Balusakumunu ya Kuluta Nene na Nzila Ya Kuwakana ya Mpa

“Yezu muntu vukisaka nzambi ti bantu na kuwakana mosi ya kuluta mbote.”​—BAEBREO 8:6.

 1. Nani monisaka nde yandi kele ‘nkuna ya nkento’ yina silamaka na Edeni, ye inki mutindu Satana ‘tatikaka yandi na kisingini’?

NTANGU Adami ti Eva mesumuka imene, Yehowa zengaka nkanu ya Satana yina kukusaka Eva nde: “Nge nioka ti nkento mono ke kumisa beno bambeni, [nkuna] ya nkento ti [nkuna] na nge bo ta menganaka. [Yandi] ta [niata] nge na ntu, ebuna nge ta [“tatika yandi na kisingini,” NW].” (Kuyantika 3:15) Ntangu Yezu botamaka na Nzadi Yordani na mvu 29 T.B., Nkuna yina Nzambi silaka na Edeni kwisaka kumonana. Lufwa na yandi na zulu ya nti ya mpasi na mvu 33 T.B. lungisaka kitini ya mbikudulu yina ya ntama. Satana ‘tatikaka kisingini’ ya Nkuna.

 2. Na kutadilaka bangogo ya Yezu yandi mosi, inki mutindu lufwa na yandi kepesa bantu mambote?

² Kyese mingi, sambu mputa yina ya mpasi mingi bikalaka ve kimakulu. Yezu futumukaka na bafwa bonso mpeve mosi ya lenda fwa ve, mpi tombukaka na Tata na yandi na zulu. Kuna yandi futaka ntalu ya menga na yandi yina panzanaka bonso “mbongo [“nkudulu,” NW] ya kukatula bantu mingi na kimpika.” Yau lungisaka ndinga na yandi mosi: “Bo ta tula Mwana-muntu [na zulu ya dikunzi], sambu konso muntu yina me ndima yandi na ntima na yandi, yandi kuvanda na moyo ya mvula na mvula. Nzambi me lutaka kuzola bantu yonso; yo yina yandi pesaka bo mwana mosi yina kele na yandi, sambu konso muntu yina me ndima yandi na ntima na yandi, yandi kufwa ve, kansi yandi kuvanda na moyo ya mvula na mvula.” (Matayo 20:28; Yoane 3:​14-16; Baebreo 9:​12-14) Kuwakana ya mpa ke ti mfunu mingi na kulungana ya mbikudulu ya Yezu.

Kuwakana ya Mpa

 3. Inki kilumbu bantu kumonaka kisalu ya ntete ya kuwakana ya mpa?

³ Ntama mingi ve na ntwala ya lufwa na yandi, Yezu songaka balandi na yandi nde menga na yandi ya kupanzanaka vandaka ‘menga ya kuwakana ya mpa.’ (Matayo 26:28; Luka 22:20) Bilumbu kumi na nima ya kukwenda na yandi na zulu, bantu monaka kisalu ya kuwakana ya mpa ntangu mpeve santu losamaka na zulu ya balongoki kiteso ya 120 yina kuvukanaka na suku ya nzo mosi ya etazi na Yeruzalemi. (Bisalu 1:15; 2:​1-4) Kukota yai ya balongoki 120 kotaka na kuwakana ya mpa, monisaka nde kuwakana ya “ntete,” kuwakana ya Nsiku, vandaka dyaka na mfunu ve.​—⁠Baebreo 8:⁠13.

 4. Keti kuwakana ya ntama vandaka ya mbi? Tendula.

⁴ Keti kuwakana ya ntama vandaka ya mbi? Ata fyoti ve. Ya kyeleka, mutindu bau yingisaka yankaka na kisika na yau, Izraele ya kinsuni vandaka dyaka ve bantu ya sipesiali ya Nzambi. (Matayo 23:38) Kansi, yau salamaka buna sambu Izraele kondaka bulemfu mpi buyaka Muntu ya Kupakulama ya Yehowa. (Kubasika 19:5; Bisalu 2:​22, 23) Kansi na ntwala Nsiku kuyingisama, yau salaka bisalu mingi. Na bamvu-nkama mingi, yau vandaka nzila ya kufinama na Nzambi ti ya kutina lusambu ya luvunu. Yau vandaka ti bifwani mingi ya mambu ya kuwakana ya mpa ye, bimenga na yau ya mbala na mbala, monisaka kibeni nde bantu vandaka na mfunu ya kusumbama na disumu mpi na lufwa. Ee, Nsiku vandaka “ndesi . . . tii kuna ya Kristo kumaka.” (Galatia 3:​19, 24; Roma 3:20; 4:15; 5:12; Baebreo 10:​1, 2) Kansi, yau lombaka nde balusakumunu yina yonso ya kusilamaka na Abrahami kulungana na kuwakana ya mpa.

Lusakumunu ya Makanda na Nzila ya Nkuna ya Abrahami

5, 6. Na ndungisa ya ntete, ya kimpeve, ya kuwakana ya Abrahami, Nkuna ya Abrahami kele nani, ye inki dikanda kubakaka ntete balusakumunu na nzila na yandi?

⁵ Yehowa silaka na Abrahami nde: “Na nzila ya nkuna na nge, ya kyeleka, makanda yonso ya ntoto tabaka lusakumunu.” (Kuyantika 22:​18, NW) Na nsi ya kuwakana ya ntama, banzenza mingi ya kudikulumusa bakaka lusakumunu na nzila ya kuvukana na bau ti Izraele, dikanda ya nkuna ya Abrahami. Kansi, na ndungisa na yau ya ntete ya kimpeve, Nkuna ya Abrahami vandaka muntu mosi ya kukuka. Polo tendulaka yau ntangu yandi tubaka nde: “Nzambi tulaka balusilu na Abrahami ti na [“nkuna,” NW] ya Abrahami yina bikaka kubutuka na nima na yandi. Mukanda ya Nzambi ke tuba ve nde: ‘na [bankuna] na yandi’, bonso nde [yo] vandaka mingi. Kansi yo ke tuba nde: ‘na [nkuna] mosi ya dikanda na nge’, disongidila nde muntu mosi mpamba yai, Kristo.”​—Galatia 3:⁠16.

⁶ Ee, Yezu kele Nkuna ya Abrahami, ye na nzila na Yandi, makanda yonso tazwa lusakumunu mosi ya kuluta kibeni mambu yonso yina salamaka na Izraele ya kinsuni. Ya kyeleka, dikanda ya ntete ya kuzwaka balusakumunu yai vandaka Izraele. Kaka na nima ya Pantekoti ya mvu 33 T.B., ntumwa Piere songaka kibuka mosi ya Bayuda nde: “Balusilu yina ya Nzambi songaka baprofete na kusila, yo kele sambu na beno; kuwakana mpi yina ya Nzambi wakanaka ti bankaka na beno kele sambu na beno ntangu Nzambi tubilaka Abrahami nde: ‘Mono ta sakumuna makanda yonso ya bantu kele awa na nsi-ntoto sambu na [nkuna] na nge.’ Yo yina Nzambi tindaka muntu yina ke sadilaka yandi na kwisa kumonika ntete na beno. Yandi tindilaka beno ntete yandi sambu na kusonga konso muntu na kati na beno na kubikisa mambu na yandi ya mbi; mpidina yandi ta sakumuna yandi.”​—Bisalu 3:​25, 26.

 7. Inki makanda bakaka lusakumunu na nzila ya Yezu, Nkuna ya Abrahami?

⁷ Ntama mingi ve lusakumunu kumaka mpi na bantu ya Samaria, na nima yau kumaka na Mimpani. (Bisalu 8:​14-17; 10:​34-48) Na bilumbu ya kulutaka na kati ya bamvu 50 ti 52 T.B., Polo sonikilaka Bakristu ya Galatia nde: “Mukanda ya Nzambi tubaka ntama nde bantu yina kele Bayuda ve, Nzambi ta ndima bo sambu na lukwikilu na bo. Yo yina Mukanda ya Nzambi zabisaka na ntwala Nsangu yai ya Mbote na Abrahami, nde: ‘Sambu na nge, Nzambi ta sakumuna makanda yonso ya bantu kele awa na nsi-ntoto.’ Yo yina Nzambi ke sakumunaka bantu yina yonso ke tulaka yandi ntima, mutindu yandi sakumunaka Abrahami, ntangu Abrahami tulaka yandi ntima.” (Galatia 3:​8, 9; Kuyantika 12:⁠3) Ata Bakristu mingi na Galatia ‘vandaka Bayuda ve,’ bau bakaka lusakumunu na nzila ya Yezu sambu na lukwikilu na bau. Na inki mutindu?

 8. Sambu na Bakristu ya ntangu ya Polo, lusakumunu ya bau bakaka na nzila ya Nkuna ya Abrahami vandaka tendula dyaka inki, ye na nsuka, bantu ikwa tabaka lusakumunu yina?

⁸ Polo songaka Bakristu yonso ya Galatia nkatu kukabisa nde: “Kana beno kele bantu ya Kristo, beno kele [nkuna] ya Abrahami, ebuna beno ta bika kubaka mpi mambote yina ya Nzambi silaka na kupesa yandi.” (Galatia 3:29) Sambu na bantu ya Galatia yina, lusakumunu ya bau bakaka na nzila ya Nkuna ya Abrahami vandaka tendula nde bau takuma bantu ya kuwakana ya mpa mpi nde bau tabaka difwa mosi ti Yezu, bau tavukana ti Yezu na nkuna ya Abrahami. Beto kezaba ve ntalu ya bantu ya Izraele ya ntama. Beto kezaba kaka nde bau “kumaka mingi mpenza bonso bambuma ya zelo na lweka ya masa.” (1 Bantotila 4:20) Kansi, beto kezaba ntalu ya nsuka ya bantu yina tavukana ti Yezu na nkuna ya kimpeve​—144 000. (Kusonga 7:4; 14:1) Bantu yai 144 000 mebasikaka na ‘makanda yonso ti bandinga yonso ti bansi yonso’ ya bantu mpi bau kevukana na kukabila bantu yankaka dyaka balusakumunu ya kuwakana ya Abrahami.​—Kusonga 5:9.

Mbikudulu ya Melunganaka

 9. Inki mutindu bayina kele na kati ya kuwakana ya mpa kele ti nsiku ya Yehowa na ntima na bau?

⁹ Ntangu yandi bikulaka kuwakana ya mpa, Yeremia sonikaka nde: “Na bilumbu yango yina mono ta wakana na bantu ya Israele mutindu yai: Mono ta kotisa bansiku na mono na ntima na bo, mpidina bo mosi kuzaba yo . . . Mono Mfumu Nzambi muntu me tuba.” (Yeremia 31:33) Kikalulu mosi ya bayina kele na kuwakana ya mpa kele nde bau kesadilaka Yehowa na zola. (Yoane 13:35; Baebreo 1:⁠9) Nsiku ya Yehowa kele ya kusonika na ntima na bau, mpi bau kele na mpusa ya ngolo ya kusala luzolo na yandi. Ya kyeleka, na Izraele ya ntama, bantu yankaka ya kwikama zolaka mingi nsiku ya Yehowa. (Nkunga 119:97) Kansi bamingi zolaka yau ve. Ata mpidina bau vandaka kaka na kati ya dikanda. Muntu mosi ve lenda bikala na kati ya kuwakana ya mpa kana nsiku ya Nzambi kele ya kusonika ve na kati ya ntima na yandi.

10, 11. Sambu na bayina kele na kati ya kuwakana ya mpa, inki mutindu Yehowa “ta vanda Nzambi na bo,” ye inki mutindu bau tazaba yandi?

¹⁰ Yehowa tubaka dyaka na yina metala bayina kele na kuwakana ya mpa nde: “Mono ta vanda Nzambi na bo, ebuna bo bo ta vanda bantu na mono.” (Yeremia 31:33) Na Izraele ya ntama, bamingi vandaka samba banzambi ya bantu ya makanda, kansi bau vandaka kaka bantu ya Izraele. Na lufulu ya kuwakana ya mpa, Yehowa salaka dikanda mosi ya kimpeve, “Israele ya Nzambi,” sambu yau kuyinga Izraele ya kinsuni. (Galatia 6:16; Matayo 21:43; Roma 9:​6-8) Kansi, muntu mosi ve kebikalaka na kati ya dikanda ya mpa ya kimpeve kana yandi meyambula kusambila Yehowa, kaka yandi mpamba.

¹¹ Yehowa tubaka mpi nde: “Bantu yonso, ata mbuta ata leki, bo ta zaba mono.” (Yeremia 31:34) Na Izraele, bantu mingi vandaka zaba Yehowa ve, bau vandaka tuba nde: “[Yehowa ta sala] ve ata kima ya mbote to ya mbi.” (Sofonia 1:12) Muntu mosi ve lenda bikala na kati ya Izraele ya Nzambi kana yandi kevila Yehowa to kebebisa lusambu ya kugedila. (Matayo 6:24; Kolosai 3:⁠5) Bantu ya Izraele ya kimpeve kele “bantu yina kezabaka Nzambi na bau.” (Daniele 11:​32, NW) Bau kewaka kyese ya ‘kulonguka na kuzaba Nzambi mosi kaka ya kyeleka ti Yezu Kristu.’ (Yoane 17:​3, NW) Kuzaba Yezu keyedisaka nzayilu na bau ya Nzambi, sambu Yezu mpamba “muntu me zabisaka beto mutindu Nzambi kele.”​—⁠Yoane 1:18; 14:​9-11.

12, 13. (a) Na inki lufulu Yehowa kelolula masumu ya bayina kele na kati ya kuwakana ya mpa? (b) Na yina metala kulolula masumu, inki mutindu kuwakana ya mpa meluta kuwakana ya ntama?

¹² Na nsuka, Yehowa silaka nde: “Mono ta wila bo mawa sambu na masumu na bo, mono ta yindula diaka ve mambu ya mbi ya bo salaka.” (Yeremia 31:34b) Nsiku ya Moize vandaka ti bankama ya bantuma ya kusonika mpi bantu ya Izraele tumamaka na kuzitisa yau. (Kulonga 28:​1, 2, 15) Muntu yonso yina vandaka kufwa nsiku vandaka kupesa kimenga sambu masumu na yandi kukatuka. (Levi 4:​1-7; 16:​1-31) Bantu ya Izraele mingi kumaka kuyindula nde bau lendaka kukuma bantu ya lunungu na nzila ya bisalu na bau yina vandaka kuwakana ti Nsiku. Kansi, Bakristu kuzaba nde, ata inki mutindu, bau tazwa ve kimuntu ya lunungu sambu na bisalu na bau mosi. Bau lenda tina kusumuka ve. (Roma 5:12) Na nsi ya kuwakana ya mpa, muntu kemonikaka ya lunungu na ntwala ya Nzambi kaka na lufulu ya kimenga ya Yezu. Ata mpidina, kumonika muntu ya mutindu yina kele dikabu ya Nzambi, lemvo na yandi yina beto mefwana ve na kubaka. (Roma 3:​20, 23, 24) Yehowa kelombaka kaka bulemfu na bansadi na yandi. Polo ketuba nde bantu ya kuwakana ya mpa kele “na nsi ya kiyeka ya bansiku ya Kristo.”​—⁠1 Korinto 9:⁠21.

¹³ Yau yina, kele mpi ti kimenga mosi sambu na masumu ya Bakristu, ya kuluta bimenga yonso ya vandaka pesama na nsi ya kuwakana ya Nsiku. Polo sonikaka nde: “Konso kilumbu, banganga-Nzambi yonso [ya kuwakana ya Nsiku] ke telamaka sambu na kusala kisalu na bo; konso ntangu bo ke pesaka kaka makabu ya mutindu mosi, kansi makabu yina kulunga ve ata fioti na kukatula masumu ya bantu. Kansi Kristo pesaka kaka makabu mosi sambu na kukatula masumu, makabu yina kele mfunu mvula na mvula; na nima yandi kwendaka kuvanda na diboko ya kibakala ya Nzambi.” (Baebreo 10:​11, 12) Sambu na kati ya kuwakana ya mpa, Bakristu ketulaka lukwikilu na kimenga ya Yezu, Yehowa kebingaka bau bantu ya lunungu, ya kukonda masumu, mpi ya kulunga na kuvanda bana na yandi ya kimpeve ya kupakulama. (Roma 5:1; 8:​33, 34; Baebreo 10:​14-18) Kana bau mesala disumu sambu bau kele bantu ya kukonda kukuka, bau lenda lomba ndolula ya Yehowa, ye na lufulu ya kimenga ya Yezu, Yehowa kelolulaka bau. (1 Yoane 2:​1, 2) Kansi, kana bau mesala masumu na nku, bau kevidisaka lunungu na bau ti dibaku ya kuvanda na kati ya kuwakana ya mpa.​—⁠Baebreo 2:​2, 3; 6:​4-8; 10:​26-31.

Kuwakana ya Ntama ti ya Mpa

14. Inki luyotisu vandaka kulombama na nsi ya kuwakana ya Nsiku? na nsi ya kuwakana ya mpa?

¹⁴ Na kati ya kuwakana ya ntama, bau vandaka kuyotisa babakala, na kusonga nde bau kele na nsi ya Nsiku. (Levi 12:​2, 3; Galatia 5:⁠3) Na nima ya luyantiku ya dibundu ya Bukristu, bankaka yindulaka nde yau lombaka mpi kuyotisa Bakristu yina vandaka Bayuda ve. Kansi, bantumwa ti bambuta yina vandaka na Yeruzalemi, na lutwadisu ya Ndinga ya Nzambi ti ya mpeve santu, monaka nde yau vandaka mfunu ve. (Bisalu 15:​1, 5, 28, 29) Mwa bamvula na nima, Polo tubaka nde: “Muyuda ya kieleka kele ve muntu yina ke monikaka kaka Muyuda na meso ya bantu, to yina ya bo me zengaka [“yotisaka,” NW]. Kansi muyuda ya kieleka kele muntu yina kele Muyuda na kati ya ntima na yandi, yina ya bo me zengaka na ntima na yandi. Kuzenga yina kele kisalu ya Bansiku ve yina ya bo sonikaka na mukanda, kansi yo kele kisalu ya Mpeve ya Nzambi.” (Roma 2:​28, 29) Kuzenga to luyotisu ya kinsuni, ata sambu na Bayuda ya kinsuni, yau vandaka ve ti mbalu ya kimpeve na meso ya Yehowa. Sambu na bantu yina kele na kuwakana ya mpa, luyotisa fwete salama na ntima, na nsuni ve. Na mabanza na bau, banzala na bau, ti bampusa na bau, bau fwete zenga mambu yonso ya kukonda kyese to ya kukonda kugedila na meso ya Yehowa.a Bantu mingi bubu yai kele banzikisa ya kemonisa nde mpeve santu lenda balula mabanza ya muntu na mutindu yai.​—⁠1 Korinto 6:​9-11; Galatia 5:​22-24; Efezo 4:​22-24.

15. Inki mutindu beto lenda fwanisa kintotila ya Izraele ya kinsuni ti yina ya Izraele ya Nzambi?

¹⁵ Na ngidika ya kuwakana ya Nsiku, Yehowa vandaka Ntotila ya Izraele, ye na nima, yandi kumaka kuyadisa kimfumu na yandi na nzila ya bantotila ya bantu na Yeruzalemi. (Yezaya 33:22) Yehowa kele mpi Ntotila ya Izraele ya Nzambi, Izraele ya kimpeve, mpi kubanda na mvu 33 T.B., yandi keyalaka na nzila ya Yezu Kristu, yina mezwaka “kiyeka yonso na zulu ti . . . na nsi-ntoto.” (Matayo 28:18; Efezo 1:​19-23; Kolosai 1:​13, 14) Bubu, Izraele ya Nzambi kendimaka Yezu bonso Ntotila ya Kimfumu ya zulu ya Nzambi, yina kutulamaka na 1914. Yezu kele Ntotila ya mbote kibeni kuluta Ezekiasi, Yozia, ti bantotila yankaka ya kwikama ya Izraele.​—Baebreo 1:​8, 9; Kusonga 11:⁠15.

16. Izraele ya Nzambi kele kimvuka ya banganga-nzambi ya inki mutindu?

¹⁶ Izraele vandaka ve kaka kimfumu mpamba, kansi yau vandaka mpi ti kimvuka ya banganga-nzambi ya kupakulama. Na mvu 33 T.B., Izraele ya Nzambi yingaka na kifulu ya Izraele ya kinsuni mpi kumaka “nsadi” ya Yehowa to “bambangi” na yandi. (Yezaya 43:​10, NW) Kubanda pana, bangogo ya Yehowa yina kele na Yezaya 43:21 ti na Kubasika 19:​5, 6 kumaka kutadila Izraele ya kimpeve ya Nzambi. Dikanda ya kimpeve ya mpa ya Nzambi kumaka ‘bantu ya Nzambi solaka, banganga-nzambi ya Mfumu ya nene, bantu ya santu penza,’ yina ‘Nzambi solaka sambu na kuzabisa mambu ya nene ya yandi salaka.’ (1 Piere 2:⁠9) Bantu yonso na kati ya Izraele ya Nzambi, babakala ti bankento, kele kimvuka ya banganga-nzambi. (Galatia 3:​28, 29) Bonso ndambu ya zole ya nkuna ya Abrahami, bau ketuba ntangu yai nde: “Makanda ti bantu na yau, beno vanda na kyese.” (Kulonga 32:​43, NW) Kimvuka ya bantu ya Izraele ya kimpeve yina kele dyaka na zulu ya ntoto kele “mpika ya kwikama mpi ya mayele.” (Matayo 24:​45-47, NW) Kisalu ya santu ya lenda ndimama na Nzambi fwete salama kaka na kimvuka ti bau.

Kimfumu ya Nzambi​—Kima ya Nsuka ya Talungana

17. Inki lubutuku bantu ya kuwakana ya mpa kebutukaka?

¹⁷ Bantu ya Izraele yonso yina butukaka na nima ya 1513 N.T.B., vandaka kota na kati ya kuwakana ya Nsiku na kubutuka na bau. Bayina mpi ya Yehowa kekotisa na kuwakana ya mpa kebutukaka​—kubutuka na bau kele ya kimpeve. Yezu tubaka dyambu yai na Nikodemo ntangu yandi tubaka nde: “Mono ke tubila nge mambu ya kieleka: Ata muntu mosi ve lenda mona Kimfumu ya Nzambi kana yandi me butuka diaka mbala ya zole ve.” (Yoane 3:⁠3) Balongoki 120 yina vukanaka na Pantekoti ya mvu 33 T.B., kele bantu ya ntete ya kukonda kukuka yina butukaka mbala ya zole. Mutindu Nzambi bingaka bau bantu ya lunungu na nsi ya kuwakana ya mpa, yandi pesaka bau mpeve santu yina yandi “kanaka ntama” bonso difwa na bau ya kimfumu. (Efezo 1:14) Bau “butukaka na mpeve” sambu na kukuma bana ya lundi ya Nzambi, yau yina kima ya kumisaka bau bampangi ya Yezu, mpi bantu ya tabaka “difwa mosi ti Kristu.” (Yoane 3:6; Roma 8:​16, 17, NW) ‘Kubutuka na bau mbala ya zole’ kangulaka nzila ya mabaku ya kitoko.

18. Kubutuka mbala ya zole kekangula nzila ya inki mabaku ya kitoko sambu na bantu ya kuwakana ya mpa?

¹⁸ Na kuwakanisaka bantu na kuwakana ya mpa, Yezu salaka kuwakana yankaka ti balandi na yandi, ntangu yandi tubaka nde: “Mono kesala kuwakana ti beno, mutindu Tata salaka kuwakana ti mono, sambu na kimfumu mosi.” (Luka 22:​29, NW) Kuwakana ya Kimfumu yai keyidika nzila sambu na kulungana ya mbona-meso mosi ya mfunu, yina kele na Daniele 7:​13, 14, 22, 27 (NW). Daniele monaka “muntu mosi bonso mwana ya muntu” ebuna “Nkuluntu ya Bilumbu,” Yehowa Nzambi, kepesa yandi kiyeka ya kintotila. Na nima yandi monaka “bantu ya santu bakaka kimfumu.” Yezu kele “muntu yina kele bonso mwana ya muntu.” Na 1914, Yehowa Nzambi pesaka yandi Kimfumu ya zulu. Balongoki na yandi ya kupakulama na mpeve kele “bantu ya santu,” yina kevukana ti yandi na Kimfumu yina. (1 Tesalonika 2:12) Inki mutindu?

19, 20. (a) Sambu na bantu yina kele na kati ya kuwakana ya mpa, inki ndungisa ya nsuka, ya lukumu, lusilu ya Yehowa pesaka na Abrahami tavanda na yau? (b) Inki ngyufula yankaka beto fwete tadila?

¹⁹ Na nima ya lufwa na bau, bantu ya kupakulama yai, bonso Yezu, kefutumukaka bonso bigangwa ya kimpeve sambu na kwenda kusala ti yandi bonso bantotila mpi banganga-nzambi na zulu. (1 Korinto 15:​50-53; Kusonga 20:​4, 6) Kivuvu mosi ya nkembo mpenza! “Bo ta yalaka . . . nsi-ntoto” ya mvimba, ntoto ya Kanana mpamba ve. (Kusonga 5:10) Keti bau ‘ta bedisa bambeni na bo’? (Kuyantika 22:17) Ee, bau tabedisa bau kimakulu, ntangu bau tamona lufwa ya mbeni na bau Babilone ya Nene, ndumba ya lusambu, mpi ntangu bafutumuki yai ya kupakulama tavukana ti Yezu sambu na kugungula makanda ti “fimbu ya kibende,” ti ntangu ya bau tanyata ntu ya Satana. Na yau, bau tavukana na kulungisa kitini ya nsuka ya mbikudulu yina kele na Kuyantika 3:15.​—Kusonga 2:​26, 27; 17:14; 18:​20, 21; Roma 16:⁠20.

²⁰ Kansi, beto lenda yula nde, Keti kuwakana ya Abrahami ti kuwakana ya mpa ketadila kaka myoyo ya kwikama yai 144 000? Ve, bantu yankaka yina kele ve na kati ya bangwakana yai tabaka balusakumunu na nzila na bau, mutindu beto tamona yau na disolo ya melanda.

[Noti na nsi ya lutiti]

Keti Nge Keyibuka?

◻ Inki kilumbu bantu kumonaka kisalu ya ntete ya kuwakana ya mpa kesala?

◻ Inki mambu kulunganaka na nzila ya kuwakana ya ntama?

◻ Nani kele ntetentete Nkuna ya Abrahami, ye na inki mambu landaka makanda bakaka lusakumunu na nzila ya Nkuna yina?

◻ Ndungisa ya nsuka ya kuwakana ya Abrahami ti ya kuwakana ya mpa tavanda inki sambu na bantu yina 144 000?