekiele ke longa bankuluntu ya bubu nki mambu? (b) Inki lenda salama na bilumbu ke kwisa?
22 Mfumu. Na mbona-meso ya Ezekiele, bo ke tubila mingi mfumu. Yandi kele ve muntu ya dikanda ya banganga-nzambi, mpi na tempelo, yandi fwete landa lutwadisu ya banganga-nzambi. Kansi, yo ke pwelele nde yandi kele nkengi na kati ya bantu mpi yandi ke sadisa bo na kupesa bimenga. (Ezek. 44:2, 3; 45:16, 17; 46:2) Yo yina, yandi kele mbandu sambu na Bakristu ya babakala bubu yai yina ke vandaka ti mwa kiyeka na dibundu. Na kutuba ya kieleka, bankuluntu, ti bankengi-ntambudi, fwete landa kulemfuka na mpika ya kwikama yina bo me tulaka mafuta. (Baeb. 13:17) Bankuluntu ke salaka ngolo sambu na kusadisa bansadi ya Nzambi na kupesa bimenga na bo ya lukumu na balukutakanu ya Bukristu mpi na kisalu ya kusamuna. (Baef. 4:11, 12) Diaka, bankuluntu lenda mona mpi mutindu Yehowa nganinaka bamfumu ya Izraele sambu bo sadilaka kiyeka na bo na mutindu ya mbi. (Ezek. 45:9) Mutindu mosi, bankuluntu ke yindulaka ve nde bo lenda pesa bo ve bandongisila mpi bo lenda nganina bo ve. Kansi, bo ke sepelaka kana Yehowa me sungika bo sambu bo kuma diaka bangungudi mpi bankengi ya mbote.—Tanga 1 Piere 5:1-3.
23 Yehowa ta landa na kupesa bankengi ya mbote mpi ya zola na Paladisu na bilumbu ke kwisa. Ya kieleka, bubu yai bankuluntu mingi ke bakaka malongi yina ke sadisaka bo na kuvanda bangungudi ya mbote mpi ya me fwana na Paladisu. (Nk. 45:16) Keti yo ke pesa ve kiese na kumona mutindu babakala yai ta vanda lusakumunu na nsi-ntoto ya mpa? Mutindu na beto ya kubakisa mbona-meso ya Ezekiele, mpi bambona-meso ya nkaka ya ke tubila mutindu Nzambi ta vutula lusambu ya bunkete, lenda kuma pwelele na ntangu yina Yehowa me tulaka. Ziku mambu na yo ya nkaka ta lungana na mutindu ya mbote na bilumbu ke kwisa mpi beto lenda bakisa ve kulungana yina sesepi yai. Beto ta zaba yo na bilumbu ke kwisa.
Yehowa Ke Sakumuna Lusambu ya Bunkete
24, 25. Inki mutindu mbona-meso ya Ezekiele ke monisa balusakumunu yina Yehowa ta pesa bansadi na yandi ntangu bo ke kangama ti lusambu ya bunkete?
24 Na bunkufi, bika beto yibuka diambu mosi ya mfunu yina ke salama na mbona-meso ya Ezekiele. Yehowa me kwisa na tempelo ya mbona-meso, mpi yandi ke sila bansadi na yandi nde yandi ta bikala kuna kana bo ke zitisa mbote-mbote bansiku na yandi ya lusambu ya bunkete. (Ezek. 43:4-9) Mutindu Yehowa kele na tempelo yina kele ti nki bupusi na bansadi na yandi mpi na insi na bo?
25 Mbona-meso ke sadila bambandu zole ya kele bambikudulu sambu na kutubila balusakumunu ya Nzambi: (1) Nzadi mosi ke katuka na tempelo, yo ke nata luzingu mpi ke sala nde ntoto kubuta mingi; mpi (2) bo ke kabula insi na ndonga, na mutindu ya mbote, mpi tempelo ti ntoto na yo kele kibeni na kati-kati. Inki mutindu beto lenda bakisa baverse yina bubu yai? Na kutuba ya mbote, beto ke zinga na ntangu yina Yehowa me kotaka na tempelo ya kuluta nene disongidila tempelo ya nene ya kimpeve, me tomisaka yo, mpi me ndimaka yo. (Mal. 3:1-4) Beto ta tubila bambandu yai ya kele na bambikudulu banda na Kapu 19 tii na 21 ya mukanda yai.
a Na mutindu yina, Yehowa monisaka luswaswanu na yina me tala mutindu bansadi na yandi vandaka ntete kusadila nzo na yandi ya santu mambu: “Na ntangu bo tulaka munoko ya nzo na bo pene-pene ya munoko ya nzo na mono mpi dikunzi ya kielo na bo pene-pene ya dikunzi ya kielo na mono, mpi kibaka mosi mpamba vandaka kukabula mono ti bo, bo kumisaka zina na mono ya santu mvindu na mambu ya nzanzi yina bo salaka.” (Ezek. 43:8) Na Yeruzalemi ya ntama, kibaka mosi mpamba vandaka kukabula tempelo ya Yehowa ti banzo ya bantu. Sambu bantu vandaka kuzitisa ve bansiku ya Yehowa, bo nataka mvindu na bo, disongidila lusambu na bo ya biteki, tii na ntwala ya nzo ya Yehowa. Mambu yina vandaka mbi kibeni!
b Tempelo ya mbona-meso ya Ezekiele kele mpi ti kuwakana ti bambikudulu ya nkaka ya ke tadila mutindu Nzambi ta vutula lusambu ya bunkete yina ke na kulungana na bilumbu ya nsuka. Mu mbandu, tala mambu ya mutindu mosi yina kele na kati ya Ezekiele 43:1-9 mpi Malaki 3:1-5; Ezekiele 47:1-12 mpi Yoele 3:18.
c Tempelo ya kimpeve salamaka ntete na mvu 29 T.B. ntangu Yezu bakaka mbotika mpi yantikaka kisalu na yandi ya Nganga-Nzambi ya Nene. Kansi, bantu yambulaka kibeni lusambu ya bunkete na ntoto na nsungi ya bamvula mingi na nima ya lufwa ya bantumwa ya Yezu. Nzambi me tombulaka lusambu ya kieleka mingi-mingi banda na mvu 1919.